Kolej w Meksyku swego czasu pozwalała wygodnie podróżować turystom i mieszkańcom po najciekawszych miejscach kraju. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku nastąpił upadek kolei pasażerskiej i poza kilkoma pociągami kolej w Meksyku ogranicza się do przewozów towarowych. Być może w najbliższych latach sytuacja się zmieni za sprawą budowy nowych linii kolejowych w ramach projektu o nazwie „Tren Maya”.

Pomiędzy Meksykiem a Stanami Zjednoczonymi nie kursują pociągi pasażerskie, jednak tramwaj dwusystemowy z San Diego dojeżdża 300 metrów od przejścia granicznego.

Ostatnia aktualizacja: 22.01.2024

Kolej w Meksyku – spis treści

1. Tren Maya
2. Pociąg El Chepe
3. Narodowe Muzeum Kolejnictwa w Puebli
4. Muzeum Kolejnictwa w Meridzie
5. Guanajuato Funicular
6. Ferrocarriles Suburbanos
7. Połączenia zlikwidowane w ostatnich latach

1. Tren Maya

W grudniu 2023 roku otwarto pierwszy odcinek linii kolejowej w ramach budowy nowy linii kolejowych na Półwyspie Jukatan. Kontrowersyjny projekt Tren Maya przewiduje budowę linii kolejowej o długości 1550 kilometrów (właściwie dwóch linii) w północno-wschodnim Meksyku, z czego 650 kilometrów będzie zelektryfikowane. Linie będą budowane w ośmiu etapach, pierwszy etap zakończył się w grudniu 2023 roku.

Nowe linie przeznaczone będą dla pociągów dalekobieżnych i połączą popularne miasto Cancun z Palenque. Pierwszy odcinek (Palenque – Escarcega) liczy 220 kilometrów; budowę rozpoczęto w 2020 roku. Linie kolejowe będą przecinać dżunglę, przez co organizacje ekologiczne na całym świecie protestowały przeciwko ich budowie.

Na trasach przewidziano trzy rodzaje pociągów:

Xiinbal – rozkładowy, lokalny i dalekobieżny zestawiony z wagonów z panoramicznymi oknami.

Janal – pociąg z wagonami restauracyjnymi; przeznaczony głównie dla wycieczek zorganizowanych, dla których przejazd będzie okazją do degustacji dań kuchni regionalnej. Odpowiednik doskonale znanych ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii „pociągów kulinarnych” lub „pociągów obiadowych” (dinner train).

P’atal – pociąg dalekobieżny, w którego składzie będą wagony sypialne.

Pociągi do obsługi połączeń wyprodukuje Alstom. Średnia prędkość na trasie to 176 km/h.

2. Pociąg El Chepe

Przez długi czas jedynym meksykańskim pociągiem pasażerski z prawdziwego zdarzenia był pociąg „El Chepe”, kursujący po jednej z najpiękniejszych linii kolejowych świata przez Miedziany Kanion. W ostatnich latach znacznie skrócono trasę pociągu; dostępne są pociągi turystyczne i regionalne, jadące znacznie dłużej.

Pociąg kursuje po fragmencie linii o długości 673 kilometrów, wzdłuż której zbudowano 86 tuneli i 37 mostów. Obecnie ruch odbywa się na odcinku Los Mochis w stanie Sinaloa do Creel w stanie Chihuaha. Odległość pomiędzy stacjami to około 350 kilometrów; pociąg turystyczny (Express) pokonuje tę trasę w ponad 9 godzin. Na pokładzie jest wagon restauracyjny. Najważniejsze miejsce na trasie to punkt widokowy Dividasero, skąd bardzo dobrze widać panoramę kanionu.

W składzie pociągu turystycznego jest także wagon obserwacyjny (panoramiczny). Jak podaje zarządca, pociągi zestawione są z wagonów zmodernizowanych w 1998 roku.

Jeden z pierwszych odcinków programu „Malownicze linie kolejowe”, emitowanego na BBC Earth, był poświęcony temu pociągowi i muszę powiedzieć, że zrobił na mnie piorunujące wrażenie.

Strona internetowa: chepe.mx

3. Narodowe Muzeum Kolejnictwa w Puebli

Historia kolei w Meksyku sięga 1850 roku, kiedy oddano do użytku pierwszą linię kolejową z Veracruz do El Molino (11,5 km). Pierwsza linia z prawdziwego zdarzenia łączyła Veracruz z Mexico City i została otwarta 1.1.1873 r. O tamtych liniach przypomina zachowany budynek dawnego dworca w Veracruz, natomiast historię kolei meksykańskich można poznać w Narodowym Muzeum Kolejnictwa w mieście Puebla.

Muzeum zostało otwarte 5 maja 1988 roku i w zasadzie dzieli się na dwie części – plenerową wystawę taboru oraz wystawę przedmiotów i dokumentów związanych z dziedzictwem kolei w Meksyku.

Muzeum mieści się na starym dworcu kolejowym; wstęp jest stosunkowo niedrogi.

Dla mieszkańców Meksyku to ogromna atrakcja.

5. Muzeum Kolejnictwa w Meridzie

Sposród kilku muzeów kolejnictwa w Meksyku należy wyróżnić muzeum w Meridzie. Kolekcja eksponatów obejmuje najróżniejsze meksykańskie wagony i lokomotywy – od zabytkowych do współczesnych, niektóre są bardzo ładnie odrestaurowane. Na stronie instytucji nie ma, niestety, żadnych konkretnych informacji na temat godzin otwarcia oraz cen biletów.

Szczegóły: oficjalna strona Muzeum Kolei w Meridzie

5. Guanajato Funicular

W Meksyku obecnie działa jedna kolej linowo-terenowa, otwarta w 2001 roku w mieście Guanajuato niedaleko Guadalajary. Trasa kolejki prowadzi spod teatru w centrum miasta na punkt widokowy na wzgórzu górującym nad miastem.

Odległość pomiędzy stacyjkami to 102 metry, nachylenie 30%. Linię obsługują dwa wagoniki, z których każdy może pomieścić 5 osób. Przejazd trwa kilka minut. Górna stacja znajduje się przy znanym hotelu. Goście hotelu mogą korzystać z kolejki bezpłatnie, pozostali muszą płacić. Kolej nie jest przystosowana do obsługi osób niepełnosprawnych.

6. Ferrocarriles Suburbanos

Oprócz metra na obszarze miasta Meksyk działa jedna linia kolei aglomeracyjnej. W trakcie opracowywania artykułu pociągi kursowały po jednej linii o długości 27 kilometrów, łączącej stacje Fortuna i Cuautitlan.

Linia podmiejska została oddana do użytku w 2008 roku. W planach było wybudowanie sieci 142 kilometrów linii kolejowych wokół Mexico City, stanowiących uzupełnienie sieci metra. Planów nie udało się zrealizować; obecnie mówi się jedynie o budowie nowej linii do lotniska w Zumpongo.

7. Połączenia zlikwidowane w ostatnich latach

Kolej w Meksyku jeszcze kilka lat temu miała do zaoferowania kilka pociągów turystycznych i wycieczkowych. Niestety, poza pociągiem „Chepe” wszystkie zostały zlikwidowane. Filmy przedstawiające opisane pociągi można znaleźć na YouTube.

Tram Train Puebla – Cholula – w styczniu 2017 roku uruchomiono pociąg, a właściwie tramwaj dwusystemowy, łączący Narodowe Muzeum Kolejnictwa w Puebli ze stanowiskiem archeologicznym w Choluli. Przez pierwsze dwa kilometry pojazd obsługujący połączenia poruszał się po linii tramwajowej. Odległość pomiędzy stacją początkową a końcową wynosiła 17,4 km. Średnia prędkość przejazdu to 30 km/h. W grudniu 2021 roku połączenie zamknięto z przyczyn ekonomicznych.

Tren Escenico de Cuautla – pociąg zestawiony z lokomotywy parowej i wagonów retro kursujący po trasie Cuautla-Yecapixtla. Został zlikwidowany na początku drugiej dekady XXI wieku. Mimo, że był popularną atrakcją turystyczną, władzom nie zależy na wznowieniu kursowania pociągu. Lokalna społeczność podejmuje inicjatywy w sprawie przywrócenia kursów, jednak bez powodzenia.

Tren Turistico Tijuana – Tecate – pociąg turystyczny kursujący okazyjnie pomiędzy stacjami Garcia (Tijuana) a Tecate. Na zdjęciach i filmach widać pociąg zestawiony z wagonów piętrowych. Przejazd pociągiem jest atrakcją turystyczną nie tylko ze względu na krajobraz, ale również ze względu na fotostopy oraz zwiedzanie browaru w Tecate wraz z degustacją. Przed powrotem pasażerowie mogą pozwiedzać Tecate na własną rękę. Odległość pomiędzy miastami to 92 kilometry. W 2011 pociąg kursował średnio raz na miesiąc. Po części trasy kursuje również inny pociąg turystyczny firmowany przez Pacific Southwest Railway Museum oraz Tren de Tecate. W 2012 roku jeden z tuneli został zniszczony przez pożar, w związku z czym przewozy zostały zawieszone na czas nieokreślony.

Jose Cuervo Express (status niepewny) – luksusowy meksykański pociąg turystyczny zestawiony ze stylowych wagonów retro. Kursował na trasie Guadalajara – Tequila. 60 kilometrów pokonuje w dwie godziny. Jednorazowo może przewieźć 395 pasażerów. Po przybyciu do Tequili pasażerowie są przewożeni autobusami do najstarszej destylarni w Ameryce Łacińskiej, gdzie oprócz zwiedzania mogą uczestniczyć w degustacji trunków.

Tequila Express – pociąg stanowiący konkurencję dla opisywanego wyżej „Jose Cuervo Express”. Kursował w soboty i niedziele z Guadalajary do Amatitan. Odległość 40 kilometrów pokonywał w półtorej godziny. Zestawiony ze zmodernizowanych wagonów.

Sierra Madre Express –  luksusowy pociąg wycieczkowy, który kursował z miasta Tucson w Stanach Zjednoczonych do Creel w Meksyku. Pociąg kursował okazyjnie, a wycieczka trwała około ośmiu dni. Część nocy pasażerowie spędzali w pociągu, część w hotelach. Część trasy prowadziła przez Miedziany Kanion i pokrywała się z trasą pociągu „Chepe”. Pociąg zlikwidowano w 2009 roku.