Kolej na Podróż

Kolej w Finlandii – przewodnik dla pasażerów (2024)

Kolej w Finlandii stoi na wysokim poziomie, aczkolwiek pociągiem nie dojedziemy wszędzie. Bilety kupowane bez wyprzedzenia są stosunkowo drogie, należy więc kupować je w przedsprzedaży lub korzystać z promocji opisanych we wpisie. Osoby chcące pojeździć pociągiem po Finlandii powinny zaopatrzyć się w bilet Interrail

Przewoźnik narodowy: VR Group
Strona internetowa: www.vr.fi
Oficjalny fanpage kolei fińskich na Facebooku
Ostatnia aktualizacja:14.12.2023

Spis treści:

1. Rozkład jazdy i ceny
2. Jak dotrzeć do Finlandii
3. Połączenia międzynarodowe
4. Połączenia krajowe
5. Kategorie pociągów
6. Najważniejsze linie kolejowe
7. Co zwiedzić – plan minimum
8. Kolej wąskotorowa w Jokioinen
9. Inne koleje wąskotorowe
10. Muzeum Kolejnictwa w Hyvinka
11. Dawna stacja kolejowa na cmentarzu w Malmi

-> WSPARCIE STRONY<—

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Jeśli uważasz, że treści publikowane na stronie są przydatne i ułatwiają podróż, możesz mnie wesprzeć drobną darowizną (5 zł). Dla takich pasjonatów jak ja nie ma miejsca w dzisiejszych czasach – rzetelność i uczciwość przegrywają z lansem, blichtrem oraz pogonią za sensacją, więc bez wsparcia czytelników strona nie przetrwa. 

Kolej w Finlandii

Stacja kolejowa Kerava (fot. dreamstime.com)

1. Rozkład jazdy i ceny

www.vr.fi/en/index/aikataulut/tulostettavat_aikataulut.html – rozkład jazdy pociągów dalekobieżnych według tabel.

shop.vr.fi – sklep internetowy kolei fińskich. Wyszukiwarka połączeń z możliwością zakupu biletu i rezerwacji miejsca w wybranym pociągu. Można również wybrać sobie miejsce, które nam pasuje.

Kolej w Finlandii

Pendolino kolei fińskich (fot. dreamstime.com)

2. Jak dotrzeć do Finlandii?

Z Polski do Finlandii najlepiej dotrzeć samolotem. Bezpośrednie połączenia lotnicze możliwe są z Warszawy i Krakowa, ale ceny nie zachęcają. W przypadku PLL LOT czasami można trafić na niedrogie bilety powrotne w promocji „Szalona Środa”. Z kolei Finnair obsługuje loty z Krakowa do Helsinek, ale nie zauważyłem, aby mieli jakieś interesujące promocje.

finnair.com – Finnair, loty z Krakowa do Helsinek.
lot.com – PLL LOT, loty z Warszawy do Helsinek.

Znacznie lepiej mają mieszkańcy Pomorza – z Gdańska do Turku latają linie Wizzair, a kupując bilety z odpowiednim wyprzedzeniem można upolować bardzo tanie bilety.

wizzair.com – rezerwacja biletów.

Od kilku lat nie kursują bezpośrednie promy pasażerskie Finnlines relacji Gdynia – Helsinki.

Dla oszczędnych możliwy jest dojazd autobusem przez Litwę, Łotwę i Estonię, następnie promem do Helsinek, ale to nie jest wcale tania opcja, a czas potrzebny do dotarcia do Helsinek dyskwalifikuje ją np. dla osób pracujących na etacie.

Helsinki

Helsinki (fot. dreamstime.com)

3. Połączenia międzynarodowe

Z Finlandii można bezpośrednio dojechać pociągiem tylko do Rosji. Jest również możliwy dojazd do Szwecji, ale odcinek graniczny trzeba pokonać autobusem.

Szwecja

Pomimo zapowiedzi w trakcie opracowywania aktualizacji artykułu nie kursowały pociągi pasażerskie pomiędzy Szwecją a Finlandią.

Innym sposobem na dostanie się ze Szwecji do Finlandii jest rejs nocnym promem ze Sztokholmu do Helsinek lub Turku. Kiedyś podróżujący z biletem Interrail mogli płynąć bezpłatnie, obecnie mogą liczyć jedynie na zniżkę.

Jednym z armatorów obsługującym rejsy Sztokholm – Turku jest Tallink Silja.

Pomimo zapowiedzi nadal można dojechać pociągiem kolei szwedzkich do Haparandy, a następnie pieszo lub taksówką (drogo) przekroczyć granicę i w Tornio czekać na pociąg kolei fińskich (który podobno nie kursuje codziennie). Podobnie w drugą stronę.

Most

Most kolejowy Haparanda – Tornio pomiędzy Finlandią a Szwecją (fot. dreamstime)

Rosja

UWAGA!!! Ze względu na działania wojenne w Ukrainie połączenia pomiędzy Rosją a Finlandią zostały zawieszone na czas nieokreślony.

4. Połączenia krajowe

POŁĄCZENIA DZIENNE

Pociągi dalekobieżne w Finlandii są czyste, szybkie i wygodne. W porównaniu do cen w tym kraju nie są także drogie, szczególnie jeżeli kupujemy bilet z wyprzedzeniem. Turysta może być zawiedziony jakością niektórych starych pociągów podmiejskich.

Ze względu na bardzo dużą rozpiętość cen nie podaję dokładnych cen – w zależności od pory i dnia różnice w cenach są bardzo duże. Nie ma więc sensu podawanie konkretnych cen, które z łatwością można sprawdzić na stronie kolei fińskich. .

POŁĄCZENIA NOCNE 

W Finlandii kursuje tylko jeden nocny pociąg dalekobieżny relacji Helsinki – Rovaniemi. Pociąg prowadzi wagony z miejscami do siedzenia, wagony z miejscami do leżenia oraz wagony sypialne.

W pociągach nocnych Helsinki – Rovaniemi kursują autokuszetki, czyli wagony przeznaczone do przewozu samochodów.

Finlandia pociąg

Skład wagonowy (fot. dreamstime.com)

5. Kategorie pociągów

Koleje fińskie obecnie rozróżniają następujące kategorie pociągów:

Commuter train – pociągi podmiejskie obsługujące połączenia w Helsinkach i okolicy. Najczęściej stare elektryczne zespoły trakcyjne, co nie jest jednak regułą, bowiem oprócz starych Sm1, Sm2 kursują nowoczesne FLIRTY. Jak zapewniają koleje fińskie na swojej stronie, również pociągi typu Sm1 i Sm2 zostały zmodernizowane. We wszystkich pociągach podmiejskich znajdziemy toalety, miejsca przystosowane do przewozu osób niepełnosprawnych oraz miejsca dla zwierząt.

Regional train – pociągi kursujące na trasach regionalnych o mniejszym znaczeniu. Zatrzymują się na wszystkich stacjach. Tabor to elektryczne zespoły trakcyjne Sm1 i Sm2 oraz szynobusy czeskiej produkcji. W pociągach jest tylko druga klasa.

Express – dalekobieżne pociągi z charakterystycznymi, niebieskimi wagonami. Zestawione są z reguły tylko z wagonów klasy „Eco” oraz wagonu restauracyjnego. Posiadają mniej udogodnień niż pociągi Intercity. W większości pociągów znajduje się palarnia, jednak nie jest to regułą. W rozkładzie jazdy oznaczone sa literą „P”, w sklepie internetowym pokazują się jako „Ex”.

Pendolino – Pendolino to nowoczesne pociągi oznaczone w rozkładzie jazdy literą „S”. Kursują na wybranych trasach dalekobieżnych (Helsinki-Oulu, Helsinki-Turku, Helsinki-Jyväskylä-Kuopio, Helsinki-Kouvola-Iisalmi-Kajaani oraz Helsinki-Joensuu). Fińskie Pendolino mogą rozpędzać się do 220 kilometrów na godzinę. Pasażerowie mogą wybrać pomiędzy klasą „ECO” (druga klasa) oraz „Extra” (pierwsza klasa). W każdym pociągu jest 309 miejsc. Przygotowano także miejsca przystosowane do przewozu osób niepełnosprawnych, część barową oraz klimatyzowaną palarnię.

Intercity – komfortowe pociągi dalekobieżne – zwykłe i piętrowe. W pociągach znajdziemy między innymi palarnię, uchwyty na narty, strefę ciszy, przedziały dla alergików, wagon restauracyjny (nie zawsze), a także szafki na bagaż.

Intercity2 – piętrowe, klimatyzowane pociągi dalekobieżne. W przeciwieństwie do pociągów Intercity nie ma w nich palarni. Na pokładzie pociągów Intercity 2 przygotowano natomiast między innymi mały plac zabaw dla dzieci, miejsca dla rowerów oraz dla zwierząt, przedział rodzinny, uchwyty na narty, strefę ciszy, szafki na bagaż oraz przedział dla alergików. W pociągach nie ma wagonów restauracyjnych, natomiast prowadzona jest sprzedaż obwoźna produktów gastronomicznych (pan/pani z wózkiem).

Allegro – pociągi Pendolino kursujące pomiędzy Helsinkami a St. Petersburgiem. Opisane wyżej.

Finlandia - pociąg podmiejski

Pociąg podmiejski kolei fińskich (aut. Phil Richards, CC-BY-SA, flickr.com)

6. Najważniejsze linie kolejowe
Helsinki – Joensuu

TIKKURILA – stacja kolejowa w mieście Vantaa, wchodzącego w skład aglomeracji Helsinek. W mieście znajduje się między innymi lotnisko międzynarodowe Helsinki oraz centrum nauki Heureka. Stacja Tikkurila to ważny węzeł przesiadkowy. Zatrzymują się na niej również pociągi z lotniska do centrum Helsinek.

LAHTI – ośrodek sportów zimowych, znany głównie z corocznego konkursu skoków narciarskich. Można też zwiedzić Muzeum Motocykli i Muzeum Narciarstwa.

KOUVOLA – średniej wielkości miasto (ok. 88 tysięcy mieszkańców), dobra baza wypadowa do zwiedzania Parku Narodowego Repovesi, Muzeum Miasta, Muzeum Modeli Kolejowych, Muzeum Radia i Telewizji. Do tego park rozrywki.

LAPPEENRANTA – miasto chętnie odwiedzane przez turystów z powodu jezior, a co za tym idzie możliwości aktywnego wypoczynku na wodzie lub nad wodą, pozostałości po fortyfikacjach i kilku kościółków. Jedno z ładniejszych fińskich miast.

JOUTSENO – miasteczko przy granicy z Rosją. Jeśli wierzyć artykułom prasowym, Rosjanie przyjeżdżają tu na zakupy.

IMATRA – małe przemysłowe miasto nad jeziorami, kilka kilometrów od fińsko-rosyjskiego przejścia granicznego. Największa atrakcja to zapora, szczególnie w czasie zrzutów wody.

PARIKKALA – pięciotysięczna miejscowość bez atrakcji turystycznych. Na tle zabudowy wyróżniają się dwa kościoły.

JOENSUU – średniej wielkości miasto (ok. 75 tysięcy mieszkańców), znany fiński ośrodek akademicki. Jeziora, lasy, ogród botaniczny, do tego ładna cerkiew i ratusz.

Joensuu

Pociąg na stacji Joensuu (fot. dreamstime.com)

Helsinki – Rovaniemi – Kemijarvi

Najważniejsze stacje na trasie pociągu nocnego Helsinki – Rovaniemi (- Kemijarvi).

RIIHIMAKI – trzydziestotysięczne miasto, w którym mogą coś dla siebie znaleźć miłośnicy muzeów – mieszczą się tu trzy niewielkie muzea – Muzeum Sztuki, Muzeum Myślistwa i Muzeum Fińskiego Szkła.

HAMEENLINNA – jedno z najstarszych fińskich miast, przyjemne, malowniczo położone nad jeziorem. Symbolem miasta jest forteca nad jeziorem, warto pospacerować po centrum z ładnym rynkiem. Dwa muzea – Muzeum Wojskowości i Muzeum Artylerii, położone blisko siebie.

TAMPERE – ośrodek przemysłowy, ważny węzeł kolejowy. W ostatnich latach przyjeżdża tu coraz więcej turystów ze względu na liczne muzea i specyficzną atmosferę. Najważniejsze atrakcje to wieża telewizyjna, katedra i most Hämeensilta. Oferta turystyczna Tampere co roku się poszerza, więc trudno napisać aktualny przewodnik.

PARKANO – kilkutysięczne miasteczko bez atrakcji turystycznych.

SEINAJOKI – przeciętne miasto bez większych atrakcji, można zobaczyć muzeum regionalne.

KOKKOLA – miasto nad Zatoką Botnicką. Największa atrakcja to kilka uliczek starych, drewnianych domków. Ładny ratusz, niewielkie muzeum na wzór skansenu i muzeum regionalne.

OULU – jedno z największych fińskich miast – ośrodek przemysłowy i akademicki. Zabytkowy dworzec kolejowy, katedra, ratusz, hala targowa, w pobliżu zapora. Przyjemne miasto.

KEMI – miasteczko znane z budowanego tu co roku największego zamku ze śniegu. Poza tym możliwa wycieczka lodołamaczem po Zatoce Botnickiej.

ROVANIEMI – pod Rovaniemi znajduje się wioska Świętego Mikołaja i chyba tylko dlatego przyjeżdża tu dużo turystów. Na forach internetowych spotykałem głównie opinie rozczarowanych podróżników. Jedyna porządna atrakcja to Arktikum – Muzeum Laponii.

MISI – stacja na totalnym odludziu. Nie ma tu nic prócz jeziora i nie bardzo wiem, dlaczego zatrzymuje się tu pociąg ze stolicy.

KEMIJARVI – zwykłych turystów zainteresują bunkry udostępnione do zwiedzania, poza tym miasto ważne jedynie dla miłośników kolei zaliczających linie.

Helsinki – Turku

Trasa pomiędzy największymi miastami w kraju. Po drodze małe miejscowości lub miasta typowo przemysłowe.

LEPPAVAARA – dzielnica Espoo – miasta przemysłowego. W dzielnicy największa atracja to basen otwarty, natomiast Espoo nie wyróżnia się niczym szczególnym – przewodniki polecają jedynie średniowieczny kościół.

KARJAA – małe miasto bez niczego, co mogłoby przyciągnąć turystów. Miłośnikom kolei spodoba się budynek stacji kolejowej oraz parowóz-pomnik.

SALO – pięćdziesięciotysięczne miasto. Parowóz-pomnik, a także galeria sztuki w dawnej lokomotywowni. Poza tym nic ciekawego.

KUPITTAA – stacja kolejowa w dzielnicy Turku o tej samej nazwie. Apartamentowce i biurowce.

TURKU – dawna stolica Finlandii i jej najstarsze miasto. Stara zabudowa w dużej części zniszczona przez pożar z 1827 roku i naloty z 1941 roku. Mimo to miasto polecane choćby na jednodniową wizytę. Zachowane zabytki to zamek, katedra i budynek biblioteki, popularnością cieszą się muzea farmacji (apteczne) i rzemiosław. Dobra baza wypadowa do Wioski Muminków w Naantali na wyspie Kalio.

Finlandia mapa kolejowa

Mapa linii kolei fińskich (źródło: materiały prasowe VR)

 

7. Co zwiedzić – plan minimum

Finlandia to bardzo drogi kraj i jeżeli ktoś nie jest studentem imprezującym na programie Socrates Erasmus lub nie korzysta z couchsurfingu, to musi bardzo się sprężyć, jeśli chce zwiedzić coś więcej niż Helsinki. W oparciu o podróże palcem po mapie opracowałem plan wykaz miejsc, które turysta powinien zobaczyć w pierwszej kolejności, o ile nie wybiera się do Rovaniemi (mnie tam nie ciągnie, ale dla wielu to kierunek marzeń). Do większości miast dojedziecie w kilka godzin z Helsinek, w ciągu jednego dnia da się zwiedzić 2 miasta. Traktujcie to tylko jako sugestię.

Więcej informacji: www.visitfinland.com oficjalna strona informacji turystycznej.

Helsinki

Helsinki to stolica Finlandii i jednocześnie największe miasto tego kraju. Miasto otoczone z trzech stron przez morze posiada bardzo dobrze zorganizowaną komunikację publiczną, mnóstwo atrakcji dla turystów w każdym wieku oraz liczne połączenia międzynarodowe – lotnicze, kolejowe i promowe. Byłoby idealną bazą wypadową, gdyby nie jeden fakt – bardzo wysokie ceny czyniące atrakcje tego miasta nieosiągalnymi dla przeciętnego polskiego turysty.

Najważniejsze miejsce to Plac Senacki. Jedno z najbardziej znanych miejsc stolicy Finlandii. Bardzo ładny plac, na którym stoją cztery ważne budynki zaprojektowane przez Carla Ludviga Engela w latach 1822-1852: biała katedra luterańska – według przewodników najczęściej fotografowany budynek w Finlandii, siedziba władz Uniwersytetu Helsińskiego, pałac rządowy – siedziba premiera oraz Biblioteka Narodowa. Plac Senacki otoczony jest przez budynki w stylu neoklasycystycznym. Na placu znajduje się również najstarszy ceglany dom w Helsinkach – wybudowany w 1757 roku dom Sederholma.

Drugie obowiązkowe miejsce to Suomenlinna – jedna z największych twierdz na świecie; znajduje się na sześciu połączonych ze sobą wyspach. W przewodnikach turystycznych nazywana jest „twierdzą Finlandii” lub „Gibraltarem północy”. Na terenie twierdzy działa kilka muzeów, m.in muzeum historii twierdzy oraz Muzeum Augustina Ehrensvärda. Na wyspie Iso Mustasaari Rosjanie w 1854 roku wybudowali kościół, który jako jedyny na świecie pełni równocześnie funkcję latarni morskiej. Twierdzę otaczają tereny zielone – ulubione miejsce spacerów mieszkańców Helsinek i turystów.

Więcej informacji:

www.visithelsinki.fi – strona oficjalna
www.suomenlinna.fi – strona twierdzy Suomenlinna

Wybrane połączenia kolejowe:

Helsinki – Hämeenlinna – Jyväskylä – Pieksämäki
Helsinki – Lahti – Kouvola – Lappeenranta – Imatra – Joensuu
Helsinki – Salo – Turku
Helsinki – Hämeenlinna – Tampere – Nokia – Pori
Helsinki – Lahti – Kouvola – Pieksämäki – Kuopio – Kajaani
Helsinki – Hämeenlinna – Tampere – Oulu – Rovaniemi (- Kemijarvi)
Helsinki – Vyborg – Sankt Petersburg
Helsinki – Hämeenlinna – Tampere – Seinäjoki – Tervajoki – Vaasa

Tampere

Tampere jest trzecim pod względem liczby mieszkańców miastem Finlandii i ze względu na swój przemysłowy charakter bywa nazywane „fińskim Manchesterem” (lub Manchesterem Finlandii). Duży atut Tampere to malownicze położenie pomiędzy jeziorami Näsijärvi i Pyhäjärvi. Różnica między poziomami jezior wynosi 18 metrów; jeziora łączy słynna kaskada Tammerkoski z największą fińską elektrownią wodną.

Tampere, chociaż jest miastem typowo przemysłowym, ma do zaoferowania szereg atrakcji turystycznych niekoniecznie związanych z przemysłem. Do największych atrakcji z pewnością należą wieże widokowe. Najbardziej znaną z nich – Näsinneulę możemy znaleźć na brzegu jeziora Näsijärvi. Wieża została wybudowana w roku 1971 i jest najwyższą wieżą widokową w krajach nordyckich. Wieża ma wysokość 168 metrów, platforma widokowa została umieszczona trochę niżej, na wysokości 120 metrów. Na obrotowej platformie widokowej możemy nie tylko podziwiać panoramę Tampere i jeziora, ale również skosztować posiłku w tamtejszej restauracji, uważanej za jedną z najlepszych w mieście.

W Tampere działa sporo mniejszych lub większych muzeów. Miłośnicy sportu mogą tu znaleźć między innymi muzea przedstawiające historię fińskiej piłki nożnej, fińskiego boksu oraz hokeja na lodzie. Muzeum hokejowe w Tampere jest jednym z sześciu tego typu muzeów na świecie. Zbiory to aż 25 000 eksponatów związanych z hokejem na lodzie oraz ponad 30 000 zdjęć. Największą popularnością cieszy się również Muzeum domków robotniczych Amuri przedstawiające warunki życia robotników fabryki Finlaysona. Na terenie muzeum stoi pięć parterowych budynków z lat 1882-1973 z autentycznym wyposażeniem z różnych okresów. Zwiedzający mogą poczuć atmosferę tamtych lat i zobaczyć, jak musieli sobie radzić najbiedniejsi.

W drodze do Tampere warto zatrzymać się na chwilę w miejscowości Hämeenlinna z zamkiem malowniczo położonym nad jeziorem.

visittampere.fi – strona oficjalna Tampere.

Wybrane połączenia kolejowe:

Tampere – Hämeenlinna – Helsinki
Tampere – Nokia – Pori
Tampere – Oulu – Rovaniemi (- Kemijarvi)
Tampere – Seinäjoki – Tervajoki – Vaasa
Tampere – Toijala – Humppila – Loima – Turku

Haameenlinna

Zamek w miasteczku Hämeenlinna (aut. sbamueller, CC-BY-SA, flickr.com)

Turku

Najstarsze miasto Finlandii i dawna stolica tego kraju. Obecnie jest rozwiniętym okręgiem przemysłowym. Jeśli chodzi o architekturę, to możemy zaobserwować wpływy szwedzkie. Miasto nie jest tak popularne jak Helsinki, jednak warto poświęcić chociaż jeden dzień, aby obejrzeć zachowane zabytki. Dużo z nich zostało zniszczonych podczas nalotów w 1941 roku. Miasto rozsławił głównie najstarszy fiński uniwersytet.

W Turku zachowało się stosunkowo mało zabytkowych budynków. Oprócz wspomnianych nalotów z 1941 miasto zostało w dużej części zniszczone dużo wcześniej, bo już w 1827, przez pożar. Podczas spaceru po centrum natrafimy jedynie na pojedyncze drewniane domki i nieliczne zabytkowe budynki.

Najpopularniejsze miejsce to zamek w Turku wybudowany około 1280 roku jako obóz warowny. W połowie XVI wieku, kiedy Jan Waza pełnił funkcję namiestnika króla szwedzkiego, zamek rozbudowano. Dobudowano między innymi piętro renesansowe. Warto wiedzieć, że żoną Jana Wazy była polska księżniczka Katarzyna Jagiellonka.

W Turku znajdziemy kilka innych ciekawych muzeów. Do najciekawszych należy Muzeum Biologii w drewnianym budynku z początków XX wieku. Ponadto jako ciekawostkę można potraktować Muzeum Apteczne i dom Qwensela w najstarszym zachowanym domu w Turku. W części mieszkalnej zwiedzającym udostępniono stylowe pokoje wyposażone i umeblowane jak za czasów Gustawa II, natomiast w części sklepowej można zapoznać się z historią aptekarstwa na początku XIX wieku.

Na wzgórzu Luostarinmaki działa Muzeum Rzemiosła przybliżające tradycyjne metody pracy rzemieślników z czasów przed rewolucją przemysłową. Zwiedzający mogą obejrzeć około trzydziestu warsztatów rzemieślniczych, a w sklepiku działającym przy muzeum zakupić wyroby rękodzielnicze. Muzeum organizuje także wystawy tematyczne, a w sezonie letnim można w nim spotkać pracowników pracujących przy starych maszynach w tradycyjnych strojach z minionej epoki.

Więcej informacji:

www.visitturku.fi – oficjalna strona miasta Turku

Połączenia kolejowe:

Turku – Salo – Helsinki
Turku – Loimaa – Humppila -Toijala – Tampere

Turku

Turku – zamek (fot. dreamstime.com)

Porvoo

Porvoo uważane jest za naładniejsze fińskie miasto i każdy, kto wybiera się choćby na jeden dzień do Helsinek, powinien uwzględnić to miasteczko w planach podróży. Centrum zachowało swój zabytkowy charakter – można pospacerować po brukowanych uliczkach, wzdłuż których zbudowano drewniane domki. Jedno z najstarszych miast Finlandii słynie także z kursujących latem pociągów retro i zabytkowych szynobusów na trasie Porvoo – Kerava. Poza sezonem dojedziemy tu autokarami relacji Helsinki – Kotka. Podróż z Helsinek trwa zaledwie 45 minut.

Porvoo

Porvoo (fot. dreamstime.com)

8. Kolej wąskotorowa w Jokioinen

Kolejka w Jokioinen to jedyna regularnie kursująca fińska kolejka wąskotorowa. Zabytkowe składy okazjonalnie kursują pomiędzy stacjami Jokioinen i Humppila. Trasę liczącą ok. 14 kilometrów pociąg pokonuje w godzinę. Po drodze – na stacji Minkiö znajduje się muzeum kolejki wąskotorowej. Pociągi są ciągnięte przez zabytkowe lokomotywy parowe lub spalinowe.

Stacja kolejki wąskotorowej w Humppila znajduje się tuż przy stacji kolei fińskich. Można do niej dojechać pociągami relacji Turku – Tampere.

Szczegóły: www.jokioistenmuseorautatie.fi – oficjalna strona kolejki

9. Inne koleje wąskotorowe

Poza kolejką wąskotorową w Jokioinen zachowało się kilka nieregularnie kursujących kolejek. Ze względu na koszty dojazd do nich dla wielu osób jest nieosiągalny, więc podaję ich listę tylko jako ciekawostkę.

Nykarleby Jernväg – pozostałość po dawnej kolei wąskotorowej Kovjoki – Nykarleby, kursującej w latach 1899-1916. Dawna linia wąskotorowa została wybudowana, ponieważ miasteczko Nykarleby (fińska nazwa Uusikaarlepyy), położone było z dala od normalnotorowej linii kolejowej kolei fińskich i pełniła funkcję kolei dojazdowej. Później linia została wydłużona do portu w Nykarleby i zapewniała transport towarów. W roku 1949 koleje fińskie zbudowały po śladzie torowiska dawnej kolejki wąskotorowej linię normalnotorową Kovjoki – Nykarleby, jednak funkcjonowała ona tylko do 1956 roku (przewozy pasażerskie i 1989 roku (przewozy towarowe). W 1983 roku tory rozebrano.

W latach 1986-1989 pasjonaci zawiązali stowarzyszenie, które zajęło się utworzeniem muzeum dawnej kolei wąskotorowej i odbudową fragmentu linii.

Obecnie w Kovjoki działa niewielkie muzeum kolei, a w letnie weekendy uruchamiane są pociągi retro zestawione z parowozu i zabytkowych wagonów po dwukilometrowym odcinku dawnej linii. Na uwagą zasługuje odnowiony wagon z 1901 roku, który dawniej kursował na tej trasie.

Jeśli wierzyć rozkładowi jazdy kolei fińskich, w Kovjoki nie zatrzymują się pociągi pasażerskie.

Kolej wąskotorowa w Tankavaara Kultakylä – kolej wąskotorowa w zrekonstruowanej wiosce poszukiwaczy złota w miejscowości Tankavaara w Laponii. Wioska oraz Muzeum Poszukiwaczy Złota przypominają o gorączce złota, która miała tu miejsce po odnalezieniu złóż w 1934 roku. Kolejka została otwarta w 1997 roku. Brak szczegółowych informacji o kolejce – prawdopodobnie trasa liczy 1 kilometr długości.

Outokummun Kaivosrautatie – krótka trasa kolei wąskotorowej w dawnej kopalni miedzi. Linia o długości 1,15 km miała być częścią Muzeum Górnictwa utworzonego w starej kopalni w Outokumpu. Kolejka kopalniana prawdopodobnie kursuje w wybrane niedziele od 12:00 do 16:00.

Kolej wąskotorowa w Parku Rozrywki Puuhamaa – kilometrowa trasa kolei wąskotorowej w Parku Rozrywki Puuhamaa w Tervakoski. Park rozrywki czynny jest sezonowo, to typowa kolej parkowa.

Rokuan rautatie  – trzykilometrowa linia dawnej kolei leśnej malowniczo położonej w lesie, w miejscowości Rokua. Linia o długości 3,3 km łączy największy w regionie klub fitness z hotelem Roukanhovi. Rozstaw szyn 900 mm, linię do przewożenia drewna wybudowano w 1986 roku, obecnie to atrakcja turystyczna. Pociągi zestawione są z lokomotywy spalinowej i jednego wagonu.

We wsi Eskola w miejscu dawnej kolei leśnej zamkniętej w 1960 roku zbudowano ścieżkę edukacyjną. Przy stacji początkowej postawiono replikę pierwszej lokomotywy i wagoników.

W Muzeum Torfu w miejscowości Aitoneva zachowała się lokomotywa, która dawniej obsługiwała kolej torfową w okolicy. Dawniej oprócz lokomotywy wystawiono rosyjski wagon pasażerski, lecz na nowych zdjęciach z muzeum nie widać go.

Po kolejce wąskotorowej Riihimäki-Loppi pozostał pociąg-eksponat.

Warto też wspomnieć o dawnej prywatnej kolei wąskotorowej w Espoo. Linia o długości 500 metrów, która kursowała od 1973 roku do 1991 roku. Później odbywały się tylko przejazdy na zamówienie. Po śmierci właściciela linia została rozebrana w 2012 roku.

10. Muzeum Kolejnictwa w Hyvinkää

Muzeum Kolejnictwa w Hyvinkää jednym z najstarszych muzeów tego typu w regionie. Zostało założone w 1898 roku. Początkowo mieściło się w różnych częściach dworca w Helsinkach, w 1974 zostało przeniesione do miasta Hyvinkää, oddalonego o 50 km od Helsinek.

Dla zwiedzających przygotowano bogatą kolekcję eksponatów związanych z historią kolei w Finlandii. Rysunki, zdjęcia, dokumenty i różne eksponaty o wartości archiwalnej to tylko przedsmak tego, co można obejrzeć w muzeum. Najważniejsza część to kolekcja taboru kolejowego.

Muzeum posiada w swoich zbiorach 25 lokomotyw parowych, z czego 14 zostało wystawionych. Najstarszy z parowozów B1 no. 9 został wyprodukowany w Wielkiej Brytanii w 1868 roku. Można zobaczyć również najstarszą fińską lokomotywę parową A5 58 wyprodukowaną w 1875 roku.

Dumą Muzeum Kolejnictwa w Hyvinkää jest „Imperial Train” wyprodukowany w 1870 roku i wykorzystywany przez cara Rosji. Nie wiem, jak to przetłumaczyć, ale według strony muzeum jest to jedyny zachowany pociąg typu „Imperial Train” na świecie. Pozostałe zostały zniszczone po rewolucji 1918. Ocalały trzy z sześciu wagonów pociągu.

Ponadto warto zwrócić uwagę na wagon prezydencki oraz autobusy szynowe typu „Fiat” i „Cadillac”.

Do muzeum można dojechać pociągami podmiejskimi linii „H” i „R”. Należy wysiąść na przystanku „Hyvinkää”.

Strona internetowa: rautatiemuseo.fi/fi/finnish-railway-museum

11. Dawna stacja kolejowa na cmentarzu w Malmi 

W ciekawostkach o kolei w Wielkiej Brytanii wspomniałem o dawnej linii kolejowej z Londynu na cmentarz położony dawniej kilkadziesiąt kilometrów od miasta, na który pociągami przewożono zmarłych i żałobników. Podobna linia kolejowa, a właściwie odgałęzienie, istniało w Finlandii.

W 1894 roku założono cmentarz w Malmi, około 11,5 kilometra od centrum Helsinek. Ze względu na odległość ze stolicy poprowadzono dwukilometrową bocznicę od stacji kolejowej Malmi, a przy cmentarzu trzy lata później zbudowano osobną stację kolejową. Łączna długość linii od stacji w Malmi to 2302 metry + 194 metry bocznicy przy stacji cmentarnej.

Już w lutym 1895 roku zaczęły kursować pociągi z Helsinek na cmentarz. Pociągi kursowały najpierw dwa razy w tygodniu, potem pięć razy w tygodniu. W składzie pociągu prowadzonego przez parowóz znajdowały się dwa wagony dla zmarłych i cztery wagony dla pracowników cmentarza, firm pogrzebowych oraz żałobników. Pociągi były obsługiwane przez koleje fińskie na zlecenie zboru luterańskiego. Na cmentarzu pociąg czekał na zakończenie uroczystości żałobnych, po czym pasażerowie odbywali podróż powrotną. Od 1921 roku osobne pociągi transportowały zwłoki, a osobne żałobników.

Na początku lat pięćdziesiątych wywiązała się dyskusja na temat wysokich kosztów transportu, szczególnie w obliczu rozwijającego się transportu drogowego. Z przyczyn ekonomicznych stopniowo malała liczba pociągów, ostatni odbył przejazd w drugiej połowie grudnia 1954 roku (data nieznana).

W 1956 roku zdemontowano 1560 metrów torów z powodu konieczności budowy parkingu przy cmentarzu. Do lat siedemdziesiątych zachował się czterystumetrowy odcinek linii prowadzącej do magazynów.

Obecnie po szynach nie ma śladu. Zachował się budynek dawnej stacji na cmentarzu, na dawnym nasypie poprowadzono ścieżkę rowerową, a w dawnej kostnicy Harju w Helsinkach, skąd odjeżdżały pociągi od lat dwudziestych XX wieku, mieści się schronisko młodzieżowe (pociągi odjeżdżały spod kostnicy, ale wracały na dworzec główny w Helsinkach).

Malmi cmentarz

Budynek dawnej stacji kolejowej na cmentarzu w Malmi, fot. Xavier, CC-BY-SA, Wikimedia Commons

%d bloggers like this: