Kolej na Podróż

Kolej w Danii – przewodnik dla pasażerów (2024)

Kolej w Danii to podstawowy środek transportu, aczkolwiek bardzo drogi, o ile nie upolujemy biletów w taryfie promocyjnej. Na przykład półtoragodzinny przejazd z Kopenhagi do Odense kosztuje bez zniżek około 200 złotych w drugiej klasie. W sezonie letnim koleje duńskie organizują wyprzedaż biletów jednorazowych, dzięki czemu można je nabyć znacznie taniej.

W Danii pociągiem można dotrzeć do wszystkich najważniejszych miast. Większość szlaków obsługują koleje państwowe, część Arriva, a pojedyncze inni prywatni przewoźnicy. Nie wszyscy honorują bilety Interrail (szczegóły w ulotce dołączonej do biletu).

Duńskie pociągi Intercity i LYN są szybkie i wygodne, podobnie jak pociągi między Kopenhagą a szwedzkim Malmö.

Spośród zwiedzonych przeze mnie państw Dania spodobała mi się najbardziej pod względem architektonicznym i chętnie zwiedziłbym ten kraj. Niestety, jest bardzo drogo.

Pociągi podmiejskie są różne. Najpopularniejsze czerwone pociągi jeżdżące na liniach podmiejskich w Kopenhadze są wprawdzie wygodne i ciekawe pod względem kształtów, lecz nie mają toalety.

Dania to piękny kraj, lecz bardzo drogi. Ceny są astronomiczne i trudno znaleźć komfortowy nocleg za rozsądną cenę. Uwaga również na wymianę walut w kantorach na dworcach kolejowych. Kursy wyglądają atrakcyjnie, lecz odradzam wymianę ze względu na bardzo wysoką prowizję.

Przewoźnik narodowy: DSB (Danske Statsbaner)
Strona internetowa: www.dsb.dk
Oficjalny profil kolei duńskich na Facebooku
Ostatnia aktualizacja: 14.02.2024

Spis treści:

1. Rozkład jazdy i ceny
2. Podróż pociągiem po Danii
3. Połączenia międzynarodowe
4. Bilet sieciowy Rejsepas
5. Muzeum Kolejnictwa w Odense
6. Bilet 24-godzinny na Kopenhagę i okolice
8. Najpiękniejsze dworce kolejowe
9. Najpiękniejsze trasy kolejowe
10. Kolej na duńskich wyspach
11. Koleje wąskotorowe
12. Pociągi retro
13. Informacje i ciekawostki dla miłośników kolei
14. Co zwiedzić podróżując pociągiem po Danii

Kopenhaga dworzec

Dworzec główny w Kopenhadze nocą (fot. Jorge Lascar, CC-BY-SA, flickr.com)

1. Rozkład jazdy i ceny

Kolej w Danii jest bardzo droga, ale dzięki promocjom bilety można kupić tanio, a osoby chcące zwiedzić cały kraj mogą podróżować z biletem Interrail

www.dsb.dk – na stronie kolei duńskich możecie wyszukać interesujące was połączenie oraz sprawdzić cenę.

reiseauskunft.bahn.de – wyszukiwarka połączeń kolei niemieckich. Można kupić bilety na pociągi międzynarodowe z Niemiec do Danii.

www.rejseplanen.dk – duńska wyszukiwarka połączeń kolejowych, autobusowych i promowych

Główna linia to Kopenhaga – Aalborg przez Odense i Aarhus. Do popularnych miast Ribe, Tonder, czy Esbjerg musimy podróżować z przesiadką (do Esbjerg nie zawsze).

Dużo osób pyta o dojazd do Billund, gdzie znajduje się Legoland. Najbliższa stacja kolejowa to Vejle (dojedziemy tam pociągami z Berlina, Hamburga i Kopenhagi), stamtąd do Billund zabierze nas autobus 143 lub kilka innych.




Kolej w Danii

Duński pociąg regionalny na stacji Fredericia

2. Podróż pociągiem po Danii

Kolej w Danii dociera do wszystkich najważniejszych miejscowości. Pociągi jeżdżą bardzo często, są wygodne i szybkie (chociaż prędkość nie przekracza 160 km/h), ale są stosunkowo drogie.

Pociągi nocne nie kursują codziennie (Kopenhaga – Aarhus), ale dobrze kombinując można podróż zaplanować tak, aby przespać godzinę lub dwie na którymś z dworców (poza Kopenhagą na pierwszy rzut oka wydaje się to całkiem dobrym rozwiązaniem) i powrotnym pociągiem wrócić np. do Kopenhagi. Ceny noclegów w Danii są bardzo wysokie, najtańsze noclegi odradzam. Palenie w duńskich pociągach jest zabronione, lecz raz byłem świadkiem łamania zakazu. Pociągi często przyjeżdżają na najważniejsze stacje kilka minut przed czasem, dzięki czemu mają dłuższy postój i pasażerowie mogą wyjść na papierosa na peron (na peronach są wyznaczone strefy dla palaczy, w praktyce pali się wszędzie).

Ceny pociągów, podobnie jak wszystkiego w Danii, są wysokie.

Warto kupować bilety z tygodniowym wyprzedzeniem – może nam się uda trafić na bilet w taryfie „Orange”, czyli dużo tańszy niż w normalnej cenie. Bilety te bardzo szybko się rozchodzą.

Osoby w wieku od 16 do 25 lat włącznie mogą zakupić DSB Wildcard, kartę uprawniającą do podróżowania przez rok ze zniżką 50% pociągami DSB oraz 20% pociągami Øresundståg. W piątki i niedziele zniżka jest niższa i wynosi tylko 25%, podobnie jak w wybrane dni, na które przypadają największe potoki pasażerów. Cena takiej karty zwraca się już po jednej podróży powrotnej, a co dopiero po roku. O ile dobrze zrozumiałem ze strony DSB, do karty kupujemy bilet Ungdomsbillet .

Jeśli chodzi o inne zniżki, to ze strony kolei duńskich niewiele zrozumiałem, nawet po zastosowaniu Google Translatora.

Pociąg Dania

Duński pociąg kategorii LYN

Koleje duńskie

Pociąg kategorii LYN w środku

3. Połączenia międzynarodowe

Dania, ze względu na swoje położenie geograficzne, posiada kolejowe połączenia międzynarodowe jedynie z Niemcami oraz Szwecją. W ostatnich latach oferta połączeń nieznacznie poprawiła się, aczkolwiek minęły czasy, kiedy można było pojechać pociągiem nocnym Praga – Kopenhaga.

Pociągi Hamburg – Kopenhaga

Kilka razy dziennie kursują pociągi Hamburg – Kopenhaga.  Od grudnia 2019 roku pociągi kursują trasą przez Kolding, dawniej kursowały na części trasy promem. Połączenia obecnie obsługiwane są starymi wagonami kolei niemieckich, od grudnia 2024 roku na trasach międzynarodowych powinny się pojawić składy Talgo zakupione przez koleje duńskie.

W trakcie aktualizacji artykułu najtańsze bilety promocyjne kosztowały 29,90 euro, przy czym trzeba było polować na nie z co najmniej miesięcznym wyprzedzeniem.

Bilety promocyjne należy wyszukiwać w wyszukiwarce należy wyszukiwać kolei niemieckich pod adresem reiseankunft.bahn.de. Stacja „Kopenhaga” to „Kobenhavn”.

Kolej w Niemczech – przewodnik dla pasażerów

Pociąg na promie

Pociąg ICE Hamburg – Kopenhaga na promie – 14 grudnia 2019 roku przeszedł do historii
(aut. Flemming Karlsen, materiały prasowe kolei duńskich)

Pociągi Hamburg – Aarhus

Pociągi z Hamburga do Aarhus kursują również kilka razy dziennie i podobnie jak w przypadku pociągów do Kopenhagi, pociąg zestawiony jest ze starych wagonów niemieckich (są jednak wygodne), co powinno się zmienić od grudnia 2024 roku.

Ceny biletów promocyjnych Hamburg – Aarhus zaczynają się od 29,90 euro w drugiej klasie.

Należy pamiętać, że są to bilety na konkretne połączenie i nie podlegają zwrotowi ani wymianie.

Bilety promocyjne należy wyszukiwać w wyszukiwarce należy wyszukiwać kolei niemieckich pod adresem reiseankunft.bahn.de

Pociągi Intercity Dania

Pociąg Hamburg – Aarhus. Tego typu pociągi kursują również jako pociągi Intercity w Danii

Hamburg Aarhus

Pociąg Hamburg – Aarhus – wnętrze wagonu drugiej klasy.

Pociąg nocny Berlin – Sztokholm

Przez Danię przejeżdża nocny pociąg Berlin – Sztokholm. Pociąg kursuje jako kategoria Nightjet. Pociąg zestawiony jest z wagonów z miejscami do siedzenia, wagonów z miejscami do leżenia i wagonów sypialnych. W przypadku podróży z Hamburga do Kopenhagi i z powrotem tylko wagon z miejscami do siedzenia jest opłacalny, bo ceny są bardzo wysokie.

Biletów należy szukać na stronie kolei szwedzkich lub stronie Nightjet.

Pociągi nocne City Night Line (CNL)

Od 14 grudnia 2014 roku pociągi nocne City Night Line pomiędzy Kopenhagą a Pragą, Zurychem, Amsterdamem i Monachium zostały zlikwidowane z przyczyn ekonomicznych. Pociągi cieszyły się bardzo dużą popularnością, mimo to dużo wcześniej zapadła decyzja o ich likwidacji.

Pociągi Tønder – Niebüll

Pomiędzy duńskim miastem Tønder a niemieckim miasteczkiem Niebüll często kursują lokalne pociągi. Połączenie obsługuje lokalny przewoźnik Norddeutsche Eisenbahn Gesellschaft (neg). Przewoźnik ten nie honoruje biletów Interrail, ale cena za przejazd pomiędzy tymi położonymi po sąsiedzku miastami nie jest zbyt wysoka i wynosi około 5 euro. Posiadacze biletów Deutschland Ticket zapłacą tylko za duński odcinek

W Tønder można się przesiąść do pociągu do Ribe albo Esbjerg (obsługuje Arriva), natomiast w Niebüll do pociągu w stronę Hamburga lub Westerland (połączenia obsługuje NordOstseeBahn, kursują też pociągi Deutsche Bahn kategorii IC ).

Strona internetowa Norddeutsche Eisenbahn Gesellschaft: www.neg-niebuell.de
Strona internetowa duńskiej Arrivy arriva.dk

Arriva Danemark

Pociąg Arrivy, (fot. Steve Knight, CC-BY, flickr.com)

Pociągi Kopenhaga – Malmö

Pomiędzy Kopenhagą a Malmö co 20 minut (od rana do wieczora) kursują pociągi Øresundståg/Öresundståg. Pociągi rozpoczynają swój bieg najczęściej w Helsingør, a kończą nie tylko w Malmö, część bowiem jedzie dalej nawet do Göteborga. Najładniejsza część trasy to przejazd przez most Oresund nad Morzem Bałtyckim. Pociągi zatrzymują się również na stacji Kopenhaga -Lufthaven.

Strona internetowa: www.oresundstag.se

Jeżdżą także bezpośrednie pociągi X2000 Kopenhaga – Sztokholm, ale rozkład i ceny należy sprawdzać na stronie kolei szwedzkich www.sj.se

Kolej w Szwecji – przewodnik dla pasażerów

Pociąg Kopenhaga - Malmö

Pociąg Kopenhaga – Malmö

Kopenhaga - Malmö

Wnętrze pociągu Kopenhaga – Malmö

4. Bilet sieciowy Rejsepas

Koleje duńskie, podobnie jak koleje w kilku innych krajach, w wakacje oferują możliwość bardzo tanich podróży pociągiem i innymi środkami transportu publicznego po całej Danii.

W przypadku Danii bilet sieciowy o nazwie Rejsepas uprawnia do bezpłatnych podróży po Danii środkami transportu publicznego przez osiem następujących po sobie dni. Bilet trafia do sprzedaży w połowie czerwca, terminy obowiązywania biletów ustalane są każdego roku – z reguły można wybrać okres pomiędzy ostatnim tygodniem czerwca do końca pierwszego tygodnia sierpnia.

W ubiegłych latach dodatkowo osoba dorosła mogła podróżować z dwojgiem dzieci do lat dwunastu w ramach ważności biletu. Bilet nie jest drogi; kosztuje mniej więcej tyle, ile jedna podróż pociągiem z Kopenhagi do Odense.

Do sprzedaży trafia tylko 75 tysięcy tych biletów i rozchodzą się bardzo szybko. Należy więc w czerwcu uważnie śledzić stronę kolei duńskich, aby trafić na początek sprzedaży.

Ribe

Ribe warto zwiedzić podróżując pociągiem po Danii.
(aut. Johan Wieland, CC-BY-ND, flickr.com)

5. Muzeum Kolejnictwa w Odense

Każdy miłośnik kolei dysponujący czasem i gotówką powinien odwiedzić Muzeum Kolejnictwa w Odense znajdujące się tuż obok tamtejszego dworca kolejowego. Muzeum jest otwarte codziennie od 10 do 16 (z wyjątkiem niektórych świąt). Na powierzchni 10 000 metrów kwadratowych zgromadzono eksponaty dokumentujące historię kolei w Danii od początków po współczesność. Można zobaczyć m.in. kolekcję starych lokomotyw i wagonów, a w sezonie letnim przejechać się miniaturową kolejką ogrodową. W muzeum działa także sklep oferujący publikacje o tematyce kolejowej. Posiadaczom biletów Interrail przysługuje zniżka od ceny biletu.

Szczegółowe informacje: www.jernbanemuseet.dk – strona oficjalna w języku duńskim i angielskim

Odense kolej

Muzeum Kolejnictwa w Odense w dawnej lokomotywowni (fot. Kåre Thor Olsen, Wikimedia Commons)

6. Bilet 24-godzinny na Kopenhagę i okolice

Oferta biletów sieciowych kolei duńskich jest fatalna. Turyści chcący zwiedzić coś więcej niż Kopenhagę mają na szczęście możliwość zakupu biletu 24-godzinnego na wszystkie strefy pociągów i metra w regionie metropolitalnym Kopenhagi. Jest to bilet komunikacji miejskiej i podmiejskiej i nie należy go mylić z ofertami Copenhagen Card oraz City Pass, bowiem tamte oferty są ważne tylko w strefach I – IV. Dzięki biletowi 24-godzinnemu na wszystkie strefy, możemy zwiedzić kilka interesujących miast, między innymi Roskilde.

Bilet można kupić w biletomatach na lotniskach, stacjach metra i dworcu kolejowym.

Więcej informacji o ofertach komunikacji miejskiej: www.visitcopenhagen.com
Więcej informacji o strefach komunikacji miejskiej wraz z mapką: insightcopenhagen.tumblr.com

Kopenhaga pociąg

Pociąg podmiejski w Kopenhadze

Kopenhaga pociąg

Wnętrze pociągu podmiejskiego w Kopenhadze. W środku nie ma toalety.

Co zwiedzić z biletem 24-godzinnym na Kopenhagę

Roskilde – miasto znane z letniego festiwalu muzyki rockowej i katedry wpisanej na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, w której znajduję się grobowce duńskich monarchów. Całość uzupełnia malownicze, nieduże Stare Miasto z niską, zwartą zabudową.

Helsingør – występujące również pod nazwą „Elsinore”. Symbolem miasta jest duży zamek Kronberg, ponadto warto przepłynąć się promem do szwedzkiego Helsingborga. Resztę czasu można spędzić na spacerze po bardzo ładnym centrum miasta, ewentualnie zwiedzić Muzeum Morskie i Duńskie Muzeum Techniki (Danmarks Tekniske Museet). Idealne miejsce na jednodniową wycieczkę z Kopenhagi.

Køge – małe miasteczko z malowniczym centrum z niskimi kamienicami i malowniczymi uliczkami ciągnącymi się w pobliżu portu. W pobliżu park miniatur. Podobno po zmroku miasto jest opanowane przez gangi imigrantów.

Gilleleje – popularna nadmorska miejscowość wypoczynkowa. Pod względem architektonicznym niebrzydkie, choć w Danii znajdziemy ładniejsze miasta. Turyści przyjeżdżają tu głównie dla pobliskich plaż. W lecie miasto zatłoczone, a ceny astronomiczne.

Fredensborg – siedziba duńskiej rodziny królewskiej – zamek (pałac) z rozległym kompleksem parkowym. Oprócz zamku warto zwiedzić zabytkowych cmentarz, na którym pochowano wielu zasłużonych Duńczyków. Na peryferiach wybudowano osiedle domków ekologicznych.

Hillerød – bardzo ładne miasto z pięknym zamkiem Frederiksborg. Zamek wraz z rozległymi ogrodami jest położony nad malowniczym jeziorem. W centrum wyróżnia się Slotsgade, czyli ulica Zamkowa przekształcona w deptak.

Frederiksverk – ośrodek przemysłowy i port. Jedyne, co może zainteresować turystów, to ładny deptak i kościół.

Roskilde katedra

Kaplica króla Chrystiana IV w katedrze w Roskilde (fot. dreamstime.com)

7. Muzeum Tramwajów (Sporvejsmuseet)

Miłośnicy transportu publicznego powinni rozważyć wizytę w duńskim Muzeum Tramwajów z wystawą plenerową zabytkowych tramwajów i autobusów. Muzeum położone jest 65 kilometrów na płd-zach. od Kopenhagi. Otwarte w 1978 roku na zachowanej części zlikwidowanej linii kolejowej udostępnia plenerową ekspozycję tramwajów kursujących dawniej po Kopenhadze, Aarhus i Odense. Znajdziemy tu także tramwaje z innych europejskich miast oraz tramwaj z australijskiego Melbourne.

Zgromadzono także 30 zabytkowych autobusów przejętych po zlikwidowanym muzeum autobusów w Kopenhadze. Niektóre tramwaje z tego muzeum pojawiają się w sezonie letnim na liniach turystycznych w Kopenhadze.

Problemem jest dojazd do muzeum. Najbliższa stacja kolejowa Borup położona jest 10 kilometrów od placówki. W wybrane dni z dworca do muzeum kursują autobusy retro, natomiast w zwykłe dni można skorzystać z opcji dodatkowego transportu publicznego na żądanie. Szczegóły na stronie placówki.

Strona internetowa: www.spoorvejsmuseet.dk

Sporvejsmuseet

Muzeum Tramwajów (fot. Kurt Rasmussen, CC-BY-SA, Wikimedia Commons)

8. Najpiękniejsze dworce kolejowe

Duńskie dworce kolejowe na ogół są czyste i zadbane. Na tle mniejszych i większych ładnych dworców wyróżnia się kilkanaście dworców kolejowych, których nie będę szczegółowo tu opisywał ze względu na brak miejsca.

Największy i prawdopodobnie najpiękniejszy dworzec kolejowy to dworzec główny w Kopenhadze. Dzisiejszy dworzec główny to trzeci główny dworzec kolejowy w Kopenhadze. Pierwszy został zbudowany w miejscu dzisiejszego dworca w 1847 roku. Drugi wzniesiono w 1864 roku po przeciwnej stronie. Dzisiejszy dworzec pochodzi z 1911 roku i zachował się bez większych przeróbek, uniknął też zniszczeń wojennych. W 1983 roku stacja została wpisana na listę zabytków, w latach 2004-2008 przeprowadzono prace restauracyjne. Jest to największa duńska stacja kolejowa. Warto wiedzieć, że w 1911 roku, kiedy została oddana do użytku, odjeżdżało z niej tylko 36 pociągów dziennie.

W Kopenhadze warto także zobaczyć z zewnątrz stację kolei miejskiej Østerport z 1934 roku.

W tym samym roku, co trzeci dworzec główny w Kopenhadze, został zbudowany piękny dworzec kolejowy w mieście Esbjerg. Zaprojektowany przez Heinricha Wencka, zastąpił budynek z 1874 roku. Jest to dwupiętrowy budynek z trzypiętrowymi wieżyczkami w duchu historycyzmu, z elementami renesansowej architektury holenderskiej. Esbjerg jest obecnie najważniejszym węzłem kolejowym w zachodniej części Danii.

Piękny dworzec kolejowy, nieczynny od 2009 roku, znajduje się przy porcie w maleńkim mieście Gedser. Nie znam historii tego obiektu; co jakiś czas pojawiają się tu pociągi retro uruchamiane przez miejscowe stowarzyszenie miłośników kolei, ujęte w wykazie niżej.

Na uwagę zasługują także dworce w Odense (nowy z piękną fasadą i zabytkowy stary dworzec), dworzec w Helsingør z odrestaurowanym wnętrzem, duże dworce w Aarhus i Aalborgu, a także mniejsze dworce, jak np. Hobro, Skodsborg, Svendborg, czy pojawiający się na często na zdjęciach w folderach dworzec w Skagen.

W Danii nie brakuje pięknych dworców, ale to materiał na osobny artykuł.

Esbjerg dworzec

Dworzec kolejowy Esbjerg (fot. Taxiarchos 28, Wikimedia Commons)

9. Najpiękniejsze trasy kolejowe

W Danii trudno znaleźć linie kolejowe, które mógłbym polecić jako najpiękniejsze. Bardzo podoba mi się Dania pod względem architektonicznym, natomiast kolej w Danii to głównie linie w płaskim terenie, monotonny krajobraz, przerywany jedynie przez imponujące mosty. Miałem okazję pokonać pociągami dwa największe duńskie mosty drogowo-kolejowe i gorąco polecam to każdemu. Niesamowite przeżycie, ogólne wrażenie psują jedynie brudne okna w niektórych pociągach.

Most nad cieśniną Sund – łączy Kopenhagę ze szwedzkim Malmö. Otwarty 1 lipca 2000 roku. Przeprawę pomiędzy krajami tworzą 3 obiekty – most o długości 7845 metrów, sztuczna wyspa Peberholm o długości 4050 metrów i tunel liczący 3510 metrów. Z okien pociągu rozpościerają się piękne widoki na cieśninę. Przejazd trwa kilkanaście minut.

Most nad Wielkim Bełtem – wybudowana w latach 1988-1999 przeprawa złożona z dwóch mostów: wschodniego (6790 m) i zachodniego (6641 m). Łączy wyspy Fionę i Zelandię; przejazd pociągiem przez most trwa 15-20 minut. 2.1.2019 r. na moście doszło do tragicznego wypadku, kiedy elementy naczep zostały zdmuchnięte przez wiatr z wagonu towarowego i uderzyły w jadący po przeciwnej stronie pociąg osobowy. Zginęło 8 osób, 16 zostało rannych.

Na terenie Danii znajdziemy kilka innych mniejszych, podobnych mostów. Dawniej pociągi były przewożone przez promy, co znacznie wydłużało podróż.

Most Dania - Szwecja

Most nad cieśniną Sund (fot. dreamstime.com)

10. Kolej na duńskich wyspach

Rømø – na wyspie Rømø w latach 1899-1940 kursował tramwaj konny; po zjednoczeniu w 1920 roku przyjął nazwę Trolejbanen. Kolej o długości 3,8 km została zbudowana w poprzek wyspy w rozstawie 750 mm. Stacja początkowa znajdowała się w Kongsmark; pasażerowie byli przewożeni kolejką ze statków do ośrodków wypoczynkowych. Podróż trwała około 20 minut. Ze względu na podmokły teren nie można było zastosować parowozu. O ile wierzyć źródłom internetowym, zachowały się pozostałości po kolejce. Na wyspę dostaniemy się np. promem z niemieckiej wyspy Sylt.

Bornholm – obecnie na Bornholmie nie ma kolei, a w miejscu dawnych linii wytyczono ścieżki spacerowe i rowerowe. 12 grudnia 1900 została otwarta linia Rønne – Nexø (37 km). Kolej przynosiła zysk głównie dzięki transportowi towarowemu, otwierano nowe bocznice m.in. do portu i kooperatyw handlowych. W 1915 została otwarta linia Rønne – Sandvig z bocznicą do portu w Allinge, uważana za najpiękniejszą linię kolejową w Danii. W 1925 została otwarta Allinge – Gudhjem. Po II wojnie światowej kolej nie wytrzymała konkurencji ze strony samochodów ciężarowych i autobusów. Ostatni pociąg na Bornholmie wyjechał w trasę 28 września 1968 roku na linii Rønne-  Nexø. W Nexø znajduje się niewielkie Muzeum Kolei Żelaznej.

Wyspy Owcze – poza krótkimi torowiskami służącymi do transportu towarów z łodzi i statków na Wyspach Owczych nie ma kolei. W 1924 roku w porcie Tværå na wyspie Suðeroy zbudowano tory kolejowe w porcie – łączyły one nabrzeże i molo z magazynami portowymi. Z torów nigdy nie korzystano. Jedyna istniejąca kolej na Wyspach Owczych to kolej linowo-terenowa z portu w Gjógv do centrum wsi. Kolej przeznaczona jest do transportu towarów. Rozstaw szyn 600 mm.

Nie posiadam informacji na temat kolei na innych duńskich wyspach.

Bornholm

Dawna stacja Rønne na Bornholmie (fot. Beethoven9, CC-BY-SA, flickr.com)

11. Koleje wąskotorowe

Kolej w Danii to także koleje wąskotorowe. Dania posiadała mnóstwo kolei wąskotorowych o różnym przeznaczeniu – koleje przemysłowe, cegielniane, torfowe, polowe i pasażerskie. Większość z nich, podobnie jak w Polsce, została już dawno zlikwidowana i rozebrana. Poniżej znajduje się lista czynnych kolei wąskotorowych w Danii. Poza opisywanymi kolejami można skorzystać także z kolei miniaturowej przy Muzeum Kolejnictwa w Odense.

Frilandsmuseet Hjerl Hede – skansen w Vinderup jest znany z ciekawych budynków przybliżających życie na duńskiej wsi. Jest to jeden z najstarszych i największych skansenów na świecie. W sezonie letnim po skansenie kursuje kolej wąskotorowa o rozstawie 785 mm na krótkiej trasie o długości 1 km. Kolejka to zachowany fragment dawnej kolei torfowej.

Strona internetowa skansenu: hjerlhede.dk

Mosebrugsbanen – kolejka kursująca po muzeum na terenie dawnej kopalni torfu w Stenvad. Pociąg nazywany „Tørvegrisen” kursuje w sezonie, w święta oraz na zamówienie. Trasa liczy 2,5 kilometra. Rozstaw szyn 600 mm.

Strona internetowa: stenvadmosebrugscenter.dk

Hedelands Veteranjernbane – najdłuższa czynna kolejka wąskotorowa w Danii. Pasażerowie są przewożeni pociągiem retro na trasie o długości 5,3 km. Kolejka położona jest na terenie dawnej żwirowni, przekształconej w tereny rekreacyjne. Pierwszy odcinek o długości 100 metrów został otwarty w 1977 roku Stacja kolejki znajduje się tuż przy stacji Hedehusene, dokąd dojeżdżają pociągi podmiejskie z Kopenhagi (czas podróży ok. 20 minut). Jest to typowa kolejka parkowa. Planuje się wydłużenie trasy do 7 km.

Strona internetowa: www.ibk.dk

Blovstrød Banen – kolejka kursująca po torach do starej cegielni lub cementowni w Blovstrød w sezonie letnim w co drugą niedzielę oraz w wybrane dni. Stacja kolejki znajduje się około dwa kilometry od stacji Allerød , do której dojeżdżają pociągi S-Tog. Linia o długości 1200 metrów i rozstawie 700 mm, zbudowana ze zużytych szyn ze zlikwidowanych duńskich wąskotorówek. Dawna kolejka cegielniana, zamknięta w 1966 roku. Reaktywowana przez pasjonatów.

Strona internetowa: blovstrodbanen.dk

MuseumsCenter Hanstholm – kolejka kursująca po muzeum udostępniającym zwiedzającym największe fortyfikacje z drugiej wojny światowej w północnej Europie. Kolej forteczna zbudowana przez Niemców podczas drugiej wojny światowej. Oryginalne lokomotywy z tego okresu można zobaczyć w muzeum. Kolejka kursuje przez cały rok z wyjątkiem wybranych dni. Trasa liczy około 1200 metrów, rozstaw 600 mm. Do Hanstholm nie dociera kolej, najbliższa stacja kolei duńskich znajduje się w Thisted, skąd można dojechać autobusem.

Strona internetowa: bunkermuseumhanstholm.dk

Kolejki w Legolandzie – Legoland znajduje się w Billund i jest jedną z największych atrakcji turystycznych w Danii. Po Legolandzie kursują dwa pociągi wąskotorowe – jeden to pociąg Lego – typowa kolejka parkowa, drugi natomiast to kopalniana kolejka Lego. Oba pociągi są bardzo popularne wśród zwiedzających Zwiedzanie Legolandu nie jest jednak tanie.

Strona internetowa: www.legoland.dk

Mønsted Kalkgruber – kolejka wąskotorowa o rozstawie szyn 550 mm. Jeździ po jaskiniach, w których zwiedzający mogą podziwiać nietoperze. Znajduje się w Stoholm, 40 kilometrów od Viborga.

Strona internetowa: www.monsted-kalkgruber.dk

Lille Viildmose – 400 metrów zachowanej kolei torfowej w rezerwacie przyrody. Pozostała część linii kolejki, liczącej około 8 kilometrów, została rozebrana.

Kolej Dania

Kolejka wąskotorowa przy muzeum w Hanstholm (fot. Morten Jensen, CC-BY, flickr.com)

12. Pociągi retro

Na terenie Danii działa kilka stowarzyszeń pasjonatów kolei, uruchamiających pociągi retro na wybranych trasach. Niektóre kursują według ustalonego rozkładu jazdy, inne na zamówienie, jeszcze inne obsługują pociągi uruchamiane przez inne podmioty z różnych okazji. Pociągi zestawione są z zabytkowych wagonów i lokomotyw parowych lub spalinowych, ewentualnie ze starych spalinowych zespołów trakcyjnych. Podróż takim pociągiem, to doskonała szansa, aby poczuć na własnej skórze, jak funkcjonowała kolej w Danii kilka dekad temu.

Bjergbanen – przejazdy zabytkowym szynobusem z 1968 roku po linii kolejowej, a właściwie bocznicy, z Lemvig do portu. Jak chwalą się zarządcy kolejki, trasa o długości zaledwie 1,5 km uchodzi obecnie za najpiękniejszą linię kolejową w Danii, a widoki na fiord z pociągu zapierają dech w piersiach. Różnica wysokości na odcinku 1 kilometra wynosi aż 30 metrów. Przejazd w jedną stronę trwa 15 minut. Bocznica do portu została zbudowana w 1891 roku. Oficjalnie nie kursowały na niej żadne pociągi pasażerskie, jednak nieoficjalnie pojawiały się połączenia nieujęte w rozkładzie jazdy.

Strona internetowa: bjergbanen.dk

Gedser Jernbane – okazjonalne przejazdy pociągami retro w sezonie letnim na krótkiej trasie z Gedser (15 minut w jedną stronę). W lokomotywowni Gedser, gdzie swoją siedzibę ma stowarzyszenie opiekujące się zabytkowym taborem, w wybrane dni można obejrzeć wystawę duńskiego i norweskiego taboru kolejowego, a także skorzystać z kolei drezynowej. Najbliższa stacja kolejowa to Nykøbing, dokąd czasami jeżdżą pociągi retro.

Strona internetowa: gedserremise.dk

Limfjordsbanen – pociągi retro kursujące na dwóch trasach w okolicy Aalborga – do Østhavn i Skørping od 1973 roku. Trasa do Østhavn jest własnością portu. Przejazd po obu trasach w jedną stronę trwa 45 minut, w lokomotywowni kolejki można obejrzeć zabytkowe wagony i lokomotywy.

Strona internetowa: www.limfjordsbanen.dk

Mariager – Handest Veteranjernbane – pociągi kursujące sezonowo w wybrane dni na nieczynnej linii ze stacji Handest koło Fårup do Mariager. Ruch pasażerski na linii o długości 19 kilometrów prowadzony był od 1921 do 1966 roku, następnie przez cztery lata kursowały tylko pociągi towarowe. Od 1970 roku ruch turystyczny.

Strona internetowa: mhvj.eu

Museumsbanen Maribo – Bandholm – przejazdy pociągami retro po najstarszej prywatnej linii kolejowej w Danii, otwartej w 1869 roku. Przejazdy turystyczne od 1962 roku; największą atrakcją jest najstarszy czynny parowóz w Danii wyprodukowany w 1879 roku. W pociągach znajdują się wagony z lat 1869-1930. Przejazd w jedną stronę zajmuje 27 minut.

Strona internetowa: museumsbanen.dk

Syd Fynske Veteranjernbane – przejazdy po zachowanym odcinku nieczynnej linii kolejowej Fåborg – Korinth, otwartej w 1882 r. i zamkniętej dla ruchu pasażerskiego w 1962, a dla towarowego w 1987 r. W 1989 uruchomiono przejazdy turystyczne na znacznie dłuższym odcinku Fåborg – Ringe, ale od 2002 roku nastąpiła rozbiórka części linii, a w miejscu starotorza utworzono ścieżkę edukacyjną. Przejazd w jedną stronę trwa pół godziny.

Strona internetowa: veteranbanen-faaborg.dk

Vestsjællands Veterantog – przejazdy na różnych trasach w Zelandii; pociągi retro najczęściej można spotkać na trasie Høng – Gørlev (22 minuty w jedną stronę) i na wydłużonej trasie z Høng do Slagelsev (ponad 50 minut). Pociągi pojawiają się także na czynnych trasach.

Strona internetowa: www.dit-veterantog.dk

Veteranbanen Bryrup – Vrads – pięciokilometrowy odcinek linii kolejowej Horsens – Silkeborg zamkniętej w 1968 roku. Krótki odcinek z Bryrup prowadzi przez jeziora i lasy do stacji Vrads, gdzie podróżni mogą skorzystać z usług restauracji.

Strona internetowa: www.veteranbanen.dk

Veteranbanen Haderslev – Vojens – pociągi retro na trzynastokilometrowej trasie, którą w 2011 roku zamierzano rozebrać i przekształcić w ścieżkę rowerową. Wagony z lat 1950-1965, parowóz z 1916 roku.

Strona internetowa: veteranbanen-haderslev-vojens.dk

Poza wymienionymi działa jeszcze kilka innych stowarzyszeń organizujących zorganizowane wycieczki pociągami retro np. z okazji jarmarków bożonarodzeniowych. Pociągi retro uruchamia co jakiś czas także Muzeum Kolejnictwa w Odense.

Dania pociąg retro

Pociąg retro na trasie Maribo – Bandholm (fot. Lars K Jensen, CC-BY, flickr.com)

13. Informacje i ciekawostki dla miłośników kolei

– pierwsza linia kolejowa w Danii łączyła Kopenhagę z Roskilde. Linię o długości 32 kilometrów otwarto w 1847 roku pociągi pokonywały w ciągu kilku godzin, obecnie w 53 minuty.

– podczas prywatyzacji linii w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku bardzo dużo linii kolejowych zostało zamkniętych i zlikwidowanych.

– pierwsza lokomotywa w Danii pochodzi z 1846 roku. Została zbudowana w Manchesterze, a na ziemi duńskiej dostała nazwę „Odin”. Jej replikę można dziś podziwiać w Muzeum Kolejnictwa w Odense.

– w Jutlandii pierwsza linia kolejowa powstała w 1862 roku. Łączyła Aarhus i Randers.

– w 1885 roku powstała firma DSB, czyli koleje duńskie.

– największa katastrofa kolejowa w historii kolei w Danii miała miejsce 1 listopada 1940 roku na stacji w pobliżu Vigerslev (obecnie Hvidovre). Pociąg ekspresowy wjechał w stojący na stacji pociąg osobowy. W wyniku wypadku śmierć poniosło około 40 osób, ponad 60 zostało rannych.

– w jednym z filmów o „Gangu Olsena” duża część akcji dzieje się na obiektach kolejowych, a ujęcia taboru, bocznic i pomieszczeń kolejowych powinny zainteresować każdego miłośnika kolei. Polska nazwa tego filmu to „Gang Olsena na torach”. Film został nakręcony w 1975 roku; lokomotywę z filmu można obejrzeć w muzeum w Odense.

14. Co zwiedzić podróżując pociągiem

W internecie znajdziecie sporo stron z informacjami o atrakcjach turystycznych Danii. Propozycji jest mnóstwo, dlatego przedstawię tylko najważniejsze informacje według najpopularniejszych linii kolejowych. Największy problem to drożyzna – jedzenie oraz ceny noclegów znacznie uszczuplą portfel nawet zamożnych Polaków.

W przyszłości planuję rozszerzyć wykaz linii wraz z opisami najładniejszych miejsc.

IC 4 Dania

Pociąg IC4 – nieudany zakup kolei duńskich
(aut. Jens Hasse, materiały prasowe kolei duńskich)

Linia Kopenhaga – Frederikshavn

Główna linia kolejowa przebiegająca przez największe duńskie miasta. Jeżeli nie macie na nocleg a posiadacie bilet Interrail Global Pass lub Interrail Denmark, możecie przenocować w nocnych pociągach z Kopenhagi na północ i z powrotem. Wiadomo, bezprzedziałowe, ale lepsze to niż nocleg w jakiejś noclegowni za ponad sto złotych.

Odense – miasto zwiedzone przeze mnie w 2008 roku, do którego chętnie przyjechałbym jeszcze raz. Bardzo ładne centrum, Muzeum Hansa Christiana Andersena wraz z dzielnicą malowniczych domków, przy dworcu Muzeum Kolejowe (obowiązkowe dla miłośników kolei), a na peryferiach miasta ogród zoologiczny – świetna propozycja dla rodzin z dziećmi.

Fredericia – jak na Danię to raczej brzydkie miasto. Można pospacerować po deptaku, zwiedzić kilka kościołów i Muzeum Regionalne. Fredericię można też pominąć w planie podróży bez wyrzutów sumienia.

Vejle – ośrodek przemysłowy, dawniej nazywany „duńskim Manchesterem”. Ważny węzeł kolejowy. Obecnie najważniejsze atrakcje to wiatrak, dwa budynki nad fjordem znane pod nazwą „Fala”, ratusz, Muzeum Sztuki, Muzeum Regionalne, w pobliżu Billund z parkiem Legoland oraz wystawa kamieni runicznych w Jelling.

Horsens – pięćdziesięciotysięczne miasto bez jakichś wielkich atrakcji, poza główną ulicą dominuje współczesna zabudowa. Dobre recenzje zbiera Duńskie Muzeum Przemysłu (Danmarks Industrimuseum).

Skanderborg – miasteczko położone nad brzegiem jeziora o tej samej nazwie. Raczej niewyróżniające się niczym szczególnym, zabudowa podobna jak w innych duńskich miastach. Z dworca nad jezioro trzeba kawałek przejść.

Århus – drugie pod względem wielkości miasto Danii. Ośrodek przemysłowy i akademicki, wśród turystów polecany ze względu na mnóstwo restauracji oferujących potrawy kuchni całego świata. Miasto bardzo dobrze wypada także pod względem zabytków oraz oferty muzealnej. Z zabytków należy wymienić katedrę, budynek teatru oraz zabytkowe niskie domy w centrum. Wśród muzeów najwięksżą popularnością cieszy się położone na peryferiach Århus Moesgaard Museum z bogatą kolekcją eksponatów archologiczno-etnograficznych.

Randers – szóste pod względem wielkości duńskie miasto, liczące około 60 tysięcy mieszkańców. Turyści przyjeżdżają tu po to, aby zobaczyć unikalny w skali europejskiej „Las deszczowy” (Randers Regneskov). Pod trzema kopułami stworzono trzy różne środowiska leśne, a zwiedzający mogą obejrzeć różne gatunki roślin i zwierząt. Polecany jako atrakcja dla rodzin z dziećmi. Samo centrum Randers wygląda całkiem ładnie pod względem architektonicznym, choć daleko mu np. do Odense czy Kopenhagi.

Aalborg – średniej wielkości miasto, dynamicznie rozwijający się ośrodek handlowy. Bardzo ładne centrum, kilka muzeów (między innymi Muzeum Garnizonowe, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, ogród zoologiczny i zadbane parki. Warto zajrzeć choćby na kilka godzin.

Hjoerring – małe miasteczko z przyjemnym deptakiem. Dobra baza wypadowa do wycieczek po okolicy, w samym Hjoerring jedyne atrakcje to wspomniany deptak i Muzeum Historyczne.

Frederikshavn – miasto portowe; odpływają stąd promy do norweskiego Larvik i szwedzkiego Goteborga. Niewiele zachowanych zabytków – najbardziej charakterystyczny to Wieża Prochowa. W mieście i pobliżu plaże, w okolicy bunkry.

Arhus

Skansen na przedmieściach Arhus (aut. Guillame Baviere, CC-BY-SA, flickr.com)

Linia Frederikshavn – Skagen

Malownicza linia lokalna wzdłuż wybrzeża, biegnąca na dużej części równolegle do drogi szybkiego ruchu. Długość linii 39,7 km. Gdybym mógł przejechałbym się, aby zwiedzić Skagen i okolice. Obecnie połączenie obsługuje przewoźnik Nordjyske Jernbaner, a tabor na linii to pociągi Siemens Desiro.

Strona internetowa Nordjyske Jernbaner: www.njba.dk

Skagen – ładne, przyjemne miasteczko, z linią kolejową prowadzącą do samego centrum miasta. Charakterystyczna niska zabudowa, plaże, kościoły, kilka muzeów (między innymi Muzeum Sztuki, Muzeum Ancherów, Muzeum Regionalne oraz muzeum w bunkrze), w okolicy wydmy i szlak latarni morskich udostępnionych do zwiedzania.

Kolej w Danii

Pociąg Frederikshavn – Skagen (fot. dreamstime.com)

Linia Odense – Svendborg

Linia lokalna z Odense przez małe miejscowości do Svendborg. Na linii zwykle kursują pojazdy Siemens Desiro, stosunkowo często bywa uruchamiana komunikacja zastępcza.

Ringe – miasteczko liczące około 5,5 tysiąca mieszkańców. Kilka ładnych budynków w małym centrum, kilka ładnych domków i muzeum regionalne. Jeśli ktoś lubi atmosferę małych miasteczek, może się zatrzymać.

Egeskov slot – piękny zamek z parkiem. Oddalony o 3 kilometry od stacji kolejowej Kværndrup.

Svendborg – piękne miasteczko (26 tys. mieszkańców), port rybacki i ośrodek przemysłu stoczniowego. Bardzo ładna zabudowa centrum, kilka kościołów, możliwość rejsu promem na duńskie wysepki. Na wyspę Tasinge prowadzi most (na wyspie znajduje się między innymi Zamek Waldemara).

Odense

Odense – dzielnica drewnianych domków

Linia Vejle – Thisted

Linia regionalna, podobno bez rewelacji pod względem widokowym. Po drodze pociągi mijają głównie małe miejscowości. Z Thisted kursują głównie pociągi lokalne do Struer, ale jedzie również pociąg LYN Thisted – Kopenhaga. W Velje wjeżdża na magistralę kolejową, opisywaną wyżej. Większość miasteczek na linii opisałbym według schematu – ładna główna ulica i brak atrakcji.

Jelling – maleńkie miasteczko niedaleko Vejle. Znajduje się tu wystawa kamieni runicznych i ładny cmentarzyk.

Herning – jedno z większych miast regionu (ok. 45 tys. mieszkańców), węzeł kolejowy. Pod względem architektonicznym nie wyróżnia się niczym szczególnym, z muzeów najważniejsze to Muzeum Sztuki Współczesnej.

Holstebro – kolejne z przeciętnych miast. W Holstebro jedynym godnym uwagi miejscem jest stosunkowo długa ulica handlowa, zakończona ładnym placem.

Struer – przyjemne miasteczko znane z Ogrodów Japońskich. Zabudowa bez rewelacji, oprócz ogrodów warto zobaczyć Muzeum Struer.

Thisted – małe miasteczko, stacja końcowa linii kolejowej. Malownicze, wąski uliczki z niską, zwartą zabudową, ładna stacja kolejowa, browar. Doskonała baza wypadowa do wycieczek wzdłuż latarni morskich, plaż i bunkrów.

Dania pociąg

Stary i wyjątkowo brzydki duński pociąg

Dania pociąg

Stary pociąg – widok z boku

Wnętrze duńskiego pociągu

Stary duński pociąg – wnętrze

 

%d bloggers like this: