Dworzec kolejowy w Malborku od lat pojawia się na liście najpiękniejszych dworców kolejowych w Polsce. Wraz z odbudowanym zamkiem należy do najpiękniejszych miejsc w Malborku licznie odwiedzanym przez turystów, którzy zachwycają się architekturą dworca. Malbork to węzeł kolejowy. Zatrzymują się tu pociągi wszystkich kategorii, na zakończenie remontu nadal czeka remontowany od wielu lat krótki odcinek linii kolejowej Malbork – Grudziądz.

Opis według stanu z dnia 22.07.2023 r. – informacje mogą się zdezaktualizować

Dworzec kolejowy w Malborku – usługi dla pasażerów

Dworzec kolejowy w Malborku jest piękny i funkcjonalny.

Na dworcu działa kasa biletowa. Dostępnych jest kilka skrzynek bagażowych w holu dworca.

Toaleta znajduje się w osobnym, zabytkowym budynku szaletu, położonym obok budynku dworca. Toaleta płatna, płatność w automacie na monety.

Jedno z pomieszczeń dworca wygospodarowano na poczekalnię, pasażerowie skarżą się jednak na bezdomnych zajmujących to pomieszczenie.

W budynku dworca działa kiosk z punktem gastronomicznym, umieszczono także automat z napojami.

Na piętrze budynku można skorzystać z usług niewielkiego hostelu.

Przejście na perony przez przejście podziemne. Perony zadaszone.

Dworzec kolejowy w Malborku – rys historyczny

Historia kolei w Malborku sięga połowy XIX wieku. W 1845 roku rozpoczęto budowę mostu kolejowego na Nogacie, stanowiącego część budowanej linii łączącej Berlin z Królewcem. Prace wydłużały się z powodu Wiosny Ludów i epidemii cholery. 19 października 1852 roku oddano do użytku odcinek Malbork – Braniewo, rok później kursowały pociągiem można było dojechać do Królewca. Po otwarciu mostu drogowo-kolejowego w Tczewie w październiku 1857 roku kolej żelazna połączyła Królewiec z Berlinem. Pod koniec XIX wieku Malbork stał się ważnym węzłem kolejowym – w 1876 roku otwarty został odcinek Malbork – Mława, a 15 sierpnia 1883 roku zainaugurowano przewozy na linii Malbork – Toruń. Na lata 1889-1890 przypada budowa drugiego toru pomiędzy Malborkiem a Tczewem.

Reprezentacyjny budynek dworca został zbudowany w 1890 roku w stylu neogotyckim. Jest to obiekt z cegły, o niejednorodnym układzie ścian konstrukcyjnych, licowany, posadowiony na fundamentach ceglanych. Dachy pokryto dachówką ceramiczną – holenderką oraz karpiówką. Budynek założono na planie znacznie wydłużonego prostokąta. Bryła dwukondygnacyjna, mocno rozczłonkowana, podkreślona trzema symetrycznie rozłożonymi ryzalitami i przykryta wysokim, rozczłonkowanym dachem. Wyróżnia się ekspozycja ryzalitu środkowego, pełniącego funkcję wejścia głównego. W połaciach dachu zwracają uwagę trójkątne świetliki kryte blachą. Narożniki dachów zostały zwieńczone iglicami zakończonymi kulą.

Ściany głównego holu dworca wyróżniają się bogatą dekorację uzyskaną dzięki zastosowaniu łuków i arkad z licowanej cegły kształtówki. W górnej części holu ściany zostały rozczłonkowane podwójnymi blendami zamkniętymi łukiem ostrym – w polu blend umieszczono herby miast z tłem zdobionym dekoracją roślinną, między inymi Bydgoszczy, Gdańska, Torunia, Olsztyna i Grudziądza. Ściany zwieńczone są profilowanym gzymsem.

Podczas późniejszej rozbudowy od strony południowo-wschodniej dobudowano prostokątne aneksy.

W wyniku plebiscytu z 1920 roku mieszkańcy Malborka zdecydowali o pozostaniu w Prusach Wschodnich. W okresie międzywojennym stacja Malbork była stacją graniczną, gdzie spotykały się pociągi Polskich Kolei Państwowych i Deutsche Reichsbahn. Na terenie stacji odbywała się wymiana lokomotyw w pociągach tranzytowych, a granicę pomiędzy Prusami Wschodnimi a Wolnym Miastem Gdańsk wyznaczono na rzece Nogat.

Dworzec uniknął większych zniszczeń podczas II wojny światowej. W 1945 roku budynek już po przekazaniu administracji został podpalony przez żołnierzy Armii Czerwonej; na szczęście pożar szybko ugaszono i zachowało się oryginalne wnętrze, przy czym znajdujący się nad kasami herb pruski został przemalowany na polski.

W 1988 roku dworzec w Malborku został wpisany do rejestru zabytków wraz z budynkami szaletu i ekspedycji towarowej.

W latach 2010-2011 przeprowadzono remont generalny dworca. Odnowiona została elewacje dworca, odresturowano oryginalne polichromie, herby w hallu głównym, zrekonstruowane dekoracje i złocenia zostały zabezpieczone lakierem ognioochronnym. Odrestaurowane zostały także okna zewnętrzne i drzwi, natomiast wstawiono nowe okna zewnętrzne. W holu głównym i przyległych pomieszczeniach odtworzono wszystkie elementy zabytkowe.

Prace obejmowały także rekonstrukcję zabytkowej boazerii w sali kolumnowej i restauracyjnej. Boazeria została oczyszczona, po czym przywrócono jej oryginalną kolorystykę.

Dworzec i szalet zostały przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami; wygospodarowano pomieszczenia dla matek z dziećmi.

W ramach remontu wymieniono instalacje sanitarne i energetyczne, zainstalowano także monitoring.

Remontu doczekał się również położony obok ceglany budynek szaletu
Udało się zachować elementy historyczne, jak np. ślady po kulach z II wojny światowej.

Inwestycja kosztowała 9 milionów złotych. W 2012 roku dworzec został nagrodzony w ogólnopolskim konkursie „Modernizacja Roku 2011” w kategorii „obiekty zabytkowe”.Niedługo później, w latach 2012-2014, miała miejsce modernizacja stacji Malbork – przebudowano torowisko i perony, zmodernizowano urządzenia SRK.

Budynek dworca jest wizytówką miasta i należy do najpiękniejszych dworców kolejowych w Europie.

Atrakcje turystyczne w okolicy

Podczas II wojny światowej zniszczeniu uległo 80% zabytkowej części Malborka. Najbardziej znaną atrakcją miasta jest zamek krzyżacki, doskonale widoczny z okien pociągów przejeżdżających przez most nad Nogatem. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku zamek został odbudowany po zniszczenniach wojennych i pożarze z 1959 roku. Obecnie zamek jest siedzibą Muzeum Zamkowego. Dla zwiedzających przygotowane są dwie trasy zwiedzania – historyczna zielona. Do tradycji przeszła odbywająca się co roku pod murami zamku impreza „Oblężenie Malborka”, połączona z rekonstrukcją oblężenia zamku w 1410 roku

Oprócz zamku w Malborku warto zobaczyć ratusz z lat 1365–1380, Bramę Garncarską i Bramę Mariacką, Basztę Maślankową, pozostałości murów obronnych, kościół pw. św. Jana Chrzciciela, Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, wyróżniają się także budynki koszar i odbudowany po wojnie gmach Poczty Polskiej. Koniecznie należy zwiedzić Muzeum Historii Malborka, gdzie poznamy burzliwe dzieje miasta.

Dworzec kolejowy położony jest blisko największych atrakcji. Przejście z dworca do zamku i największych atrakcji zajmuje 10-15 minut, w zależności od tempa spaceru.

Zobacz również:
Pociągiem po województwie pomorskim – co zwiedzić i zobaczyć
Malbork – subiektywne wrażenia z miasta (2014)