Chorzów to miasto w województwie śląskim kojarzone głównie z Parkiem Śląskim, który tak naprawdę dzieli tylko ulica od Katowic i Siemianowic Śląskich. Atrakcje Chorzowa w większości związane są ze wspomnianym parkiem, jednak zwiedzanie Chorzowa warto uzupełnić o wizytę w centrum miast, gdzie znajdziemy kilka interesujących miejsc. W mieście zobaczymy tradycyjną śląską zabudowę pomieszaną z PRL-owskimi i współczesnymi bryłami. Miasto w wielu miejscach jest zaniedbane, ale dla miłośników architektury i mniej uczęszczanych miejsc będzie dobrym pomysłem na wycieczkę.

Chorzów atrakcje – spis treści

1. Park Śląski
2. Wesołe Miasteczko Legendia
3. Śląski Ogród Zoologiczny
4. Stadion Śląski
5. Górnośląski Park Etnograficzny
6. Kolej linowa „Elka”
7. Planetarium Śląskie
8. Muzeum Hutnictwa
9. Muzeum Hutnictwa – Oddział Historii Miasta i Regionu
10. Nowy Rynek
11. Budynek Poczty Polskiej
12. Ulica Wolności
13. Dawny ratusz
14. Budynek Komunalnej Kasy Oszczędności
15. Drewniany kościół św. Wawrzyńca
16. Kościół Wniebowzięcia NMP
17. Schron dowodzenia
18. Szyb Prezydent

 

1. Park Śląski

Jeden z największych europejskich parków śródmiejskich. Według strony oficjalnej rozciąga się na powierzchni 535 hektarów. Powstał w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku na zdewastowanych terenach poprzemysłowych i wysypiskach śmieci. Spacerując po parku trudno to sobie wyobrazić.

Jeśli planujecie spokojnie pospacerować lub pobiegać, Park Śląski jest idealnym miejscem na spacer o każdej porze roku. Ścieżek jest tyle, że spacer może nam zająć nawet cały dzień, aczkolwiek niektóre wymagają remontu. W sezonie wiosenno-letnim, szczególnie w weekendy, w parku roi się od spacerowiczów, biegaczy i rowerzystów.

Oprócz głównych alei i promenady park poprzecinany jest labiryntem ścieżek prowadzących przez zarośnięte tereny. Podczas moich spacerów zdarzało mi się, że przez pół godziny nie spotykałem na swojej drodze nikogo. Również zdarzyło mi się zabłądzić. Niektóre mapy parku wypadałoby poprawić i zaktualizować, na niektórych skrzyżowaniach brakuje strzałek prowadzących do głównych atrakcji.

Ponadto na terenie parku znajdziemy szereg innych atrakcji. Najważniejsze z nich krótko opiszę poniżej.

2. Wesołe Miasteczko Legendia

Wesołe miasteczko bardzo popularne w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i na początku XXI wieku. Później zaniedbane, wydaje się, że przespało okres, kiedy powstawały nowe parki rozrywki i przegrało konkurencję np. z zatorską Energylandią. Od 2017 roku realizowane są inwestycje mające na celu unowocześnienie i uatrakcyjnienie terenu. Typowa atrakcja dla rodzin z dziećmi. Bilety stosunkowo drogie, ale w innych podobnych miejscach są na podobnym poziomie.

Wizytówką Legendii jest diabelski młyn (dawniej jedna z największych atrakcji w regionie) i kolejka górska. Dużą część wesołego miasteczka zajmuje staw. Przed wejściem do legendii znajdziemy budynek dawnej stacji nieczynnej od kilku lat kolejki wąskotorowej wraz z niszczejącym torowiskiem.

Dostępne bilety jednodniowe, możliwe kupno biletów przez internet ze zniżką.

3. Śląski Ogród Zoologiczny

Ogród Zoologiczny w Chorzowie powstał w 1958 roku i od początków działalności należał do najpopularniejszych ogrodów zoologicznych w Polsce. Ogród w ostatnich latach doczekał się inwestycji w nowe pawilony, można w nim spędzić kilka godzin podziwiając gatunki zwierząt z całego świata. Na plus dużo zieleni, czystość i punkty gastronomiczne. Częścią ogrodu zoologicznego jest Kotlina Dinozaurów z figurami wymarłych gadów rzeczywistej wielkości – dawniej robiła ogromne wrażenie, obecnie to nie to samo, co ruchome modele dinozaurów. Nadal to jednak doskonała atrakcja dla dzieci.

Ceny biletów nie są wygórowane.

4. Stadion Śląski

Stadion Śląski w Chorzowie został otwarty w 1956 roku. Na imponującym, jak na ówczesne czasy, stadionie odbywały się mecze reprezentacji Polski w piłce nożnej, zawody lekkoatletyczne, koncerty i inne imprezy.

W latach 2009-2017 Stadion Śląski przeszedł gruntowny remont. Rozbudowano między innymi trybuny, wymieniono systemy oświetlenia i nagłośnienia, zamontowano telebimy, wykonano także wiele innych prac. Z zewnątrz Stadion Śląski prezentuje się bardzo dobrze.

Zwiedzanie Stadionu Śląskiego odbywa się w grupach, w wyznaczonych godzinach. Dostępne są trzy trasy różniące się czasem zwiedzania i ceną biletów – krótka, średnia i długa. Można także wykupić dodatkowy bilet na punkt widokowy na stadionie.

5. Górnośląski Park Etnograficzny

Park Śląski posiada różnorodne atrakcje – naprzeciwko stadionu znajduje się wejście do skansenu także położonego na terenie parku. Brama wejściowa nie zachęca do wizyty – stary budynek pamiętający czasy PRL-u, ale w środku jest znacznie lepiej.

Skansen rozpościera się na dość dużym terenie, w dużej części niezagospodarowanym. Na terenie skansenu zobaczymy chałupy, kościół, dawną szkołę, kapliczki, stodoły i zabudowania gospodarcze z różnych regionów województwa śląskiego, przy czym park etnograficzny podzielony jest na sektory według tych regionów. Część budynków została zrekontstruowana. Z reguły można zobaczyć wnętrze, podobnie jak w większości skansenów spotkamy także zwierzęta gospodarskie.

Skansen w Chorzowie to spokojne miejsce warte wizyty, o ile interesuje nas tematyka. Zwiedzanie odbywa się bez przewodnika, teren dość duży, podczas mojej wizyty turystów było mało, więc można się było wyciszyć i poczuć atmosferę dawnych czasów. Bilety niedrogie.

6. Kolej linowa „Elka”

Przy stadionie Śląskim znajduje się stacja kolejki linowej „Elka”. Kolejka na razie kursuje na trasie o długości 2185 roku pomiędzy Wesołym Miasteczkiem a Stadionem Śląskim, ale w przyszłości planowana jest budowa kolejnego odcinka – Wesołe Miasteczko – Planetarium.

Kolejka linowa przewozi chętnych nad główną aleją. Stacja początkowa położona jest w pobliżu parkingu i ulicy Złotej dzielącej Katowice od Chorzowa. Pasażerowie mogą wybrać pomiędzy 8-osobowymi gondolami i 4-osobowymi kanapami. Kolejka została uruchomiona w 1967 roku, w latach 2006-2013 przeszła modernizację. Trasa prowadzi nad promenadą generała Ziętka, a z wagonu można podziwiać szereg atrakcji Parku Śląskiego.

Bilety są stosunkowo drogie.

7. Planetarium Śląskie

Oddane do użytku w grudniu 1955 roku planetarium było pierwszym i największym tego typu obiektem w Polsce, z salą projekcyjną mogącą pomieścić 400 osób. Dzisiejsi czterdziestolatkowie pewnie doskonale pamiętają efektowne projekcje, których byli świadkami podczas wycieczek szkolnych.

W połowie 2022 roku zakończył się trwający przez kilka lat remont planetarium. Koszt remontu wyniósł 150 milionów złotych. W ramach prac do zabytkowej części obiektu pod ziemią dobudowano dwa pomieszczenia o powierzchni ponad 2,5 tys. m kw. Znajdują się tu pracownie i sale wykładowe. Samo planetarium dwukrotnie zwiększyło swoją powierzchnię.

Oprócz znanych od wielu lat seansów można skorzystać z symulatorów lotów w kosmos, kolumny pogodowej i pokoi klimatycznych. Oprócz sali projekcyjnej dostępne są wystawy stałe „Geofizyka” i „Astronomia”, a także wieża widokowa. Wszystkie atrakcje są osobno płatne, przez co wycieczka do planetarium nie należy do najtańszych. Warto zakupić wcześniej bilety na konkretny dzień i godzinę seansu, ponieważ na miejscu może się okazać, że wszystkie zostały wykupione.

8. Muzeum Hutnictwa

Nie wszystkie atrakcje Chorzowa znajdują się w Parku Śląskim. Najbardziej znana atrakcja Chorzowa poza parkiem, to oddane do użytku w listopadzie 2021 roku Muzeum Hutnictwa w dawnych budynkach Huty Kościuszko. Muzeum położone jest 2,5 kilometra od centrum Chorzowa. Jest to nowoczesna placówka muzealna z interaktywną, multimedialną wystawą w przystępny sposób przedstawiającą przemysł hutniczy. Do najciekawszych elementów wystawy należą stare maszyny hutnicze i projekcje filmowe.

Muzeum Hutnictwa w Chorzowie jest bardzo dobrze oceniane jako atrakcja dla dzieci i dorosłych. Ceny biletów przystępne, po wcześniejszej rezerwacji możliwe jest zwiedzanie z przewodnikiem, w tym oprowadzającym po wystawie w języku śląskim.

Więcej informacji: muzeumhutnictwa.pl

9. Muzeum Hutnictwa – Oddział Historii Miasta i Regionu

W centrum Chorzowa znajduje się dużo mniejszy oddział Muzeum Hutnictwa poświęcony dziejom Chorzowa i regionu. Na stronie Muzeum Hutnictwa nie sposób odnaleźć informacji na temat oddziału, jednak należy spodziewać się typowego, niewielkiego muzeum regionalnego. Ceny biletów niskie.

10. Nowy Rynek

Chorzowski rynek nie należy do najpiękniejszych, jednak trafił na listę „Atrakcje Chorzowa”, bowiem wyróżnia go niespotykana nigdzie indziej w Polsce estakada drogowa przechodząca nad płytą rynku. Na rynku zbudowano fontannę, w bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się tężnia solankowa, a z zabudowy wyróżnia się Nowy Ratusz wybudowany w latach siedemdziesiątych XIX wieku i przebudowany w latach 1927–1929. Podczas przebudowy powstało nowe skrzydło przy obecnej ul. Jagiellońskiej oraz dobudowano wieżę, zmieniono wygląd wnętrz i elewacji zewnętrznej.

11. Budynek Poczty Polskiej

Bardzo ładny budynek poczty położony tuż przy chorzowskim rynku. Monumentalny budynek wybudowano w latach 1891–1892 według projektu Johanna Schuberta; w 1911 roku miała miejsce rozbudowa. Budynek dwukondygnacyjny, na planie nieregularnym, wzniesiony w stylu neogotyckim. Dachy wielospadowe z lukarnami, kryte dachówką. Budynek posiada wieżę na planie ośmioboku. Otwory okienne dekorowane naprzemiennie cegłami w kolorze czerwonym i zielonym.

12. Ulica Wolności

Przy opisanym wcześniej imponującym gmachu Poczty Polskiej rozpoczyna się ulica Wolności – prawie dwukilometrowy deptak (obecnie częściowo deptak) w dużej części zabudowany interesującymi pod względem architektonicznym kamienicami z przełomu XIX i XX wieku.

Ulica Wolności została wytyczona w latach 1848-1856, w celu połączenia dzielnic podmiejskich ze stacją kolejową Królewska Huta. Z początku nosiła nazwę Actienchausse, następnie Kaiserstrasse, w 1922 roku władze polskie nadały jej nazwę „Ulica Wolności”. W czasie okupacji niemieckiej na krótko zmieniono nazwę deptaka na „Hitlerstrasse”.

Do najcenniejszych kamienic należą kamienica nr 21, gdzie dawniej działała apteka oraz kamienica „Pod Dzwonem” z najdłużej działającą chorzowską restauracją.

13. Dawny ratusz

Zabytki Chorzowa to liczne familoki i interesujące, mało znane obiekty, jak np. dawny ratusz Hajduk Wielkich w dzielnicy Chorzów-Batory. Zaniedbany budynek przy ulicy Ratuszowej 3 pochodzi z lat 1909–1911. Został zbudowany jako siedziba naczelnika gminy Bismarckhütte, po przejęciu przez Polskę przemianowaną na Hajduki Wielkie. Do 1939 roku siedziba władz starostwa świętochłowickiego. Od 1948 roku własność Skarbu Państwa – najpierw siedziba Milicji Obywatelskiej, później do 1998 roku policji.

Po wyprowadzce policji przekazany „Solidarności”, przez którą został szybko sprzedany prywatnym właścicielom. Przez kilkanaście lat niszczał, w 2018 roku wykupiony przez samorząd. Plany zakładały, że budynek wyremontuje Fundacja Giesche, która jednak wycofała się z inwestycji po zapoznaniu się ze stanem budynku. Dawny ratusz nadal nie ma właściciela, ostatnio pojawiały się informacje o możliwości zaadaptowania budynku na potrzeby Sądu Rejonowego.

14. Budynek Komunalnej Kasy Oszczędności

Jeszcze jedna atrakcja Chorzowa znajdująca się przy ulicy Wolności. Niepozorny budynek o wysokości 38-46 metrów (według różnych źródeł), nazywany potocznie „drapaczem chmur” należy do najciekawszych konstrukcji architektonicznej okresu międzywojennego. To także ostatni zrealizowany wieżowiec na Górnym Śląsku za czasów II Rzeczypospolitej.

Funkcjonalistyczny budynek powstał w latach 1935-1937 w oparciu o szkieletową stalową konstrukcję wypełnioną cegłą dziurawką. Budynek składał się z dwóch brył. W niższej mieściła się wysoka na 6,1 metra żelbetowa największa na Górnym Śląsku sala z kasami bankowymi, udekorowana barwnym witrażem przedstawiającym herb Chorzowa z pracowni Stanisława Gabriela Żeleńskiego z Krakowa.

W drugiej, większej bryle z windą znajdowało się 19 mieszkań o wysokim standardzie, największe miało powierzchnię około 260 m². Budynek wpisany do rejestru zabytków w 1997 roku.

15. Drewniany kościół św. Wawrzyńca

Na liście atrakcji Chorzowa nie może zabraknąć kościołów. Jak w każdym większem polskim mieście, tak i w Chorzowie znajdziemy szereg interesujących kościołów. Najciekawszym z nich jest położony poza centrum miasta drewniany kościół św. Wawrzyńca, usytuowany pomiędzy Parkiem Redena a Szybem Prezydent.

Kościółek został wybudowany w 1599 roku w Chorzowie. W latach dwudziestych XX wieku okazał się zbyt mały dla rosnącej liczby parafian i ostatecznie zamknięto go w 1926 roku. Dziesięć lat później, z inicjatywy wojewódzkiego konserwatora zabytków, został rozebrany i przeniesiony do Chorzowa. Przeniesioną świątynię poświęcono 16 października 1938 r.

Kościół z drewna modrzewiowego, o konstrukcji zrębowej, z wieżą konstrukcji słupowej. Dach kościoła gontowy, nad nawą wieżyczka na sygnaturkę, sześcioboczna z hełmem cebulastym. Wewnątrz zwraca uwagę polichromia stropu wykonana przez artystę plastyka Stefana Kątskiego, wzorowana na dawnej polichromii patronowej. Wyposażenie głównie barokowe.

15. Kościół Wniebowzięcia NMP

Drugi wyróżniający się chorzowski kościół znajdziemy w dzielnicy Chorzów-Batory. Kościół Wniebowzięcia NMP to typowa neogotycka świątynia z czerwonej cegły, zbudowana w w latach 1898–1901 według projektu architekta Ludwiga Schneidera. Zbudowany na planie krzyża łacińskiego, nawa główna o szerokości 22 m[6]), z transeptem, wokół pięciobocznego prezbiterium. Nawy nakryte sklepieniami gwiaździstymi. W świątyni może się pomieścić około 5 tysięcy wiernych.

16. Budynki szkół

Jeśli chodzi o atrakcje Chorzowa, to spacerując po mieście warto zwrócić uwagę na zabytkowe i interesujące architektonicznie budynki szkół. Chodzi głównie o szkoły podstawowe w różnych częściach miasta, ale znajdzie się też kilka ładnych budynków szkół średnich.

Przykładowe zabytkowe budynki szkół w Chorzowie:

Szkoła Podstawowa nr 13
Szkoła Podstawowa nr 22
Szkoła Podstawowa nr 39
IV Liceum Ogólnokształcące
Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących nr 4

17. Schron dowodzenia

Udostępniany do zwiedzania w wyznaczonych terminach schron dowodzenia w Parku Redena. Schronem opiekują się pasjonaci, którzy organizują zwiedzanie. Informacje o terminach dostępne są na stronie stowarzyszenia opiekującego się obiektem, istnieje możliwość zwiedzania w innych terminach po wcześniejszym uzgodnieniu.

Schron został wybudowany w 1938 roku z przeznaczeniem na siedzibę sztabu pułku fortecznego. Schron był samowystarczalny, gazoszczelny, posiadał pełną instalację elektryczną i wentylację pomieszczeń. Obiekt dwukondygnacyjny z klatką schodową łączącą obie kondygnacje. Posadzki w niektórych miejscach wykonane z terakoty, co jak na schron jest unikatowym rozwiązaniem.

Od czasu przebudowy i zasypania ziemią w latach 50. XX wieku schron ulegał dewastacji i był miejscem koczowania bezdomnych. W latach 90. XX wieku zamurowano wejście. Przekazany stowarzyszeniu w 2008 roku, wyremontowany w latach 2009-2012 i udostępniony zwiedzającym.

W Chorzowie stowarzyszenie udostępnia także do zwiedzania schron bojowy nr 5 przy ul. Katowickiej 168.

Strona internetowa: www.profort.org.pl

18. Szyb Prezydent

Wieża wyciągowa Szybu „Prezydent” to fragment jednej z najstarszych i najdłużej działających kopalń górnośląskich, najcenniejszy reliktem górnictwa węglowego w Chorzowie, zamieniony w wieżę widokową, z której można podziwiać panoramę Chorzowa. Wieża została wybudowana w 1933 roku według projektu inżyniera Ryszarda Heilmana, z wykorzystaniem nowoczesnych rozwiązań francuskich. Wieża o żelbetowej konstrukcji wznosi się na wysokość 42 metrów. W czasach swojego powstania była jedną z najnowocześniejszych wież wyciągowych w Europie.

Szyb otoczony jest przez niewielki, ale dobrze zagospodarowany park, gdzie na spacerowiczów czekają plac zabaw, siłownie na świeżym powietrzu, skatepark, ścieżki, ławeczki i stacja rowerowa.

Częścią kompleksu jest także kawiarnia i restauracja.

Chorzów – podsumowanie

Chorzów to miasto dla ambitnych turystów. Na pierwszy rzut oka szaro, bure i ponure z zaniedbanymi kamienicami i blokowiskami, kryje w sobie wiele interesujących zabytków i atrakcji. W artykule przedstawiłem krótko najciekawsze atrakcje Chorzowa, co nie wyczerpuje tematu. Atrakcje Chorzowa znajdują się w różnych miejscach miasta, często daleko od siebie, dlatego warto zaopatrzyć się w bilet jednodniowy komunikacji miejskiej lub bilet łączony na pociągi Kolei Śląskich i autobusy ZTM. Wadą, podobnie jak w wielu śląskich miastach, jest wysokie zagrożenie przestępczością pospolitą i bardzo mała liczba toalet publicznych.

Dojazd pociągiem

Dojazd pociągiem do Chorzowa jest możliwy, ale niezbyt dogodny. Dla turystów ważne są dwie stacje. Stacja kolejowa Chorzów Batory znajduje się przy linii Katowice – Gliwice i zatrzymują się tu pociągi Kolei Śląskich. Zabytkowy dworzec położony jest w dzielnicy Batory, poza centrum miasta. Dojazd autobusem do centrum zajmuje 10-15 minut.

Stacja kolejowa Chorzów Miasto położona jest wprawdzie w centrum miasta, tuż przy Nowym Rynku, jednak to miejsce niczym z horrorów. W trakcie opracowywania artykułu trwał remont linii Katowice – Tarnowskie Góry i stacja była obsługiwana przez zastępczą komunikację autobusową.

Jeśli korzystamy z połączeń PKP Intercity, najlepiej wysiąść na dworcu w Katowicach, skąd do Chorzowa zabiorą nas liczne autobusy i tramwaje. Najszybciej jadą autobusy linii metropolitalnych, zatrzymujące się tylko na najważniejszych przystankach.

Zobacz również:

Pociągiem po województwie śląskim – co zwiedzić i zobaczyć
Pociągiem z Katowic – propozycje wycieczek jednodniowych
Bytom – najciekawsze miejsca i atrakcje
Chorzów – najciekawsze miejsca i atrakcje
Gliwice – najciekawsze miejsca i atrakcje
Katowice – najciekawsze miejsca i atrakcje