Kolej w Holandii łączy wszystkie najważniejsze miasta w kraju i jest jednym z podstawowych środków transportu. Na głównych trasach pociągi kursują bardzo często, prędkość waha się od 100 do 120 km/h (na liniach lokalnych około 80 km/h), ale bilety są stosunkowo drogie, a pociągi często zatłoczone. Holandia posiada linię Kolei Dużych Prędkości HSL-Zuid o długości 125 km, z której korzystają pociągi Eurostar i pociągi Intercity Direkt. Podróż pociągiem po Holandii może być skomplikowana ze względu na cyfryzację sprzedaży biletów. W artykule przybliżę najlepsze oferty dla podróżujących pociągiem.

Przewoźnik narodowy: NS (Nederlandse Spoorwegen)
Strona internetowa: www.ns.nl
Ostatnia aktualizacja: 04.02.2024

Spis treści:

1. Rozkład jazdy
2. Pociągiem po Holandii – informacje ogólne
3. Kategorie pociągów w Holandii
4. Pociągiem po Holandii – najlepsze oferty
5. Pociągi międzynarodowe
6. Najważniejsze linie kolejowe
7. Muzeum Kolejnictwa w Utrechcie
8. Koleje turystyczne
9. Koleje wąskotorowe

1. Rozkład jazdy i ceny

Aktualna wyszukiwarka połączeń z rozkładem jazdy i cenami dostępna jest pod adresem ns.nl

www.b-europe.com – na stronie kolei belgijskich dotyczącej połączeń międzynarodowych można kupić bilety na pociągi pomiędzy Belgią a Holandią.

arriva.nl – regionalny przewoźnik kolejowy; rozkład jazdy i informacje
keolis.nl  – regionalny przewoźnik kolejowy
rnet.nl – regionalny przewoźnik kolejowy

Mapa kolejowa Holandii (Wikimedia Commons)

belgiantrain.be – informacje o bilecie Euregioticket na stronie kolei belgijskich. Tani bilet umożliwia niedrogie podróże pociągami regionalnymi na obszarze pomiędzy Liege, Akwizgranem i Maastricht.

2. Pociągiem po Holandii – informacji ogólne

Jeżeli zaplanujemy podróż po Holandii z użyciem internetu, sama podróż nie powinna stanowić problemu. Pewne przepisy taryfowe mogą nam się wydawać dziwne, lecz co kraj, to obyczaj.

Ceny biletów są proporcjonalne do zarobków, ale nie są wygórowane. Teoretycznie bilet powrotny jest tańszy niż bilet w jedną stronę. W 2014 roku wprowadzono kartę chipową OV-chipkaart, umożliwiającą podróże wszystkimi środkami transportu z tą kartą. Karta działa na zasadzie portfela – kupuje się kartę, doładowuje określoną kwotą, przy wejściu do autobusu skanuje się, a opłata za przejazd automatycznie zostaje odliczona przez aplikację. Jeśli chodzi o pociągi, to kartę należy przyłożyć do specjalnego czytnika przed wejściem na peron i po wyjściu na peron.

Turyści mogą kupić droższe bilety jednorazowe w automatach biletowych. Nie mam informacji na temat funkcjonowania kas krajowych, jeżeli funkcjonują, bilet będzie znacznie droższy.

Na stronie www.spoordeelwinkel.nl można zakupić bilety promocyjne, obowiązujące w wybrane dni. Czasami trafi się promocja umożliwiająca podróż po całej Holandii przez jeden dzień za bardzo niską cenę.

 

Dworce kolejowe w największych miastach tętnią życiem. Przypominają raczej galerie handlowe, gdzie można kupić praktycznie wszystko. Natomiast poza metropoliami stacje kolejowe, chociaż z zewnątrz wyglądają ładnie, z wyglądu nie odbiegają od polskich stacji w miastach o podobnej wielkości. Nie spotkamy jednak zrujnowanych dworców na holenderskiej wsi. Rozkłady jazdy umieszczone na dworcach mogą być dla cudzoziemca niezrozumiałe. Kolejarze służą pomocą, po angielsku można porozumieć się porozumieć wszędzie. Toalety na mniejszych stacjach, to najczęściej szalet na monety 0,50 euro, dostępny dla podróżnych przez całą dobę. Na największych stacjach są normalne toalety, chociaż ich jakość często pozostawia wiele do życzenia. Poza dworcami kolejowymi znalezienie szaletu publicznego w Holandii graniczy z cudem.

Holandia, chociaż bardzo ładna, nie jest krajem tak bezpiecznym, jak się zwykło mawiać. Na największych dworcach należy uważać na kieszonkowców i bagaż, kieszonkowcy grasują także w dziennych pociągach międzynarodowych. Podczas podróży pociągami Bruksela – Amsterdam wielokrotnie obsługa informowała przez radiowęzeł o kieszonkowcach operujących w pociągu.

Holenderskie miasta są piękne niezależnie od położenia i wielkości. Charakterystyczna zabudowa wszędzie wygląda niemal tak samo, więc po pewnym czasie może się znudzić. Ceny są dużo wyższe niż w Polsce i w sąsiednich krajach.

3. Kategorie pociągów w Holandii

Obecnie w Holandii wyróżnia się kilka podstawowych kategorii pociągów:

sprinter – pociąg lokalny lub regionalny. Zatrzymuje się na wszystkich stacjach i przystankach osobowych. W części pociągów nie ma toalet.
stoptrein – odpowiednik pociągu lokalnego lub regionalnego. Kategoria używana przez niektórych przewoźników.
sneltreinen – kategoria odpowiadająca pociągowi pospiesznemu. Używana tylko przez prywatnych przewoźników.
Intercity – pociąg pospieszny łączący większe miasta. Zatrzymuje się na wyznaczonych stacjach i przystankach osobowych.
Intercity Direkt – kategoria szybkich pociągów pomiędzy lotniskiem Schiphol, Rotterdamem a Bredą. Korzystają one z fragmentu linii szybkich prędkości i osoby posiadające bilet na przejazd pociągiem po tej trasie, muszą uiścić dopłatę (w 2024 r. 2,90 euro) za każdy przejazd pociągiem Intercity Direkt.

Osobne kategorie mają pociągi międzynarodowe – ICE, Nightjet i Eurostar.

4. Pociągiem po Holandii – najlepsze oferty

Ceny biletów kolejowych w Holandii są stosunkowo wysokie, jednak koleje holenderskie mają w ofercie szereg zniżek umożliwiających niedrogie podróżowanie pociągiem po Holandii. Warunki ofert, zakres ich obowiązywania oraz ceny często się zmieniają. Niektóre oferty są wycofywane, pojawiają się nowe. Nie jestem w stanie tego na bieżąco śledzić, więc informacje mogą się zdezaktualizować.

Holland Travel Ticket – bilet sieciowy umożliwiający w zasadzie nieograniczone podróżowanie pociągami, autobusami, tramwajami i metrem po całej Holandii w ciągu jednego dnia. Bilet dostępny jest w dwóch wariantach: „Off-peak Holland Travel Ticket” – ważny do 06:30 i od 09:00 w dni robocze, przez cały dzień w soboty, niedziele i święta państwowe za 48 euro, jak również Holland Travel Ticket za 78 euro ważny przez cały dzień w pociągach wszystkich przewoźników regionalnych. Obowiązuje dopłata na pociągi IC Direkt oraz ICE. Bilet nie jest honorowany w pociągach Eurostar i Nighjet.

Podobna oferta to Day Ticket ważny przez cały wybrany dzień do 04:00 dnia następnego za 58 Euro, ale tylko w pociągach. Obowiązuje dopłata na pociągi IC Direkt oraz ICE. Bilet nie jest honorowany w pociągach Eurostar i Nighjet.

Osobom chcącym zwiedzić miejscowości położone przy konkretnej linii przyda się Day Return Ticket – bilet powrotny ważny w ciągu jednego dnia. W przeciwieństwie do zwykłych biletów powrotnych umożliwia dowolną liczbę przerw w podróży, dzięki czemu wybierając się w podróż np. z Amsterdamu do Dordrechtu, można po drodze zwiedzić Haarlem, Lejdę, Rotterdam i Delfy, a później wrócić do Amsterdamu.

Dostępne są bilety Amsterdam Travel Ticket pozwalające podróżować pociągami, autobusami, tramwajami, metrem i promami po Amsterdamie. Bilet ten dostępny jest także w wariancie Amsterdam & Region Travel Ticket.

Dostępne są także karty/bilety zniżkowe w formie subskrypcji odnawianej automatycznie co miesiąc (można przerwać w dowolnym momencie). Za niewielką opłatą można zyskać na przykład zniżkę 40% na podróże weekendowe (Weekend Voordeel), czy 40% zniżki na przejazdy poza godzinami szczytu lub 20% w godzinach szczytu (Altijd Voordeel). Są to jednak oferty przydatne bardziej dla osób przebywających w Holandii przez dłuższy czas.

5. Połączenia międzynarodowe

W rozkładzie jazdy 2023/2024 kursują następujące pociągi międzynarodowe:

Austria

Pomiędzy Wiedniem a Amsterdamem kursuje bezpośredni pociąg Nightjet uruchamiany przez koleje austriackie. Pociąg zestawiony jest z wagonów z miejscami do siedzenia, wagonów z miejscami do siedzenia i wagonów sypialnych. Pociąg nie kursuje codziennie.

Bilety można zakupić na stronie shop.oebbtickets.at

Belgia

W rozkładzie jazdy 2023/2024 pomiędzy Belgią a Holandią kursują szybkie pociągi Thalys/Eurostar lub wolniejsze, ale tańsze bezpośrednie pociągi Intercity Amsterdam – Bruksela.

Wyszukiwarka połączeń wraz z kalkulatorem cen i możliwością kupna biletu dostępna jest na stronie kolei belgijskich www.b-europe.com.

Ponadto kursują pociągi regionalne Liege – Maastricht. Kupno biletów również na stronie b-europe, możliwy jest zakup biletu sieciowego.

Niemcy

Pomiędzy Holandią a Niemcami kursują pociągi dalekobieżne, na przykład wspomniany już wcześniej pociąg Berlin – Amsterdam przez Kolonię i Hanower – część jako pociągi IC, część jako ICE.  Kursują też pociągi Amsterdam – Frankfurt nad Menem, jeden wydłużony do Bazylei.

Biletów na pociągi dalekobieżne należy szukać na stronie reiseauskunft.bahn.de

Na dwóch trasach kursują także regionalne pociągi międzynarodowe:

Groningen – Weener
Maastricht – Akwizgran

Ponadto kursują pociągi „międzyregionalne” na trasach Venlo – Hamm, Enschede – Munster oraz Hengelo – Bielefeld. Połączenia te obsługiwane są przez Eurobahn.

Dwa razy w tygodniu kursuje nocny pociąg Bruksela – Berlin przez Amsterdam (pod koniec marca 2024 r. zostanie wydłużony do Drezna i Pragi). Pociąg przewoźnika European Sleeper zestawiony jest ze starszych wagonów z miejscami do siedzenia z przedziałami, wagonów z miejscami do leżenia i wagonów sypialnych.

Więcej informacji: www.europeansleeper.eu

Wielka Brytania

W 2020 roku firma Eurostar uruchomiła bezpośredni pociąg Londyn – Amsterdam. W trakcie opracowywania artykułu pociąg kursował dwa razy dziennie, czas przejazdu między Amsterdamem a Londynem wynosił 4 godziny.

Do połowy 2024 roku będą występować zakłócenia w ruchu pociągów.

Więcej informacji: www.eurostar.com

6. Najważniejsze linie kolejowe

W Holandii pociągiem można szybko dojechać z Amsterdamu do najbardziej atrakcyjnych miast. Podróże nie są tanie, w godzinach szczytu może panować tłok, lecz pociąg to najlepszy sposób na zwiedzanie Holandii, szczególnie jeśli ktoś lubi podróżowanie na zasadzie kilka miast w jeden dzień. Spośród linii kolejowych wybrałem kilka najważniejszych:

Amsterdam – Vlissingen

Haarlem – moje ulubione holenderskie miasto, do którego dojedziemy pociągiem Intercity z Amsterdamu w 20 minut. Dworzec kolejowy zabytkowy i zaniedbany, do centrum idzie się ponad kilometr, ale zdecydowanie warto. Malownicze uliczki, ścieżka nad brzegiem kanału, piękny Grote Markt – architektura wydawała mi się zupełnie inna niż w innych odwiedzonych przeze mnie holenderskich miastach. Z muzeów najważniejsze to Muzeum Teylera – najstarsze muzeum publiczne w Holandii, Muzeum Fransa Halsa poświęcone sztuce i Muzeum Archeologiczne. Gorąco polecam to miasto.

Lejda – równie ładne miasto z centrum poprzecinanym kanałami. Dworzec kolejowy zaskakująco duży i tętniący życiem. W mieście zachowało się około 2700 zabytków, w tym dwie bramy jako pozostałość po fortyfikacjach. Na tle zabudowy wyróżnia się kościół Hooglandse Kerk z 1391 roku. Liczne muzea – regionalne, dotyczące sztuki, centrum nauki i techniki i wiele innych. Kolejne z holenderskich miast wartych odwiedzenia.

Haga – ośrodek finansowo-administracyjny. Pod względem architektury wypada blado. Jeśli ktoś zdecyduje się tu wysiąść, można zwiedzić Mauritshuis – muzeum sztuki z panoramą „Mesdag” – ogromnym obrazem przedstawiającym wybrzeże nad Morzem Północnym i park miniatur Madurodam.

Delft – średniej wielkości miasto, uważane za jedno z najpiękniejszych w Holandii. Mnie trochę rozczarowało, bowiem zabytkowe centrum jest stosunkowo niewielkie, poprzecinane siecią kanałów. Ładny rynek, warto wejść na 115-metrową wieżę kościoła Nieuwe Kerk oraz zobaczyć Muzem Lamberta van Meertena z kolekcją fajansów. Dla rodzin z dziećmi przygotowano Centrum Nauki.

Rotterdam – duże, dynamicznie rozwijające się miasto, niezbyt atrakcyjne dla turystów. Niemal wszystkie zabytki zostały zniszczone podczas nalotu Luftwaffe w 1940 roku. Ciekawostka to Holenderskie Muzeum Pinballa.

Dordrecht – średniej wielkości miasto, którego centrum zrobiło na mnie bardzo pozytywne wrażenie. Z dworca do centrum idzie się około 10 minut. W centrum, jak chyba wszędzie w Holandii, malownicze kanały i niska zabudowa. Poza kościołem Grote Kerk nie ma jakichś spektakularnych zabytków, Dordrecht podoba się jako całość. Popularnością cieszy się muzeum Huis van Gijn poświęcone życiu w dawnym domu bankiera Simona van Gijna, gdzie zwiedzający mogą poczuć atmosferę z życia wyższych sfer na przełomie XIX i XX wieku.

Roosendaal – węzeł kolejowy. Małe miasteczko. Brak atrakcji, dobre jedynie na półtoragodzinny spacer. Centrum niebrzydkie, lecz brakuje czegoś, co przyciągnęłoby turystę na dłużej niż półtorej godziny.

Bergen op Zoom – dawniej miasto cyrkowców i ufortyfikowany port morski, obecnie całkiem ładne miasto liczące ponad 65 tysięcy mieszkańców. Najważniejszy zabytek to brama miejska Gevangenpoort. Godny uwagi jest też rynek i kilka pobliskich uliczek. Dworzec kolejowy brzydki.

Goes – przeciętne miasteczko (26 tysięcy mieszkańców). Miłośnicy kolei powinni tu zajrzeć w letnie weekendy, kiedy uruchamiany jest pociąg retro prowadzony przez lokomotywę parową z Goes do Borsele.

Middelburg – pięćdziesięciotysięczne miasto z ładnym centrum. Z zabytków należy wymienić ratusz, turyści nie powinni pominąć wieży Abdijtoren de Lange Jan – najwyższej budowli w mieście, z której można podziwiać panoramę Middleburga.

Vlissingen – ośrodek przemysłowy i baza holenderskiej Marynarki Wojennej. Gdyby nie plaże, nie różniłoby się zbytnio od innych holenderskich miast. Zabytkowa część bardzo mała.

Haga – Groningen

Pociągi z Hagi do Groningen zatrzymują się w Amsterdamie na stacjach Schiphol (lotnisko) oraz Amsterdam Zuid. Haga i Lejda zostały wymienione przy poprzedniej linii kolejowej.

Almere – typowe miasto-sypialnia Amsterdamu; ośrodek przemysłowo-usługowy. Turysta nie znajdzie tu nic ciekawego.

Lelystad – również miasto nieatrakcyjne pod względem architektonicznym. Miłośnicy latania powinni jednak zwiedzić tutejsze Narodowe Muzeum Lotnictwa.

Zwolle – miasto większe niż dwa poprzednie i trochę bardziej atrakcyjne dla turysty ze względu na typowe holenderskie centrum z niewysoką zabudową. Symbol miasta to brama miejska Sassenpoort. Oferta muzealna uboga, godne wzmianki jest tylko Museum de Fundatie – muzeum sztuki.

Assen – przeciętne, niebrzydkie miasto. Jedyne atrakcje to centrum, Muzeum Drenthe (prowincji) oraz park miejski z kilkoma zabytkowymi budynkami.

Groningen – miasto w ostatnich latach intensywnie promujące się w mediach, reklamujące się jako miasto ludzi szczęśliwych i zadowolonych z życia. Oprócz zabytkowego centrum Groningen ma do zaoferowania bogatą ofertę rozrywkową, parki i ogrody; obowiązkowe miejsca podczas wizyty to wieża widokowa Martini Towe o wysokości 97 metrów i budynek Groninger Museum.

Amsterdam – Nijmegen

Utrecht – dobre miasto na spacer po centrum, szczególnie nad kanałami. Jeśli znudzi się wam typowa holenderska architektura, warto również odwiedzić Muzeum Kolejnictwa (obowiązkowe dla miłośników kolei) oraz wejść na wieżę dzwonnicy katedry.

Arnhem – centrum miasta bardzo przeciętne; wygląda jak współczesne holenderskie osiedla mieszkaniowe z niską zabudową. Największa atrakcja znajduje się na obrzeżach miasta – to słynny skansen. Tuż przy skansenie utworzono zbierający dobre recenzje ogród zoologiczny.

Nijmegen – uważane za najstarsze holenderskie miasto. Duża część zabudowy centrum została zniszczona podczas drugiej wojny światowej, ocalał Rynek (Grote Markt) i trochę uliczek. Zabytki to pozostałości po murach miejskich w parku Kronenburger oraz ocalałe kaplice w parku Valkhof. Warto zobaczyć MuZIEum – placówkę, gdzie można poznać świat z perspektywy osoby niewidomej.

Amsterdam – Den Helder

Zaandam – miasto-sypialnia Amsterdamu, dawniej centrum przemysłu obróbki drewna. W okolicy sporo wiatraków.

Castricum – kolejne miasto-sypialnia bez interesujących atrakcji turystycznych.

Heiloo – miasteczko liczące około 22 tysiące mieszkańców. Przeciętna zabudowa, jedyny zabytek to Biały Kościół.

Alkmaar – podobne bardzo ładne miasto, o którym można przeczytać sporo artykułów w internecie, ponieważ podobnie jak Groningen postawiło na promocję. Zabytkowe centrum i kilka interesujących muzeów – Holenderskie Muzeum Sera, Muzeum Beatlesów i Muzeum Piwa. Ogromną popularnością cieszą się Targi Serowarskie.

Schagen – dziewiętnastomiesięczne miasteczko, pod względem zabudowy przeciętne, natomiast można zobaczyć tutejsze Muzeum Samochodów i kościół.

Den Helder – miasto portowe i ośrodek przemysłowy. Pojedyncze zabytki – np. latarnia morska i wieża ciśnień, z innych atrakcji należy rozważyć wizytę w oranżerii, oceanarium oraz popularnym Muzeum Morskim.

Amsterdam – Maastricht

‚s-Hertogenbosch (Den Bosch) – ośrodek przemysłowy z ładnym centrum, godny uwagi jako całość. Najważniejszym zabytkiem jest katedra św. Jana z wieżą udostępnioną turystom. Jedyne większe muzeum to Muzeum Brabancji Północnej.

Eindhoven – miasto popularne wśród miłośników taniego latania oraz fanów piłki nożnej. Zabudowa nowoczesna, kilka zabytków sakralnych (m. in. kościół św. Katarzyny), dobra oferta muzealna – Muzeum DAF (transport drogowy), muzeum firmy Philips, Muzeum Sztuki van Abbe oraz Muzeum PSV Eindhoven.

Weert – przeciętne miasto. Poza kościołami brak atrakcji turystycznych.

Roermond – miasto liczące około 55 tys. mieszkańców. Nieduże centrum (odbudowane) z niską zabudową; najładniejsze miejsce to ścieżki spacerowe nad Mozą przepływającą przez miasta. Do Roermond przyjeżdża mnóstwo osób na zakupy – przyciąga je wybudowany w centrum miasta tzw. „outlet” z odzieżą markowych marek sprzedawaną po stosunkowo niskich cenach.

Sittard – nieduże miasto z małym centrum, zachowanymi fragmentami murów miejskich oraz kilkoma zabytkami sakralnymi. Działa tu także Muzeum Historii i Archeologii.

Maastricht – razem z Nijmegen uważane za najstarsze holenderskie miasto, znane z podpisania Traktatu z Maastricht powołującego do życia Unię Europejską. Ośrodek akademicki i kulturalny. Bardzo dużo zabytków, ale na żywo nie robią aż takiego wrażenia jak na zdjęciach w internecie. Liczne muzea i imprezy kulturalne. Warto odwiedzić, jednak nie w czasie upałów. Z Maastricht łatwo dojedziemy do Liege.

Amsterdam – Enkhuizen

Hoorn – średniej wielkości miasto z urokliwym centrum. Największa atrakcja miasta to kolej Hoorn – Medemblik z pociągami retro prowadzonymi przez parowóz. Warto także zobaczyć miejscowe muzea – Muzeum Zachodniofryzyjskie i Muzeum XX wieku (Museum van de Twintigste Eeuw). Miejsce zdecydowanie godne polecenia.

Enkhuizen – miasto z niewielkim portem. Zachowały się fragmenty zabytkowej zabudowy, natomiast obecnie na uwagę zasługuje jedynie oferta muzealno-rozrywkowa. Najważniejsze i najlepiej oceniane muzeum to Muzeum Zuiderzee prezentujące historię regionu. Dla rodzin z dziećmi dobrym miejscem będzie park rozrywki Sprookjes wonderland.

7. Muzeum Kolejnictwa w Utrechcie

Jedną z największych atrakcji turystycznych Utrechtu jest Holenderskie Muzeum Kolejnictwa (Het Spoorwegmuseum Utrecht), mieszczące się w budynku zabytkowego dworca Utrecht Maliebaan. Muzeum należy do największych muzeów kolejnictwa w Europie.

Muzeum zostało założone już w 1927 roku, od 1954 roku funkcjonuje w obecnym budynku. Kolekcja lokomotyw, wagonów i zespołów trakcyjnych jest imponująca, co jakiś czas można przeczytać o rozbudowie muzeum i kolejnej ekspozycji tematycznej.

W muzeum wystawiono niemal wszystkie pojazdy, jakie kursowały w kolejach holenderskich NS. Placówka zbiera bardzo dobre recenzje w internecie i cieszy się ogromną popularnością wśród turystów. Zwiedzający uświadamiają sobie, jak zmieniała się kolej w Holandii.

Do stacji Utrecht Maliebaan można dojechać pociągiem podmiejskim ze stacji Utrecht Centraal.

Strona internetowa muzeum: www.spoorwegmuseum.nl – niestety, tylko w języku holenderskim.

8. Koleje turystyczne

Kolej w Holandii to także koleje turystyczne, oferujące w sezonie przejazdy pociągami zestawionymi z wagonów retro lub zabytkowymi spalinowymi zespołami trakcyjnymi. Niektóre znane są daleko poza granicami Holandii. Większość tych kolei ma strony internetowe z informacjami tylko w języku holenderskim.

Hoogovens Stoom Jmuiden – pociągi parowe kursujące zwykle na w każdą niedzielę miesiąca na piętnastokilometrowej trasie na wewnętrznej sieci kolejowej wokół stacji Velserbosch, należącej do huty stali. Wycieczka połączona z przystankami i wykładem na temat działalności huty trwa około półtora godziny. Najbliższa stacja NS to Beverwijk, położona 4 kilometry od stacji Velserbosch. Pociągi kursują tylko w wyznaczone dni.

Hoogovens Stoom Jmuiden – strona oficjalna

Museumbuurtspoorweg (MBS) – kolej turystyczna działająca przy muzeum kolei w Haaksbergen. Pociągi retro prowadzone przez lokomotywę parową przewożą pasażerów pomiędzy dwoma oddziałami muzeum z Haaksbergen do Boekelo niedaleko miast Enschede i Hengelo. W Haaksbergen na stacji znajduje się kawiarnia oraz sklep z pamiątkami związanymi z koleją, a tuż przy budynku stacji można zobaczyć zabytkową wieżę ciśnie. W Boekelo podróżni mogą obejrzeć kolekcję różnych pojazdów szynowych.

Museumbuurtspoorsweg  – strona oficjalna

Museum Stoomtram – jeden z najbardziej znanych holenderskich pociągów turystycznych kursujący pomiędzy Hoorn a Medemblik na trasie o długości 15 kilometrów. Pociągi zestawione są z wagonów retro ciągniętych przez lokomotywę parową. Pasażerowie mogą dodatkowo przepłynąć promem z Medemblik do Enkhuizen oraz przejechać się zabytkowym autobusem wokół Medemblik. Pociągi kursują codziennie od kwietnia do października oraz w marcowe i listopadowe weekendy. Czas trwania wycieczki połączonej z przejazdem promem i zabytkowym autobusem przewidziany jest na 4 godziny. Przy kolejce działa Muzeum Maszyn Parowych, które posiada w swoich zbiorach kolekcję zabytkowych holenderskich lokomotyw i wagonów.

Museum Stoomtram  – strona oficjalna

S.T.A.R. – Stadskanaal onder Stoom – najdłuższa linia kolejowa w Holandii, po której jeżdżą pociągi parowe. Pociągi kursują pomiędzy Veendam a Stadskanaal lub Musselkanaal na trasie o długości 26 kilometrów. Pierwszy pociąg turystyczny wyjechał w trasę w 1994 roku. Kolej istnieje dzięki wysiłkom wolontariuszy; ponad 120 z nich dba o muzeum kolei zarządzające tą linią. Pociągi kursują w wybrane dni; szczegółowy rozkład dostępny jest na stronie oficjalnej. Pociągi prowadzone są zarówno przez lokomotywy parowe, jak i zabytkowe lokomotywy spalinowe. Bez względu na lokomotywę w składzie są wagony w stylu retro. Przejazd z Vendam do stacji Stadskanaal zajmuje około 37 minut. V Veendam pociągi turystyczne skomunikowane są z pociągami do Groningen.

Stadskanaal onder Stoom – strona oficjalna

Stoomtrein Goes – Borsele – pociągi retro prowadzone przez parowóz lub zabytkowe spalinowe zespoły trakcyjne kursujące w wybrane dni pomiędzy Goes a Hoedekenskerke na linii o długości około siedmiu kilometrów. Po drodze zatrzymuje się w Kwadendamme, a czas przejazdu w jedną stronę to 40 minut. Zabytkowy szynobus zatrzymuje się na dwóch innych stacjach, a swoją podróż kończy w Baarland. Podróż szynobusem na trochę dłuższej trasie również trwa 40 minut. Zdjęcia taboru oraz szczegółowe informacje dostępne są na stronie oficjalnej.

Stoomtrein Goes – Borsele  – strona oficjalna

Veluwsche Stoomtrein Maatschappij – pociągi retro kursujące w wybrane dni pomiędzy Apeldoorn a Dieren, po linii nazywanej „Linią Wilhelma III”. Linia kolejowa o długości 22 kilometrów została oddana do użytku w 1887 roku. Ruch pasażerski zawieszono w 1947 roku, ruch towarowy w 1984 roku. Na odcinku Apeldoorn – Apeldoorn VAM znajduje się plenerowa wystawa taboru kolejowego, a właściwie cmentarzysko pociągów (3 km).

Veluwsche Soomtrein Maatschappij  – strona oficjalna

Zuid Limburgse Stomtrein – pociągi retro kursujące w wybrane dni od marca do grudnia na linii Kerkrade – Schin op Geul z odgałęzieniem z Simpelveld do niemieckiego Vetschau. Simpelveld to ładne, małe miasteczko graniczne. Linia kolejowa, na której kursują pociągi, uznawana jest za jedną z najpiękniejszych w Holandii. Do wyboru jest pociąg z wagonami retro ciągnięty przez lokomotywę parową oraz zabytkowy szynobus. Pociągi kursują na trzech trasach: Simpelveld – Schin op Geul, Simpelveld – Kerkrade oraz Simpelveld – Vetschau. Dostępne są bilety jednodniowe na wszystkie linie dla turystów indywidualnych i dla rodzin.

Zuid Limburgse Stomtrein – strona oficjalna

9. Koleje wąskotorowe

Prawie cała sieć kolejowa Holandii opiera się o rozstaw 1435 mm. Na terenie Holandii działa kilka kolei wąskotorowych. Najczęściej znajdują się one na terenie dawnych zakładów przemysłowych.

Efteling Stoomtrein – kolej wąskotorowa na terenie parku rozrywki Efteling koło Kaatsheuvel. Wąskotorówka o rozstawie 600 mm kursuje po trasie o długości 4 kilometrów. Pociągi ciągnięte są przez lokomotywy parowe.

Efteling Stoomtrein – krótka informacja

Gelderse Smalspor Stichting – kolej wąskotorowa kursująca na krótkiej trasie wokół muzeum kolei wąskotorowej w Heteren. Znajduje się nad brzegiem rzeki na terenie dawnej cegielni. Kursuje w wybrane dni; informacje znajdziecie na stronie oficjalnej. Jeśli ktoś zdecyduje się na zwiedzanie małego muzeum i przejazd kolejką, musi z Arnhem dojechać autobusem linii nr 76 do Heteren, a z centrum Heteren przejść pieszo dwa kilometry nad przepływającą niedaleko miasta rzekę.

Gelderse Smalspor Stichting  – strona oficjalna

Industriel Smalspoor Museum – krótkie przejażdżki kolejką wąskotorową (dawna kolej torfowa) przy Muzeum Przemysłowych Kolei Wąskotorowych we wsi Erica . Muzeum czynne jest w wybrane dni. Kolej wąskotorowa znajduje się na terenie rezerwatu przyrody Geopark de Hondsrug, znanego z różnorodności flory i fauny.

Industriel Smalspoor Museum – strona oficjalna

Veenpark – na terenie skansenu (Veenpark) w Barger-Compascuum, niedaleko Emden i granicy holendersko-niemieckiej, kursuje kolej wąskotorowa. Sam skansen w dużej części stylizowany jest na holenderską wieś z lat dwudziestych ubiegłego wieku – dawniej w okolicy wydobywano torf. Kolej wąskotorowa o rozstawie 700 mm to dawna kolej torfowa, obecnie przewozi zwiedzających skansen. Do największych atrakcji należy most zwodzony na trasie kolejki. Okrężna trasa liczy około 2 km, przejazd trwa niecałe 20 minut. Linia wykorzystywana przez kolejkę stanowi niewielką część dawnej sieci kolei torfowych w regionie.

Veenpark  – strona oficjalna

Leemspoor – krótka linia kolei wąskotorowej na peryferiach holenderskiego miasteczka Rijssen. Linia kolejowa i tabor, obsługiwały wcześniej tamtejszą cegielnię. Przejazdy odbywają się najczęściej w wybrane niedziele. Turyści mogą również zakupić pamiątki związane z koleją. Kolej wąskotorowa jest popularną atrakcją wśród wycieczek szkolnych.

Leemspoor – strona oficjalna

RTM Museum Ouddorp – warta uwagi zabytkowa kolejka wąskotorowa na wyspie Goeree-Overflakkee na południe niedaleko Rotterdamu. Kursuje po ośmiokilometrowej trasie pomiędzy stacjami Ouddorp a Mittelplatt. Pociągi kursują w niedziele oraz w wybrane dni. Niedzielne przejazdy obsługiwane są najczęściej przez lokomotywy parowe. Jest to idealna trasa na romantyczną wycieczkę blisko miasta, a jednocześnie z dala od miejskiego zgiełku.

RTM Museum Ouddorp  – strona oficjalna

Steenfabriek de Werklust – krótka linia wąskotorowej kolejki przemysłowej na terenie muzeum dawnej cegielni niedaleko Losser.

Steenfabriek de Werklust  – strona oficjalna

Stoomtrein Katwijk Leiden – kolej wąskotorowa malowniczo położona nad brzegiem jeziora Valkenburgse na przedmieściach miasteczka Valkenburg, koło Lejdy. Trasa o długości około 3 kilometrów, zbudowana od zera po przeniesieniu kolejki i muzeum z Katwijk w 1992 roku. Podróż pociągiem wokół jeziora trwa około 30 minut. Do wyboru są pociągi zestawione z parowozu i wagoników retro oraz pociągi z lokomotywą spalinową i wagonami typu „letniak”. Po przejażdżce można zwiedzić niewielkie muzeum w lokomotywowni.

Stoomtrein Katwijk Lejden  – strona oficjalna