Bośnia i Hercegowina to kraj interesujący pod względem kulturowym. historycznym i politycznym, a także warty odwiedzenia ze względu na krajobrazy, kuchnię i przede wszystkim Sarajewo, które należy do moich ulubionych miast. Ciekawostki o Bośni i Hercegowinie dotyczą różnych aspektów. Oprócz ogólnie znanych faktów starałem się wyszukać mniej znane ciekawostki, które zachęcą do wizyty w tym kraju lub samodzielnego drążenia tematu.

Bośnia i Hercegowina - artykuły na blogu
1. Kolej w Bośni i Hercegowinie - przewodnik dla pasażerów 2. Sarajewo na weekend - podstawowe informacje 3. Ciekawostki o Bośni i Hercegowinie

1. Pochodzenie nazwy Bośnia i Hercegowina

Pierwszy człon nazwy kraju pochodzi od indoeuropejskiego słowa „Bosana” oznaczającego „wodę”, drugi od słowa „herceg” z niemieckiego „herzoga”, czyli odpowiednika „księcia”, a Hercegowina to „ziemia herzoga”

2. Języki urzędowe

Językami urzędowymi w Bośni i Hercegowinie są chorwacki, serbski i bośniacki. Języki są bardzo podobne do siebie i zrozumiałe dla użytkowników pozostałych dwóch języków.

3. Zenica

Miasto Zenica należy do miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Europie. Głównym źródłem zanieczyszczeń jest ogromny kombinat hutniczy. W miesiącach zimowych bardzo duże zanieczyszczenie powietrza notowane jest również w innych miastach kraju, między innymi w Sarajewie.

4. Dwie części

Bośnia i Hercegowina składa się z dwóch części Federacji Bośni Hercegowiny (zamieszkaną głównie przez muzułmanów i katolików) oraz Republiki Serbskiej (zamieszkanej głównie przez prawosławnych Serbów. Ich granice zostały wyznaczone na podstawie Układu z Dayton podpisanego 14 grudnia 1995 roku. Dystrykt Brčko na północnym wschodzie kraju jako jedyny wchodzi w skład obu części kraju.

5. Kraina w kształcie serca

Bośnia i Hercegowina bywa nazywana „krainą w kształcie serca”, bowiem podobno taki kształt ma na mapie. Osobiście nie widzę jednak żadnego podobieństwa.

6. Narodowości

Bośnię i Hercegowinę zamieszkują głównie Boszniacy (słowiańscy muzułmanie), bośniaccy Serbowie (głównie prawosławni), oraz bośniaccy Chorwaci (głównie katolicy).

7. Trzech prezydentów

Bośnia i Hercegowina ma trzech prezydentów – po jednym spośród Boszniaków, Serbów i Chorwatów. Razem tworzą Prezydium Bośni i Hercegowiny, które pełni funkcję głowy państwa.

8. Jerozolima Europy

Sarajewo bywa nazywane Jerozolimą Europy, bowiem w niektórych miejscach bardzo blisko siebie stoją świątynie różnych wyznań, np. kościół rzymskokatolicki, meczet, świątynia prawosławna i katedra.

9. Pierwszy regularnie kursujący tramwaj w Europie

Sarajewo było pierwszym miastem w Europie, w którym uruchomiono regularnie kursujący tramwaj konny (1885). Dziesięć lat później tramwaj konny został zastąpiony przez prawdziwy tramwaj – pierwszą elektryczną linię tramwajową w Europie.

10. Niepodległość

Bośnia i Hercegowina ogłosiła niepodległość po referendum z 3 marca 1992 roku.

11. Oblężenie Sarajewa

Oblężenie Sarajewa trwało od 5 kwietnia 1992 do 29 lutego 1996 roku. Uważane jest za najdłuższe i najbardziej krwawe oblężenie w historii Europy po drugiej wojnie światowej.

12. Igrzyska Olimpijskie

W 1984 roku Sarajewo było gospodarzem Zimowych Igrzysk Olimpijskich. Olimpiada po raz pierwszy odbywała się w państwie socjalistycznym. W ramach przygotowań do imprezy wybudowano sporo obiektów sportowych, które później niszczały, ponieważ nie było pieniędzy, aby je utrzymać. Jedną z atrakcji turystycznych Sarajewa jest opuszczony tor saneczkarski wybudowany właśnie przed igrzyskami.

13. Dworzec kolejowy w Sarajewie

Sarajewo może się pochwalić bardzo dużym dworcem z kolejowym, z którego odjeżdża średnio tylko 12 pociągów dziennie (w zależności od obowiązującego rozkładu jazdy). To bardzo mało jak na miasto liczące ponad 300 tysięcy mieszkańców.

14. Jedna z najpiękniejszych linii kolejowych w Europie

Linia kolejowa Sarajewo – Mostar należy do najpiękniejszych linii kolejowych w Europie. Na trasie kursuje bardzo mało pociągów, ale wśród nich jest nowoczesny pociąg Talgo.

15. Linia kolejowa Belgrad – Bar

Słynna linia kolejowa Belgrad – Bar, łącząca Serbię i Czarnogórę, na kilkukilometrowym odcinku biegnie przez terytorium Bośni i Hercegowiny. Przez bośniackie terytorium pociągi przejeżdżają bez zatrzymywania się i kontroli granicznej.

16. Flaga

Flaga Bośni i Hercegowiny została wprowadzona do użycia na mocy rozporządzenia z 1998 roku. Trójkąt na fladze symbolizuje trzy narody i uproszczony kształt kraju, kolor niebieski nawiązuje do pokoju oraz flagi Unii Europejskiej. Na fladze widać siedem całych gwiazd i dwie przycięte – według jednych symbolizują Europę, według innych wartości europejskie. Dwie gwiazdy przycięto, ponieważ liczba gwiazd jest nieskończona.

17. Waluta

Środkiem płatniczym jest marka zamienna, która zastąpiła dinar bośniacki w 1995 roku. Jej nazwa pochodzi od marki niemieckiej – kurs wymiany wynosił 1:1. Po przyjęciu euro w Niemczech oblicza się kurs marki wobec euro. Jest on stały 1 euro = 1.95583 KM, w rzeczywistości zaokrągla się do 2 marek zamiennych za 1 euro.

18. Kwiat narodowy

Kwiatem narodowym jest lilia, a dokładnie zlatni lilijan (lilium bosniacum), czyli w wolnym tłumaczeniu „lilia bośniacka” lub „lilia złota”, – endemiczny gatunek lilii.

19. Podzielone miasta

W Bośni i Hercegowinie znajdują się dwa podzielone miasta. Pierwsze z nich to Brod podzielone na Slavonski Brod w Chorwacji i Bosanski Brod w Bośni i Hercegowinie. Obie części oddziela rzeka Sawa. Drugie z podzielonych miast to Zvornik i Mali Zvornik w Serbii nad rzeką Driną.

20. Arebica

Obok cyrylicy i alfabetu łacińskiego w Bośni i Hercegowinie używa się, chociaż znacznie rzadziej, arabskiego zapisu języka bośniackiego (arebica) oraz bośniackiej odmiany cyrylicy, tzw. bosančicy.

21. Statut Kulina

Pierwszy znany dokument w języku bośniackim to statut statut bana Kulina z 1189 roku regulujący stosunki handlowe z Republiką Dubrownicką.

22. Dostęp do morza

Bośnia i Hercegowina posiada dostęp do Morza. Pas wybrzeża liczący od 17 do 22 kilometrów (różne źródła podają różne odległości) przecina terytorium Chorwacji na trasie pomiędzy Ploče a Dubrownikiem. Jedyny bośniacki kurort nadmorski to Neum.

23. Ostatnia puszcza

Puszcza Perućica w Parku Narodowym Sutjeska przy granicy z Czarnogórą wraz z Puszczą Białowieską uważane są za ostatnie puszcze w Europie.

24. Festiwal filmowy

Festiwal Filmowy w Sarajewie, który po raz pierwszy odbył się w 1995 jeszcze w trakcie wojny domowej, jest największym festiwalem filmowym na Bałkanach.

25. Oskar dla bośniackiego filmu

Bośniacki dramat wojenny „Ziemia niczyja” z 2001 roku zdobył w 2002 roku Oskara za najlepszy film nieanglojęzyczny. Film wyreżyserował Danis Tanović. Film został także nagrodzony Złotym Globem.

26. Medziugorie

Miasteczko Medziugorie (Medjugorje) jest popularnym miejscem pielgrzymek katolików z całego świata za sprawą serii objawień maryjnych, które podobno miały tu miejsce w 1981 roku.

27. Bośniackie piramidy

W 2005 roku było głośno o odkryciu w miejscowości Visoko trzech piramid – za piramidę uznano wzgórze Visočica oraz dwa pobliskie wzgórza. Naukowcy nie mogą dojść do oficjalnego porozumienia, czy to rzeczywiście piramidy od 15 lat, natomiast zdecydowana większość z nich jest sceptyczna wobec teorii archeologa-amatora Semira Osmanagića.

28. Zegar księżycowy

Wieża zegarowa Sahat Kula w Sarajewie jest ostatnim w Europie zegarem pokazującym czas według zegara księżycowego.

29. Hymn bez słów

Hymn Bośni i Hercegowiny to jeden z nielicznych hymnów państwowych, który nie ma słów.

30. Piłka nożna

Bośniacki klub piłkarski FK Željezničar w sezonie 1984/1985 zagrał w półfinale Pucharu UEFA. To największe osiągnięcie bośniackich klubów piłkarskich w rozgrywkach pucharowych. Natomiast największy sukces reprezentacji Bośni i Hercegowiny w piłce nożnej mężczyzn to awans na Mistrzostwa Świata w Brazylii w 2014 roku.

Od autora: Ciekawostki o Bośni i Hercegowinie i inne artykuły znajdują się w dziale „Rozrywka” i są przeznaczone dla osób, które nie mają specjalistycznej wiedzy o opisywanych krajach. Artykułu nie należy brać jako pracy naukowej, tylko traktować z przymrużeniem oka.