Kolej na Podróż

Kolej na Nowej Fundlandii

Obecnie po Nowej Fundlandii nie jeżdżą pociągi, ale przez prawie sto lat wyspa posiadała największą sieć kolei wąskotorowych w Ameryce Północnej. O czasach kolei na wyspie przypomina jedynie Railway Coastal Museum.

Kolej w Kanadzie – pozostałe artykuły

Kanada – kolej w Kanadzie (informacje ogólne)
Kanada – koleje turystyczne
Kanada – muzea kolejnictwa
Kanada – koleje linowo-terenowe

Zobacz również: Koleje świata  Belize  Gwatemala  Honduras  Kanada  Kostaryka  Kuba  Meksyk  Nikaragua  Panama  Salwador  Stany Zjednoczone
Antigua i Barbuda  Aruba  Barbados  Bermudy Curaçao  Dominika  Dominikana  Gwadelupa  Haiti  Jamajka  Martynika  Nowa Fundlandia Portoryko  Saint Kitts i Nevis  Saint Lucia
Trynidad i Tobago  Turks i Caicos

W XIX wieku Nowa Fundlandia była dominium brytyjskim – wyspą niezbadaną, pozbawioną infrastruktury i o surowym klimacie. Przypuszczano jednak, że na wyspie zostaną odkryte bogate złoża mineralne, które przyciągną inwestorów oraz umożliwią rozwój wyspy. Duże nadzieje pokładano też w przemyśle drzewnym i rolnictwie.

Prace nad budową linii kolejowej prowadzącej przez wyspę rozpoczęto w 1881 roku. Miejscowy samorząd zaciągnął ogromną pożyczkę na realizację projektu. W 1884 roku linia dotarła do Harbour Grace, lecz wkrótce po tym firma Newfoundland Railway Company ogłosiła bankructwo i potrzebny był kolejny zastrzyk gotówki.

W latach 1882-1897 pociągi kursowały po fragmentach linii. W 1898 roku budowa linii i kilku odgałęzień została ukończona. 29 czerwca 1898 roku po raz pierwszy wyjechał w trasę pociąg ze Saint Jonh’s do Port Aux Basques, gdzie dotarł o 22:45 następnego dnia. Pociąg jadący z zachodu na wschód przez całą wyspę pokonywał 546 mil (ok. 879 km) w ciągu 28 godzin; pasażerowie mogli wsiadać i wysiadać gdziekolwiek.

Kursowanie kolei oraz niekorzystne kontrakty władz z rodziną Reidów – Kanadyjczyków zarządzających budową kolei, a później koleją, rujnowały budżet. Mimo to w latach 1910-1915 wybudowano kolejne linie kolejowe, a czasy pierwszej wojny światowej były okresem dobrobytu dla Nowej Fundlandii, dzięki czemu można było zainwestować spore pieniądze w rozwój infrastruktury nie tylko kolejowej.

Kolej nadal przynosiła ogromne straty. W latach trzydziestych XX wieku wyremontowano część głównej linii, natomiast na niektórych liniach bocznych wstrzymano ruch. Dominium Nowej Fundlandii stało się niewypłacalne, a w 1934 roku zawieszono na czas nieokreślony instytucje samorządowe.

Parowóz pomnik w Corner Brook (aut. Robert Schmidt, CC-BY, flickr.com) 

Druga wojna światowa oznaczała obecność wojsk alianckich i budowę baz wojskowych. Z nowofundladzkich portów wypływały konwoje statków w stronę Europy. Kolej przeżywała renesans, ruch był ogromny; po raz pierwszy od budowy przynosiła zyski.

W 1949 roku na mocy referendum Nowa Fundlandia stała się częścią Kanady. Pod koniec lat pięćdziesiątych i na początku sześćdziesiątych ubiegłego wieku wyremontowano główną linię, sprowadzono też lokomotywy spalinowe, które zastąpiły wysłużone parowozy. Pociąg z Saint John’s do Port Aux Basques jechał przez 22 godziny, co nie było zawrotną prędkością i zniechęcało do podróżowania, aczkolwiek jeśli wierzyć źródłom, podróż była przyjemna i miała osobliwy urok.

Dawna linia kolejowa w okolicach Trinity Loop (aut. Brian Summers., CC-BY-ND, flickr.com) 

W 1969 roku koleje kanadyjskie Canadian National Railways (CN) uruchomiły komfortowe przewozy autokarowe pomiędzy Saint John’s a Port Aux Basques. Autokary pokonywały trasę w 14 godzin, czyli osiem godzin krócej niż pociąg. Oznaczało to początek końca kolei pasażerskiej na Nowej Fundlandii.

Przewozy towarowe również nie wytrzymywały rosnącej konkurencji ze strony samochodów ciężarowych i samolotów.

Spadek przewozów oznaczał rosnące straty kolei. Już pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku władze centralne zaczęły rozważać likwidację kolei. Plany likwidacji spotkały się z protestami mieszkańców, w związku czym opracowano pięcioletni plan przewidujący restrukturyzację kolei na wyspie, co miało doprowadzić do zmniejszenia strat, a nawet wypracowania zysków przez kolej.

Plan nie wypalił i w 1985 roku podjęto decyzję o stopniowej likwidacji kolei. Zaoszczędzone pieniądze miały zostać przeznaczone na rozbudowę sieci szybkich dróg i autostrad na wyspie.

Gwoździem do trumny okazało się zniszczenie mostu kolejowego nad rzeką Robinson w 1986 roku; przez dwa miesiące główna linia była nieczynna. Naprawa pochłonęła ogromne pieniądze i stała się kolejnym argumentem przeciwników kolei w negocjacjach dotyczących przyszłości jej funkcjonowania.

20 czerwca 1988 roku ogłoszono decyzję o likwidacji kolei w ramach programu „Drogi za tory”.

Pozostałości po linii kolejowej po przejściu huraganu Igor (aut. Brian Summers., CC-BY-ND, flickr.com) 

Ostatni pociąg w Nowej Fundlandii wyjechał w trasę 30 września 1988 roku. Niecały miesiąc później rozpoczęto rozbiórkę linii kolejowych, a w 1990 roku ostatnie fragmenty torów zostały rozebrane. Szyny sprzedano na złom, większość taboru również zezłomowano, część lokomotyw sprzedano do Nigerii lub przewoźnikom towarowym w Kanadzie.

W 1997 utworzono ścieżkę edukacyjną T’Railway – szlak turystyczny z tabliczkami informującymi o historii kolei.

Zachowały się niektóre stacje kolejowe, w kilku miejscach stoją stare wagony, a historię kolei na Nowej Fundlandii możemy poznać w Railway Coastal Museum w Saint John’s.

Strona internetowa muzeum: www.railwaycoastalmuseum.ca

Bibliografia:

1. www.heritage.nf.ca/articles/economy/railway.php
2. www.heritage.nf.ca/articles/economy/closure-newfoundland-railway.php
3. faculty.marianopolis.edu/c.belanger/nfldhistory/NewfoundlandRailways-NewfoundlandHistory.htm
4. www.cbncompass.ca/opinion/columnists/2011/6/23/the-life-and-death-of-the-newfoundland-r-2606293.html

%d bloggers like this: