Świdnica to miasto w województwie dolnośląskim liczące niecałe 60 tysięcy mieszkańców. Znane jest głównie z Kościoła Pokoju wpisanego na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, promuje się też na blogach komercyjnych, portalach turystycznych i w telewizji.

Do Świdnicy po raz pierwszy przyjechałem 13 lat temu, podczas wycieczki kolejowej po Dolnym Śląsku. Wtedy byłem zachwycony, miasto wyróżniało się na tle innych zwiedzonych przeze mnie dolnośląskich miast i miasteczek. Tętniło życiem, rynek robił bardzo pozytywne wrażenie, a brak reklamy sprawił, iż odniosłem wrażenie, że odkryłem perełkę.

Po trzynastu latach zawitałem do Świdnicy ponownie. Ze względu na najkrótszy dzień w roku i niesprzyjającą pogodę nie udało się zrobić pięknych zdjęć, zobaczyć wszystkiego za dnia, ale myślę, że i tak zobaczyłem wystarczająco dużo, aby napisać krótki przewodnik po najciekawszych zabytkach i atrakcjach.

1. Dworzec Świdnica Miasto

Dworzec Świdnica Miasto to jedna z wizytówek Świdnicy. Zabytkowy budynek dworca powstał w 1905 roku, pierwszy dworzec kolejowy stał gdzie indziej i był parterowym budynkiem o konstrukcji szachulcowej – otwarto go w 1844 roku. Natomiast pierwszy dworzec w tym miejscu wybudowano w 1961 roku.

Po wybudowaniu linii kolejowej Wrocław Główny – Kobierzyce przez Sobótkę w 1898 roku zdecydowano o budowie nowego, znacznie większego dworca. Projekt zrealizowano w latach 1903-1905.

Od 1945 roku dworzec niszczał i pod względem funkcjonalności zupełnie nie pasował do miasta tej wielkości.

Prace remontowe rozpoczęły się jesienią 2010 roku i trwały aż do 2013 roku. Dworzec Świdnica Miasto pełni funkcję centrum przesiadkowego – po drugiej stronie torów znajduje się dworzec autobusowy, a właściwie busowy, bo połączenia z okolicznymi miastami obsługują niemal same busy.

15 grudnia 2013 roku zostało reaktywowane połączenie kolejowe Wrocław – Świdnica.

Obecnie dworzec wygląda bardzo ładnie (z zewnątrz i w środku), ale jest martwy. W środku nie ma żadnego lokalu usługowego, kasy są nieczynne, w budynku dworca mieści się jedynie komenda straży miejskiej.

Podróżni mogą poczekać na pociąg lub bus na wygodnych ławkach. Toalety są bezpłatne, ale ich stan pozostawia dużo do życzenia – w męskiej toalecie okropnie śmierdziało, w jednej kabinie spał bezdomny, w drugiej nie dało się domknąć drzwi. Nie mówiąc o braku mydła, czy papieru toaletowego. Czyli toaleta nie nadawała się do użytku.

Perony nie zostały wyremontowane. Mimo to mają swój urok, są zadaszone, a z budynku dworca prowadzi na perony przejście podziemne, choć niektórzy przechodzą po torach, po których przecież rzadko kiedy coś przejeżdża.

Dużą zaletą dworca jest lokalizacja blisko centrum miasta. Przed dworcem znajduje się niewielki parking.

2. Kościół Pokoju i Plac Pokoju

Najbardziej znaną atrakcją Świdnicy jest Kościół Pokoju wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Jest to kościół ewangelicki o ciekawej historii.

Na mocy postanowień Pokoju westfalskiego z 24 października 1648 roku i pod naciskiem Szwecji, cesarz Ferdynand III Habsburg zezwolił ewangelikom na wybudowanie po jednym Kościele Pokoju w Świdnicy, Głogowie i Jaworze. Kościoły miały zostać wybudowane poza murami miaste, bez dzwonnicy i z materiałów nietrwałych. Czas budowy nie mógł przekroczyć roku.

Kościół zaprojektował mistrz budowlany Albrecht von Saebisch, znany również z projektowania fortyfikacji oraz Kościoła Pokoju w Głogowie i Jaworze.

Budowa kościoła rozpoczęła się pod koniec sierpnia 1656 roku, a już 24 czerwca 1657 roku odbyło się tu pierwsze nabożeństwo. Kościół zbudowano z „materiałów nietrwałych”, czyli drewna, gliny i słomy na planie krzyża.

Kościół z zewnątrz wygląda na zwykły drewniany kościół, wnętrze, o ile wierzyć zdjęciom i opisom na wielu przewodnikach i blogach, jest imponujące. Mnie się nie udało zobaczyć wnętrza, ponieważ w kościele i na Placu Pokoju trwały intensywne prace remontowe.

Jako uzupełnienie polecam szczegółowy opis oraz zdjęcia wnętrz na blogu Stacja Bałkany.

Podobny kościół znajduje się w Jaworze, natomiast Kościół Pokoju w Głogowie spłonął w XVIII wieku.

Warto zwrócić uwagę na kilka innych atrakcji na Placu Pokoju otaczającym Kościół Pokoju w Świdnicy.

Przy kościele remontowany jest cmentarz. To cmentarz ewangelicki, na którym spoczywa wielu znanych i zasłużonych świdniczan. Ostatni pogrzeb na tym cmentarzu miał miejsce w 1957 roku.

W odległości kilkudziesięciu metrów od kościoła stoi dzwonnica o konstrukcji szachulcowej wzniesiona w 1708 roku na mocy Ugody Altransztadzkiej. Obecnie w dzwonnicy mieści się galeria i pracownia malarza Jacka Sikory.

W tym samym roku co dzwonnica, powstało liceum ewangelickie. W budynku dawnego liceum mieści się dziś pensjonat „Barokowy zakątek”. Z zewnątrz wygląda bardzo ładnie.

Bardzo ładnie wygląda też odnowiony budynek Dolnośląskiego Instytutu Ewangelickiego. W budynku zgromadzono starodruki, rękopisy, księgi parafialne i pamiętniki tworzące jedno z największych archiwów luterańskich w Polsce.

W dawnym Domu Stróża urządzono natomiast kawiarenkę.

3. Rynek

Rynek w Świdnicy uważany jest za jeden z najpiękniejszych rynków Dolnego Śląska. Pośrodku rynku stoi ratusz, a na rynku znajdziemy fontanny autorstwa świdnickiego artysty Georga Leonarda Webera. Co do całości – w czasie mojej wizyty na rynku odbywał się Jarmark Bożonarodzeniowy, a szary, pochmurny i ciemny dzień nie sprzyjał zwiedzaniu, więc świdnicki rynek nie zrobił na mnie jakiegoś szczególnego wrażenia. Odniosłem wrażenie, że sporo kamienic wymaga remontu, a rynek, choć ładny, zatracił dawny blask. To moje subiektywne odczucie.

4. Wieża Ratuszowa

Nad świdnickim rynkiem wznosi się Wieża Ratuszowa. Wieża dostępna jest dla turystów i można z niej podziwiać panoramę Świdnicy. W oddali widać góry.

Dzisiejsza Wieża Ratuszowa to nie pierwsza wieża w tym miejscu. Już w średniowieczu taka budowla wznosiła się nad rynkiem, ale spłonęła w 1393 roku. Odbudowaną wieżę strawił pożar w 1528 roku.

Wieżę ponownie odbudowano, ale duża jej część uległa zniszczeniu w 1716 roku w wyniku kolejnego pożaru, a w 1757 roku zburzyły ją wojska austriackie.

Symbol miasta został odbudowany osiem lat później. Wydawało się, że nic nie może zagrozić wieży, która przetrwała I i II wojnę światową. Niestety, zawaliła się 5 stycznia 1967 roku podczas prac remontowych.

Przez dziesięciolecia nie udało się zrealizować projektów odbudowy wieży, plan stał się realny dzięki pozyskaniu środków z Unii Europejskiej w 2010 roku.

Wieża Ratuszowa w obecnym kształcie została oddana do użytku w 2012 roku. Najwyższy element dostępny dla zwiedzających (taras widokowy) ma wysokość 38 metrów, szczyt iglicy wieży wznosi się na wysokość 57,66 metrów.

Taras widokowy otwarto dopiero w 2017 roku, bowiem na mocy postanowienia o przyznaniu dotacji przez pięć lat obowiązywał zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na wieży. Początkowo wejście było bezpłatne, lecz już na początku 2018 roku konieczne było wprowadzenie opłaty ze względu na akty wandalizmu.

Wejście do atrakcji umieszczone jest w przeszklonym pawilonie. Podczas mojej wizyty cena biletu dla osoby dorosłej wynosiła 2 złote, co należy traktować jako symboliczną opłatę i nie powinno nas zniechęcić do wizyty na wieży. Wieża Ratuszowa czynna jest przez cały rok od wtorku do niedzieli. Otwarty taras widokowy znajduje się na 9 kondygnacji, zamknięty taras widokowy piętro niżej. Na pozostałych piętrach urządzono niewielkie wystawy dotyczące np. historii łowiectwa w Świdnicy. Na górę można wejść po schodach lub wjechać windą.

Bardzo polecam wejście na Wieżę Ratuszową, na pewno nie powinniście przegapić tej atrakcji podczas wizyty w Świdnicy.

5. Ławeczka Marii Cunitz 

Z nowszych świdnickich rzeźb należy wymienić ławeczkę Marii Cunitz przy wejściu do Muzeum Dawnego Kupiectwa. Maria Kunic, czy też Cunitz należy do najbardziej znanych postaci w historii Świdnicy. W XVII wieku zajmowała się astronomią, co w przypadku kobiety było uważane za co najmniej dziwactwo. Pochodziła z rodziny lekarskiej, otrzymała wszechstronne wykształcenie, a w wieku 15 lat była wdową.

Wkrótce musiała uciec ze Świdnicy w obawie przed wojną trzydziestoletnią. Swoje badania naukowe prowadziła w klasztorze Cysterek w Łubnicach w Wielkopolsce.

W 1650 roku wydała publikację Urania propitia (Życzliwa Urania) – uprościła w niej i poprawiła metody obliczania położenia planet autorstwa Johanna Keplera. Publikacja zapewniła jej rozgłos i sławę najwybitniejszej kobiety-naukowca tamtych czasów.

Przez długi czas była zapomniana, w XX wieku jej imieniem nazwano krater na Wenus, planetoidę, a w ostatnim dziesięcioleciu doczekała się swojej ławeczki na świdnickim rynku oraz została patronką miejscowej szkoły.

6. Muzeum Dawnego Kupiectwa

W budynku ratusza, oprócz biur, mieści się Muzeum Dawnego Kupiectwa. Powstało w 1967 roku a nawiązaniu do tradycji kupieckiej miasta. Jest to niewielkie muzeum, na pobieżne zwiedzanie wystarczy pół godziny. Przy wejściu można bezpłatnie wypożyczyć audiobook.

Eksponaty związane są głównie z historią kupiectwa – na początku widać zrekonstruowany salon apteczny, później mnóstwo odważników i miar. Bardzo podobała mi się ekspozycja dotycząca banknotów i papierów wartościowych oraz stare monety, ale to raczej wynika z zamiłowania do zbierania monet w dzieciństwie.

W pozostałych pomieszczeniach znajdziemy między innymi motocykl, izbę karczmy, sklep kolonialny, historię browarnictwa w Świdnicy. Na pierwszym piętrze utworzono ekspozycję dotyczącą historii Świdnicy z makietą dawnego miasta. W tej  części muzeum największe wrażenie moim zdaniem robi dawna sala ślubów oraz sala obok niej – rewelacja.

Według mnie muzeum warto odwiedzić, choć pokolenie wychowane na smartfonach, celebrytkach i vlogerach z kijkami do selfie raczej będzie się nudzić.

W piątki muzeum można zwiedzać bezpłatnie. Przed wejściem trzeba się wpisać do zeszytu. Wchodziłem pod koniec – przede mną przez cały dzień muzeum zwiedziło siedem osób, po mnie wszedł jeszcze dziadek z wnuczkiem.

Strona internetowa: muzeum-kupiectwa.pl

7. Katedra świdnicka

Katedra świdnicka, a w zasadzie katedra p.w. św. Stanisława i Wacława to kolejna z wizytówek Świdnicy. Jest to gotycki kościół z XIV wieku wybudowany na miejscu drewnianego kościółka z początku XIII wieku, zniszczonego w wyniku pożaru. Budowę dzisiejszej katedry rozpoczęto w 1330 roku.

Wieża katedry wznosi się na wysokość 101,5 metra i należy do najwyższych w Polsce. Stanowi doskonały punkt orientacyjny, ponieważ widać ją z wielu miejsc w mieście (ale nie ze wszystkich). W środku na uwagę zasługują dwa ołtarze: ołtarz główny wzorowany na barokowym ołtarzu w paryskim kościele Van-de-Grace oraz gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP, wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie.

Kościół został podniesiony do rangi katedry w dniu 23 marca 2004 roku z inicjatywy Jana Pawła II.

Katedra po zmroku jest podświetlona.

8. Wieża ciśnień

Świdnicka wieża ciśnień, znana również jako „Gruba Wieża” powstała w latach 1876-1877. Na początku XX wieku dobudowywano kolejne kondygnacje, aż w 1903 roku wieża osiągnęła wysokość 57 metrów.

W 1965 roku rozpoczęto odłączenie wieży od sieci miejskich wodociągów, ostatni zbiornik został od niej odłączony w 1994 lub 1996 roku. Została wtedy wpisana do rejestru zabytków.

Wieżę trudno przeoczyć, doskonale widać ją między innymi z Wieży Ratuszowej. Wieża ciśnień stojąca przy ulicy Nauczycielskiej służy jako siedziba kilku lokali biurowych.

Choć nie ma tam nic szczególnego i nie można jej zwiedzać, z pewnością warto ją wpisać do najważniejszych miejsc i atrakcji Świdnicy.

9. Świdnickie parki

Świdnica może pochwalić się bardzo ładnymi parkami w centrum miasta. Już z okien pociągu jadącego z Jaworzyny Śląskiej widać odnowiony park generała Władysława Sikorskiego nawet przy brzydkiej pogodzie pełny spacerowiczów i biegaczy. Rewitalizacja tego parku została ukończona kilka miesięcy temu – utworzono między innymi tzw. „psi park” – miejsce do zabawy z psami”, górkę saneczkową, zamontowano kilkadziesiąt ławeczek oraz zainstalowano kamery miejskiego monitoringu.

Obecnie kończy się rewitalizacja Parku Centralnego. Jeśli inwestor i wykonawca zadbają o szczegóły, będzie to jeden z najpiękniejszych parków miejskich na Dolnym Śląsku. Zaniedbany park odzyskuje blask – nowy most podświetlony nocą, iluminacja fragmentów murów miejskich oraz schodów, nowy plac zabaw, alejki, ścieżka rowerowa – wszystko pięknie, ale na razie mam jedno zastrzeżenie – wszystkie ścieżki powinny zostać utwardzone, bo przejście choćby przez fragment parku przy obecnej pogodzie kończy się bardzo ubrudzonymi butami i jest niewygodne – brodzenie w błocie i kałużach na pewno nie należy do przyjemności. Jeśli ścieżki zostaną utwardzone, będzie to świetne miejsce.

Zdjęć niestety nie mam, bo Park Centralny zwiedzałem po zmroku.

10. Sąd Okręgowy w Świdnicy

Podczas obu moich wizyt w Świdnicy od razu zwróciłem uwagę na budynek Sądu Okręgowego przy Placu Grunwaldzkim – położonego kilka minut od dworca kolejowego. Niestety, choć budynek piękny, nie udało mi za wiele dowiedzieć o jego historii.

W źródłach internetowych można znaleźć informację, że został wybudowany w 1885 roku na fundamentach klasztoru rozebranego kilka lat wcześniej, a w środku kręcono swego czasu sceny do filmu „Komornik”. Tuż przy sądzie stoi budynek Aresztu Śledczego. Zakład karny znajduje się w innym miejscu.

Czytając komentarze o świdnickim sądzie na Google odnoszę wrażenie, jakbym czytał o sądzie w Oświęcimiu. Też piękny budynek, a lepiej się trzymać od nich z daleka. Ale w Oświęcimiu przynajmniej historia budynku jest bardzo dobrze opisana.

Sam budynek bardzo mi się podoba.

Inne atrakcje Świdnicy

Poniższe dziesięć najciekawszych miejsc i atrakcji to mój subiektywny wybór i nie wyczerpuje miejsc wartych odwiedzenia w Świdnicy. Po prostu ze względu na krótki dzień i pogodę na więcej zabrakło mi czasu. Oto kilka innych atrakcji:

kościół św. Krzyża – niepozorny kościółek przy ulicy Westerplatte, pomiędzy katedrą a Galerią Świdnicką. Prawdę mówiąc nie zwróciłem na niego uwagi, a okazuje się, że to kościół wybudowany w drugiej połowie XIII wieku.

kościół św. Józefa – kościół w centrum miasta w zwartej zabudowie. Łatwo go przeoczyć. Pochodzi z XVIII wieku. Wnętrze nie zrobiło na mnie szczególnego wrażenia, ze względu na dużą liczbę wiernych nie fotografowałem ani nie podziwiałem wyposażenia zbyt długo.

murale – jak każde większe miasto, także Świdnica może się pochwalić kilkoma muralami. Jednak te świdnickie stoją na niskim poziomie – wyróżnia się jedynie mural Ireny Sendler na kamienicy przy dworcu kolejowym, mural Tomasza Stańko oraz dzieło kibiców Polonii Świdnica. Inne, nawiązujące do imprez, wyglądają kiepsko.

basteja Bramy Strzegomskiej – basteja dawnej Bramy Strzegomskiej połączona jest z kościołem św. Barbary. Polecana w przewodnikach jako jedna z największych atrakcji Świdnicy, moim zdaniem przeciętna. W środku mieści się restauracja.

Dziki świdnickie – instalacja artystyczna przy ulicy Franciszkańskiej. Dzik znajduje się w herbie Świdnicy i należy do symboli miasta, przez co podobne rzeźby dzików z czasem mogą pojawić się w różnych miejscach miasta, jak krasnoludki we Wrocławiu. Wstyd przyznać, ale o dzikach nie wiedziałem i nie udało mi się ich zobaczyć.

Srający chłopek – rzeźba mężczyzny robiącego kupę. Zwany też Srajludkiem. Miał być atrakcją turystyczną Świdnicy, tylko nikt nie wziął pod uwagę, że mało komu będzie się chciało iść 4 kilometry z centrum pod oczyszczalnię ścieków, żeby zobaczyć srającego gościa.

dworzec kolejowy Świdnica Przedmieście – niszczejący zabytkowy dworzec kolejowy przy nieczynnej dla ruchu pasażerskiego linii do Sobótki. W 2014 roku ogłoszono plan rewitalizacji dworca, lecz nie widać, żeby coś z niego wynikło.

Dom rodzinny Manfreda von Richthofena – willa przy ulicy Sikorskiego 19, słynnego lotnika wojskowego z czasów I wojny światowej. Jak podaje ulotka dla turystów, odniósł on 80 zwycięstw w powietrzu zanim został zestrzelony 21 kwietnia 1918 roku. W willi w latach 1933-1945 mieściło się jego muzeum, po zakończeniu wojny eksponaty zaginęły w niewyjaśnionych okolicznościach. W ogrodzie willi znajduje się tablica pamiątkowa oraz kamień upamiętniający jego śmierć.

Jak zwiedzać Świdnicę

Świdnicę najlepiej zwiedzać pieszo. Większość zabytków położona jest w ścisłym centrum miasta, w niewielkiej odległości od siebie. Świdnica to dobre miejsce na wycieczkę jednodniową, tylko wybierzcie raczej porę, kiedy dni są dłuższe, a pogoda lepsza.

Gdzie zjeść w Świdnicy

Świdnica posiada bardzo dobrą bazę gastronomiczną. Dla budżetowych turystów najlepsze propozycje to bar „Turystyczny” przy centrum przesiadkowym (od strony dworca busów), bar „Pierożek” i bar „Obiadek” przy ulicy Bohaterów Getta w drodze z Rynku do Kościoła Pokoju oraz lokal z jedzeniem fast-food „Tościk” koło Rynku.

Jeśli chodzi o bar „Turystyczny” to za kotlet drobiowy z ryżem zapłaciłem 12,5 złotego. Do tego dokupiłem kompot za 2 złote. Wybór teoretycznie jest duży, ale nie wszystkie dania są dostępne przez cały czas. Bardzo duże kolejki. Po jedzeniu nie miałem żadnych kłopotów żołądkowych, co bardzo dobrze świadczy o jakości jedzenia.

Bar „Pierożek” oferuje zestawy dnia oraz pierogi na sztuki (1,25 zł za pieroga z mięsem lub ruskiego). Po 15:00 pierogi były już wykupione, choć bar czynny do 18:00.

W barze „Obiadek” mieli trzy zestawy dnia, po 15:00 dwa z nich były już wykupione.

Bar „Tościk” to knysze, zapiekanki, tortille, hot-dogi i oczywiście tosty.

We wszystkich wymienionych lokalach ceny były niewygórowane, a kolejki bardzo długie przez cały czas (przechodziłem kilka razy). To mówi samo za siebie.

Gdzie nocować w Świdnicy

W Świdnicy znajdziecie noclegi na każdą kieszeń, choć ceny na przykład w Szkolnym Schronisku Młodzieżowym są stosunkowo wysokie. Z konieczności nocowałem w hotelu „Sportowym”, ale nie polecam tego miejsca, cena zdecydowanie za wysoka w stosunku do jakości.

Jak dojechać do Świdnicy?

Do Świdnicy najlepiej dojechać busem z Wrocławia. Busy jeżdżą często, a podróż trwa około 45 minut.

Pociągi jeżdżą rzadko, przejazd jest dłuższy (około godzinę) i droższy. Jednak pociąg jest znacznie wygodniejszy i wyposażony w toaletę.

Czy warto jechać do Świdnicy?

Zależy. Świdnicę warto odwiedzić i jest to dobra propozycja na wycieczkę jednodniową z Wrocławia. Miasto bardzo łatwo się zwiedza, bilety do najważniejszych atrakcji są bardzo tanie, ale nie jest tak pięknie jak w przewodnikach.

Świdnica w wielu miejscach jest zaniedbana. Co jakiś czas natkniemy się na wyremontowaną kamienicę, skwer, ładne parki, ale ogólnie widać lata zaniedbań. Tuż za rynkiem, w drodze do Kościoła Pokoju zobaczymy bardzo brzydkie ulice i bloki.

Poczucie zagrożenia przeciętne.

Toalety publiczne poza dworcem znajdują się przy skrzyżowaniu ulicy Franciszkańskiej z 1 Maja oraz przy Placu Wojska Polskiego (kabina automatyczna). Bezpłatne toalety są także w Galerii Świdnickiej i podobno w Wieży Ratuszowej (nie widziałem). W każdym razie w przypadku pilnej potrzeby trudno je będzie znaleźć.

W informacji turystycznej można za darmo dostać ulotkę oraz plan centrum z najważniejszymi atrakcjami.

ŹRÓDŁA:

[1] www.krajoznawcy.info.pl/nowe-zycie-dworca-pociagi-wracaja-na-tory-28466
[2] um.swidnica.pl/pages/posts/do-swidnicy-bdquowrocilardquo-wieza-ratuszowa-506.php?p=30
[3] kosciolpokoju.pl
[4] wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,6504956,Laweczka_z_Maria_Kunic_w_Swidnicy.html
[5] polska-org.pl/519945,Swidnica,Wieza_cisnien.html
[6] swidnica24.pl/2018/09/park-sikorskiego-ukonczony/

Zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku. Będzie mi bardzo miło, jeśli udostępnisz ten post znajomym lub dodasz odnośnik do mojego bloga 🙂 A TUTAJ zamieściłem spis najciekawszych artykułów na blogu – na pewno znajdziesz coś dla siebie.