Kraków to stolica województwa małopolskiego i jeden z najważniejszych polskich węzłów kolejowych. Miasto jest również jednym z najpiękniejszych miast co najmniej Europy Środkowej, więc na zwiedzanie Krakowa przyjeżdżają turyści z całego świata. Kraków przetrwał bez większych zniszczeń obie wojny światowe, dzięki czemu może pochwalić się pięknym Starym Miastem. Na liście krótko przedstawię najważniejsze atrakcje Krakowa, ponieważ stworzenie pełnego wykazu wymagałoby umieszczenia na nim kilkuset pozycji. Opisując zabytki Krakowa do minimum ograniczyłem kościoły i muzea, wymieniając tylko te najważniejsze. Tematyka zostanie rozwinięta w osobnych artykułach poświęconych konkretnym dzielnicom miasta, w późniejszym okresie postaram się osobiście odwiedzić najciekawsze krakowskie muzea, aby stworzyć szczegółowe przewodniki.

Jeśli planujecie pobyt typu „Kraków na weekend” lub zwiedzanie Krakowa w sezonie letnim, przygotujcie się na tłumy turystów i bardzo wysokie ceny. Natomiast wycieczki jednodniowe lub wycieczki szkolne można zaplanować z niewielkim budżetem, ograniczając do minimum wydatki na miejscu. Atrakcje Krakowa przeznaczone są dla różnych grup odbiorców i nie należy zwiedzać wszystkiego, jak podano w przewodniku, tylko samodzielnie wybrać atrakcje odpowiadające konkretnej osobie.

Ostatnia aktualizacja: 01.10.2023

1. Stary dworzec główny

Zwiedzanie Krakowa rozpoczynamy od dworca głównego. Nowoczesny dworzec główny otwarty w 2014 roku jest dworcem podziemnym, przypominającym raczej pasaż handlowy, połączony z „Galerią Krakowską”. Z drugiej strony wychodzimy na dworzec autobusowy, jest też przejście na peron Krakowskiego Szybkiego Tramwaju.

Warto natomiast uwagę na stary budynek dworca Kraków Główny. Wybudowany jako dworzec czołowy w latach 1844-1847, pierwszy pociąg zawitał do Krakowa 13 października 1847 roku. Pociąg jadący z Mysłowic na dotarcie do Krakowa Głównego potrzebował ponad 3 godzin. Po wybudowaniu torów w kierunku lwowskim dworzec przelotowym (1855). Przebudowany w latach 1892-1894 i 1920. Zachowano zabytkowy peron prowadzący do starego budynku dworca.

Budynek starego dworca pięknie prezentuje się od strony Placu Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Od czasu zamknięcia pełnił różne funkcje; przez jakiś czas w budynku mieściła się wystawa klocków LEGO, obecnie zaadaptowany na siedzibę filii biblioteki.

2. Stary Kleparz

Z dworca kolejowego do centrum miasta można dojść na dwa sposoby – pierwsza trasa prowadzi przez targowisko Stary Kleparz, druga przez Planty. Jeśli wybierzecie pierwszą trasę, przejdziecie przez Stary Kleparz – najstarsze nieprzerwanie działające krakowskie targowisko. Niepozorne targowisko dawniej było dużo większe, a sam Kleparz był odrębną wsią. Targowisko słynie ze specyficznej atmosfery i bogatej oferty produktów lokalnych – można tu kupić owoce, warzywa, wypieki, znajdziecie starszych kupców sprzedających własne wytwory. Małe sklepiki, w tym np. sklepik litewski.

Przed gwałtownym rozwojem ruchu turystycznego zamierzano zlikwidować targowisko, jednak wkrótce stało się popularną atrakcją turystyczną i nikt chyba nie wyobraża już sobie Krakowa bez tego miejsca.

W drodze z dworca na Stary Kleparz mijamy piękną bazylikę św. Floriana oraz Plac Matejki, który dawniej był częścią targowiska.

3. Teatr Słowackiego

Druga droga z dworca do centrum prowadzi przez Planty. Po przejściu przejściem podziemnym pod ruchliwym skrzyżowaniem ulic naszym oczom ukaże się piękny budynek Teatru Słowackiego. Zbudowany został w latach 1891-1893 według wyłonionego w konkursie projektu krakowianina Jana Zawiejskiego. Aby teatr mógł stanąć, konieczne było wyburzenie zabytkowych budynków, przeciwko czemu protestował m.in. Jan Matejko.

Otwarty 21 października 1893 roku gmach nawiązywał architekturą do opery Garniera w Paryżu i opery wiedeńskiej. Od tamtego czasu teatr działa nieprzerwanie i na stałe wpisał się do historii jako scena narodowa. Teatr był remontowany w latach 2002 i 2022. Niestety, turyści indywidualni budynek mogą podziwiać tylko z zewnątrz. Bardzo ładne wnętrza zobaczymy tylko podczas spektaklów lub wydarzeń kulturalnych, jak np. Noc Muzeów. Dostępne jest zwiedzanie z przewodnikiem dla grup zorganizowanych po wcześniejszej rezerwacji.

4. Planty

Okalające centrum Planty to zadbane tereny zielone i kolejna atrakcja Krakowa, którą na pewno zobaczymy w drodze na Stare Miasto. Największe Planty w Polsce powstały w latach 1815-1820 po wyburzeniu murów obronnych oraz zasypaniu otaczającej je fosy. Obecnie to miejsce tętniące życiem, pełne turystów, pieszych spieszących w różne strony, rowerzystów i biegaczy. Park o powierzchni 21 hektarów powstawał od 1822 do 1830 roku.

Planty są rewitalizowane od 1989 roku. Podzielono je na 8 ogrodów, w których oprócz trawników i ławek (100 z nich poświęconych jest znanym literatom) znajdziemy pomniki zasłużonych Polaków, ławeczki-pomniki, staw z 1904 roku, czy kapliczkę św. Gertrudy, znaną jako „Latarnia zmarłych” u zbiegu ulic św. Gertrudy oraz św. Sebastiana, za hotelem Royal. Swoje skwery na Plantach mają m.in. Andrzej Wajda i Władysław Bartoszewski.

5. Barbakan

Stojący przy Bramie Floriańskiej Barbakan to jeden z nielicznych ocalałych elementów fortyfikacyjnych Krakowa, pozostawiony po wyburzeniu murów miejskich. Najmocniejszy element krakowskich fortyfikacji wzniesiono w latach 1498-1499, za panowania króla Jana Olbrachta, w celu zabezpieczenia miasta przed najazdami Tatarów, Wołochów i Turków. Zbudowany na planie niepełnego koła, dawniej był połączony z Bramą Floriańską. Otaczała go półkolista fosa, sięgająca 6 metrów głębokości.

Obecnie pod opieką Muzeum Krakowa, jako atrakcja Krakowa udostępniony do zwiedzania. Znajduje się na Trasie Obronności.

6. Ulica Floriańska

Przez Bramę Floriańską wchodzimy ne reprezentacyjną ulicę Krakowa – ulicę Floriańską. Deptak o długości 355 metrów i 12 metrów szerokości prowadzi do Rynku Głównego. Ulica bardzo fotogeniczna, pełna restauracji, kawiarni i lokali typu fast-food. Wytyczona w drugiej połowie XIII wieku do dziś należy do najważniejszych ulic Krakowa. Była jedną z pierwszych brukowanych ulic w mieście.

7. Muzeum Farmacji UJ

Przy ulicy Floriańskiej mieszczą się co najmniej trzy placówki muzealne, z których jedna zasługuje na szczególną uwagę. Muzeum Farmacji Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Placówka zajmuje zabytkową kamienicę; na wystawy przeznaczono cały budynek – od piwnic po strych. W muzeum zgromadono sprzęt aptekarskich – meble aptekarskie, naczynia, surowce apteczne z różnych epok, starodruki i zielniki. Część wystawy poświęcona jest historii krakowskich aptek. Ceny biletów niewygórowane.

8. Rynek Główny

Sercem Krakowa jest rynek główny, bez wątpienia jeden z najpiękniejszych europejskich rynków, wytyczony podczas lokacji miasta na prawie magdeburskim w 1257 roku w miejscu, gdzie przecinało się pięć szlaków handlowych. Zabudowany na planie kwadratu o bokach długości 200 metrów. Rynek otoczony jest bardzo ładnymi kamienicami, na środku stoją Sukiennice, a obok nich pomnik Adama Mickiewicza, od wielu lat miejsce spotkań. Na płycie rynku stoją także Wieża Ratuszowa – pozostałość po wyburzonym ratuszu i malutki kościół św. Wojciecha. Nazwa Rynek Główny używana jest dopiero od 1882 roku.

9. Sukiennice

Atrakcje Krakowa wokół rynku zasługują na osobny artykuł. Jedną z nich są stojące pośrodku placu Sukiennice. Budowę Sukiennic rozpoczęto podczas wytyczania placu dla handlarzy suknem. Podczas lokacji były rzędy kramów, które następnie ujęto w jednolity budynek. Obiekt był wielokrotnie przebudowany, dzisiejszy kształt zawdzięczają przebudowie w połowie XIX wieku, kiedy dobudowano podcienia wzdłuż całego budynku. Wcześniej, po pożarze w XVI wieku, powstała bogato zdobiona renesansowa attyka.

Obecnie w pasażu Sukiennic znajdują się stoiska z pamiątkami i biżuterią. Należy dodać, że ceny pamiątek są bardzo wysokie, podobnie jak opłaty dla sprzedawców. Warto zwrócić uwagę na herby miast na sklepieniu Sukiennic. Na piętrze mieści się Galeria Malarstwa Polskiego – oddział Muzeum Narodowego, w budynku działa także informacja turystycznego. W podziemiach utworzono niedawno kolejną atrakcję Krakowa.

10. Podziemia Rynku Głównego

Ciekawa atrakcja Krakowa, która zainaugurowała działalność w 2010 roku. Nowoczesne, multimedialne muzeum urządzone w podziemiach rynku z ekspozycjami poświęconymi najstarszej historii miasta. Wykorzystane zostały między innymi urządzenia holograficzne. Na zwiedzających czekają znaleziska archeologiczne, przekrój przez warstwy rynku i makieta średniowiecznego Krakowa. Pod koniec trasy wyświetlane są filmy na temat historii miasta. Na zwiedzanie należy przeznaczyć od godziny do dwóch. Dostępne windy dla niepełnosprawnych i toalety. Zakaz dotykania eksponatów i filmowania, można robić zdjęcia. Ceny umiarkowane.

11. Bazylika Mariacka

Przy krakowskim rynku stoi jeden z najpiękniejszych polskich kościołów. Bazylikę Mariacką zbudowano w drugiej połowie XV wieku w miejscu kościoła z 1222 roku, zbudowanego, kiedy rynek nie został jeszcze wytyczony, dlatego zajmuje pozycję ukośną do rynku. Wewnątrz zachwycają piękne witraże, polichromie autorstwa Jana Matejki i słynny ołtarz Wita Stwosza. Po zlikwidowanym cmentarzu przykościelnym pozostały epitafia krakowskich mieszczan na ścianach świątyni.

Zwiedzanie świątyni płatne – osobne wejścia dla wiernych i turystów. Warto wejść na wieżę kościoła, pełniącą funkcję wieży widokowej. Do pokonania ponad 300 schodów, lecz piękna panorama Krakowa wynagradza wysiłek. Z wieży co godzinę rozbrzmiewa Hejnał Mariacki. Nie polecam natomiast wejścia na Wieżę Ratuszową – widok taki sobie, szkoda pieniędzy.

Bilety na wieżę kupuje się na konkretną godzinę i najlepiej to zrobić rano, bo później może okazać się, że pomimo wysokiej ceny, wszystkie zostały wykupione.

12. Muzeum Czartoryskich

Na krakowskim Starym Mieście znajdziemy kilkanaście muzeów. Na pewno należy polecić wizytę w Muzeum Czartoryskich – jednym z najstarszych polskich muzeów. Siedziba muzeum znajduje się przy ulicy Pijarskiej 8, w starym Arsenale, niedaleko Bramy Floriańskiej. Muzeum zostało otwarte po remoncie generalnym w 2019 roku. Warto dodać, że remont trwał 9 lat. Wystawa stała przedstawia słynne dzieła sztuki, a dumą muzeum jest bogata kolekcja malarstwa. Wśród dzieł zobaczymy m.in. „Damę z gronostajem” Leonarda da Vinci. Ponadto kolekcje eksponatów z czasów rzymskich i starożytnego Egiptu. Na dziedzińcu ulokowano miejsce poznania i tajemnicy dla rodzin z dziećmi.

Jeśli lubisz sztukę i zastanawiasz się, co zwiedzić w Krakowie, to miejsce obowiązkowe. Dla innych niekoniecznie, bo ceny biletów są wysokie.

13. Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dobrym pomysłem na zwiedzanie Krakowa jest także wizyta w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, urządzonym w części pięknego, zabytkowego budynku. W muzeum zobaczymy między innymi pokoje profesorskie, bibliotekę, Aulę Jagiellońską, gdzie do dziś odbywają się ważne uroczystości uczelniane, dawną jadalnię i skarbiec. Do tego Sala Kartografii, sala z kolekcją zegarów i galeria rzeźby średniowiecznej. Muzeum można zwiedzać z przewodnikiem lub bez (osobne godziny), wydzielona część z kolekcją instrumentów naukowych dostępna tylko z przewodnikiem. Ceny biletów przystępne.

Więcej informacji: maius.uj.edu.pl

14. Muzeum Archeologiczne

Muzeum położone przy ulicy Senackiej, w którą skręcamy idąc ulicą Grodzką z Rynku Głównego w stronę Wawelu. Po drodze mijamy Bazylikę Franciszkanów, której jednak nie opisuję, ze względu na charakter artykułu. W muzeum zgromadzono ogromny zbiór eksponatów – oprócz przedmiotów z wykopalisk na obszarze Małopolski zobaczymy prawdziwą mumię na wystawie poświęconej starożytnemu Egiptowi, eksponaty z czasów Imperium Rzymskiego oraz zabytki z wykopalisk w Peru. Osobna ekspozycja poświęcona jest historii budynku i muzeum.

15. Ulica Kanonicza

Najlepiej zachowana zabytkowa ulica Krakowa i podobno najstarsza ulica w mieście. Biegnie od ulicy Senackiej do ulicy Podzamcze pod Wzgórzem Wawelskim, równolegle o ulicy Grodzkiej. Posiada nieregularny przebieg, dawniej należała do osady Okół, rozciągającej się pomiędzy Krakowem z czasów lokacyjnych a Wawelem, przyłączonej do Krakowa w 1401 roku. Słynie z domów krakowskich kanoników, doskonale zachowanych renesansowych kamienic. Historia niektórych z nich sięga XIV wieku.

W pałacu Erazma Ciołka (nr 17) z przełomu XV i XVI wieku działa oddział Muzeum Narodowego – Pałac Biskupa Erazma Ciołka z kolekcją sztuki dawnej Polski z okresu XII – XVIII wieku, sztuki polskiej związanej z pochówkami i sztuki cerkiewnej. Doskonałe miejsce dla miłośników rzeźbiarstwa i malarstwa.

Pod numerem 19 stoi Dom świętego Stanisława, zbudowany w 1370 roku i przebudowany w stylu renesansowej rezydencji w XVI wieku. Obecnie mieści się tu Muzeum Archidiecezjalne wystawiające eksponaty sakralne – między innymi Madonny z czasów gotyckich, utensylia liturgiczne i pamiątki po Janie Pawle II. Cena biletów przystępna.

Na kamienicy oznaczonej numerem 25 znajdziemy tablicę informującą, że w XV wieku mieszkał tu kanonik Jan Długosz, autor słynnej kroniki.

16. Wzgórze Wawelskie

Jedna z największych atrakcji Krakowa. Wawel, czyli Wzgórze Wawelskie góruje nad Starym Miastem. Dziedziniec zewnętrzny i dziedziniec arkadowy można zwiedzić bez konieczności kupowania biletu. Na dziedzińcu zewnętrznym nie sposób przeoczyć makiety odwzorowującej Zamek Królewski. Ze wzgórza rozpościera się piękny widok na zakole Wisły. Miejsce o bogatej historii, ślady osadnictwa jeszcze z czasów paleolitu. Z Wawelem są związane legendy o smoku zamieszkującym jaskinię, Kraku i Wandzie, która rzuciła się do Wisły, nie chcąc poślubić Niemca.

Zamek Królewski i Katedra powinny być obowiązkowymi miejscami do zwiedzenia dla każdego Polaka, jednak w ostatnim czasie zniechęcają do tego ceny. Dużo eksponatów, mnóstwo pomieszczeń, jednak wstęp do większości z nich jest oddzielnie płatny, przez co ceny biletów zwalają z nóg i wielu turystów ogranicza się do spaceru po Wzgórzu Wawelskim, co w sumie wystarczy. Mimo to w sezonie kolejki, a turystów zagranicznych nie brakuje.

17. Ulica Retoryka

W bezpośrednim sąsiedztwie krakowskiego Starego Miasta warto zwrócić uwagę na ulicę Retoryka. To bardziej ciekawostka niż atrakcja Krakowa, jednak z pewnością zainteresuje co ambitniejszych turystów. Duża część zabudowy ulic Retoryka składa się z bogato zdobionych kamienic wzorowanych na zabudowie holenderskich miast. Projektantem tych kamienic był wybitny architekt Teodor Talowski. Najbardziej reprezentacyjny budynek nosi nazwę „Festina lente” i został zbudowany w 1887 roku. Stojąca przy ulicy Retoryka 7 dwukondygnacyjna kamienica z początku była własnością architekta.

18. Muzeum Emeryka Hutten-Czapskiego

Blisko centrum miasta znajduje się także interesujące, szczególnie dla miłośników numizmatyki, niewielkie muzeum Emeryka Hutten-Czapskiego przy Alei Piłsudskiego 12. W Muzeum urządzonym w zrekonstruowanym Pałacu Czapskim można zobaczyć ogromną kolekcję monet, banknotów i papierów wartościowych umieszczonych w Gabinecie Numizmatycznym z 1883 roku. Najcenniejszym eksponatem jest denar Bolesława Chrobrego. Kolekcję uzupełniają starodruki, pieczęcie oraz medale. Dużą zaletą miejsca są tanie bilety wstępu.

19. Muzeum Narodowe – Gmach Główny

Wystawa w gmachu głównym Muzeum Narodowego nie może ujść uwadze miłośnikom sztuki. Na wystawach stałych prezentowane są dzieła sztuki polskiej z ostatnich 120 lat – obrazy, rzeźby, kolekcja tkanin, złotnictwa, ceramiki, szkła i ubiorów. Wystawa stała „Galeria Rzemiosła Artystycznego” zajmuje 9 sal. Organizowane są również wystawy czasowe poświęcone twórczości najwybitniejszych polskich artystów. Muzeum w ogromnym gmachu, osoby zainteresowane tematyką mogą tu spędzić nawet kilka godzin. Można zakupić bilet łączony z innymi filiami muzeum.

20. Pracownia i Muzeum Witrażu

Położona naprzeciwko gmachu głównego Muzeum Narodowego pracownia, gdzie można podejrzeć produkcję witraży i poznać historię krakowskich witraży wraz z tajnikami ich tworzenia. Dobre miejsce na wycieczkę szkolną. Zwiedzanie z przewodnikiem. Ceny biletów stosunkowo wysokie.

21. Kościół na Skałce

Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława, znana też pod nazwą „Kościół na Skałce”, to XVIII-wieczny kościół z wystrojem barokowym. Oprócz zachwycającego wnętrza należy zobaczyć kościół ze względu na Kryptę Zasłużonych, gdzie spoczywają wybitni Polacy, między innymi Adam Asnyk, Jan Długosz, Stanisław Wyspiański czy Czesław Miłosz. Krypta znajduje się w podziemiach kościoła, cena biletu symboliczna, jednak nie zawsze jest otwarta.

22. Kazimierz

Kazimierz to dzielnica Krakowa właściwie zaczynająca się koło kościoła na Skałce. Trzydzieści lat temu była podupadłą dzielnicą ze zrujnowaną zabudową, dopiero rozwój turystyki sprawił, że na terenie Kazimierza powstało sporo klubów i lokali gastronomicznych, a pieniądze zainwestowane w remont zabytków żydowskich i promocję dzielnicy zagranicą, przyciągnęły tu turystów z całego świata.

Na temat atrakcji Kazimierza napisałem osobny artykuł. Dzielnicę warto odwiedzić, posiada fotogeniczną zabudowę, synagogi, dwa cmentarze żydowskie, wyjątkowo ładną ulicę Szeroką, a także malowniczy Plac Wolnica z dawnym ratuszem, gdzie obecnie mieści się Muzeum Etnograficzne. Niestety, modne miejsce to komercja i wysokie ceny. Bardzo trudno znaleźć również toalety publiczne.

Krakowski Kazimierz – najciekawsze miejsca i atrakcje

23. Muzeum Inżynierii i Techniki

Dla przeciętnego turysty i wycieczek szkolnych najciekawsza atrakcja na Kazimierzu. Dawniej znane pod nazwą Muzeum Inżynierii Miejskiej ma swoją siedzibę w dawnej zajezdni tramwajowej. W styczniu 2023 roku oddano do użytku wyremontowaną część muzeum, dzięki czemu można zobaczyć odrestaurowane pojazdy w dziale motoryzacji i tramwaje. Muzeum w dużej części poświęcone jest rozwojowi transportu publicznego, a także urbanistyce Krakowa od czasów lokacji po czasy współczesne. Jedno z najciekawszych muzeów w Krakowie, polecana atrakcja Krakowa dla młodzieży i mężczyzn. Ceny umiarkowane jak na tak nowoczesne muzeum.

24. Podgórze

Dzielnica Krakowa, którą zwykle zwiedza się po przejściu przez Kazimierz. Ciekawa architektonicznie, dawniej osobne miasto, o czym przypomina Rynek Podgórski z ratuszem i kościołem św. Józefa. Szereg interesujących atrakcji na niedużej powierzchni, o których pisałem w osobnym artykule.

Na terenie Podgórza zobaczymy między innymi zabytkowe wille, malutki kościółek św. Benedykta otwierany kilka razy w roku, Fort Benedykt, park im. Wojciecha Bednarskiego, Cmentarz Podgórski Stary z zabytkowymi nagrobkami, fragment muru dawnego getta, Aptekę pod Orłem (obecnie muzeum), ślady po kulach na elewacji jednej z kamienic, a z Kopca Kraka można podziwiać panoramę Krakowa. Za kopcem rozpościera się zarośnięty i zaniedbany kamieniołom „Libana”, gdzie dawniej kręcono zdjęcia do „Listy Schindlera”. Niektóre elementy dekoracji zachowały się do dziś, jednak to raczej raj dla kleszczy niż atrakcja Krakowa. Historię dzielnicy poznamy w Muzeum Podgórza.

Na uwagę zasługuje także gmach Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, gdzie pod nowoczesną budowlą zachowano zabytkowe budynki elektrowni podgórskiej.

Podgórze – najciekawsze miejsca i atrakcje

25. Fabryka „Emalia” Oskara Schindlera

Na Podgórzu warto zwiedzić muzeum w dawnej fabryce Oskara Schindlera, który w czasie okupacji zatrudniał Żydów, ratując ich przed wywiezieniem do obozów zagłady. Wystawy stały przedstawiają historię Krakowa z czasów drugiej wojny światowej z naciskiem na getto żydowskie. Przedstawiona jest także obozu koncentracyjnego w Płaszowie oraz Oskara Schindlera. Poznajemy tło gospodarcze i uwarunkowania społeczne, można posłuchać relacji świadków. W sezonie ogromne kolejki. Ceny biletów umiarkowane.

26. Nowa Huta

Nowa Huta była budowana od roku 1949 roku jako kombinat metalurgiczny i miasto idealne dla robotników. Zbudowana według projektu zespołu architektonicznego pod kierownictwem Tadeusza Ptaszyckiego, została włączona w granice administracyjne Krakowa w 1951 roku. Sercem Nowej Huty jest Plac Centralny im. Ronalda Reagana z czterema odchodzącymi symetrycznie ulicami. Reprezentacyjną ulicą jest także Aleja Róż. Nowa Huta na przełomie XX i XXI wieku była znana jako jedna z najniebezpieczniejszych polskich dzielnic, obecnie jest popularną atrakcją Krakowa wśród turystów polskich i zagranicznych.

Na terenie Nowej Huty warto zobaczyć Muzeum Nowej Huty, drewniany kościół św. Bartłomieja z 1466 roku w dawnej wsi Mogiła, położone obok Opactwo Cystersów, popularny jest także wypoczynek nad Zalewem Nowohuckim, gdzie w ostatnich latach poczyniono szereg inwestycji. Za Zalewem znajduje się urokliwy Dworek Matejki z niewielkim muzeum. Panoramę okolic można podziwiać z Kopca Wandy.

27. Muzeum Lotnictwa Polskiego

Warta odwiedzenia i zyskująca na popularności atrakcja Krakowa utworzona na terenie dawnego lotniska w Czyżynach. W kilku hangarach prezentowane są liczne eksponaty związane z lotnictwem, natomiast na zewnątrz można podziwiać samoloty i helikoptery. Dostępne symulatory myśliwca i bombowca, jedna z hal poświęcona jest modelarstwu. Muzeum zbiera bardzo dobre recenzje, a ceny biletów są umiarkowane.

Więcej informacji: muzeumlotnictwa.pl

28. Park Zakrzówek

Park Zakrzówek i kąpielisko to tereny dawnych kamieniołomów, gdzie pracował kiedyś Karol Wojtyła. Popularne miejsce spacerów, bardzo urokliwe i fotogeniczne z ogrodzonymi punktami widokowymi. Dawniej dzikie, niebezpieczne miejsce, obecnie park z alejkami otwarty w 2023 roku. Częśc kamieniołomu przeznaczono na kąpielisko otwarte również w 2023 roku. Wejście na kąpielisko jest limitowane, więc w sezonie letnim trzeba czasami czekać kilka godzin, aby móc odpocząć i wykąpać się w miejscu zwanym „Polską Chorwacją”.

29. Kopiec Kościuszki

Jeden z pięciu krakowskich kopców i chyba najbardziej znany. Znajduje się na górze św. Bronisławy w dzielnicy Zwierzyniec. Kopiec usypany w latach 1820-1823 miał 34 metry wysokości i 80 metrów średnicy podstawy. Na początku lat 90. XX wieku kopiec był siedzibą radia RMF FM, podczas deszczów w 1997 roku uległ uszkodzeniu. Z kopca rozpościera się piękna panorama Krakowa. Zanim rozpoczniemy wędrówkę na kopiec, przechodzimy przez niewielkie muzeum poświęcone Tadeuszowi Kościuszce. Niestety, wejście na kopiec jest płatne i to niemało, jak na atrakcję tego typu.

30. Willa Decjusza

Pięknie odrestaurowana willa w Woli Justowskiej, wybudowana na zlecenie Justusa Decjusza (właściwie Jost Ludwig Dietz), finansisty i królewskiego dostojnika w 1535 roku. W założeniu była miejscem spotkań przedstawicieli różnych kultur i narodowości. Tradycję spotkań kontynuował syn Justusa. W 1590 roku willę nabył Stanisław Lubomirski. W roku 1630 przebudowany – dobudowano jedno piętro z salą reprezentacyjną. Na przestrzeni wieków willa często zmieniała właścicieli i jeszcze kilkakrotnie była przebudowywana. W czasie I wojny światowej kwaterowano tu wojsko, później była kamienicą czynszową, podczas okupacji hitlerowskiej siedziba Gestapo. Po wojnie pełniła różne funkcje, w latach siedemdziesiątych XX wieku znajdowała się w stanie ruiny.

Odrestaurowany budynek został otwarty w 1996 roku. Willą zarządza stowarzyszenie działalnością nawiązujące do pierwotnej funkcji rezydencji, czyli tworzy forum dla dialogu kultur. Część pomieszczeń można wynająć na konferencje, bankiety i przyjęcia. Część budynku zajmuje restauracja, odbywają się tu imprezy kulturalne, a dodatkową atrakcją jest park wokół willi. Miejsce popularne wśród nowożeńców.

Willa udostępniana jest do zwiedzania w wyznaczonych terminach. Ceny biletów przystępne.

Więcej informacji: willadecjusza.pl

31. Ogród zoologiczny

Mniej znana wśród turystów atrakcja Krakowa dla rodzin z dziećmi, położona daleko od centrum, w sercu Lasu Wolskiego. Teren ogrodu zoologicznego zamieszkuje około 270 gatunków zwierząt, w tym żyrafa Rothschilda, koń Przewalskiego, panda mała, czy tygrys amurski. Częścią ogrodu zoologicznego jest mini zoo z udomowionymi gatunkami zwierząt. Ceny biletów wstępu do zoo są stosunkowo wysokie.

Natomiast nie trzeba płacić za wędrówki po szlakach i jazdę rowerem po ścieżkach w Lesie Wolskim, który jest jednym z ulubionych miejsc spacerowych wśród mieszkańców Krakowa. W Lesie Wolskim wznosi się Kopiec Józefa Piłsudskiego, ciekawostką są także wąwozy i polany.

32. Klasztor Kamedułów

Przez Las Wolski dojdziemy do klasztoru Kamedułów na Bielanach, doskonale widocznego z jednej z głównych dróg prowadzących do Krakowa. Klasztor na wzgórzu górującym nad Wisłą jest udostępniony do zwiedzania tylko w określonych terminach dla mężczyzn, natomiast kobiety mogą go zwiedzać tylko przez 12 dni w roku. Na co dzień mnisi wiodą pustelniczy żywot i nie kontaktują się ze światem zewnętrznym. Ze wzgórza klasztornego rozpościera się piękna panorama Krakowa.

33. Rydlówka

Atrakcja Krakowa idealna dla wycieczek szkolnych i nauczycieli języka polskiego. W dzielnicy Bronowice znajduje się dworek „Rydlówka”, w którym odbyło się słynne wesele opisane przez Stanisława Wyspiańskiego. Dworek został wybudowany w 1894 roku przez Władysława Tetmajera. Słynne wesele odbyło się w 1900 roku, kiedy poeta Lucjan Rydel ożenił się z Jadwigą Mikołajczykówną. Osiem lat później Lucjan Rydel odkupił dworek od Tetmajera i po przebudowie zamieszkał w nim z rodziną. Dawniej w dworku mieściło się Muzeum Młodej Polski.

W 2018 roku dworek został otwarty po remoncie, obecnie mieści się w nim muzeum z ekspozycją w czterech izbach. Możemy zobaczyć wystawę obrazów Władysława Tetmajera i jego przyjaciół o tematyce bronowickiej, portrety i pamiątki związane z rodziną Rydla i Tetmajera, a także stroje bronowickie oraz ubranie krakowskie Jadwigi Rydlowej i kaftan jej brata.

Muzeum znajduje się na Trasie Kulturowej Bronowice Małe – Mydlniki.

34. Cmentarz Rakowicki

Zwiedzanie Krakowa kończymy kierując się z peryferii miasta w okolicę dworca kolejowego Kraków Główny. Miłośnicy historii powinni zobaczyć Cmentarz Rakowicki – najbardziej znaną nekropolię w Krakowie, gdzie spoczywają osoby zasłużone dla Polski i Krakowa. Cmentarz zajmujący powierzchnię 42 hektarów został otwarty w 1803 roku. Wśród 75 tysięcy grobów natrafimy na arcydzieła rzeźbiarstwa nagrobkowego, w tym pomniki autorstwa Ksawerego Dunikowskiego

W centralnym punkcie cmentarza stoi kaplica pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego z 1861 roku. Groby wybitnych mieszkanców Krakowa znajdują się przy Alei Zasłużonych. W kwaterze wojskowej zobaczymy grób rodziców Jana Pawła II – Karola i Emilii z Kaczorowskich oraz jego brata Edmunda. Wydzielono też kwatery dla żołnierzy niemieckich, radzieckich, oraz kwaterę żołnierzy brytyjskich.

35. Muzeum Armii Krajowej

Blisko dworca kolejowego można zwiedzić Muzeum Armii Krajowej, prezentujące historię Polskiego Państwa Podziemnego w czasach okupacji sowieckiej i hitlerowskiej. Zwiedzający zapoznają się z historią II Rzeczpospolitej, Kampanią Wrześniową i realiami życia w obozach jenieckich. Wyjątkowo cennym eksponatem jest dziennik majora „Hubala”, poza tym zobaczymy odręczne listy żołnierzy, dokumenty i broń. Ciekawe makiety, stanowiska multimedialne. Klimatyzowane sale wystawowe. Dodatkową zaletą są stosunkowo niskie ceny biletów wstępu.

Kraków – Podsumowanie

Na liście „Najważniejsze atrakcje Krakowa” umieściłem wybrane przez siebie atrakcje dla grup osób o różnych zainteresowaniach. Lista nie jest kompletna, ponieważ powstaną dodatkowe artykuły z ciągle rosnącą liczbą muzeów oraz atrakcji poszczególnych dzielnic. Zwiedzanie Krakowa należy planować w oparciu o listę, jednak program pobytu w Krakowie musi uwzględniać indywidualne zainteresowania.

Kraków to piękne miasto, które koniecznie należy zwiedzić, jednak należy pamiętać iż w sezonie jest tu tłoczno, a wszystko jest bardzo skomercjalizowane, przez co należy przygotować się na bardzo duże wydatki. Na szybki spacer po Starym Mieście i Kazimierzu wystarczy jeden dzień, jeśli planujemy weekendowy pobyt w Krakowie, zdążymy też zobaczyć Podgórze i ze dwa muzea w centrum miasta.

Kraków posiada bardzo dobrze rozwiniętą bazę noclegową, aczkolwiek ceny noclegów są bardzo wysokie, a noclegi w hostelach nie są polecane spokojnym osobom lubiącym ciszę, więc warto rozważyć nocleg w którymś z mniejszych miast atrakcyjnych turystycznie, skąd można do Krakowa dojechać pociągiem, a ceny noclegów i jedzenia są znacznie niższe (np. Oświęcim, Wieliczka, Tarnów).

Baza gastronomiczna również bardzo dobrze rozwinięta. Liczne kawiarnie i restauracje, dodatkowo bary mleczne, gdzie nadal można dobrze zjeść za przystępne ceny. Koniecznie trzeba spróbować miejscowych obwarzanków.

Jeśli chcemy zaoszczędzić czas, warto rozważyć zakup Krakowskiej Karty Turystycznej uprawniającej do korzystania z komunikacji miejskiej w okresie ważności karty i wstępu do większości muzeów (ale nie do wszystkich). Karta dostępna jest w wersji 2- i 3-dniowej z przejazdami komunikacją miejską, lub w wersji 3-dniowej tylko ze wstępem do około 40 placówek.

Kraków jest także doskonałą bazą wypadową do wycieczek koleją i autobusem po Małopolsce i województwie śląskim. Propozycje wycieczek przedstawiam w osobnym artykule.

Zobacz również:

Krakowski Kazimierz – najciekawsze miejsca i atrakcje
Podgórze – najciekawsze miejsca i atrakcje
Muzea w Krakowie – najciekawsze krakowskie muzea
Pociągiem po Małopolsce – co zwiedzić i zobaczyć
Pociągiem z Krakowa – propozycje wycieczek jednodniowych
Oświęcim – najciekawsze miejsca i atrakcje
Wadowice – najciekawsze miejsca i atrakcje
Wieliczka – najciekawsze miejsca i atrakcje
Zator – najciekawsze miejsca i atrakcje