Dla wielu osób pierwsza podróż do Czech zaczyna się i kończy w Pradze, pomijając osoby z południa Polski, którzy z reguły zwiedzają atrakcje Czech położone w pobliżu granicy czesko-polskiej.

W artykule przedstawiam największe atrakcje Czech. Są to najpopularniejsze miejsca, które miłośnicy podróżowania i miłośnicy Republiki Czeskiej doskonale znają, natomiast osoby chcące dopiero poznać ten kraj, będą miały wskazówkę, co zwiedzić w Czechach podczas pierwszych podróży.

Na liście nie zostały ujęte wszystkie atrakcje Czech, które powinny się tam znaleźć. Niektóre opisałem w pozostałych artykułach o Republice Czeskiej i nie chciałem się powtarzać.

Informacja techniczna
Zapraszam również do śledzenia fanpage'a na Facebooku, gdzie będę zamieszczał krótkie prezentacje interesujących, mniej znanych miejsc w Polsce i nie tylko jako inspirację oraz najważniejsze informacje o nowych połączeniach kolejowych i promocjach.

Praga

Stolica Czech bez wątpienia należy do najpiękniejszych europejskich stolic, przynajmniej jeśli chodzi o zabytkowe centrum. Pomimo tłumów turystów, komercji i wygórowanych cen można polecić każdemu. Najbardziej znane atrakcje położone są w Starym Mieście, na Hradczanach, poza zabytkowym centrum znajdziemy również sporo wartych odwiedzenia miejsc, o których napisano mnóstwo przewodników. Ale to temat na serię artykułów.

Dojazd pociągiem: Praga to jeden z najważniejszych węzłów kolejowych w Europie Środkowej. Posiada liczne połączenia kolejowe, między innymi z Warszawą. Główny dworzec kolejowy położony jest pięć minut piechotą od Starego Miasta, jednak polecam wykupienie biletów 24-godzinnych komunikacji miejskiej, bo świetnie działająca komunikacja miejska, w tym metro, bardzo ułatwia zwiedzanie.

Ołomuniec

Ołomuniec to miasto liczące około 100 tysięcy mieszkańców, stolica kraju ołomunieckiego. Moim zdaniem doskonałe miejsce na jednodniową wycieczkę z Polski. Ołomuniec warto zwiedzić głównie ze względu na bardzo ładne centrum miasta o zwartej zabudowie i niewielkiej powierzchni, dzięki czemu można je zwiedzać pieszo. Najcenniejsze zabytki w centrum to charakterystyczny ratusz na Górnym Rynku, pojawiający się na zdjęciach w niemal wszystkich blogach i przewodnikach, katedra św. Wacława, liczne kościoły i piękne kamienice. W Ołomuńcu panuje przyjemna atmosfera – polecam spacer po wąskich uliczkach, zaułkach oraz placach centrum.

8 kilometrów od centrum miasta, w dzielnicy Svatý Kopeček, zlokalizowany jest zbierający bardzo dobre recenzje ogród zoologiczny. Druga ważna atrakcja tej dzielnicy to bazylika Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny.

Ołomuniec, w przeciwieństwie np. do Pragi, jeszcze nie jest oblężony przez turystów. Wadą miasta są natomiast stosunkowo wysokie ceny noclegów.

Dojazd pociągiem: Ołomuniec położony jest przy głównej magistrali kolejowej z Bogumina do Pragi. Zatrzymują się tu między innymi pociągi Warszawa – Praga. Z dworca głównego do zabytkowego centrum miasta idzie się około 10 minut, można też zakupić bilet 24-godzinny komunikacji miejskiej w automacie przed dworcem i podjechać tramwajem.

Brno

Drugie pod względem wielkości miasto Republiki Czeskiej. Ładne centrum z licznymi atrakcjami na niedużej powierzchni; najważniejsze z nich to górująca nad miastem twierdza Špilberk z bardzo ładnym parkiem, katedra św. Piotra i Pawła, bardzo ładne kamienice i kościoły. Miasto zadbane – poza centrum warto zobaczyć dzielnice z zabudową willową, zaporę, pospacerować ścieżkami pieszo-rowerowymi wzdłuż rzek Svratki i Svitavy. Z muzeów można polecić Muzeum Techniki; natomiast duża część muzeów powstałych w ostatnich latach nastawiona jest na szybki zarobek. Nie polecam spacerów po dzielnicy Cejl oraz ogrodu zoologicznego.

Brno to również doskonała baza wypadowa do wycieczek koleją i autobusem po kraju południowomorawskim. Szybko dojedziemy stąd także do Pragi, Wiednia, Bratysławy oraz wymienionego wcześniej Ołomuńca.

Dojazd pociągiem: Brno położone jest przy głównej linii kolejowej Praga – Břeclav. Do miasta nie dojedziemy bezpośrednimi pociągami z Polski, konieczna jest przesiadka w Boguminie na pociąg Bogumin – Brno lub na stacji Břeclav na pociągi jadące w stronę Pragi. Dworzec kolejowy Brno hlavní nádraží znajduje się w centrum miasta, dojście do najważniejszych atrakcji zajmie najwyżej piętnaście minut. Dla osób chcących poobserwować Brno z okien autobusu polecam przejażdżkę autobusami 48 lub 84 kursującymi przez godzinę dookoła Brna.

Czeskie Budziejowice

Stoli kraju południowoczeskiego (ok. 94 tys. mieszkańców); doskonała baza wypadowa do wycieczek po regionie. Rynek (Plac Przemysła Ottokara II) należy do największych rynków w Republice Czeskiej. Zabytkowa część rozpościera się na niedużej powierzchni; zachowały się bramy miejskie, fragmenty murów miejskich, dawny magazyn soli, interesujące zabytki sakralne (najważniejszy to katedra św. Mikołaja przy Placu Przemysła Ottokara II); nad brzegiem Wełtawy przyjemne parki, tereny spacerowe i rekreacyjne. W centrum miasta znajdują się także dwa muzea – Muzeum Regionalne oraz Muzeum kolei konnej Czeskie Budziejowice – Linz (Muzeum koněspřežky).

Na przedmieściach centrum dawnej wsi Rožnov, obecnie wchodzącej w skład Czeskich Budziejowic, zapisane jako zabytek.

Dojazd pociągiem: Nie kursują pociągi bezpośrednie z Polski do Czeskich Budziejowic. Konieczna jest przesiadka w Pradze, skąd dojedziemy licznymi pociągami pospiesznymi i ekspresowymi do opisywanego miasta. Niestety, jest to dość droga i czasochłonna podróż, więc jeśli jedziemy np. z Warszawy lub Katowic, konieczne będzie wykupienie przynajmniej jednego noclegu. Dworzec kolejowy położony jest w centrum miasta; do rynku idzie się około 10 minut spokojnym tempem.

Karlowe Wary

Najsłynniejsze czeskie uzdrowisko znane daleko poza granicami kraju, zaliczane do najpiękniejszych uzdrowisk w Europie. Wizytówkami miasta są ekskluzywne hotele zbudowane w zabytkowych kamienicach, domy zdrojowe, źródła i piękna kolumnada. Do cennych zabytków zaliczają się budynek Teatru Miejskiego i kościoły (kościół pw. św. Urbana, kościół pw. św. Marii Magdaleny. W okolicy na spacerowiczów czekają wielokilometrowe szlaki turystyczne z licznymi punktami widokowymi. W Karlowych Warach produkuje się Becherovkę oraz wafle Lázeňské oplatky.

Dla miłośników transportu dodatkową atrakcją będzie podziemna kolej linowo-terenowa hotelu Imperial oraz kolej linowo-terenowa pod wieżę widokową Diana.

Karlowe Wary znane są także z odbywającego się tu co roki Międzynarodowego Festiwalu Filmowego. Niestety, jest to miasto bardzo drogie i należy liczyć się z dużymi wydatkami, jeśli chcemy wykupić nocleg.

Dojazd pociągiem: dojazd pociągiem do Karlowych Warów jest skomplikowany. Pociągi z Pragi jadą trasą okrężną przez Uście nad Łabą i Most, co wydłuża podróż, można się również przesiąść na stacji Cheb z pociągu Praga – Cheb. Z głównego dworca kolejowego do głównych atrakcji dzielnicy uzdrowiskowej należy pokonać 3 kilometry, o kilometr krócej idzie się z przystanku kolejowego Karlovy Vary dolní nádraží.

Zamek Karlštejn

Najsłynniejszy czeski zamek został zbudowany z polecenia Karola IV w połowie XIV wieku. Budowę ukończono w 1365 roku. Miejsce przeznaczone do przechowywania skarbów, klejnotów koronnych i cennych relikwii, zachwyca zwiedzających z całego świata. Do zwiedzania zostało udostępnionych kilka poziomów – Podzamcze z Kasztelanią, Pałac Cesarski z sypialniami króla i jego świty, Wieża Mariańska i Wysoka Wieża Godna uwagi jest także 80-metrowa studnia, z której czerpano wodę siłą mięśni – za pomocą koła, wokół którego chodzili ludzie oraz kaplica w Wysokiej Wieży.

Karlštejn to doskonała propozycja na jednodniową wycieczkę z Pragi. Najazd turystów skomercjalizował miejsce; w drodze ze stacji kolejowej do zamku powstało sporo lokali gastronomicznych i muzeów, między innymi Muzeum Umocnień, Muzeum Szopek, Muzeum Mundurów, Muzeum Figur Woskowych, czy Muzeum Zegarów. Na peryferiach miasteczka urządzono zwierzyniec.

Dojazd pociągiem: Do zamku bardzo łatwo dojechać pociągiem. Na stacji Karlštejn zatrzymują się pociągi Praha – Beroun. Czas przejazdu to około 45 minut. Ze stacji do zamku idzie się dwa kilometry.

Zamek  Hluboká nad Vltavou

Jeden z najpiękniejszych czeskich zamków i jeden z najważniejszych zabytków kraju południowoczeskiego. Wybudowany w XV wieku przez Wilhelma z Pernštejna na miejscu gotyckiej twierdzy, przebudowany w XVI wieku w stylu renesansowym. Kilkakrotnie zmieniał właścicieli. Największa przebudowa miała miejsce w latach 1840-1871 według projektu wiedeńskiego architekta Franze Beera – zamek oraz park zostały przebudowane na wzór zamku w Windsorze.

Dostępnych jest kilka tras zwiedzania. W środku udostępniono do zwiedzania 140 pokoi i 11 wież, wśród nich sypialnie, pokoje reprezentacyjne, kuchnia z oryginalnym wyposażeniem. Przez cały rok miejsce oblegane przez turystów.

W okolicy warto zahaczyć o kilka innych atrakcji, między innymi pałac Ohrada z Narodowym Muzeum Rolnictwa, zwierzyniec kościół św. Jana Nepomucena z połowy XIX wieku i cmentarz żydowski.

Dojazd pociągiem: zamek położony jest w pobliżu Czeskich Budziejowic. Dworzec kolejowy Hluboká nad Vltavou leży 4 kilometry od zamku i 2 km od pałacu Ohrada. Do stacji Hluboká nad Vltavou dojedziemy pociągami osobowymi i przyspieszonymi Czeskie Budziejowice – Písek. 3 kilometry na wschód od zamku znajduje się przystanek kolejowy Hluboká nad Vltavou-Zámostí, gdzie zatrzymują się pociągi regionalne Czeskie Budziejowice – Tábor.

Kutná Hora

Doskonałe miejsce na jednodniową wycieczkę z Pragi. Miasteczko znane z Kaplicy Czaszek, historycznie związane z wydobyciem srebra. Jeśli chodzi o mnie, to dużo bardziej niż Kaplica Czaszek podobało mi się zabytkowe centrum miasta, szczególnie okolice kościoła św. Barbary i kolegium jezuitów. Panorama miasta z tamtego miejsca – rewelacja. Liczne zabytki sakralne, muzea srebra, punkty widokowe, niewygórowane ceny w sklepach. Według mnie jedno z najpiękniejszych czeskich miast, obowiązkowy punkt programu podróży po Republice Czeskiej.

Dojazd pociągiem: Dworce kolejowe mogą rozczarować – są stare, zaniedbane, wyglądają, jakby nic się na nich działo od kilkudziesięciu lat. Stacja Kutná Hora położona jest 3 kilometry od zabytkowego centrum miasta, lecz niedaleko Kaplicy Czaszek. Do zabytkowego centrum należy dojechać szynobusem, który kończy bieg na stacji Kutná Hora město; niecały kilometr od zabytków.

Czeski Krumlov

Oblężone przez turystów miasteczko w kraju południowoczeskim malowniczo położone w zakolu Wełtawy. Nad miastem, podobnie jak innymi czeskimi miasteczkami, góruje zamek. Mógłbym wymieniać pojedyncze zabytki, lecz Czeski Krumlov urzeka jako całość – zabytkowy zespół miejski z pięknymi widokami, brukowanymi uliczkami, zaułkami, czy bogato zdobione kamienice. Niestety, z każdym rokiem miasteczko robi się coraz bardziej skomercjalizowane.

Warto także pospacerować po dzielnicy Latrán, zamieszkiwanej dawniej przez zamkową służbę. Z czasem do dzielnicy sprowadzali się zamożniejsi mieszkańcy i zmienił się jej charakter, co widać chociażby po zabytkowych kamienicach mieszczańskich. Najciekawsze zabytki tej dzielnicy to klasztory i Brama Budziejowicka.

W różnych miejscach poza centrum Czeskiego Krumlova natrafimy na kapliczki.

Dojazd pociągiem: Na stacji kolejowej Český Krumlov zatrzymują się pociągi osobowe Czeskie Budziejowice – Nové Údolí, lecz stacja położona jest około 2 kilometry od zabytkowego centrum; natomiast autobusy podjeżdżają dużo bliżej najciekawszych atrakcji.

Kromieryż

Trzydziestotysięczny Kromieryż byłby przeciętnym czeskim miastem z ładnym rynkiem, gdyby nie wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO Pałac Arcybiskupi z pięknymi ogrodami. Piękno pałacu i ogrodów to zasługa biskupów ołomunieckich – Kromieryż przez długi czas był ich siedzibą. Poza pałacem i ogrodami warto zobaczyć Wielki Rynek (Velké náměstí) i Muzeum Regionu. W mieście spotkamy znacznie mniej turystów niż na przykład w Czeskim Krumlovie, czy w Mikulovie.

Dojazd pociągiem: do Kromieryża najłatwiej dojechać pociągiem z miejscowości Hulín (na trasie Bogumin – Břeclav, nie zatrzymują się tu wszystkie pociągi) i Kojetin (na trasie Bogumin – Brno) – pociągi kursują jednak tylko kilka razy dziennie. Alternatywą jest połączenie autobusowe Przerów – Kromieryż (przejazd trwa 35 minut).

Zespół pałacowo-parkowy Lednice – Valtice

Obszar wokół miasteczek Lednice i Valtice wpisany na Listę światowego dziedzitwa UNESCO, nazywany Ogrodem Europy. Gdyby krótko scharakteryzować zespół pałacowo-parkowy, można napisać, że to tereny zielone (parki) w pobliżu zamku w Valticach i pałacu w Lednicach. Sztucznie utworzone parki zachwycają różnorodnością roślinną, zadbanymi łąkami i bujnymi lasami. Austriaccy projektanci tych terenów zlecili wybudowanie szeregu interesujących budowli parkowych, między innymi minaretu, z którego szczytu można podziwiać panoramę kompleksu, pałacyku myśliwskiego, czy tzw. Mauretański Wodociąg.

Zespół pałacowo-parkowy można zwiedzać pieszo, rowerem, wynająć powozy albo łodzie. Połączony jest z międzynarodowymi szlakami rowerowymi oraz regionalnymi szlakami turystyki winnej. Dużym atutem jest położenie – blisko Brna, Mikulova oraz granicy austriackiej.

Dojazd pociągiem: najbliżej atrakcji położona jest stacja kolejowa Valtice oraz przystanek kolejowy Valtice zastávka. W obu miejscach zatrzymują się pociągi Břeclav – Znojmo. O ile z obu stacji niedaleko jest do zamku w Valticach położonego w centrum miasteczka, to do Lednic trzeba pokonać 7 kilometrów. W letnie weekendy kursują zabytkowe wagony motorowe Břeclav – Valtice.

Skalne Miasto

Skalne Miasto i szlaki pomiędzy miastami Teplice nad Metują a Adrszpach w weekendy i lecie przeżywają najazd turystów z Polski. Nietypowe formacje skalne połączone Wilczym Parowem (Vlčí rokle). powstały po ustąpieniu morza kredowego, a później po zakończeniu eksploatacji kopalni piasku. Wiele skał ma nazwę jak Dzban, czy Kochankowie. Dodatkowe atrakcje to wodospady, możliwy jest rejs łódką po jeziorku.

Na terenie Skalnego Miasta wytyczono kilkukilometrowe szlaki dla turystów. Wejście jest płatne i kosztuje niemało. Osoby przyjeżdżające samochodem muszą dodatkowo słono zapłacić za parking. Nie odstrasza to jednak tłumów turystów z Polski.

Dojazd pociągiem: w ubiegłych latach w sezonie letnim kursował weekendowy pociąg Wrocław – Adršpach, cieszący się ogromną popularnością. Nie wiadomo, czy nadal będzie kursował po pandemii. Najbliżej skalnych miast znajdują się stacje Adršpach oraz Teplice nad Metují skály. Dojeżdżają tutaj pociągi regionalne z Trutnova.

Czeski Raj

Czeski Raj to chroniony obszar krajobrazowy położony kilkadziesiąt kilometrów na południe od granicy czesko-polskiej. Obszar słynie z pięknych formacji skalnych, malowniczych szlaków turystycznych, dodatkową atrakcją są ruiny zamku Trosky. Wytyczono kilka tras okrężnych – najpopularniejsza z nich zaczyna się przy zamku Hrubá Skála wzniesionym na dwóch piaskowcowych skałach przez zamek Valdštejn. Po drodze mijamy kilka punktów widokowych.

W weekendy i w lecie Czeski Raj zwiedza mnóstwo turystów, po szlakach przemykają liczni rowerzyści. Obszar Czeskiego Raju to temat na serię artykułów o tamtejszych wsiach i miasteczkach. Pobyt można połączyć ze zwiedzaniem Jiczyna – ładnego miasta Rumcajsa.

Dojazd pociągiem: w pobliżu Czeskiego Raju znajduje się kilkanaście stacji kolejowych. Dojedziemy tu pociągami z Liberca, Turnova i Hradca Kralove. Nie kursują bezpośrednie pociągi z Polski, przez co dojazd pociągiem z Polski zajmie kilka godzin.

Dolne Witkowice w Ostrawie

Ostrawa to miasto przemysłowe, pod względem architektonicznym niezbyt atrakcyjne (znajdą się ciekawe miejsca w innych artykułach). Dziedzictwo przemysłu przypomina zrekultywowany i przystosowany dla potrzeb ruchu turystycznego obszar dawnego kombinatu przemysłowego Dolní Vítkovice. Obszar obejmuje dawną koksownię, wielkie piece huty stali i kopalnię Hlubina. Do zwiedzania udostępniono także budynki administracyjne. Jest to jeden z najważniejszych zabytków techniki w Czechach. W trakcie opracowywania artykułu kończyły się prace nad otwarciem centrum edukacyjnego Świat Techniki dla dzieci.

Ostrawa to jedno z największych czeskich miast, położone w pobliżu granicy czesko-polskiej. W centrum miasta polecam wjazd windą na wieżę Nowego Ratusza, poza centrum zwiedzanie dzielnicy Poruba, a dla rodzin z dziećmi wycieczkę do położonego na peryferiach miasta ogrodu zoologicznego.

Dojazd pociągiem: do Ostrawy bardzo łatwo dojechać pociągiem z południa Polski (bezpośrednio lub z przesiadką w Boguminie) i z różnych części Republiki Czech. Najbliżej położona stacja kolejowa to Ostrava střed, gdzie zatrzymują się pociągi kursujące w ramach zintegrowanego systemu komunikacji publicznej.

Jindřichův Hradec

Lista „Największe atrakcje Czech” nie może się obejść bez autorskich rekomendacji. Jednym z moich ulubionych czeskich miast jest Jindřichův Hradec w kraju południowoczeskim. Miasto liczy nieco ponad 20 tysięcy mieszkańców i nie jest szczególnie efektowne jak np. Czeski Krumlov, natomiast bardzo podobał mi się zespół pałacowo-zamkowy nad stawem Vajgar, podobnie jak nieduże cenrum miasta.

Dodatkowa atrakcja to kursująca przez cały rok kolej wąskotorowa Jindřichův Hradec – Obrataň; lokalne linie kolejowe w tych regionach mają niezwykłą atmosferę.

Dojazd pociągiem: Jindřichův Hradec położony jest przy linii kolejowej Brno – Czeskie Budziejowice. Zatrzymują się tu pociągi pospieszne kursujące pomiędzy tymi miastami oraz pociągi osobowe ze stacji Veselí nad Lužnicí.

Litomierzyce

Drugie z miast polecanych przeze mnie. Położone w kraju usteckim Litomierzyce liczą około 24 tysiące mieszkańców. Królewskie miasto u zbiegu Łaby i Ohry szczyci się licznymi zabytkami sakralnymi i zadbanym, zrewitalizowanym centrum. Nie jest tak rozreklamowane jak najpopularniejsze atrakcje Czech, jednak moim zdaniem należy obowiązkowo odwiedzić je podczas podczas podróży po Czechach.

W centrum Litomierzyc możemy podziwiać liczne wystawne domy i kamienice. Najważniejsze spośród zabytków sakralnych to katedra św. Szczepana, kościół Wszystkich Świętych, kościół św. Wojciecha i kościół Zwiastowania Marii Panny. Warto także zobaczyć Pałac Biskupi (lub Rezydencję Biskupów) – Litomierzyce były od 1655 roku siedzibą biskupstwa i między innymi temu zawdzięczają swój dzisiejszy wygląd. Zachowały się fragmenty murów miejskich; w dochowanej baszcie utworzono warsztat ręcznej produkcji papieru. Ciekawy zabytek przemysłowy to niszczejący kompleks dawnego browaru.

Dojazd pociągiem: do Litomierzyc prowadzą dwie linie kolejowe, a dwie stacje kolejowe położone są po przeciwnych stronach zabytkowego centrum miasta. Litoměřice horní nádraží to jeden z najpiękniejszych dworców w czeskich miastach tej wielkości – dojeżdżają tu pociągi osobowe z Lovosovic (węzeł kolejowy) i Czeskiej Lipy. Na przystanku kolejowym Litoměřice město zatrzymują się natomiast pociągi osobowe i pospieszne z Uścia nad Łabem w stronę Kolina.

Park Narodowy Szumawa

Park Narodowy Szumawa rozciąga się na południowym zachodzie kraju południowoczeskiego przy granicy z Niemcami i na krótkim odcinku z Austrią. Dawniej obszar strzeżony, obecnie atrakcja turystyczna. Rozległe lasy, torfowiska, jeziora lodowcowe. Na licznych wzgórzach utworzono punkty widokowe, najbardziej znany z nich znajduje się na górze Poledník (1315 m n.p.m.). Największe jeziora lodowcowe (Diabelskie i Czarne) są trudno dostępne, wysokie oceny zbiera nieskażona przyroda na obszarze Puszczy Boubínký.

W Parku Narodowym Szumawa wywiera źródło rzeki Wełtawa, a płynąca przez park rzeczka Vydra słynie z kryształowo czystej wody. W zimie najazd narciarzy przeżywa wieś Kvilda. W parku wytyczono kilkaset kilometrów szlaków turystycznych, miłośnicy wędrówek po przyrodzie nie będą się nudzić. Zagrożeniem są jedynie licznie występujące kleszcze.

Dojazd pociągiem: wzdłuż parku narodowego prowadzi kilka lokalnych linii kolejowych. Przez sam park biegnie linia kolejowa do miejscowości Nové Údolí, dokąd dojeżdżają pociągi z Czeskich Budziejowic. Przy stacji Nové Údolí w wagonie towarowym urządzono niewielkie muzeum poświęcone tej linii. Nové Údolí leży przy granicy czesko-austriackiej, do pierwszej miejscowości po austriackiej stronie – Haidmühle – idzie się niecałe dwa kilometry.

Lista najpopularniejszych czeskich atrakcji nie wyczerpuje tematu. Inne ważne czeskie atrakcje znajdziecie w pozostałych artykułach o podróżowaniu koleją po Czechach, dzięki czemu łatwiej będziecie mogli zaplanować podróż po tym kraju.

Lubisz podróże koleją i poznawanie nowych miejsc? Chcesz być na bieżąco z ofertami promocyjnymi na kolei? Zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku, Twitterze i Instagramie.  Natomiast TUTAJ znajdziesz informacje na temat kolei z całego świata.

Wsparcie bloga
Jeśli spodobał ci się blog, warto go wesprzeć drobną darowizną TUTAJ. Opracowanie wielu artykułów trwa tygodniami, ich aktualizacja rozbudowa i rozbudowa latami. Bez pieniędzy nie da się utrzymać i rozwijać ambitnych projektów, a w dzisiejszym świecie zarabia się na płytkich, tabloidowych treściach. Zapraszam również nasz fanpage na Facebooku.