Iwonicz-Zdrój to popularne uzdrowisko w województwie podkarpackim, malowniczo położone na skraju Beskidu Niskiego. Pierwsza wzmianka o istnieniu wód mineralnych pochodzi z 1413 roku, natomiast informacja o działającym w tym miejscu uzdrowisku pojawiła się w 1578 roku. Rozkwit uzdrowiska w XIX wieku. Odnotowano zniszczenia podczas drugiej wojny światowej, mimo to po wojnie uzdrowisko Iwonicz-Zdrój należało do najpopularniejszych w Polsce, a sława uzdrowiska do dziś wykracza poza granice Polski. Iwonicz-Zdrój otrzymał prawa miejskie w 1973 roku, dawniej wraz ze wsią Iwonicz tworzył jedną wieś, z której został wyodrębniony w 1955 roku.

Atrakcje Iwonicza-Zdroju i zabytki w większości są typowe dla uzdrowisk. Miejscowość nie posiada tylu atrakcji komercyjnych, co miejsca oblegane przez turystów, natomiast jest to bardzo dobre miejsce na spacery, mało wymagające wędrówki po szlakach turystycznych, należy też odnotować interesujące okolice.

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2023

1. Kościół św. Iwona i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych

Drewniany kościół o cechach neogotyckich wzniesiony w 1895 roku przez Franciszka Nadera ze Lwowa według projektu architekta Favorgera z Austrii, z fundacji rodziny Załuskich, jako kaplica zdrojowa. Konstrukcja szkieletowa, unikatowym rozwiązaniem jest wnętrze z odsłoniętą, dekoracyjnie ukształtowaną więźbą dachową. Świątynia zbudowana na planie prostokąta, trzynawowa, bez wyodrębnionego prezbiterium. Podmurowanie kamienne, ściany szalowane deskami w układzie pionowym z listwowaniem.

Kościół usytuowany u podnóża zalesionego wzgórza, blisko centrum miasta. Kilkakrotnie remontowany.

Jako ciekawostkę należy podać, że pierwszy kościół parafialny powstał w Iwoniczu już w 1464 roku. Była to niewielka świątynia o konstrukcji zrębowej.

2. Wille w stylu szwajcarskim

Iwonicz-Zdrój może się pochwalić zachowanym układem przestrzennym i drewnianą zabudową willową drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku w przeważającej części w stylu szwajcarskim. W budynkach można odnaleźć także wpływy rodzimych stylów architektonicznych, natomiast w willach zbudowanych na początku XX wieku elementy secesji i budownictwa ludowego.

Do najciekawszych z pewnością należy willa „Belweder” zbudowana w 1871 roku jako letnia rezydencja Załuskich. Drewniana, o konstrukcji zrębowej, na rzucie zbliżonym do kwadratu, jak również pensjonat „Zofiówka”.

3. Pensjonat „Bazar”

Na tle zabudowy uzdrowiska wyróżnia się pensjonat „Bazar” zbudowany w miejscu budynku o tej samej nazwie z 1838 roku. Piętrowy gmach wzniesiono w latach 1876-1880 z fundacji Michała Załuskiego. Początkowo mieścił się w nim urząd pocztowy i telegraf, po 1925 roku klub towarzyski i liczne sklepy. Budynek trzykondygnacyjny na planie prostokąta z alkierzowo wykształconymi narożami, o konstrukcji zrębowej i urozmaiconej bryle, kryty dwu- i trójspadowymi dachami.

W okresie międzywojennym w budynku mieszkali Michał i Zofia Załuscy oraz uchodźcy. Niemcy planowali spalić „Bazar” w zemście za współpracę mieszkańców z Armią Krajową. Budynek położony przy wejściu na deptak.

W czasach PRL-u, od 1979 roku, mieścił się tu sklep „Pewex”.

4. Stary Pałac

Obecnie mieszczący biura uzdrowiska „Stary Pałac” to najstarszy zachowany budynek kurortu. Wybudowano go w latach 1837-1838 według projektu Amelii Załuskiej. Dwukondygnacyjny drewniany budynek założony na rzucie prostokąta nawiązuje architekturą do późnoklasycystycznej architektury murowanej. Obiekt dwukondygnacyjny z czterokolumnowym portykiem od frontu i loggią w elewacji tylnej.

Do wybuchu I wojny światowej rezydencja Załuskich, w czasie wojny zajęty przez sztabowców rosyjskich. W okresie międzywojennym dzierżawiony, w czasie drugiej wojny światowej wykorzystywany przez żołnierzy niemieckich. Po wojnie przejęty przez Skarb Państwa z przeznaczeniem na siedzibę administracji uzdrowiska.

5. Dom Zdrojowy

Bardzo ładny budynek w stylu klasycystycznym zbudowany w 1861 roku, rozbudowany w 1887 roku. Budynek drewniany o konstrukcji zrębowo-słupowej z werandą, bogato dekorowany z elementami neogotyckimi, na rzucie zbliżonym do litery F. Obiekt piętrowy o bryle zryzalitowanej. Początkowo nazywany „Hotelem”, nazwa „Dom Zdrojowy” pojawiła się w późniejszym okresie.

Przeznaczony do celów towarzyskich i mieszkalnych, w 1925 roku zaadaptowany na salę balową, mieściła się tu także słynna kawiarnia Rupenthala. W czasie okupacji zajęty przez wojsko niemieckie. Po wojnie użytkowany przez zarząd uzdrowiska, później siedziba Gminnego Ośrodka Kultury i kino.

6. Pijalnia Wód Mineralnych

Chyba najbardziej oblegana atrakcja Iwonicza-Zdroju, mieści się w budynku znanym pod nazwą „Łazienki Borowinowe”, wzniesionym latach 70. XIX wieku, gruntownie przebudowanym w 1922 i 1970 r. Obiekt interesujący pod względem architektonicznym, o konstrukcji murowano-drewnianej, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, parterowy z krytym deptakiem wybudowanym wzdłuż całej elewacji wschodniej w formie loggii arkadowej na filarach.

W pijalni można skosztować wód mineralnych „Klimkówka”, „Iwonicz”, „Karol”, „Elin” i „Iza” o najróżniejszych zastosowaniach leczniczych. Niestety, degustacja płatna, a ceny wysokie. Wnętrze pijalni stylowe, niewielkie. W sezonie letnim w podcieniach rozkładają się stragany z różnymi przedmiotami.

7. Źródło „Bełkotka”

Najstarsze źródło w Iwoniczu-Zdroju, położone poza centrum uzdrowiska, przy ścieżce spacerowo-rekreacyjnej, na stokach Góry Przedziwnej. Nazwa źródła pochodzi od wydobywającego się z jego dna gazu ziemnego, wywołującego bulgotanie wody. Przyjemny, łatwy szlak zacieniony drzewami. Przy źródełku zbudowano altanę i postawiono ławki. Podobno woda ze źródełka nie nadaje się do picia, spacer z Parku Zdrojowego zajmuje 15 minut.

8. Szlaki turystyczne

Iwonicz-Zdrój to malowniczo położone uzdrowisko z ciekawą okolicą. Jeśli pogoda sprzyja i zobaczyliśmy już atrakcje Iwonicza-Zdroju, warto rozważyć wędrówkę którymś ze szlaków turystycznych.

Z Iwonicza-Zdroju prowadzą szlaki na:

– górę Cergowa. Po północnej stronie góry wypływa źródełko nazywane Złotą Studzienką.
– górę Przedziwną przez opisane wcześniej źrodło „Bełkotka”.
– na Żabią Górę przez Las Iwonicki.
– do cerkwi w Bałuciance.
– do miejsca straceń w Lasie Grabińskim, gdzie oddział SS zamordował 72 osoby.
– do drewnianego kościoła pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Klimkówce z 1869 roku.
– przez Lubatową do Lasu Grabińskiego.

Najciekawszy szlak prowadzi do Rymanowa-Zdroju, mniej popularnego i jednocześnie mniej skomercjalizowanego uzdrowiska położonego około 8 kilometrów od Iwonicza-Zdroju.

Szlaki turystyczne z Iwonicza-Zdroju są niewymagające, dobre dla osób początkujących.

9. Tężnie Solankowe

Tężnie Solankowe w Iwoniczu-Zdroju zlokalizowane są przy szlaku prowadzącym do źródła „Bełkotka”, na rozwidleniu Alei Naftowej i Alei Wincentego Pola. Dla kuracjuszy i turystów zbudowano cztery wolnostojące tężnie, każda wymiarach 8,00 m długości, 1,00 m szerokości i 4,00 m wysokości wypełnione tarniną wierzbową. W tężniach zastosowano wodę mineralną „Elin 7”.

Tężnie to stosunkowo młoda atrakcja Iwonicza-Zdroju. Zostały otwarte w 2019 roku, przy okazji remontu ciągu pieszego do „Bełkotki”, prawdopodobnie są największymi tężniami solankowymi na Podkarpaciu.

Aby odczuć działanie lecznicze, należy przebywać w tężniach pół godziny. Obok darmowy parking.

10. Wieś Iwonicz

Iwonicz-Zdrój był dawniej częścią położonej kilka kilometrów na północ wsi Iwonicz. Na terenie wsi znajdziemy kilka mniej lub bardziej interesujących atrakcji. Najważniejsza z nich to Pałac Załuskich z XIX wieku, zaadaptowany na hotel, otoczony parkiem, gdzie zachowały się elementy fos obronnych. Pałac można zwiedzać tylko z zewnątrz.

Tuż obok warto zobaczyć drewniany, średniowieczny kościół pw. Wszystkich Świętych z zabytkową dzwonnicą i bogato dekorowanym wnętrzem. Jeden z najcenniejszych zabytków sakralnych regionu.

Opisanymi wcześniej szlakami turystycznymi dojdziemy także do Lasu Grabińskiego z miejscem straceń.

Iwonicz-Zdrój – podsumowanie

Iwonicz-Zdrój to bardzo popularne uzdrowisko, do którego w weekendy, szczególnie w sezonie letnim, ściągają tłumy turystów, głównie z województwa podkarpackiego. Doskonałe miejsce na jednodniową wycieczkę i baza wypadowa do wędrówek po mało wymagających szlakach. W okolicy sporo interesujących miejsc, które opiszę w osobnych artykułach. Wadą są jednak wygórowane ceny w niektórych miejscach.

Opisując atrakcje Iwonicza-Zdroju wymieniłem tylko najważniejsze miejsca, pomijając miejsca tak oczywiste jak Plac Dietla, czy sanatoria.

Dojazd pociągiem

Do Iwonicza-Zdroju nie dojeżdżają pociągi. Kolej nigdy nie dotarła do uzdrowiska. Najbliżej położona stacja kolejowa to Targowiska (12 km), jednak w celu przesiadki na bus należy skorzystać ze stacji Krosno położonej 14 kilometrów od Iwonicza-Zdroju. Dojazd pociągiem do Iwonicza-Zdroju jest skomplikowany ze względu na bardzo małą liczbę połączeń do Krosna (zależy od rozkładu jazdy), jak również konieczność przesiadki na bus.

Znacznie łatwiej dojechać dojechać do Iwonicza-Zdroju autobusem –  dużo osób wybiera połączenia firmy Neobus z różnych części kraju. Rozkłady jazdy dostępne są na portalu e-podróżnik lub na stronie www.neobus.pl

Zobacz również:

Pociągiem po województwie podkarpackim – co zwiedzić i zobaczyć
Krosno – najciekawsze miejsca i atrakcje
Rymanów-Zdrój – najciekawsze miejsca i atrakcje