Kolej w Albanii to bardzo interesujący temat, a przejazd albańskim pociągiem jest marzeniem wielu miłośników kolei. Na przeszkodzie stoi tylko rozkład jazdy, brak wiarygodnych informacji oraz kryzys, przez który kursuje tylko kilka pociągów, o ile kursują w ogóle. Sytuacja wygląda katastrofalnie, a zapowiedzi inwestycji można włożyć między bajki. Do 2020 roku Albania była popularnym celem podróży polskich turystów, którzy mogli tu dotrzeć dzięki tanim liniom lotniczym.

Przewoźnik narodowy: HSH (Hekurudhë ë Shqipërisë)
Strona internetowa: hekurudha.al
Fanpage kolei albańskich na Facebooku
Ostatnia aktualizacja: 12.07.2024

Spis treści:

1. Rozkład jazdy
2. Aktualna sytuacja
3. Planowane inwestycje
4. Linie kolejowe w Albanii

1. Rozkład jazdy

Według najnowszych informacji w Albanii kursują trzy pociągi:

Elbasan – Plazh (kilka kilometrów od dworca w Durres) – od poniedziałku do czwartku
Szkodra – Gjorme (codziennie)
Plazh – Ljushna (od 6 lipca 2024 w soboty i niedziele)

Na obu trasach kursuje jedna para pociągów. Odjazd ze stacji początkowej rano, powrót w godzinach południowych. Źródło – na tym profilu należy szukać aktulnych rozkładów jazdy.

Według najnowszych informacji pociągi nie kursują, być może co jakiś czas coś pojedzie na linii Durres – Elbasan. Główna linia kolejowa – Durres – Kashar została rozebrana i trwa wymiana torów oraz budowa infrastruktury, co może potrwać kilka lat. Linia będzie prowadzić do lotniska w Tiranie lub powróci w rejony dawnego dworca kolejowego albańskiej stolicy, gdzie wybudowano deptak.

Prowadzone są rozmowy na  temat zwiększenia liczby pociągów pomiędzy Podgoricą a Szkodrą, ale dotyczą one tylko pociągów towarowych. Nie ma w planach uruchomienia pociągów pasażerskich.

2. Aktualna sytuacja

Aktualna sytuacja kolei w Albanii nie napawa optymizmem. Oprócz braku pieniędzy na paliwo do lokomotyw problemem jest infrastruktura popadająca w ruinę. Poniżej najważniejsze informacje z albańskich mediów :

– dworzec kolejowy w Tiranie został już dawno rozebrany, a bulwar i autostrada zastąpiły linię kolejową oraz wiele zabudowań. Funkcję dworca obsługującego stolicę Albanii pełni stacja kolejowa Kashar, ale również ona ma zostać za jakiś czas zamknięta, a linia kolejowa będzie zaczynać się na terenie dzisiejszej stacji kolejowej Vora. Niemniej jednak w 2018 roku pojawiło się światełko w tunelu, bowiem władze zapowiedziały przywrócenie stacji w centrum Tirany.

– stacja kolejowa w Szkodrze również czasy świetności ma dawno za sobą. Według fahrplancenter.net kursuje jeden pociąg dziennie relacji Szkodra – Durres. Niedaleko stacji znajduje się cmentarzysko kolejowe – sporo zniszczonych wagonów i lokomotyw, w których spotykają się narkomani albo nocują bezdomni.

– dworzec we Wlorze od dawna nieczynny, w żałosnym stanie, w pobliskiej miejscowości Narte znajduje się kolejne cmentarzysko kolejowe. Nic nie zapowiada poprawy.

– w Pogradcu nie pozostał ślad po kolei. Szkoda, bo linia Tirana – Pogradec mogła być ogromną atrakcją turystyczną i częścią kolejowego korytarza międzynarodowego.

– nawet pojedyncze jeżdżące pociągi są obrzucane kamieniami podczas przejazdu przez wioski. Nic dziwnego, że w wagonach zwracają uwagę rozbite szyby w oknach. Problemu nie da się rozwiązać, ponieważ rzucanie kamieniami w pociągi to znana od lat zabawa albańskich dzieci. Planowano ogrodzić linię kolejową Kashar – Durres, ale na planach się skończyło.

– po zlikwidowaniu dworca kolejowego w Tiranie i przeniesieniu stacji obsługującej stolicę do Kashar liczba pasażerów korzystających z pociągów spadła o 60%. Z centrum Tirany do dworca w Kashar kursują autobusy dowożące pasażerów na pociąg i z powrotem, ale brakuje informacji na temat rozkładu jazdy tych autobusów i obsługiwanych przystanków.

– w pociągach można się przejechać głównie starymi wagonami Deutsche Bahn. Wagony kolei włoskich niszczeją na bocznicach.

– stacja kolejowa Lushnja zarosła krzakami i służy za pastwisko.

– o istnieniu kolei w Perrenjas przypominają tylko zardzewiałe lokomotywy.

– prawdopodobnie podczas silnego trzęsienia ziemi w czerwcu 2019 roku został zniszczony most kolejowy na linii do Szkodry i linia jest nieprzejezdna.

Jak informują czytelnicy:

Relacja podróżnika „Odys” (2013):„Przyjechałem do Tirany około południa, udało mi się znaleźć dworzec, całkiem przyjemny jak na reszte kraju. Jeden z dwóch dziennych pociągów do Elbasan już pojechał. Miałem szczęście zdążyć na drugi, który odjeżdżał za jakieś dwie godziny. Bilety kupiłem dogadując się po polsku. Starsza kobiecina zrozumiała samo „Elbasan” i to wystarczyło. O ile dworzec był znośny, pociąg już gorzej. Lokomotywa to prawdopodobnie TEM2, do tego dwa wagony, które czasy swojej świetności miały już kilkadziesiąt lat temu. Powybijane szyby (klimatyzacja), toaleta to po prostu latryna bez zbiornika. Pociąg jechał pooowoooli, ale akurat było mi to na rękę. Perony po drodze? Kawałek murka przy torach z z rozkładem. O dziwo jeździł dość planowo. Ludzi od Durres jak na lekarstwo, miałem cały przedział dla siebie, nie licząc romskich dzieci hasających po korytarzu. W ramach barku na stacji wsiadała kobieta ze skrzynką z przekąskami„

3. Planowane inwestycje

Od 2010 roku co jakiś czas w mediach pojawiały się informacje o planowanych inwestycjach kolei albańskich. Jak na razie wszystkie rzekome inwestycje okazały się bajkami dla naiwnych, a jedyne, co się udało, to zamykanie kolejnych linii. Poniżej znajdziecie zestawienie najważniejszych inwestycji, jakie planuje albański rząd na kolei w ciągu około dziesięciu lat. Zaczynam od inwestycji najbardziej prawdopodobnych do realizacji.

– budowa linii kolejowej Vora – lotnisko w Tiranie. Budowa kilkukilometrowej linii kolejowej z Vory na lotnisko międzynarodowe w Tiranie to jak najbardziej realna inwestycja, choć nie widać śladu prac. Gdyby udało się ją wybudować, z lotniska kursowałyby pociągi do Durres. W oficjalnej dokumentacji linia nazywana jest linią Tirana – lotnisko, pomimo znacznej odległości Vory od centrum Tirany.

– budowa dworca intermodalnego w Vorze. Malutka stacja w tej miejscowości ma pełnić w przyszłości funkcję węzła przesiadkowego dla całej Albanii. Na You Tube możecie znaleźć filmiki, na których pokazane są megalomańskie projekty budowy dużej i nowoczesnej stacji kolejowej. Gdyby taką stację wybudowano, stacja Kashar zostałaby zlikwidowana, a na trasie Vora – centrum Tirany kursowałyby autobusy komunikacji podmiejskiej. W styczniu 2018 roku pojawiły się jednak nowe plany, które stawiają pod znakiem zapytania tę inwestycję.

– odbudowa linii kolejowej do centrum Tirany i dworca w centrum miasta. Bezmyślna decyzja o wyburzenie dworca kolejowego w centrum Tirany, połączona z przeniesieniem stacji w ustronne miejsce na peryferiach albańskiej stolicy, spowodowała spadek liczby pasażerów korzystających z linii do Durres o 60 procent. Po budowie bulwaru władze chyba zdały sobie sprawę, że decyzja była bardzo zła. W styczniu 2018 roku w albańskich mediach pojawiła się informacja, iż linia kolejowa do centrum oraz dworzec zostaną odbudowane, a tory będą prowadzić po bulwarze. Ciekawy jestem, jak to będzie wyglądało w praktyce.

– remont linii kolejowej Vora – Durres. Remont albańskiej magistrali kolejowej (pociągi jadą ze średnią prędkością ok. 50 km/h) zakłada wymianę torów na odcinku 20 kilometrów.

– remont linii kolejowej Durres – Wlora. Remont linii kolejowej z Durres do Wlory miał rozpocząć się na przełomie 2015-2016 roku, jednak jak na razie nic się nie dzieje, a stacje kolejowe niszczeją. W wielu miejscach tory zarosły krzakami.

– budowa linii kolejowej Podgradec – Florina (Grecja). Linia miałaby być częścią korytarza międzynarodowego łączącego Durres, Tiranę, Ochryd i Bitolę z Salonikami. Nie ma szans na realizację inwestycji w bliskiej przyszłości, tym bardziej, że linia do Podgradca jest od lat nieczynna.

– budowa linii kolejowej Qafë Thanë – Kiczewo (Macedonia) przez Strugę. Prawdopodobnie na odcinku Qafë Thanë – Struga linia miałaby ten sam przebieg, co planowana linia Podgradec – Florina. Inwestycję można włożyć między bajki.

– budowa linii kolejowej Lezha – Shëngjin. Krótkie odgałęzienie linii Durres – Szkodra jest jak najbardziej możliwe do wybudowania, tylko sens ekonomiczny takiego przedsięwzięcia pozostaje nieznany. Shëngjin to mała miejscowość wypoczynkowa.

– budowa linii kolejowej Rrëshen – Kukës – Prizren (Kosowa). Linia kolejowa łączyłaby Albanię z Kosowem, z pominięciem Macedonii. Prizren to jedno z największych miast Kosowa, połączony był z resztą kraju linią kolejową Klina – Prizren, jednak pociągi pasażerskie nie dojeżdżają tam od dawna. Brakuje zdjęć pokazujących, czy tory zostały już rozebrane, czy nie. Nierealna inwestycja. Do albańskiego miasta Rrëshen nie dochodzą tory i potrzebne byłoby wybudowanie linii Lezha – Rrëshen.

4. Linie kolejowe w Albanii

Przygotowałem również krótkie informacje o przebiegu linii kolejowych w Albanii. Nie chciało mi się rysować szczegółowych map.

Durres – Szkodra

Jako pierwszą powinienem podać linię Durres – Tirana, jednak linia obecnie kończy się w Kashar, a już od następnej stacji – Vore, pokrywa się z linią Durres – Szkodra. Według fahrplancenter pomiędzy Durres a Szkodrą jest 106 km, a pociągi pokonują tę trasę w 3 godziny i 45 minut. Prędkość do Vory przyzwoita, dalej 20-30 km/h.

Prawdopodobnie linia nieprzejezdna – w czerwcu 2019 roku, podczas silnego trzęsienia ziemi, zniszczeniu uległ most kolejowy.

Durres – drugie pod względem wielkości miasto Albanii, ważny port morski (promy do Włoch). Dworzec kolejowy położony w centrum miasta, miasto i okolice znane z plaż, klubów, w ostatnich latach wybudowano dużo obiektów noclegowych. Najbardziej znane atrakcje to pozostałości po rzymskich termach i amfiteatrze, tzw. „Wieża Wenecka”. Zabudowa w centrum chaotyczna. Warto zwiedzić fabrykę brandy.

Sukth – stacja kolejowa obsługująca piętnastotysięczną mieścinę (według oficjalnej terminologii „wieś”) Sukth i Ri. Części wsi Sukth i Ri przedzielone są rzeką. 3,5 km od stacji leży też czternastotysięczne miasteczko Shijak. W obu miejscach brak atrakcji turystycznych.

Shkozet – stacja nieczynna, obecnie nie zatrzymują się tu żadne pociągi. Wspólna dla pociągów do Kashar, Szkodry i Wlory.

Vora (Vorë) – miasteczko (12 tys. mieszkańców) położone około 16 km od Tirany. Węzeł kolejowy, przez miasto przebiega droga szybkiego ruchu. W przyszłości planuje się tu budowę dużego węzła przesiadkowego kolejowo-drogowego, skąd mają odjeżdżać pociągi i autobusy do całej Albanii.

Budull – mała wieś. Niecałe 3 kilometry na południe stanowisko archeologiczne Preza Castle.

Ishem – stacyjka pośrodku niczego. Obsługuje kilka wsi w gminie Bubq. Brak atrakcji turystycznych.

Mamurras – piętnastotysięczne, przeciętne miasteczko.

Gjonem – stacyjka na przedmieściach miasta Laç.

Laç – stacja w mieście o tej samej nazwie, położona daleko od zabudowań. Podobnie jak inne miasta na trasie Durres – Szkodra, Laç nie może się pochwalić żadnymi atrakcjami turystycznymi. Liczba mieszkańców wynosi ok. 25 tysięcy.

Milot – stacja w gminie złożonej z miasteczka o tej samej nazwie i 14 wsi. W 1457 roku w pobliżu miała miejsce bitwa armii albańskiej z armią osmańską. Albańczycy dowodzeni przez Skanderberga przerwali długie oblężenie i było to jedno z największych zwycięstw w historii bojów legendarnego albańskiego wojownika. Stacja kolejowa znajduje się daleko od miasta.

Tuż za milot znajduje się Most Zogu, jeden z najbardziej znanych albańskich mostów.

Lezha – miasto znane w czasach antycznych jako Lissus, później pod panowaniem weneckim nosiło nazwę Alessio. W okolicach miały miejsce pierwsze bitwy Skanderberga w wojnie o niepodległość Albanii, na przestrzeni wieków dochodziło w pobliżu do wielu potyczek Turków z różnymi armiami. W 1979 roku miasto zniszczone przez trzęsienie ziemi. Obecnie samo miasto liczy ok. 17 tysięcy mieszkańców, natomiast gmina około 65 tysięcy. Na wzgórzu górującym nad okolicą znajdują się ruiny zamku z czasów Iliryjskich. Inna atrakcja turystyczna to grób Skanderberga.

Bagel – stacja na pustkowiu.

Hajmel – również stacja o niewielkim znaczeniu. Położona w gminie Hajmel składającej się z pięciu niewielkich wsi.

Kaç – stacja w małej wsi, w rozkładzie jazdy na fahrplancenter.net nie została ujęta.

Mjedë – stacja we wsi położonej kilka kilometrów od Szkodry. Obsługuje również niedaleką wieś Vau i Dejës. Za Mjedë pociąg przejeżdża przez most na rzece Drin.

Szkodra – jedno z największych i podobno jedno z najładniejszych albańskich miast, choć dworzec kolejowy i cmentarzysko kolejowe nie zachęcają do pozostania na dłużej. Najważniejszy zabytek to twierdza Rozafa, wizytówką miasta jest też kompleks sportowy, w skład którego wchodzi wyremontowany stadion „Loro Borici”. Wyremontowano również kilka ulic w centrum starego miasta. Miasto podobno warte odwiedzenia, jednak bardzo brakuje połączenia kolejowego z Podgoricą.

Durres – Wlora

Obecnie linia kolejowa nieczynna. Planowano remont, lecz pewnie skończy się na planach. Według fahrplancenter.net długość linii to 116 kilometrów.

Durres – opis wyżej

Plazh – stacja na peryferiach Durres, położona w małej dzielnicy blisko plaży.

Golem – odrębna jednostka administracyjna, traktowana też jako dzielnica wypoczynkowa Durres. Ciągnie się przez około 10 kilometrów. Liczne hotele i apartamentowce. Blisko plaży.

Kavaja – miasto (ok. 28 tysięcy mieszkańców) tworzące wraz z kilkoma miejscowościami dość duży okręg. Mało atrakcyjne pod względem turystycznym, można zwrócić uwagę na małe muzeum etnograficzne, ewentualnie odbudowany zabytkowy minaret.

Lekaj – przeciętna wieś.

Rrogozhinë – miasto (ok. 22 tysiące mieszkańców) i węzeł kolejowy (prowadzi stąd linia kolejowa do Elbasan i dalej do Librazhd). Brak atrakcji turystycznych.

Dushk – stacja na terenie gminy Dushk (7 tys. mieszkańców). Brak atrakcji.

Lushnja – niedużej wielkości miasto (ponad 30 tys. mieszkańców), w średniowieczu nosiło nazwę Salushe, a w 1920 roku przez krótki czas było stolicą Albanii. Małe muzeum historyczne (poświęcone kongresowi w 1920 roku), zabudowa niebrzydka, ale turyści nie znajdą tu nic, co zatrzymałoby ich na dłużej.

Gradishtë – stacja na pustkowiu w małej wsi.

Libofshë – jak wyżej, po reformie 2015 roku zaliczana do miasta Fier.

Fier – 55-tysięczne miasto. W pobliżu ruiny Apollonii – starożytnej kolonii greckiej wybudowanej w miejscu, gdzie wcześniej była osada Ilirów. Z Fier, oprócz linii do Wlory, prowadzi krótkie odgałęzienie do Ballsh dla pociągów towarowych zmierzających do tamtejszej rafinerii.

Levan – niewielka gmina; w pobliżu rezerwat przyrody.

Novosela – niewielka miejscowość pod Wlorą, brak atrakcji turystycznych.

Narte – stacja na przedmieściach Wlory. Podobno znajduje się tu cmentarzysko kolejowe, gdzie można zobaczyć między innymi zardzewiałe polskie parowozy Las.

Wlora – jedno z największych albańskich miast. W czasach starożytnych istniała tu grecka kolonia Aulon, obecnie Wlora położona nad Morzem Adriatyckim ma niewiele wspólnego z dawnym miastem. Niszczejący dworzec kolejowy położony jest w centrum miasta, samo centrum nie zachwyca, najbardziej znane atrakcje znajdują się w okolicy, na przykład zamek Kaninë – 5 kilometrów od miasta. Wlora to także miasto portowe, kursują stąd promy pasażerskie do włoskiego Brindisi.

Linia kolejowa Durres – Wlora prowadzi przez kilka miast średniej wielkości i po remoncie miałaby bardzo duży potencjał.

Rrogozhinë – Librazhd

Zachowana część dawnej linii do Pogradca. Według fahrplancenter.net kursuje jeden pociąg dziennie na trasie Rrogozhinë – Elbasan. Linia do Pogradca była jedną z najpiękniejszych linii kolejowych w Europie, ale nic nie wskazuje na to, aby miała zostać odnowiona.

Rrogozhinë – opis wyżej

Peqin – siedmiotysięczne miasteczko. Poza meczetem nic ciekawego.

Bishqem – stacyjka na pustkowiu.

Papër – gmina składająca się z trzynastu wsi, łącznie ok. 6,5 tys. mieszkańców.

Vidhas – obecnie nieczynna stacja. W pobliżu znajduje się kombinat metalurgiczny i rafineria ropy naftowej.

Elbasan – jedno z największych albańskich miast liczące ok. 125 tysięcy mieszkańców. Ważny ośrodek przemysłowy. Najważniejszy zabytek to zamek z zachowanymi murami. W pobliżu miasta zabytkowy monastyr i kościół prawosławny. Kilka małych muzeów, między innymi Muzeum Etnograficzne i Muzeum Wojny.

Krastë – stacja na przedmieściach Elbasan.

Mirakë – mała wieś bez żadnych atrakcji.

Librazhd – po wyłączeniu odcinka Librazhd – Pogradec stacja końcowa linii. W miasteczku nie ma nic ciekawego, niedaleko znajduje się Park Narodowy Shebbenik – Jablanice.

Źródła:

[1] www.angelfire.com/ak/hekurudha/760net.html
[2] www.europetrainsguide.com/Countries/Albania/Albania-HSH.html
[3] www.zelpage.cz/clanky/tiranske-zeleznicni-zastaveni
[4] www.vlaky.net/zeleznice/spravy/6626-Tirana-s-lanovkou-ale-bez-zeleznice/
[5] www.albaglobal.com/modules.php?name=Albania&pa=list_pages_categories&cid=22&where=Transport
[6] www.oranews.tv/article/hekurudha-durres-tirane-stacioni-i-udhetareve-do-te-rikthehet-perseri-ne-bulevard
[7] pse2017.com/64-milione-usd-per-20-km-me-tren/