Kolej w Mongolii opiera się głównie o Magistralę Transmongolską, wybudowaną etapami w latach 1949-1961 z licznymi odgałęzieniami. Na wschodzie kraju funkcjonuje odizolowana od reszty sieci linia kolejowa z Czojbalsan do granicy rosyjskiej. Kolej w Mongolii służy głównie do przewozu towarów. Całkowita długość linii kolejowych w Mongolii niedawno wynosiła 2810 kilometrów. Do 2030 roku ma się zwiększyć o kolejne 5 tysięcy kilometrów. Nowo wybudowane linie będą jednak służyć tylko do przewozu węgla i innych surowców z mongolskich kopalń do Chin i Rosji.

Ostatnia aktualizacja: 14.01.2024

Pierwsza linia kolejowa w Mongolii została oddana do użytku w 1938 roku. Była to linia wąskotorowa o rozstawie szyn 750 mm z Ułan Bator do Nalajch. Linia o długości 43 kilometrów służyła do transportu węgla z kopalń w okolicy Nalajch do mongolskiej stolicy. W późniejszych latach stała się częścią Magistrali Transmongolskiej i została przekuta.

Podczas drugiej wojny światowej Japończycy zbudowali na terenie Mongolii linie kolejowe do obsługi baz wojskowych na okupowanych terytoriach, konkretnie w Sanbeis, Matad and Tamsagbulag.

W 1940 roku tory kolejowe z Ułan-Ude doprowadzono do granicy rosyjsko-mongolskiej. Dziesięć lat później otwarto linię Ułan-Ude – Ułan Bator. W 1955 roku wybudowano tory z Ułan Bator do granicy mongolsko-chińskiej. W następnym roku linia kolejowa z ówczesnego ZSRR do Chin przez Mongolię została oddana do użytku.

W 2022 roku została otwarta linia kolejowa z Tavan Tolgoi do Gashuun Sukhait (233,6 km), gdzie łączy się z chińską siecią kolejową. Linia została w całości wybudowana przez Mongołów i jest pierwszą linią kolejową, która jest w stu procentach własnością Mongolii. Została także w całości zbudowana w rozstawie 1435 mm, przez co nie ma konieczności wymiany wózków w wagonach na granicy.

Kolej w Mongolii to piękne widoki i stepy. Bardzo dobrą książkę o podróży po Mongolii pt. „Szum stepu i pustyni”, zilustrowaną pięknymi zdjęciami pociągów, napisał Seweryn Błasiak.

Przy dworcu kolejowym Ułan Bator utworzono niewielkie muzeum kolejnictwa z plenerową wystawą taboru kolejowego.

Pociągiem po Mongolii – podstawowe informacje

Jak pisałem, kolej w Mongolii służy głównie do transportu towarów. Na kilku trasach kursują również pociągi pasażerskie. Narodowym przewoźnikiem jest Ulaanbaatar Railway (Улаанбаатар төмөр зам), natomiast za infrastrukturę, utrzymianie linii kolejowych oraz budowę nowych linii odpowiada firma Mongolian Railway (Монголын төмөр зам). Ulaanbaatar Railway to spółka joint venture, w której 50% udziałów mają Mongołowie, a 50% Rosjanie. Wszystkie krajowe pociągi pasażerskie rozpoczynają bieg w stolicy kraju.

Pociągi pasażerskie w Mongolii kursują na następujących trasach:

Ułan Bator – Suche Bator
Ułan Bator – Darchan
Ułan Bator – Erdenet
Ułan Bator – Scharingol
Ułan Bator – Dzamyn Üüd
Ułan Bator – Sajszand
Ułan Bator – Bor-Undur

Rozkłady jazdy i ceny dostępne są na na stronach:

www.ubtz.mn  – Ulanbaatar Railway (zwykle nie działa)
eticket.ubtz.mn – sklep online Ulanbaatar Railway (też zwykle nie działa)
Fanpage Ulanbaatar Railway – w przypiętym poście jest rozkład jazdy
Mapa kolejowa Mongolii (Wikimedia)

Kursują pociągi dzienne i nocne.

Pociągi w Mongolii zestawione są z kilku klas wagonów, doskonale znanych z krajów byłego ZSRR. Większość wagonów najlepsze czasy ma za sobą, choć można trafić np. na nowy wagon sypialny z przedziałami dwuosobowymi. Każdy wagon ma swojego prowadnika lub prowadnicę, który odpowiada za pasażerów i sprawdza bilety. W internecie można natrafić na różne komentarze na temat bezpieczeństwa w pociągach nocnych i pijaństwa w pociągach. W wybranych wagonach dostępne są przedziały dla kobiet podróżujących samotnie.

Podstawowy podział wagonów w Mongolii:

зөөлөн вагон – wagon sypialny typu „luks”, odpowiednik klasy „SV/LUX/VIP”, stosowanej w krajach byłego ZSRR. Przedziały dwuosobowe z łóżkami dolnymi. W każdym wagonie jest 9 przedziałów i toalety, czyli łącznie 18 miejsc.
тасалгаат вагон – wagon sypialny, odpowiednik klasy „Kupe”. Cztery łóżka w przedziale – dwa na górze, dwa na dole. W każdym wagonie znajduje się dziewięć przedziałów czteroosobowych. Łącznie 36 miejsc i dwie toalety.
унтлагын вагон – bezprzedziałowy wagon z miejscami do leżenia, czyli „płackarta”, znana podróżnikom podróżującym po krajach ZSRR. Najtańsza opcja na wygodny odpoczynek, jednak wadą jest brak prywatności. 54 miejsca w każdym wagonie.
нийтийн вагон – wagon trzeciej klasy z miejscami do siedzenia. Na pierwszy rzut oka wygląda jak „płackarta”. Szczerze mówiąc nie wiem, czym się różni. Ma 81 miejsc.

Niektóre z pociągów kursują jako „towosy”, czyli pociągi z wagonami towarowymi i pasażerskimi w składzie. Należy pamiętać, że obowiązują strefy sanitarne i toalety w pociągach są zamykane przed wjazdem do miast. W każdym wagonie do dyspozycji podróżnych jest samowar z wrzątkiem. Pociągi jadą ze średnią prędkością, zatrzymując się często na stacyjkach pośrodku niczego. Na peronach można kupić żywność i inne artykuły od lokalnych sprzedawców. W kilku pociągach dostępne są wagony restauracyjne.

Pociągi z reguły nie są zatłoczone i bilety można kupić nawet dzień przed odjazdem. Na największych stacjach (Ułan Bator, Erdenet, Dzamyn Üüd) można porozumieć się z kasjerkami po angielsku. Mongolskie pociągi są punktualne.

W jednym składzie często znajdują się wagony przełączane do innych pociągów na stacjach węzłowych.

Pociągi w Mongolii są znacznie tańsze niż autobusy. W 2022 roku miała miejsce podwyżka biletów o 30%.

Pociągiem po Mongolii – pociągi międzynarodowe

W trakcie opracowywania artykułu jedynym pociągiem międzynarodowym w Mongolii był pociąg Moskwa – Pekin, przejeżdżający przez terytorium Mongolii i zatrzymujący się w stolicy kraju. Mongolia ma taki sam rozstaw szyn jak Rosja, natomiast na granicy chińsko-mongolskiej następuje wymiana wózków w każdym wagonie, co może potrwać nawet trzy godziny. Przez ten czas pasażerowie nie mają dostępu do toalety.

Odizolowana od reszty sieci linia kolejowa z Czojbalsan do granicy rosyjskiej na wschodzie Mongolii jest używana wyłącznie do transportu towarowego i nie kursują na niej pociągi pasażerskie.

Na żadnej z planowanych nowych linii kolejowych do Chin i Rosji w założeniu nie będą prowadzone przewozy pasażerskie, więc raczej nie ma co liczyć na nowe pociągi międzynarodowe w Mongolii.