W Republice Czeskiej znajdziemy mnóstwo zamków w najróżniejszym stanie. Od przepięknych, po sypiące się ruiny. Wybrałem dla was najlepsze czeskie zamki, czyli takie, które powinno się obowiązkowo odwiedzić podczas podróży po Czechach. W innych wpisach krótko opiszę inne zamki w Czechach, będące wprawdzie w bardzo dobrym stanie i warte odwiedzenia, lecz nie aż tak piękne jak najpiękniejsze czeskie zamki.

Należy również pamiętać, że podczas tworzenia listy pojawił się dodatkowy problem z tłumaczeniem. W języku czeskim słowo „hrad” oznacza zamek obronny i tu nie było problemów, natomiast słowo „zámek” może oznaczać „zamek”, ale także „pałac”. W przypadkach wątpliwych sugerowałem się tłumaczeniem Czeskiej Organizacji Turystycznej, jeśli takiego nie było, wyglądem zamku, chociaż nie jestem ekspertem od architektury.

Starałem się wybrać najpiękniejsze czeskie zamki, aczkolwiek nie uwzględniłem wysokich cen biletów, komercjalizacji i najazdu turystów. Niektóre czeskie zamki pobierają od zwiedzających dodatkową opłatę za fotografowanie wnętrz, co u nas w Polsce jest nie do pomyślenia, natomiast w Czechach i na Słowacji to normalna praktyka.

Zamek Karlštejn

Najsłynniejszy czeski zamek został zbudowany z polecenia Karola IV w połowie XIV wieku. Budowę ukończono w 1365 roku. Miejsce przeznaczone do przechowywania skarbów, klejnotów koronnych i cennych relikwii, zachwyca zwiedzających z całego świata. Do zwiedzania zostało udostępnionych kilka poziomów – Podzamcze z Kasztelanią, Pałac Cesarski z sypialniami króla i jego świty, Wieża Mariańska i Wysoka Wieża Godna uwagi jest także 80-metrowa studnia, z której czerpano wodę siłą mięśni – za pomocą koła, wokół którego chodzili ludzie oraz kaplica w Wysokiej Wieży.

Karlštejn to doskonała propozycja na jednodniową wycieczkę z Pragi. Najazd turystów skomercjalizował miejsce; w drodze ze stacji kolejowej do zamku powstało sporo lokali gastronomicznych i muzeów, między innymi Muzeum Umocnień, Muzeum Szopek, Muzeum Mundurów, Muzeum Figur Woskowych, czy Muzeum Zegarów. Na peryferiach miasteczka urządzono zwierzyniec.

Dojazd pociągiem: Do zamku bardzo łatwo dojechać pociągiem. Na stacji Karlštejn zatrzymują się pociągi Praha – Beroun. Czas przejazdu to około 45 minut. Ze stacji do zamku idzie się dwa kilometry.

Zamek Křivoklát

Zamek wybudowany na początku XII wieku na wzniesieniu pośród gęstych lasów dzisiejszego kraju środkowoczeskiego, jako siedziba panującego rodu Przemyślidów. Pełnił również funkcję więzienia – najsławniejszym więźniem stał się alchemik cesarz Rudolfa II Edward Kelley.

Kilkakrotnie uszkodzony przez pożary i odnawiany, ostatnie rekonstrukcje miały miejsce w XX wieku. Pojawiał się w wielu czechosłowackich bajkach. Wśród turystów największą popularnością cieszą się sale rycerska i królewska, gotycka kaplica z oryginalnym wyposażeniem, ekspozycja gotyckiego malarstwa, biblioteka oraz cylindryczna wieża z ekspozycją poświęconą łowiectwu.

W miasteczku Křivoklát można także zobaczyć prywatne Muzeum Motocykli oraz ścieżkę edukacyjną Brdatka poświęconą miejscowej faunie i florze.

Dojazd pociągiem: stacja kolejowa Křivoklát położona jest w pobliżu zamku. Zatrzymują się tu pociągi Beroun – Rakovník. Do Berouna dojedziemy pociągami z Pragi. W ciągu jednego dnia można więc zwiedzić dwa zamki – Karlštejn i Křivoklát.

Zamek Bezděz

Zamek Bezděz nazywany jest w Czechach „królem zamków”, ponieważ na przestrzeni wieków nie był znacząco przebudowywany jak inne czeskie zamki i zachował swój wczesnogotycki charakter. Zbudowany w latach 1264-1278 z polecenia Przemysła Otakara II. Położony na szczycie wzgórza, w historii zapisał się również dzięki temu, że w zamku więziony był późniejszy król Wacław II. W 1642 roku zamek został zdobyty przez Szwedów.

Obecnie zamek Bezděz to bardzo dobrze zachowane ruiny. Wielka Wieża służy jako wieża widokowa na okolicę. W sezonie letnim i weekendy należy spodziewać się tłumów turystów.

Dojazd pociągiem: Stacja kolejowa Bezděz położona jest 3 kilometry od zamku, jednak dojście zajmuje ponad godzinę ze względu na strome podejście. Zamek widać z daleka, zatrzymują się tu pociągi pospieszne z Kolína do Czeskiej Lipy (i dalej do Rumburka) oraz osobowe z Rumburka i Czeskiej Lipy do stacji Mladá Boleslav.

Zamek Helfštýn

Zamek Helfštýn to rozległe ruiny twierdzy z końca XIII wieku lub początku XIV wieku z inicjatywy Friduša z Linavy, według jednych źródeł śląskiego szlachcica, według innych rycerza-rozbójnika. Zamek wielokrotnie oblegany, przebudowywany, przechodził przez ręce wielu właścicieli. Opuszczony w 1763 roku przez długi czas niszczał. W XX wieku przeszedł szereg remontów, które trwają do dziś.

Dostępne są dwie trasy zwiedzania – na odrestaurowaną część trzeba dokupić dodatkowy bilet. Największą atrakcją jest kolekcja kowalstwa artystycznego, a w sierpniu każdego roku na zamku odbywa się sympozjum kowalstwa artystycznego, przez co nazywany jest „zamkiem kowali”.

Dojazd pociągiem: Zamek Helfštýn znajduje się w granicach administracyjnych miasteczka Týn nad Bečvou. Najbliższa stacja kolejowa to Lipník nad Bečvou, oddalona o około 6 kilometrów od zamku. Miasto Lipník nad Bečvou również jest warte zobaczenia. Na stacji zatrzymują się między innymi pociągi osobowe Bogumin – Przerów, jadące między innymi przez Ostrawę.

Zamek Pernštejn

Zamek Pernštejn jest interesujący pod wieloma względami – piękny pod względem architektonicznym, nigdy nie został zdobyty, występował w wielu filmach, a ponadto straszy w nim Biała Dama. Okazała siedziba rodu Pernštejnów wznosi się na wysokiej skale nad miejscowością Nedvědice.

Zamek Pernštejn nie jest tak popularny wśród Polaków jak inne czeskie zamki, jednak podróżując po Republice Czeskiej warto dołączyć majestatyczne zamczysko przypominające szkockie zamki do planu podróży. Zamek można zwiedzać z zewnątrz bez przewodnika; zwiedzanie sal zamkowych z przewodnikiem.

Dojazd pociągiem: najbliższa stacja kolejowa to Nedvědice. Zatrzymują się na niej pociągi osobowe Žďár nad Sázavou – Tišnov. Do obu miast łatwo dojechać pociągiem z Brna, ale do Nedvědic kursuje stosunkowo mało pociągów.

Ruiny zamku Rabí

Największe ruiny zamku w Republice Czeskiej, położone na wzgórzu nad rzeką Otawą w kraju pilzeńskim, według niektórych uważany za najpotężniejszy zamek obronny w historii Czech.

Zamek został wybudowany jako warownia przy szlaku handlowym pomiędzy miejscowościami Sušice a Horažďovice. Oprócz szlaku chronił także złoża złota nad Otawą. Wielokrotnie oblegany, podczas jednego ze szturmów na zamek przywódca husytów Jan Žižka stracił tu drugie oko po strzale łucznika. Od XVIII wieku opuszczony; podobnie jak pozostałe piękne czeskie zamki, upodobali go sobie filmowcy.

Zachowało się około 3 kilometrów murów obronnych, a z wieży obronnej rozpościera się piękna panorama okolicy. Pokazy sokolnictwa, atrakcje dla dzieci. W pobliżu zamku warto zobaczyć między innymi kościół p.w. św. Trójcy z 1498 roku, cmentarzy żydowski i Muzeum Starych Rzemiosł.

Dojazd pociągiem: 2,5 kilometra od zamku położona jest stacja kolejowa Žichovice, gdzie zatrzymują się pociągi regionalne Sušice – Horažďovice i Klatovy – Horažďovice. W Žichovicach można z zewnątrz zobaczyć pałacyk i barokowy kamienny most.

Zamek Bouzov

Kolejny z czeskich zamków często pojawiających się w filmach i serialach. Zlokalizowany w kraju ołomunieckim. Zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku. Od końca XV wieku znajdował się w rękach krzyżackich. W czasie wojny trzydziestoletniej twierdza i więzienie dla szwedzkich jeńców wojennych. Swój dzisiejszy wygląd zawdzięcza wielkiej przebudowie z XIX wieku.

Zamek jest w pełni wyposażony; można obejrzeć wyposażenie z prywatnych zbiorów arcyksięcia Eugeniusza Habsburga oraz ze zbiorów zakonu krzyżackiego. Najważniejszym miejscem zespołu zamkowego jest neogotycka kaplicka zdobiona kamieniami nagrobnymi mistrzów zakonu z lat 1395-1515. Bardzo dobre recenzje zbiera kolekcja broni zgromadzona w zbrojowni. Dla zwiedzających przygotowano kilka tras; w podziemiach zamku powstała specjalna trasa dla dzieci pod nazwą ” Smoki i ich pogromcy”.

Dojazd pociągiem: do Bouzova nie dojeżdżają pociągi. Spośród najbliżej położonych stacji kolejowych najłatwiejszy dojazd jest ze stacji Mohelnice (ok. 13 km), skąd kursują autobusy do Bouzova. Czas przejazdu autobusem Mohelnice – Bouzov to około 20-25 minut. Na stacji w Mohelnicach zatrzymuje się dużo pociągów z Ołomuńca i całego kraju. Problemem jest przejście z dworca kolejowego na autobusowy – są oddalone od siebie o 3 kilometry.

Ruiny zamku Hukvaldy

Zamek Hukvaldy, a właściwie jego ruiny, to jedna z najciekawszych atrakcji polsko-czeskiego pogranicza i kraju morawsko-śląskiego. Zbudowany w połowie XIII wieku jako twierdza, przez wieki skutecznie bronił się przed najazdami i oblężeniami. Zniszczony przez pożar w 1762 roku nie został nigdy odbudowany, a ruiny zachowały się do dziś. Dobrze zachowane ruiny zamku górują nad wsią o tej samej nazwie co zamek. Urodził się tu światowej sławy czeski kompozytor Leoš Janáček.

Ruiny zamku i wieża służą jako punkt widokowy na okolicę. Na terenie ruin odbywają się imprezy kulturalne.

Dojazd pociągiem: Do wsi Hukvaldy nie dojeżdżają pociągi. Najbliższe stacje kolejowe to Příbor (8 km) i Kopřivnice (9 km). Na stacjach zatrzymują się pociągi Studenka – Věrovice.

Zamek Kost

Zamek Kost leży w Czeskim Raju, na niewysokiej skale wśród stawów rybnych, gęstych lasów i skał piaskowca. Zbudowano go prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku. Nazwa pochodzi od twardych murów, dzięki którym załoga odpierała liczne ataki, między innymi najazd husytów dowodzonych przez Jana Žižkę.

Opuszczony w połowie XVIII wieku, odbudowany i udostępniony do zwiedzania po drugiej wojnie światowej. Zwiedzanie z przewodnikiem.

Dojazd pociągiem: Stacja kolejowa położona najbliżej zamku to Libošovice (ok. 3 km od zamku). Na stacji zatrzymują się pociągi regionalne Mělník – Mladějov v Čechách. Najbliższa większa stacja kolejowa to Mladá Boleslav.

Zamek Český Šternberk

Zamek Český Šternberk to piękny, majestatyczny zamek, wznoszący się na wzgórzu nad rzeką Sázavą. Gotycki zamek został wzniesiony z inicjatywy Zdeslava z Divišova około 1241 roku. Kilkakrotnie przebudowywany, na zamku mieszka obecny właściciel Zdeněk Sternberg.

Trasa zwiedzania prowadzi przez piętnaście pomieszczeń z oryginalnym wyposażeniem z różnych epok. Najważniejsze pomieszczenia to salon rycerski, salon łowiecki, kolekcja 545 miedziorytów z okresu wojny trzydziestoletniej oraz barokowa kaplica św. Sebastiana z ołtarzem.

Zamek Český Šternberk leży w kraju środkowoczeskim. Nie należy go mylić z miastem Šternberk położonym niedaleko Ołomuńca, gdzie również znajduje się zamek.

Dojazd pociągiem: W pobliżu zamku usytuowany jest przystanek kolejowy Český Šternberk zastávka. Dojedziemy tu pociągami Čerčany – Ledeč nad Sázavou. Do stacji Čerčany kursują pociągi z Pragi, w lecie zatłoczone ze względu na dużą liczbę popularnych atrakcji turystycznych w okolicy.

Zamek Sovinec

Interesujący zamek w kraju morawsko-śląskim, wzniesiony w połowie XIV wieku na występie skalnym wśród wzgórz Niskiego Jesionika. Rozbudowany i przebudowany w stylu renesansowym w połowie XVI wieku. W 1626 roku, w czasie wojny trzydziestoletniej, oddany bez walki Duńczykom. W następnych latach przebudowany na twierdzę. Od 1650 roku do połowy XVIII wieku w rękach zakonu krzyżackiego. Pod koniec XVIII wieku częściowo zniszczony przez pożar. Swego czasu seminarium, później szkoła rolnicza, w czasie drugiej wojny światowej więzienie dla jeńców wojennych i siedziba oddziału SS.

Spalony w 1945 roku, zrekonstruowany po wojnie. Do zwiedzania udostępniono niemal wszystkie pomieszczenia.

Dojazd pociągiem: do zamku Sovinec nie da się dojechać pociągiem. Podróżni z Polski mogą dojechać pociągiem do stacji Rýmařov (12 km). Rozpoczynają i kończą tu bieg pociągi regionalne Opava východ – Rýmařov przez Karniów, ale jeździ ich bardzo mało. Najbliższa większa stacja kolejowa to Uničov (16 km), dokąd dojedziemy pociągami osobowymi Ołomuniec – Šumperk.

Zamek Červená Lhota

Oprócz zamków typowo obronnych, na liście warto wymienić czeskie zamki wyglądające jak z bajki, przypominające bardziej pałace. Pierwszy z nich to zamek Červená Lhota zbudowany na miejscu dawnej twierdzy, z charakterystyczną fasadą koloru czerwonego. Usytuowany na środku stawu, połączony z lądem kamiennym mostem.

Główna ekspozycja znajduje się na pierwszym piętrze; w sezonie letnim dodatkowo można obejrzeć podziemia. Głównym atutem zamku jest piękne położenie nad wodą, ale zdarzają się sytuację, że woda ze stawu zostaje wypuszczona i czar pryska, bowiem wtedy zamek otacza błoto.

Dojazd pociągiem: do zamku Červená Lhota nie da się dojechać pociągiem. Najbliższe stacje kolejowe to Kardašova Řečice (8 km) i Jindřichův Hradec (15 km). Na obu stacjach zatrzymują się pociągi osobowe Brno – Czeskie Budziejowice oraz pociągi regionalne Jindřichův Hradec →směr do Veselí nad Lužnicí. We wsi Kardašova Řečice można zobaczyć barokowy zameczek i kościół św. Jana Chrzciciela, w drodze do opisywanego zamku mijamy zameczek i kościół p.w Narodzenia Marii Panny we wsi Pluhův Žďár.

Zamek  Hluboká nad Vltavou

Jeden z najpiękniejszych czeskich zamków i jeden z najważniejszych zabytków kraju południowoczeskiego. Wybudowany w XV wieku przez Wilhelma z Pernštejna na miejscu gotyckiej twierdzy, przebudowany w XVI wieku w stylu renesansowym. Kilkakrotnie zmieniał właścicieli. Największa przebudowa miała miejsce w latach 1840-1871 według projektu wiedeńskiego architekta Franze Beera – zamek oraz park zostały przebudowane na wzór zamku w Windsorze.

Dostępnych jest kilka tras zwiedzania. W środku udostępniono do zwiedzania 140 pokoi i 11 wież, wśród nich sypialnie, pokoje reprezentacyjne, kuchnia z oryginalnym wyposażeniem. Przez cały rok miejsce oblegane przez turystów.

W okolicy warto zahaczyć o kilka innych atrakcji, między innymi pałac Ohrada z Narodowym Muzeum Rolnictwa, zwierzyniec kościół św. Jana Nepomucena z połowy XIX wieku i cmentarz żydowski.

Dojazd pociągiem: zamek położony jest w pobliżu Czeskich Budziejowic. Dworzec kolejowy Hluboká nad Vltavou leży 4 kilometry od zamku i 2 km od pałacu Ohrada. Do stacji Hluboká nad Vltavou dojedziemy pociągami osobowymi i przyspieszonymi Czeskie Budziejowice – Písek. 3 kilometry na wschód od zamku znajduje się przystanek kolejowy Hluboká nad Vltavou-Zámostí, gdzie zatrzymują się pociągi regionalne Czeskie Budziejowice – Tábor.

Zamek Hradec nad Moravicí

Grodziec Golęszycki (Hradec nad Moravicí) to miasteczko, w którym znajduje się jedna z najciekawszych atrakcji czesko-polskiego pogranicza – zespół pałacowo zamkowy podzielony na starszy Biały Zamek i młodszy Czerwony Zamek.

Dzisiejszy zamek wygląda zupełnie inaczej niż wczesnośredniowieczny zamek obronny, co jest wynikiem licznych przebudów. Dostępne są dwie trasy zwiedzania: w Białym Zamku można zobaczyć starannie urządzone pokoje, w Czerwonym Zamku restaurację i salę koncertową. Dodatkowo warto zobaczyć Białą Wieżę z XIX wieku i park w stylu angielskim.

Inne atrakcje Grodźca Golęszyckiego to kamienna baszta nad Morawicą, kościół pw. św. Piotra i Pawła, droga krzyżowa i cmentarny kościół pw. św. Jakuba.

Dojazd pociągiem: do Grodźca Golęszyckiego dojeżdżają pociągi regionalne z Opawy. Stacja kolejowa Hradec nad Moravicí oddalona jest niecałe 3 kilometry od zamku.

Zamek Vranov nad Dyjí

Tereny kraju południowomorawskiego w pobliżu granicy czesko-austriackiej obfitują w interesujące zabytki. Z pewnością należy do nich malowniczo położony zamek Vranov nad Dyjí. Pierwsze wzmianki o zamku w tym miejscu pochodzą z ok. 1100 roku. Wzniesiona twierdza miała bronić granicy Moraw tworzonej przez rzekę Dyję. W XVII wieku zamek obronny został przebudowany w stylu barokowego pałacu i w tej formie przetrwał do dziś.

Polacy powinni zwiedzić zamek Vranov nad Dyjí również ze względu na fakt, że swego czasu przebywał w nim Henryk Sienkiewicz, a przez XIX wiek i XX wiek do II wojny światowej należał do polskich rodów hrabiów Mniszków i Stadnickich. Najpiękniejsze miejsce na zamku to Sala Przodków z końca XVII wieku.

W okolicy liczne ścieżki rowerowe, warto też zwiedzić Znojmo. Sam Vranov nad Dyjí to niewielkie, ładne miasteczko. Można tu zobaczyć również elementy dawnych umocnień, kościół Wniebowzięcia NMP, kapliczki lub podziwiać piękne widoki na Dyję i zamek z kilku punktów widokowych. Na peryferiach miasteczka wybudowano zaporę nad zbiornikiem wodnym Vranov.

Dojazd pociągiem: do miasteczka Vranov nad Dyjí nie prowadzi linia kolejowa. Najbliższa stacja kolejowa to Šumná, oddalona o 8 kilometrów. Dojeżdża tu kilka par pociągów dziennie relacji Znojmo – Okříšky. 20 kilometrów od zamku położona jest stacja kolejowa Znojmo. Przejazd autobusem ze znojma trwa pół godziny.

Zamek Špilberk

Wznoszący się na wzgórzu w samym centrum Brna zamek Špilberk na przestrzeni wieków był twierdzą królewską, później siedzibą margrabiów morawskich, następnie przez wiele lat owianym złą sławą więzieniem, podobno najgorszym w Monarchii Austro-Węgierskiej. Zbudowany w połowie XIII wieku z inicjatywy Przemysła Ottokara II zasłynął jako miejsce odbywania kary wielu więźniów politycznych. Wśród nich byli Polacy, o czym przypomina tablica pamiątkowa.

Zamek jest udostępniony do zwiedzania, po zadbanym parku i części zamku można spacerować bez konieczności zakupu biletów. Na zamku odbywa się wiele imprez kulturalnych, a z kilku punktów widokowych zobaczymy panoramę Brna. Teren bardzo zadbany, przyjemny.

Dojazd pociągiem: zamek Špilberk położony jest w samym centrum Brna. Od głównego dworca kolejowego w Brnie dzieli go piętnaście minut piechotą. Ze względu na przebudowę brneńskiego węzła kolejowego możliwe są utrudnienia w ruchu. Do Brna dojeżdżają pociągi z Pragi, Ołomuńca, Bogumina, można też przesiąść się na stacji Břeclav z pociągów Warszawa – Wiedeń.

Na liście próbowałem zebrać najpiękniejsze czeskie zamki. Pominąłem Zamek Praski, zamek w miejscowości Loket, zamek w Czeskim Krumlovie, czy zamek w Valticach, które krótko opiszę w innych artykułach na temat atrakcji turystycznych Czech. W artykułach o konkretnych regionach pojawią się natomiast czeskie zamki, dla których nie starczyło miejsca w artykule.

W dzisiejszych czasach wartościowe i niezależne strony nie przetrwają bez wsparcia czytelników. Wspierając mnie, wspierasz rzetelny przewodnik tworzony z pasji, bez pogoni za sensacją i zasięgami, dzięki któremu możesz taniej i wygodniej podróżować. 

Špilberk górujący nad Brnem (fot. Pavellllll, Pixabay.com)