Kolej na Podróż

Kolej w Belize – informacje ogólne

Obecnie w Belize nie ma czynnych kolei, nie planuje się też budowy nowych linii kolejowych. W czasach kolonialnych istniały trzy dłuższe koleje wąskotorowe oraz kilka krótszych wybudowanych wzdłuż rzek – wszystkie służyły do transportu bananów, drewna i cukru, aczkolwiek w składach Stann Creek Railway można było natrafić na wagony pasażerskie.

Stann Creek Railway

Stann Creek Railway to najważniejsza linia kolejowa w historii Belize – jedyna linia traktowana jako pasażerska.

W 1892 roku firma British Honduras Syndicate wybudowała krótką linię tramwaju konnego łączącego główną siedzibę firmy w mieście Melinda z molo w Stann Creek Town (dziś miasto Dangriga).

Wagoniki ciągnięte przez muły wtedy były czymś niezwykłym, a władze kolonialne pod wrażeniem użyteczności tramwaju konnego rozpoczęły przygotowania do budowy linii kolejowej.

Budowę linii rozpoczęto w 1907 roku. Rok później nastąpiło otwarcie pierwszego odcinka, później uroczyście otwarto jeszcze dwa:

17.10.1908 – otwarcie odcinka Commerce Bright – Hope Creek (ok. 14 km)
17.03.1909 – otwarcie odcinka Hope Creek – Macarono Hill
4.10.1910 – otwarcie odcinka Macaroni Hill – Valley Community

Kolej była rozbudowywana i w 1911 roku, łącznie z bocznicami do farm i plantacji długość torów zaklasyfikowanych jako Stan Creek Railway wyniosła 25 mil (ok. 40 kilometrów).

Kolej była budowana przez imigrantów z Jamajki, których potomkowie zamieszkują dolinę Stann Creek do dziś. Rozstaw szyn wynosił 914 mm.

Od 1913 roku koleją zarządzał koncern The United Fruit Company na mocy umowy z władzami kolonilnymi. Pociągi zwoziły banany z okolicznych plantacji, które potem były ładowane na statki płynące do Stanów Zjednoczonych.

Od 1924 roku produkcja bananów w dolinie Stann Creek stawała się coraz mniej opłacalna, przez co stopniowo zmniejszano liczbę kursujących pociągów. Rok później władze podpisały umowę z firmą Tidewater Lumber Company na przewóz drewna z karczowanych lasów na statki płynące do Stanów Zjednoczonych.

W 1927 roku kursowały już tylko dwa pociągi The United Fruit Company tygodniowo – plantacje zostały wydzierżawione imigrantom z Jamajki. Pociąg jadący w poniedziałek rozwoził nowych pracowników oraz artykuły spożywcze i narzędzia na plantacje, pociąg jadący w czwartek zbierał plony, które następnie dowoził do portu, gdzie czekały parowce.

Na początku lat trzydziestych XX wieku na drogach pojawiły się ciężarówki, które skutecznie konkurowały z kolejką wąskotorową. W dolinie Stann Creek stopniowo zanikała produkcja drewna i bananów.

W 1938 roku po torach Stann Creek Railway przejechał ostatni pociąg.

Do dziś zachowały się nieliczne ślady kolei, widoczne głównie wzdłuż autostrady Hummingbird Railway. Są to głównie pozostałości po mostach kolejowych. Wiele z innych pozostałości bezmyślnie zniszczono podczas remontu i rozbudowy autostrady w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Vaca Falls Railway

Kolej wąskotorowa wybudowana w połowie lat dwudziestych XX wieku przez Mengel Company of Kentucky do transportu drewna. Na jednym z odcinków (Vaca Falls – Chiqubul Forest) była tak stroma, że mogłaby się zaliczać do kolei z największym nachyleniem na świecie.

Linia Vaca Falls Railway miała ok. 23 kilometry długości i przebiegała przez dzisiejszy rezerwat przyrody Mountain Pine Ridge. W latach powojennych była zarządzana przez Belize Estate and Produce Company i działała do 1952 roku.

Po linii zachował się jedynie szkielet lokomotywy w okolicach Arenal.

The Gallon Jug Hillbank Railway

Kolej wąskotorowa do przewozu drewna wybudowana przez drwali przybyłych z Wielkiej Brytanii, zrzeszonych w Gliksten Group. Budowę rozpoczęto w 1890 roku, w najlepszych latach długość linii kolejowej wynosiła około 40 kilometrów. Stacja początkowa to Gallon Jug, stacja końcowa Hill bank, stąd też nazwa.

W latach czterdziestych XX wieku do transportu drewna w okolicy zaczęto używać na dużą skalę samochodów ciężarowych. Kolej stopniowo podupadała, aż została zamknieta w 1956 roku.

Według niektórych źródeł w ostatnich latach na linii kursowały również małe szynobusy pozwalające przewozić pasażerów, co zadawałoby kłam tezie, że Stann Creek Railway była jedyną koleją pasażerską w historii Belize (tam kursowały pociągi towarowo-osobowe).

Stacja Gallon Jug znajdowała się około 10 kilometrów od granicy z Gwatemalą, jednak nigdy nie wybudowano połączenia kolejowego pomiędzy krajami.

Część wyposażenia kolejki została sprzedana na złom, część wyeksportowano do Stanów Zjednoczonych, reszta została wchłonięta przez dżunglę.

Serpon Sugar Mill Train

Na terenie dawnej cukrowni Serpon zachowały się między innymi pozostałości po kolei cukrowniczej służącej do transportu trzciny cukrowej wzdłuż rzeki Sittee. Cukrownia działała w latach 1865-1910, dziś niedaleko wsi Sittee River (nazwa taka sama jak nazwa rzeki) zachowane elementy starej cukrowni są atrakcją turystyczną i stanowiskiem archeologicznym.

Cukrownia została założona przez imigrantów ze Stanów Zjednoczonych, którzy uciekli do Belize przed wojną secesyjną. Na ówczesne czasy była cudem techniki. O czasach świetności przypominają ogromne maszyny parowe pokryte rdzą i patyną.

Brak bliższych informacji na temat kolejki cukrowniczej.

Źródła: [1] stanncreekvalley.weebly.com/stann-creek-railway.html
[2] www.guidetobelize.info/en/travel/belize-train-railway-guide.shtml
[3] belizeinfocenter.org/what-happened-to-[…]-in-belize
[4] ambergriscaye.com/forum/ubbthreads.php/topics/13998/Lost_Railroads_of_Belize.html

%d bloggers like this: