Argentyna to państwo w Ameryce Południowej kojarzone w Polsce z tangiem, reprezentacją piłki nożnej i wołowiną najwyższej klasy. To ósme pod względem powierzchni państwo na świecie i drugie w Ameryce Południowej (po Brazylii).

Krajobraz Argentyny jest bardzo zróżnicowany, dzięki czemu każdy miłośnik natury znajdzie tu coś dla siebie – potężne rzeki, jeziora, góry, wodospady i lodowce.

Dane ogólne

Powierzchnia: 2 780 200 km2
Ludność: 40 117 096 (wg spisu z 2010 roku), z czego:
mężczyźni – 19 523 766
kobiety – 20 593 330

Na 100 kobiet przypada 94,8 mężczyzn.

Długość granic: 25 728 km
Długość granic z sąsiednimi krajami 9 376 km, z czego:

Boliwia – 742 km
Brazylia – 1132 km
Chile – 5308 km
Paragwaj – 1699 km
Urugwaj – 887 km

Językiem urzędowym w Argentynie jest język hiszpański. Znajomość języka angielskiego nie jest powszechna.

Dane pochodzą z oficjalnych publikacji Argentyńskiego Urzędu Statystycznego i różnią się od podawanych w Wikipedii.

Waluta

Walutą Argentyny jest peso argentyńskie (ARS). Jedno peso argentyńskie to sto centavos. Symbol: $ (używane też Arg$).

W obiegu są banknoty o nominałach 5, 10, 20, 50, 100, 500 a 1000 pesos i monety 1, 5, 10, 25, 50 centavos oraz 1, 2, 5, 10 pesos.

W latach 1985-1991 argentyńską walutą był austral.

Flaga

Flaga Argentyny składa się z trzech równych pasów – jasnoniebieskiego, białego i jasnoniebieskiego. Projekt flagi pochodzi z 1812 roku, w 1818 roku dodano do flagi tzw. Słońce Majowe.

Słońce na fladze Argentyny to tak zwane Słońce Majowe, nawiązujące do bóstwa solarnego Inti, czczonego przez Inków. Słońce Majowe było symbolem Rewolucji Majowej w 1810 roku, kiedy w Wicekrólestwie La Platy po trwających tydzień zamieszkach odsunięto od władzy przedstawiciela hiszpańskiej władzy imperialnej.

Słońce Majowe na fladze Argentyny wygląda inaczej niż Słońce Majowe na fladze Urugwaju – składa się z 32 promieni słonecznych, szesnastu prostych i szesnastu pofalowanych.

Za twórcę argentyńskiej flagi uważany jest generał Manuel Belgrano.

Stolica

Stolicą Argentyny jest Buenos Aires – największe miasto kraju i jedno z największych miast Ameryki Południowej. Uchodzi za najbardziej europejskie miasto Ameryki Południowej. Jak każda wielka, ma do zaoferowania mnóstwo zabytków, muzeów i atrakcji, o czym przeczytacie na licznych blogach podróżniczych. Poniżej w dużym skrócie najbardziej znane atrakcje:

San Telmo – dzielnica z znana z niedzielnych pchlich targów, występów ulicznych i pokazów tanga. Inne atrakcje to targowisko Mercado de San Telmo, w samej dzielnicy lub w jej pobliżu znajduje się polski bar Kraków. Jedna z najstarszych dzielnic miasta, do 1871 była centrum Buenos Aires, ale po epidemii żółtej febry większość mieszkańców wyprowadziła się, a mieszkania zaczęto wynajmować imigrantom przybywającym z Europy.

La Boca – dzielnica kolorowych domów, znana również z wysokiego zagrożenia przestępczością pospolitą. Obecnie przeżywa najad turystów, którzy są często rozczarowani różnicą w tym, co przeczytali w przewodnikach, a rzeczywistością.

El Ateneo – piękna księgarnia w gmachu dawnego teatru zbudowanym w 1912 roku. Księgarnie otwarto w 2000 roku.

Cementerio de la Recoleta – cmentarz, na którym spoczywają ludzie zasłużeni dla Argentyny, między innymi Evita Peron. Nagrobki w najróżniejszych stylac.

Casa Rosada – pałac prezydencki (siedziba prezydenta Argentyny) ze słynnym balkonem, z którego przemawiała Evita Peron.

Galeria Pacifico – połączenie historii z nowoczesnością, czyli galeria handlowa z malowidłami naściennymi.

Najważniejsze miasta

Argentyna to nie tylko Buenos Aires – na terytorium kraju leży około 30 miast, w których liczba mieszkańców przekracza 100 tysięcy, do tego cały szereg mniejszych miast zamieszkanych przez 50-100 tysięcy osób. Urody miast nie będę oceniał, więc poniżej lista najważniejszych, przynajmniej z punktu widzenia podróżnika kolejowego (dlatego nie ma tu kilku dużych miast).

Cordoba – drugie miasto Argentyny pod względem liczby mieszkańców. Informacje w przewodnikach i stronach internetowych dotyczące ludności znacznie różnią się od siebie, więc najbezpieczniej przyjąć, że miasto zamieszkuje około 1,5 miliona osób. Cordoba to popularny cel wycieczek. Na zwiedzanie miasta wystarczy jeden dzień, centrum jest nieduże, zwarte, najważniejsze zabytki nie są zbytnio oddalone od siebie. nNajładniejsze miejsce w Cordobie to tzw. dzielnica Jezuitów, gdzie stoi kościół jezuicki, klasztor karmelitanek, kościół Santa Teresa i kilka mniej znaczących zabytkowych budowli. Dzielnica kończy się tuż przy Plaza San Martin – bardzo ładnym głównym placem miasta, gdzie wyróżnia się ratusz. Nie sposób nie zauważyć pięknego gmachu miejscowego uniwersytetu wzniesionego w 1613 roku. W mieście działa także kilka muzeów – najważniejsze to Miejskie Muzeum Sztuk Pięknych, muzeum zabawek dziecięcych Museo de Ninos Barrilete, czy Okręgowe Muzeum Historyczne Marques de Sobre Monte. Zwiedzanie można zakończyć w miejscowym ZOO.

Rosario – miasto liczące ponad milion mieszkańców, położone nad rzeką Parana, około 320 kilometrów na północ od Buenos Aires. Uchodzi za bardzo zadbane, świetnie rozplanowane miasto, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Na zdjęciach nie prezentuje się rewelacyjnie, natomiast w relacjach podróżników trudno natrafić na krytykę. W centrum Rosario przeważają wysokie biurowce. Z atrakcji turystycznych prym wiedzie Monumento Nacional a la Bandera – pomnik na cześć argentyńskiej flagi mierzący ponad 70 metrów wysokości, w środku którego znajduje się krypta twórcy argentyńskiej fragi – Manuela Belgrana. Z zabytków architektonicznych należy wymienić miejscową kaplicę i katedrę, natomiast o atrakcyjności tego miejsca świadczą raczej tereny nad rzeką Parana.

Mendoza– stolica prowincji o tej samej nazwie. Miasto uchodzi za niezbyt ładne, w pobliżu liczne uprawy winorośli. Miasto zostało założone już w 1561 roku. Rozpoczyna się tu linia Kolei Transandyjskiej łącząca Mendozę z chilijskim miastem Santa Rosa de Los Andes. Po linii nie kursują pociągi, co jakiś czas na krótkim odcinku uruchamiany jest pociąg turystyczny retro El Tren del Vino – wozi wycieczki turystów chcących poznać tradycje uprawy winorośli w okolicach miasta

Tucuman – jedno z największych argentyńskich miast, dla wielu turystów krótki przystanek w drodze do położonej na północ Salty. Miasto zapisało się w historii jako miejsce, gdzie w 1816 roku odbywał się kongres, na którym ogłoszono niepodległość Argentyny. W Tucuman, wśród współczesnej zabudowy, zachowało się kilka godnych uwagi zabytków. Najważniejszy z nich to Dom Niepodległości (Casa de la Independencia). Większość zabytków skupionych jest wokół Plaza de la Independencia. Należy do nich Dom Gubernatora . Ciekawym miejscem jest Casa del Obispo Colombres, w którym zachowało się pierwsze na świecie urządzenie przemysłowe do rozdrabniania cukru poruszane przez woły. Podczas spaceru można odwiedzić muzea: Okręgowe Muzeum Historyczne (Museo Historico de la Provincia), Muzeum Archeologiczne (Museo Arqueologico) i Muzeum Folklorystyczne Manuela Belgrana. Miasto przyjemne, choć w sezonie upał często bywa nie do wytrzymania.

Mar del Plata – znany argentyński kurort nadmorski. Po stolicy prawdopodobnie najpopularniejsze miasto Argentyny pod względem liczby odwiedzających je turystów. Siódme co do wielkości miasto kraju. Jeden z najważniejszych portów rybackich w Argentynie. Turyści licznie ściągają do Mar del Platy ze względu na wielokilometrowe, piaszczyste plaże. Miasto może pochwalić się świetnie rozwiniętą infrastrukturą turystyczną, bogatą bazą noclegową począwszy od niedrogich hosteli, po luksusowe hotele i bardzo dobrymi połączeniami komunikacyjnymi, poza pociągiem z Buenos Aires można tu dojechać autostradą ze stolicy, a niedaleko miasta znajduje się lotnisko. Poza plażami warto zobaczyć najróżniejsze style architektoniczne reprezentowane w zabudowie miasta – charakterystyczny budynek to np. Villa Normandy z 1919 roku, czy mniejsze budynki wybudowane w stylu”Mar del Plata”. W miesiącach zimowych (w Argentynie wtedy panuje lato) miasto bardzo zatłoczone.

Salta – stolica prowincji Salta, miasto liczące około 570 tysięcy mieszkańców. W śródmieściu zachowała się hiszpańska architektura kolonialna. Największe atrakcje to katedra i kolejka gondolowa. Swój początek ma tu linia kolejowa Salta – Antofagasta, po której nie kursują obecnie pociągi. Jedynie na krótkim odcinku uruchamiany jest znany na całym świecie pociąg turystyczny Tren a las Nubes (Pociąg do chmur)

Posadas – miasto nad rzeką Paraną, połączone mostem z paragwajskim miastem Encarnación. Stolica prowincji Misiones. Pod względem architektury nie ma tu nic ciekawego, dawniej było stacją końcową legendarnego pociągu „El Gran Capitan” z Buenos Aires do Posadas.

Santa Fe – stolica prowincji Santa Fe. Do miasta wprawdzie nie dojeżdża pociąg Parana – Concepción del Uruguay, ale leży ono tylko 25 kilometrów od Parany, warto więc napisać kilka słów o tym popularnym miejscu. Atrakcją samą w sobie jest przejazd trasą Parana – Santa Fe, bowiem samochody i autobusy przejeżdżają przez tunel pod rzeką Paraną oddany do użytku w 1969 roku. Santa Fe znajduje się niedaleko ujścia rzeki Saldo do Parany, to duże miasto, założone już w 1573 roku, przy czym 80 lat później dawna osada została przeniesiona w inne miejsce ze względu na częste podtopienia. Miasto połączone autostradą z Rosario (170 km). Do miasta prowadzi linia kolejowa z argentyńskiej stolicy, lecz kursują po niej tylko pociągi towarowe, pociągi pasażerskie dojeżdżają jedynie do Rosario. Dworzec kolejowy w Santa Fe pełni obecnie funkcję dworca autobusów dalekobieżnych; władze planują stworzenie kolei podmiejskiej w nieokreślonej przyszłości, natomiast na uruchomienie pociągów dalekobieżnych raczej nie ma szans. W mieście zachowało się kilka zabytków kolonialnych – np. bazylika i Teatr 1 Maja, inne atrakcje to most wiszący, deptak i promenada nad Paraną. Miłośników kolei zainteresuje niewielkie Regionalne Muzeum Kolejnictwa z licznymi makietami pojazdów kolejowych oraz dokumentacją fotograficzną.

Parana – około 260 tysięcy mieszkańców; ważny ośrodek handlowy i przemysłowy. W centrum miasta znajdziemy kilka interesujących zabytków kolonialnych – najbardziej znane z nich to Palacio Municipal, teatr i katedra. Można również odwiedzić Muzeum Miejskie, Muzeum Sztuk Pięknych, Muzeum Historyczne oraz Muzeum Nauk Przyrodniczych i Antropologii. W gorące dni tłumy mieszkańców kąpią się w rzece Paranie, ale uwaga na piranie, na początku 2014 roku w mediach na całym świecie można było przeczytać o ataku piranii na plażowiczów. Wycieczkę do Parany warto połączyć ze zwiedzaniem oddalonego o około 25 kilometrów Santa Fe.

Tandil – przeciętnej urody miasto otoczone wzgórzami, z których można podziwiać panoramę miasta i regionu, choć trudno napisać o tych widokach jako o pięknych, bowiem nad Tandil dominują ogromne biurowce przypominające bloki w najgorszym stylu. W centrum miasta znajdziemy jednak ładne, brukowane ulice, a także nieliczne zabytkowe budynki w stylu kolonialnym. Największe atrakcje turystyczne to pobliskie jezioro Lago del Fuerte oraz brama ufundowana przez naród włoski w pobliżu Parku Niepodległości. Poza tym w miescie nie ma nic szczególnego, poza pomnikami i Krzyżem Chrystusa na jednym ze wzgórz. Miasto można odwiedzić, ale można również pominąć.

Concepción del Uruguay – ładne miasto średniej wielkości (ok. 70 tys. mieszkańców) założone w 1783 roku. Miasto o bogatej historii, które wywarło bardzo duży wpływ na dzieje i kształtowanie się tożsamości narodowej Argentyny. Turystów do miasta przyciągają zabytki kolonialne, umiarkowany klimat oraz kompleks termalny na peryferiach. W W Concepción del Uruguay panują idealne warunki do uprawiania sportów wodnych, a w gorące dni można odpocząć na jednej z sześciu plaż miejskich. Najbardziej znane atrakcje turystyczne to Narodowe Muzeum Historyczne w Pałacu San Jose, katedra, budynek rektoratu miejscowego uniwersytetu oraz budynek Colegio del Uruguay.

Transport w Argentynie

Kolej w Argentynie odgrywa niewielką rolę w transporcie dalekobieżnym. Kursuje tylko kilkanaście pociągów i to często tylko 2-3 razy w tygodniu. Pociągi dalekobieżne w większości kursują z różnych dworców w Buenos Aires do największych argentyńskich miast. Najbardziej znany argentyński pociąg dalekobieżny to Tren Patagonico z miasta Viedma do Bariloche. Dobrze rozbudowany jest system kolei aglomeracyjnej w Buenos Aires. W ostatnich latach zakupiono nowe chińskie wagony i spalinowe zespoły trakcyjne do obsługi linii podmiejskich i dalekobieżnych, trwa remont kilku ważnych linii.

Kolej w Argentynie – informacje ogólne

Dużo większą rolę w transporcie dalekobieżnym odgrywa transport autobusowy. Autokary kursujące na długich trasach są nowoczesne, klimatyzowane, wyposażone w toaletę, a na pokładzie można często zakupić posiłki, przekąski i napoje.

Pomiędzy Buenos Aires a kilkoma największymi miastami kursują samoloty. Narodowy przewoźnik to Aerolíneas Argentinas. Z Buenos Aires samolotem dolecimy między innymi do Iguazu, Bariloche, Cordoby, Posadas, nad wodospady Iguazu, Salty, czy na lotnisko w mieście Ushuaia.

Sport w Argentynie

Najbardziej popularnym sportem w Argentynie, urastającym niemal do rangi religii, jest piłka nożna. Argentyńczycy od lat są w czołówce rankingu piłkarskich reprezentacji świata – regularnie występują na Mistrzostwach Świata w piłce nożnej i zajmują czołowe pozycje w rozgrywkach Copa America. W superlidze argentyńskiej występują drużyny piłkarskie z całego kraju.

Najważniejsze kluby piłkarskie to Boca Juniors i River Plate.

Innym, mniej znanym sportem narodowym Argentyny jest pato, coś w rodzaju połączenia koszykówki i polo. W meczach pato dwie czteroosobowe drużyny walczą o wrzucenie piłki z sześcioma uchwytami do specjalnego kosza. Zawodnicy poruszają się na koniach. Nazwa dyscypliny pochodzi od słowa „pato”, czyli po hiszpańsku kaczka, ponieważ dawniej zamiast piłką, grano żywą kaczką. Podobna dyscyplina sportowa uprawiana jest we Francji i Wielkiej Brytanii – nazywa się horseball.

Z czym kojarzy się Argentyna?

Argentyna kojarzy się przede wszystkim z:

– Diego Maradona i piłka nożna. W Argentynie urodziło się sporo sławnych piłkarzy, reprezentacja tego kraju dwukrotnie zdobywała mistrzostwo świata w piłce nożnej (1978 i 1986). Diego Maradona był i prawdopodobnie będzie najsłynniejszym argentyńskim piłkarzem.

– papież Franciszek wybrany 13 marca 2013 roku  na papieża pochodzi z Argentyny.

– Argentyna to ojczyzna tanga. Początkowo tańca uczyli się przedstawiciele niższych warstw społecznych, bowiem tango uznawane było za niemoralny taniec.

– steki i wołowina. Argentyna słynie z produkcji wołowiny najwyższej klasy. Swego czasu w czeskiej Pradze jako argentyńską wołowinę sprzedawano polską. Pomimo ogromnej różnicy w cenie nikt nie zauważył różnicy w jakości.

– Argentyna kojarzy się także z yerba mate.

Argentyńskie naj

– najwyższy szczyt Argentyny to Aconcagua (6960,8 m n.p.m.)
– najniżej położone miejsce to Gran Bajo de San Julian (-105 m n.p.m.)

Najdalej wysunięte punkty na kontynencie:

na północ: zbieg rzek San Juan i Mojinete
na południe: Przylądek San Pio (Ziemia Ognista)
na zachód: punkt w Parku Narodowym Los Glaciares
na wschód: miasto Bernardo de Irigoyen

Skrajna odległość na linii północ-południe: 3694 km
Skrajna odległość na linii wschód-zachód: 1423 km

– najwyższy budynek w Argentynie to Alvear Tower, oddany do użytku w 2018 roku. Wznosi się na wysokość 235 metrów.

– najdłuższa rzeka w Argentynie to Parana. Długość rzeki wynosi 4880 km. Rzeka Parana przepływa przez Argentynę, Paragwaj i Brazylię. To druga pod względem długości rzeka w Ameryce Południowej (po Amazonce).

– największe jezioro w Argentynie to jezioro Buenos Aires, znane też pod nazwą General Carrera o powierzchni 1,850 km²

– największy stadion piłkarski w Argentynie znajduje się w dzielnicy Belgrano. Nazywany El Monumental został oddany do użytku w 1938 roku i może pomieścić 66 tysięcy widzów. Na stadionie rozgrywają swoje mecze zespół River Plate i kadra narodowa Argentyny.

– Avenida 9 de Julio w Argentynie uważana jest za najszerszą ulicę świata, której nie przedzielają parki centralne i tym podobne. Według niektórych źródeł ma 140 metrów szerokości i 22 pasy.

– Rio de Plata jest najszerszą rzeką świata. U ujścia osiąga szerokość 220 km.

Ciekawostki

– Argentyna jest jedynym krajem w Ameryce Południowej, w którym uprawiany jest żużel. Tor żużlowy i drużyna żużlowa znajdują się w Bahia Blanca. Każdego roku odbywają się tam mistrzostwa Argentyny w żużlu, w których regularnie startują Polacy (i plasują się w czołówce). W 2018 roku rozpoczęto budowę drugiego toru żużlowego – w mieście Centenario w Patagonii.

– W 1917 roku w Argentynie powstał pierwszy pełnometrażowy film animowany – El Apóstol. Twórcą był Quirino Cristiani, którego rodzina wyemigowała wcześniej z Włoch do Argentyny.

– nazwa Argentyna pochodzi od łacińskiego słowa „argentum” (srebro). Wśród pierwszych europejskich osadników krążyły legendy o górach pełnych srebra w mitycznych Srebrnych Górach u ujścia rzeki Rio de la Plata. Legendarnych złóż srebra nigdy nie znaleziono.

– miasto Ushuaia jest podobno najdalej wysuniętym miastem na południe. Podobno, bo to samo mówi się o położonej jeszcze niżej na południe chilijskiej osadzie Puerto Williams.

– we wspomnianym mieście Ushuaia istnieje krótka linia kolejowa, która jest najdalej wysuniętą linią kolejową na południe. Po linii kursuje pociąg „Tren del Fin Mundo” (Pociąg na końcu świata).

– Argentyna była pierwszym państwem, w którym odciski palców wskazały sprawcę zbrodni. W 1892 roku w małym mieście Necochea znaleziono dwoje małych dzieci z poderżniętym gardłem. Matka dzieci wskazała jako sprawcę sąsiada – niejakiego Velasqueza. Pomimo tortur nie przyznawał się do winy. Ostatecznie porównano krwawy odcisk palców znaleziony na drzwiach do łazienki z odciskami palców Francisci Rojas – matki dzieci. Podobieństwo było tak wyraźne, że pod ciężarem dowodów dzieciobójczyni przyznała się do winy.

– w okresie od 20 grudnia 2001 roku do 2 stycznia 2002 roku urząd prezydenta Argentyny piastowało aż 5 osób. Był to czas kryzysu politycznego, strajków i zamieszek.

– kubański rewolucjonista Ernesto Che Guevara urodził się w Argentynie, w mieście Rosario.

– W Rosario urodził się także znany piłkarz Leo Messi. W 2014 roku władze miasta zabroniły nadawania dzieciom imiona Messi. Batalie sądowe o prawo do nadawania takiego imienia prowadzono w kilku prowincjach Argentyny.

– 8 czerwca Argentyńczycy świętują Dzień Polskiego Osadnika (Día del Colono Polaco), upamiętniający przybycie Polaków do Argentyny w czerwcu 1897 roku.