Olsztyn to stolica województwa warmińsko-mazurskiego i ważny węzeł kolejowy. Chociaż częstotliwość i sieć połączeń regionalnych w województwie warmińsko-mazurskim pozostawia wiele do życzenia, przygotowałem listę wycieczek jednodniowych możliwych do zrealizowania pociągiem z Olsztyna, przy czym uwzględniłem połączenia, dzięki którym dojedziemy regionalnymi pociągami z Olsztyna od ostatniej stacji w Olsztynie do miejsca docelowego w ciągu dwóch godzin (wyjątek to Malbork). Niestety, cięcia połączeń w województwie warmińsko-mazurskim doprowadziły do sytuacji, że do wielu atrakcyjnych miejsc nie da się dojechać pociągiem. I raczej nie ma szans na poprawę. Marnowany jest ogromny potencjał turystyczny nie tylko dla turystów wybierających się w wycieczkę pociągiem z Olsztyna.

 

Pociągiem z Olsztyna – spis treści:

1. Kierunek Toruń
2. Kierunek Malbork
3. Kierunek Giżycko
4. Kierunek Działdowo
5. Kierunek Braniewo
6. Kierunek Pisz

Strona główna —> Pociągiem po Polsce

Zastrzeżenie
Nie podaję odnośników do stron muzeów i innych atrakcji, ponieważ nie byłbym w stanie kontrolować, czy odnośniki są aktualne. Jeśli moje informacje okażą się przydatne, będę wdzięczny za drobne wsparcie bloga, co pozwoli mi utrzymać i rozwijać projekt.

1. Kierunek Toruń

Dobrą propozycją na wycieczkę jednodniową pociągiem z Olsztyna jest Toruń, przy czym osobiście na przejazd do Torunia wybrałbym raczej pociąg pospieszny. Po drodze znajdziemy kilka ciekawych miejscowości, można też przesiąść się w Jabłonowie Pomorskim na pociąg do Brodnicy, która stanowi dobre miejsce na wycieczkę jednodniową. Szkoda likwidacji linii do Golubia-Dobrzynia. Toruń oczywiście jest obowiązkowym miejscem na mapie. Podczas wycieczki jednodniowej zobaczymy najważniejsze miejsca zabytkowej części miasta, natomiast warto poświęcić weekend lub kilka dni na zwiedzanie muzeów i innych atrakcji.

Ostróda – miasto malowniczo położone nad jeziorem, wokół którego utworzono ścieżki pieszo-rowerowe i szereg atrakcji sezonowych. W Ostródzie rozpoczyna się lub kończy słynny kanał łączący to miasto z Elblągiem. W dawnym zamku krzyżackim działa niewielkie muzeum historyczne. Blisko dworca kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, na uwagę zasługuje zespół dawnych koszar.

Wąbrzeźno (fakultatywnie) – miasto, które można zobaczyć, ale można też pominąć. Z dworca kolejowego do centrum trzeba pokonać około 3 kilometrów. Miasto ważne z punktu widzenia miłośników kolei, bowiem dawniej z dworca do centrum można się było przejechać chyba najkrótszą linią z rozkładowym ruchem pasażerskim w Polsce. Na pamiątke zrekonstruowano dawną stację kolejową w centrum i pozostawiono fragment torowiska. Poza tym zabytki sakralne – kościół pw. Szymona Apostoła i św. Judy Tomasza (połowa XIV wieku) i dawny kościół ewangelicki z lat trzydziestych XIX wieku. Na plus zrewitalizowane i ładnie zagospodarowane tereny nad Jeziorem Zamkowym.

Brodnica (fakultatywnie) – dawniej ważny węzeł kolejowy, przy podróży z Torunia konieczna jest przesiadka na stacji Jabłonowo Pomorskie. Wizytówką miasta jest wieża pozostała po dawnym zamku krzyżackim, obecnie mieści się w niej Muzeum w Brodnicy. Ze szczytu 54-metrowej wieży można podziwiać panoramę miasta. Na oddział muzeum zaadaptowano także Bramę Chełmińską z przylegającą kamienicą. W zabytkowym spichlerzu można zwiedzić Centrum Edukacji Ekologicznej – muzeum przyrodnicze poświęcone florze i faunie Pojezierza Brodnickiego ze zrekonstruowaną osadą myśliwych z mezolitu, odkrytą w miejscowości Mszano. Bardzo tanie bilety wstępu do wszystkich oddziałów muzeum.

Toruń – miasto obowiązkowe do odwiedzenia ze względu na bardzo dobrze zachowany Zespół Staromiejski. Z dworca głównego trzeba kawałek przejść, bliżej jest dworzec Toruń Miasto. Piękne budynki, malownicze zaułki, ciekawe miejsca – w skrócie po centrum Torunia możemy spacerować godzinami. Sercem miasta jest Rynek Staromiejski z okazałym ratuszem (dostępna wieża widokowa). Najważniejsze zabytki to kościół św. Jana Chrzciciela i i św. Jana Ewangelisty, gotycki kościół parafialny św. Jakuba, dawny klasztor Franciszkanów, Krzywa Wieża – odchylona od pionu o 1,4 m średniowieczna baszta obronna; jedna z dziewięciu zachowanych baszt. Jeśli chodzi o muzea, należy wymienić Dom Mikołaja Kopernika, Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika, Muzeum Toruńskiego Piernika i Żywe Muzeum Piernika. W budynku dawnych Koszar Bramy Chełmińskiej, przy dworcu autobusowym, mieści się Muzeum Twierdzy Toruń. W sezonie letnim można popływać statkami po Wiśle.

2. Pociągiem z Olsztyna – Kierunek Malbork

Trasa ładna pod względem krajobrazowym na odcinku Gutkowo – Pasłęk. Prędkość przyzwoita, koniecznie warto zobaczyć Malbork, natomiast Elbląg i Pasłęk dla ambitnych – Elbląg nie każdemu się spodoba, natomiast Pasłęk powinni odwiedzić przede wszystkim miłośnicy małych miasteczek.

Pasłęk – miasteczko liczące około 12 tysięcy mieszkańców. Na niedużej powierzchni w centrum zachowało się kilka interesujących zabytków. Najważniejszy z nich to zamek krzyżacki, obecnie siedziba instytuji administracyjnych i kulturalnych. W Pasłęku zobaczymy bardzo dobrze zachowane obwarowania miejskie i dwie z trzech dawnych bram miejskich – Bramę Miejską i Bramę Młyńską. Na uwagę zasługuje także gotycki kościół pw. św. Bartłoemieja z XIV wieku z organami Hildebranta oraz kościół Nawiedzenia NMP z 1885 r.

Elbląg (fakultatywnie) – kolejne z miast, które można zwiedzić, ale można też sobie darować. Centrum w dużym stopniu odbudowane po zniszczeniach z 1945 roku, ale mimo wszystko to nie to samo. Najważniejsze budowle to katedra św. Mikołaja i Brama Targowa, koniecznie należy odwiedzić Muzeum Archeologiczno-Historyczne. Szkoda, że od dawna nie kursują pociągi po rozpoczynającej się w Elblągu Kolei Nadzalewowej – linia miała ogromny potencjał turystyczny

Malbork – miasto słynne na całym świecie z Zamku Krzyżackiego. Niemal cała historyczna zabudowa została zniszczona podczas drugiej wojny światowej. Oprócz odbudowanego zamku należy zwrócić uwagę na jeden z najpiękniejszych polskich dworców kolejowych. Zachowało się kilka zabytkowych świątyń, na tle zabudowy wyróżniają się budynek Poczty Polskiej i dawne koszary. Osoby zainteresowane historią miasta powinny zwiedzić Muzeum Miasta Malbork.

3. Kierunek Giżycko

Mazury stanowią cel wycieczek turystów z całej Polski. Są również interesującym miejscem dla miłośników archeologii kolejowej – wycieczki szlakami zlikwidowanych linii wąskotorowych, zachowane dworce kolejowe pełniące funkcje mieszkalne, ciekawa historia. Również wielka szkoda, że nikomu nie zależy na rewitalizacji linii kolejowej Kętrzyn – Węgorzewo. Wycieczkę pociągiem z Olsztyna można kontynuować w stronę Ełku, jednak czas przejazdu w jedną stronę przekracza założenia artykułu.

Kętrzyn – interesujące miasto na wycieczkę jednodniową i dobra baza wypadowa do wycieczek rowerowych lub autobusowych po okolicy. W Kętrzynie warto zobaczyć Muzeum Regionalne utworzone w zamku krzyżackim i bazylikę św. Jerzego. Zachowały się pozostałości murów obronnych z basztami, kamienice mieszczańskie z przełomu XIX i XX w. oraz ratusz z 1886 roku.

Z Kętrzyna warto podjechać autobusem do Świętej Lipki słynącej z sanktuarium maryjnego lub do Gierłoży, gdzie zobaczymy Wilczy Szaniec oraz do Mamerek z kompleksem bunkrów. Niedaleko Wilczego Szańca rozpościera się Mazurski Park Atrakcji Mazurolandia, którego główną atrakcją są miniatury zabytków Warmii i Mazur.

Giżycko – popularna miejscowość wypoczynkowa z szerokimi możliwościami aktywnego wypoczynku i uprawiania sportów wodnych. Zachowały się kamienice z XIX wieku oraz dawny kościół ewangelicki. Największą atrakcją miasta jest ukryta w gęstym lesie rozległa Twierdza Boyen. Można też polecić Wieża Ciśnień z 1900 r. zaadaptowana na kawiarnię, muzeum i punkt widokowy. Z przystani nad jeziorem Niegocin w sezonie wypływają statki do Mikołajek, Węgorzewa i Rucianego-Nidy. Połączenia obsługuje Żegluga Mazurska.

4. Kierunek Działdowo

Wyremontowana linia kolejowa. Kursują tędy pociągi regionalne do Działdowa i pociągi dalekobieżne do Warszawy.

Olsztynek – miasteczko rozsławione przez położony na jego skraju skansen Muzeum Budownictwa Ludowego, gdzie zobaczymy chaty i budynki gospodarcze z terenu Warmii i Mazur. Pomimo klęski, pogromów oraz zniszczeń podczas drugiej wojny światowej zachowały się wieże ciśnień – kolejowa i wodociągowa, część obwarowań miejskich, pojedyncze domy z XIX wieku, kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz dawny zamek krzyżacki, który po licznych przebudowach zatracił swój pierwotny styl. Na parterze ratusza urządzono niewielkie muzeum tutejszego stalagu i dziejów miasta.

Nidzica (fakultatywnie) – miasto niemal w całości zniszczone podczas drugiej wojny światowej. Wizytówką miasta jest zamek odbudowany po zniszczeniach wojennych. Warto wejść na dziedziniec i pospacerować po otaczającym zamek parku, jednak do zwiedzania w środku jest niewiele, ponieważ obiekt zaadaptowano na hotel i restaurację. Z zabudowy zwracają uwagę budynek ratusza i zabudowania dawnego browaru. Warto zobaczyć bogato wnętrze niepozornego z zewnątrz kościoła św. Wojciecha, w innej części miasta zachował się neogotycki kościół ewangelicki św. Krzyża.

Działdowo (fakultatywnie) – takie sobie miasto z ryneczkiem i zamkiem krzyżackim (siedziba urzędu). Na uwagę zasługuje jedynie niewielkie Muzeum Pogranicza przedstawiające dzieje państwa krzyżackiego.

5. Kierunek Braniewo (po zakończeniu remontu)

W trakcie opracowywania artykułu kończył się trwający od lat remont linii kolejowej Olsztyn – Braniewo. Linia z dużym potencjałem turystycznym słynęła przed remontem z fatalnego rozkładu jazdy – 3 pary pociągów na dobę, w sezonie czasami dochodził czwarty pociąg. Planując wycieczkę pociągiem z Olsztyna trudno było zaplanować wycieczkę jednodniową np. do Ornety. Nie wiem, czy po remoncie będzie inaczej, miejmy jednak nadzieję, że kiedyś prace się skończą i pociągi powrócą na trasę.

Dobre Miasto – podobnie jak w innych miasteczkach województwa warmińsko-mazurskiego dominuje współczesna zabudowa, można jednak zaplanować krótką wizytę w Skansenie Miejskim przy ulicy Sowińskiego – starannie odtworzono wygląd ulicy miejskiej z XIX wieku wraz z warsztatami rzemieślniczymi typowymi dla tamtego okresu. Tuż obok znajduje się Baszta Bociania, pozostałość po obwarowaniach miejskich. W Dobrym Mieście warto także zobaczyć majestatyczną kolegiatę wzniesioną w latach 1357-1389 w stylu gotyku ceglanego.

Jeśli zatrzymamy się w Dobrym Mieście, warto przejechać się busem do Lidzbarka Warmińskiego, ewentualnie do Bartoszyc. Przejazd busem Olsztyn – Bartoszyce z Dobrego Miasta do Lidzbarka Warmińskiego zajmuje około 20 minut, kolejne kilkanaście minut to przejazd z Lidzbarka Warmińskiego do Bartoszyc. Pośród blokowisk z czasów PRL-u w Lidzbarku Warmińskim zachowała się zabytkowa część miasta, w tym jeden z najładniejszych polskich zamków – malowniczo położony w zakolu rzeki Łyny Zamek Kapituły Warmińskiej. Wnętrza udostępnione do zwiedzania. Uwagę zwraca także okazała brama miejska (Wysoka Brama), jak również odnowiony budynek biblioteki z parkiem.

Znacznie mniej atrakcyjne są Bartoszyce. Zabetonowany rynek, można zobaczyć jedynie bramę miejską, park miejski oraz kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty. Zarówno Bartoszyce, jak i Lidzbark Warmiński posiadały dawniej połączenia kolejowe. Do Bartoszyc czasami przyjeżdżają pociągi specjalne firmy Turkol.

Pieniężno (fakultatywnie) – bardzo podupadłe miasteczko, zniszczone niemal w całości podczas drugiej wojny światowej. Największą atrakcją jest dolina rzeki Wałszy i jeden z najładniejszych mostów kolejowych w Polsce rozpościerający się nad tą rzeką. Ponadto przygnębiający spacer po dawnym centrum – ratusz w ruinie, pozostałości po kościele ewangelickim i ruiny zamku. Jedyny godny polecenia zabytek to kościół pw. św. Piotra i Pawła.

Orneta – kolejne z warmińskich miasteczek mających lata świetności za sobą. Duże zniszczenia wojenne, ale zachowała się część rynku z kamienicami podcieniowymi i gotyckim ratuszem. Dobre miejsce na spacer po małym zabytkowym zespole urbanistycznym, można też zobaczyć kościół św. Jana Chrzciciela. Z dworca do centrum idzie się około 2 kilometry. Podobną odległość należy pokonać do położonego koło Ornety Sanktuarium Nawiedzenia NMP w Krośnie, przypominającego trochę sanktuarium w Świętej Lipce.

Braniewo – miasto przy granicy z Obwodem Kaliningradzkim, dawniej ważny węzeł kolejowy. Ceglany dworzec kolejowy, miasto z dominującą PRL-owską zabudową, ale również kilkoma miejscami wartymi odwiedzenia. Do takich miejsc z pewnością należy XIV-wieczny kościół św. Katarzyny, obecnie bazylika mniejsza. Na odbudowę czeka kościół św. Antoniego z 1837, którego część w 2016 roku strawił pożar, natomiast na północ od miasta wierni przyjeżdżają zobaczyć cudowny obraz w sanktuarium Świętego Krzyża. Zachowały się fragmenty murów miejskich, na tle zabudowy wyróżnia się budynek kolegium jezuickiego Collegium Hosianum, półowalna baszta, a dawną fosę zamieniono w park. Dobre recenzje zbiera Muzeum Regionalne prowadzone przez pasjonatów.

Niestety, nie zanosi się na reaktywację przewozów pasażerskich na Kolei Nadzalewowej (poza koleją drezynową na części trasy). Warto więc wybrać się autobusem Braniewo – Elbląg do pobliskiego Fromborka (ok. 15 minut jazdy), aby zobaczyć Wzgórze Katedralne ze słynną katedrą i Muzeum Mikołaja Kopernika. Do zwiedzania udostępniono także wieżę wodną, pełniącą funkcję punktu widokowego.

6. Kierunek Pisz

Pociągi z Olsztyna do Ełku kursują dwiema trasami – przez Korsze, Kętrzyn i Giżycko oraz przez Szczytno i Pisz. Czas przejazdu do Ełku obiema trasami przekracza ramy czasowe, które wyznaczyłem dla artykułu. W przypadku omawianej tutaj trasy warto zatrzymać się w Szczytnie i Piszu, natomiast miłośnicy wycieczek rowerowych znajdą wiele innych miejsc, do których warto dojechać ze stacji kolejowych, ale to temat dla blogerów zajmujących się podróżowaniem z rowerem.

Szczytno – miasto położone nad dwoma jeziorami, z których jedno w sezonie służy za kąpielisko i tereny rekreacyjne. Najważniejsze zabytki i atrakcje miasta to ruiny zamku krzyżackiego z 1370 roku. Pomimo wielu planów zamek nie został odbudowany, do zwiedzania udostępniono mury oraz dwa pomieszczenia. W budynku ratusza warto zobaczyć Muzeum Mazurskie z wystawami prezentującymi dzieje Szczytna i okolic oraz kulturę ludową Mazurów. W sezonie letnim, dwa razy w tygodniu dostępna jest do zwiedzania Chata Mazurska przy ulicy Marii Konopnickiej.

Pisz (fakultatywnie) – miasteczko nad jeziorem Roś z niedużym centrum, gdzie warto wstąpić do wyremontowanego Muzeum Ziemi Piskiej. Na wystawach poznamy historię miasta zniszczonego w 70% podczas drugiej wojny światowej. Z zabytków należy wymienić kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Po wcześniejszym umówieniu udostępniany jest chętnym schron bierny Regelbau 502.

Pociągiem z Olsztyna – podsumowanie

W artykule przedstawiłem propozycje wycieczek jednodniowych pociągami regionalnymi z Olsztyna. Miejmy nadzieję, że nie będzie kolejnych cięć połączeń i artykuł pozostanie aktualny przez co najmniej kilka lat.