Kolej na Podróż

Koleje wąskotorowe na Ukrainie – lista czynnych kolejek

Na Ukrainie kursuje/kursowało sporo interesujących kolejek wąskotorowych, które były lub są celem podróży również polskich miłośników kolei. Część z nich to tzw. kolejki dziecięce lub pionierskie, czyli koleje wąskotorowe, na których pociągi obsługiwane były przez dzieci pod opieką dorosłych. W niektórych miastach tego zaszczytu dostępowali uczniowie szkół kolejarskich, w innych harcerze. Kolejki dziecięce były typowym zjawiskiem w krajach byłego Związku Radzieckiego, poza tymi krajami zachowała się np. kolej dziecięca w słowackich Koszycach, która w ostatnich latach przeżywa odrodzenie. Niestety, wiele tego typu kolei już dawno zamknięto lub rozebrano. W niektórych przypadkach decydowały względy ekonomiczne lub postawiono na rozwój, a kolejki zaorano, jak choćby w stolicy Azerbejdżanu – Baku i i kazachskiej Astanie. Co ciekawe, niemal wszędzie na takich kolejkach jeździły wagony wyprodukowane przez polski Pafawag. Dziś przyszłość części ukraińskich kolei dziecięcych i wąskotorowych stoi pod dużym znakiem zapytania – na przykład w ruinę popadły kolejki Chmielnik – Winogradów – Irszawa oraz Poleski Tramwaj. Natomiast dobra wiadomość to odbudowanie kolejki dziecięcej w Użgorodzie.

UWAGA!!! Informacje nieaktualne – większość kolejek nie kursuje. Poleski Tramwaj i kolej Winogradów – Irszawa są nieczynne. Nie jestem w stanie śledzić informacji na bieżąco.

Kolej Winogradów – Chmielnik – Irszawa

Popularna linia kolejowa na Zakarpaciu. Obecnie kursuje tylko na odcinku Winogradów – Chmielnik w poniedziałki, czwartki i niedziele, czyli w dni targowe w Winogradowie. Co ciekawe, kolej rozpoczyna i kończy swój bieg na targu, gdzie lokomotywa także manewruje, co jest dużą atrakcją dla turystów.

Pociąg zestawiony jest z lokomotywy spalinowej i dwóch starych wagoników (może kursować jeden). Przejazd Chmielnik – Winogradów trwa 80 minut w jedną stronę, przy czym pociąg jedzie ze średnią prędkością 10-15 km/h, a jak wynika z relacji podróżników, można odnieść wrażenie, że pociąg wyleci z torów. Według mapy kolei ukraińskich długość trasy wynosi 19 kilometrów.

Kolej została oddana do użytku w 1908 roku. Na początku tory wiodły z Irszawy aż do wsi Lysychevo i łączna długość sieci Borżawskiej Kolei Wąskotorowej liczyła 123 kilometry. Stacja w Chmielniku położona jest na uboczu (dokładniej mówiąc na „zadupiu”), w oczekiwaniu na przejazd powrotny można obejrzeć cmentarzysko wagonów wąskotorówki. Dawniej z Chmielnika można było dojechać wąskotorówką do Irszawy oraz nieczynną od dawna linią Chmielnik – Berehovo.

Obecnie kolej wąskotorowa Winogradów – Chmielnik – Irszawa jest w tragicznym stanie i jej dni są policzone. Warto się więc przejechać, póki kursuje, a być może napływ turystów skłoniłby koleje ukraińskie do remontu tej niezwykłej kolejki. Do Winogradowa dojedziemy nocnym pociągiem ze Lwowa (Lwów – Sołotwyno), w drogę powrotną również można się wybrać tę pociągiem. Druga opcja to nocleg w Winogradowie lub którymś z pobliskich miast i połączenie wycieczki wąskotorówką ze zwiedzaniem pobliskich miast.

Nazwa ukraińska (Боржавская УЖД).

Rozkład jazdy znajdziecie na stronie: railway.lviv.ua – z rozwijanej listy należy wybrać „Хмільник – Виноградів”.

Interesujący artykuł z dużą liczbą zdjęć: tomkad.livejournal.com/89896.html

Kolej Winogradów – Irszawa na You Tube
Kolej Winogradów – Irszawa na You Tube
Kolej Winogradów – Irszawa na You Tube (inny film)

Borżawska Kolej Wąskotorowa

Pociąg Winogradów – Chmielnik (fot. Stylenotes, CC-BY-SA, WIkimedia Commons)

Poleski Tramwaj – Antonówka

Licząca 106 kilometrów kolejka wąskotorowa jest jedną z najdłuższych w Europie. Łączy Antonówkę i Zaryczne. Trasa prowadzi przez las i maleńkie, zapomniane wioski. Do Antonówki można się dostać przekraczając granicę w Dorohusku. Z miasta Kowel należy skierować się do miejscowości Sarny, przenocować tam i porannym pociągiem pojechać do Antonówki. Rozkład jazdy dostępny jest na stronie railway.lviv.ua, ale nie wiem, czy odpowiada rzeczywistości

Relacja polskiego podróżnika
Kolejka wąskotorowa „Poleski tramwaj” na You Tube

Zaryczne

Poleski Tramwaj (fot. Mbxd1, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

Kolej dziecięca w Kijowie

Pomysł budowy kolei dziecięcej w Kijowie pojawił się już w 1935 roku, tuż po tym, kiedy media poinformowały o uruchomieniu pierwszej kolejki dziecięcej w Tbilisi. Pierwszy projekt przewidywał zbudowanie trzykilometrowej trasy z portem rzecznym, który również miał być obsługiwany przez dzieci. Po wybuchu drugiej wojny światowej plany budowy kolejki porzucono.

Do projektu powrócono w 1950 roku. Budowę rozpoczęto dwa lata później. Kolejka została uroczyście oddana do użytku 2 sierpnia 1953 roku. Początkowo trasa liczyła 1900 metrów, rok później trasa była przynajmniej o kilometr dłuższa. Na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku część trasy rozebrano, a na jej miejscu zbudowano szpital.

Od roku 1993 kolej przechodziła poważny kryzys. 31 grudnia 1998 na stacji Pionierska wybuchł pożar, w wyniku czego spłonął budynek z lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Rok później na złom poszła lokomotywa TU1-001 (wyprodukowano tylko dwie lokomotywy TU1), a część wyposażenia zrabowali złomiarze.

Rok 2001 to początek lepszych czasów dla kijewskiej kolejki dziecięcej. W następnych latach wyremontowano część budynków oraz uporządkowano sprawy organizacyjne. Obecnie kolej kursuje w letnie weekendy oraz w święta. Część świątecznych kursów obsługuje parowóz GR-336 sprowadzony do Kijowa w 2005. Wśród wagonów kolejki nadal można spotkać wagony Pafawag. Długość trasy to 2,8 km. Nazwa ukraińska: Малая Юго-Западная железная дорога

Kolej dziecięca w Kijowie na You Tube
Kolej dziecięca w Kijowie na You Tube – parowóz
Kolej dziecięca w Kijowie na You Tube – inny, krótki film

Kijów kolej dziecięca

Kolej dziecięca w Kijowie (fot. Maksym Kozlenko, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

Kolej dziecięca we Lwowie

Lwowska kolej dziecięca po raz pierwszy wyjechała w trasę 8 listopada 1951 roku. Wybudowano ją w Parku Stryjskim, w miejscu, gdzie przed wojną kursowała kolej dostarczająca transporty opancerzone dla miejscowej jednostki wojskowej, a jak twierdzi Wikipedia, przebiegała tędy bocznica łącząca Targi Wschodnie ze stacją kolejową na Persenkówce Dawniej trasa liczyła 1,85 kilometra, obecnie liczy 1200 metrów. Na trasie są tylko dwie stacje, a przejazd trwa około pięciu minut. Kolej kursuje najczęściej w weekendy od końca maja do września. Jest popularną atrakcją dla mieszkańców Lwowa i turystów, ale także jednym z ulubionych celów tamtejszych wandali.

Z lwowskiego dworca kolejowego do kolejki dziecięcej jest stosunkowo daleko – około 4 kilometrów. Warto się jednak przejść, ponieważ nadal kursują tu polskie wagony Pafawag. Nazwa ukraińska: Львовская детская железная дорога

Kolej dziecięca we Lwowie na You Tube

Kolej dziecięca we Lwowie

Kolej dziecięca we Lwowie (fot. Aeou, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

Kolej dziecięca w Łucku

Kolej dziecięca w Łucku kursuje od 8 listopada 1954 roku. Z początku prawo do pracy przy kolejce mieli tylko najlepsi uczniowie miejscowych szkół. W 1962 roku na kolejce pojawiły się polskie wagony Pafawag, które w Łucku jeżdżą do dziś. Od 2000 roku kolej przeżywa kryzys, oprócz tego tory i tabor zostały kilkakrotnie zalane przez pobliską rzekę, bowiem kolej znajduje się w strefie zalewowej. Od lat mówi się o zamknięciu kolejki, mimo to nadal wozi pasażerów po półtorakilometrowej trasie w soboty, niedziele i święta od maja do końca sierpnia. Nazwa ukraińska: Луцкая детская железная дорога

Kolej dziecięca w Łucku – film z 1980 roku

Łuck kolej dziecięca

Kolej dziecięca w Łucku (fot. Vivali, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

Kolej dziecięca w Równem

Najdłuższa kolej dziecięca w zachodniej Ukrainie, kursująca po trasie o długości 2,5 kilometra. Budowę kolei rozpoczęto już w 1948 roku, uroczyste otwarcie miało miejsce 9 maja 1949 roku. Duża część trasy wiedzie po torach malowniczo położonych wzdłuż brzegu rzeki Usti, a częścią konstrukcji są mosty i przepusty. Obecnie kolej jest zaniedbana, ma do dyspozycji lokomotywę spalinową Tu2-137 oraz dwa polskie wagony Pafawag z roku 1960. Kursuje w soboty, niedziele i święta od maja do końca sierpnia. Nazwa ukraińska: Ровенская детская железная дорога

Kolej dziecięca w Równem na You Tube

Równe

Kolej dziecięca w Równem (fot. Kolej Lwowska)

Kolej dziecięca w Dnieprze

Kolej dziecięca oddana do użytku już 6 lipca 1936 roku, przy czym część kolei to trasa dawnej kolei wąskotorowej. Pierwszą lokomotywę parową na tej linii zmontowano z części zebranych z różnych lokomotyw manewrowych. Również wolontariusze zbudowali sześć wagonów pasażerskich, z których jeden stoi do dziś jako pomnik na trasie kolei. Kolej została niemal doszczętnie zniszczona w czasie okupacji hitlerowskiej.

Po wyzwoleniu przez Armię Czerwoną kolej odbudowano, a ruch pasażerski został wznowiony 29 października 1944 roku. Kolej kursuje do dziś (brak zweryfikowanych informacji) po trasie o długości 2 kilometrów. W pociągach zobaczymy polskie wagony Pafawag. W przeciwieństwie do większości kolei dziecięcych, kolejką można się przejechać nie tylko w letnie weekendy (od maja do października), ale również w ferie zimowe.

Kolej dziecięca w Charkowie

Projekt budowy kolei dziecięcej w Charkowie pojawił się w 1935 roku, kiedy otwarto pierwszą kolej dziecięcą w Tbilisi. Podobne koleje planowano wybudować w 12 miastach Ukrainy. Budowę rozpoczęto jesienią 1939 roku. Pierwszy pociąg wyjechał w trasę liczącą wówczas jedynie 500 metrów 8 listopada 1940 roku. Wiosną 1941 roku trasę wydłużono o kilometr. Pod koniec czerwca tego roku kolej została zamknięta ze względu na zagrożenie działaniami wojennymi.

W czasie okupacji infrastruktura została zdewastowana, a tory rozebrane. Z taboru ocalał tylko jeden, spalony wagon nienadający się do użytku. Priorytetem po wyzwoleniu była odbudowa miasta, później – w kwietniu 1945 roku zdecydowano się odbudować kolej. Prace przy odbudowie zakończono w lipcu 1945 r., jednak ze względu na problemy z odpowiednią ilością taboru i podkładów kolejowych, kolej kursowała przez kilka lat w ograniczonym zakresie.

Przez dziesięciolecia kolej funkcjonowała bez większych problemów, jej istnieniu zagroziła jedynie budowa drogi szybkiego ruchu w 2010 roku, na szczęście udało się osiągnąć kompromis i na drodze zbudowano przejazd kolejowy. Nazwa ukraińska: Малая Южная железная дорога

Kolej dziecięca w Charkowie na You Tube
Kolej dziecięca w Charkowie na You Tube – inny film

Charków kolej dziecięca

Kolej dziecięca w Charkowie (fot. Igor Krutov, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

Kolej dziecięca w Zaporożu

Jak wynika z danych na stronach internetowych, jest to najdłuższa czynna kolej dziecięca w Ukrainie – łączna długość trasy to 9,4 km . Kolej kursuje od 19 maja 1972 roku, z początku trasa była znacznie krótsza. Dużą zaletą kolejki jest położenie – stacja Жовтневая znajduje się bardzo blisko stacji kolejowej Zaporoże I, z pociągu dalekobieżnego do kolejki dziecięcej można dojść w pięć minut. Trasa wiedzie przez tereny parkowe i wzdłuż brzegu kanału w dzielnicy przemysłowej.

Kolejce groziła likwidacja w 1980 roku, kiedy zamierzano rozebrać tory, a na ich miejscu wybudować zakłady przemysłowe. Dzięki pasjonatom udało się ocalić kolej dziecięcą, która kursuje do dziś. Wozi pasażerów także w ferie zimowe i należy do największych atrakcji regionu. Nazwa ukraińska: Запорожская детская железная дорога

Kolej dziecięca w Zaporożu na You Tube
Kolej dziecięca w Zaporożu na You Tube

Zaporoże kolej

Kolej dziecięca w Zaporożu (fot. Yaroslav Ermakov, CC-BY-SA, Wikimedia Commons

Kolej wąskotorowa Rudnica – Hołowaniewsk

Wśród wymienionych, najdalej na wschód położona kolej wąskotorowa. Przebiega przez jedne z biedniejszych rejonów Ukrainy. Dojechać do Rudnicy można pociągami jadącymi do Odessy. Na odcinku Gołowaniewskim pociąg kursuje tylko 3 razy w tygodniu, z czego 2 dni jest skomunikowany z primijskich Pomiczna-Hołowaniewsk. Na Rudnica – Hajworon kursują 2 pary pociągów, jedna codziennie i jedna 3 razy na tydzień. Nazwa ukraińska: Узкоколейка Голованевск-Гайворон-Рудница .

Kolej Rudnica – Hajworon – Hołowaniewsk na You Tube

Rudnica

Kolej Rudnica – Hołowaniewsk (fot. Serguei Trochelle, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

Karpacki Tramwaj

Karpacki Tramwaj to ogólna nazwa sieci kolei wąskotorowych w Karpatach o rozstawie szyn 750 mm. Wąskotorówki w okolicach miasta Dolina kursują od 1898 (lub od 1890) i obecnie są jedną z największych tamtejszych atrakcji turystycznych. Nie mam szczegółowych informacji na temat trasy „Karpackiego Tramwaju”. Z informacji zamieszczonych na stronie oficjalnej wynika, że to kolej typowo turystyczna, czyli czterogodzinna wycieczka ze stacji Wyhoda przez Stary Mizun i Nowy Mizun do bliżej nieokreślonego miejsca w szczerym polu wraz z możliwością wykupienia innej wycieczki. Pasażerowie zatrzymują się na degustację wody leczniczej „NAFTA” oraz poczęstunek w jednym z gospodarstw przy szlaku. Dodatkowo organizowane są przystanki połączone ze zwiedzaniem najładniejszych miejsc.

Pociągi zestawione są z drezyny przerobionej na lokomotywę. W lokomotywie tej, oprócz stanowiska maszynisty, są miejsca dla pasażerów. Oprócz lokomotywy w pociągu kursują dwa wagony pasażerskie.

Relacja polskiego podróżnika
Strona internetowa Karpackiego Tramwaju
Karpacki Tramwaj na You Tube

Karpacki Tramwaj

Karpacki Tramwaj (fot. Ramarren, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

Użhorodzka Kolej Dziecięca

Użhorodzka Kolej Dziecięca znajduje się w centrum Użhorodu, nad brzegiem rzeki Uż, w okolicy dawnej synagogi (obecnie sala koncertowa, na mapie jako filharmonia).

Kolej została otwarta w 1947 roku jako jedna z wielu kolei pionierskich. Wadą kolei było położenie – była wielokrotnie zalewana przez wezbraną rzekę. W 2008 i 2009 roku zdecydowano o zamknięciu kolejki. Wagony niszczały na wolnym powietrzu, a linia była rozkradana.

W 2016 roku kolej została ponownie otwarta, ale z dużymi ograniczeniami. Pociągi kursują tylko w wybrane dni, a trasa liczy zaledwie 1,1 km, więc jest jedną z najkrótszych tras kolei dziecięcych w krajach dawnego ZSRR.

Użhorodzka Kolej Dziecięca – ponowne otwarcie na You Tube (04:00) (2016) 
Użhorodzka Kolej Dziecięca przed zamknięciem cz. 2/2 (10:14) (2009)
Użhorodzka Kolej Dziecięca przed zamknięciem cz. 1/2 (07:46) (2009)
Użhorodzka Kolej Dziecięca – film z 1949 roku (01:07)

Źródła:

Informacje zamieszczone w tym artykule pochodzą ze strony railways.id.ru, rosyjskiej Wikipedii oraz z artykułów napisanych przez miłośników kolei, którzy jechali niektórymi z kolejek.

Lubisz podróże koleją i poznawanie nowych miejsc? Chcesz być na bieżąco z ofertami promocyjnymi na kolei? Zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku, Twitterze i Instagramie.  Natomiast TUTAJ znajdziesz informacje na temat kolei z całego świata.

Wsparcie bloga

Jeśli spodobał ci się blog, warto go wesprzeć drobną darowizną TUTAJ. Opracowanie wielu artykułów trwa tygodniami, ich aktualizacja rozbudowa i rozbudowa latami. Bez pieniędzy nie da się utrzymać i rozwijać ambitnych projektów, a w dzisiejszym świecie zarabia się na płytkich, tabloidowych treściach. Zapraszam również nasz fanpage na Facebooku.

Użgorodzka Kolej Dziecięca

Użhorodzka Kolej Dziecięca (fot. Msha, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

%d bloggers like this: