Krakowski Kazimierz reklamowany jest w mediach całego świata jako piękna dzielnica z niezwykłą atmosferą z dziedzictwem pozwalającym poznać historię krakowskich Żydów. Nic dziwnego, że przeżywa najazd turystów chcących poznać zabytki Kazimierza i zjeść coś dobrego, w którymś z licznych lokali gastronomicznych serwujących dania według najnowszych trendów.

Przygotowałem dla was listę najciekawszych miejsc i atrakcji krakowskiego Kazimierza. Niestety, krakowski Kazimierz, podobnie jak cały Kraków, jest bardzo skomercjalizowany i gdybyście chcieli wszystko zwiedzić, stracicie bardzo dużo pieniędzy. Na szczęście można po prostu pospacerować po dzielnicy bez zbędnych wydatków.

Krakowski Kazimierz znajduje się na dawnej wyspie leżącej tuż pod murami miasta. Osiadali tam liczni kupcy, ponieważ przez wyspę przebiegał szlak łączący Kraków z Bochnią i Wieliczką – ośrodkami wydobycia i handlu solą.  Wschodnia część Kazimierza, o czym przypominają tablice na niektórych kamienicach, leży na terenie dawnej wsi Bawół. Kazimierz Wielki chciał tam wybudować siedzibę Uniwersytetu Krakowskiego, lecz plany te przerwała śmierć króla.

W XV i XVI wieku w Kazimierzu osiedlali się Żydzi wypędzani z innych krajów. W czasie potopu szwedzkiego Kraków i Kazimierz zostały zniszczone, a Żydzi stanęli po stronie Szwedów.

Odrodzenie Krakowa i Kazimierza datuje się na przełom XIX i XX wieku. Okres rozkwitu przerwała druga wojna światowa. Początkowo nic nie zapowiadało późniejszych wydarzeń. W 1940-1941 Żydów wysiedlono do getta na Podgórzu. Niewielu przeżyło wojnę i pozostało w Krakowie.

W czasach PRL-u władze próbowały zrobić z Kazimierza dzielnicę twórców i intelektualistów.

W latach dziewięćdziesiątych dzielnica podupadała, dopiero na początku XXI wieku, wraz z rozwojem turystyki, rozpoczęto promowanie Kazimierza i szereg remontów. Dziś przenikają się tu elementy kultury żydowskiej i chrześcijańskiej, turyści mogą zwiedzać ciekawe miejsca i muzea, dzielnica odżyła.

W artykule krótko opisuję również zabytki żydowskie Kazimierza. Ważne informacje dla zwiedzających:

– każdy piątek ze względu na rozpoczynający się Szabat synagogi zamykane są dwie godziny wcześniej,
– w soboty synagogi są niedostępne dla turystów
– synagogi są nieczynne dla zwiedzających podczas świąt żydowskich oraz modlitw.
– każdej synagodze można wypożyczyć nakrycie głowy dla mężczyzn.
– wstęp do każdej synagogi wymaga kupna cegiełki. Cegiełka kojarzy nam się z dobrowolnym datkiem, w rzeczywistości to obowiązkowy zakup, więc słowo „cegiełka” należy rozumieć jako „bilet”

Ostatnia aktualizacja: 01.10.2023

 

Ulica Szeroka

Ulica Szeroka to najładniejsze miejsce Kazimierza, dawniej centrum osady żydowskiej na terenie dawnej wsi Bawół. Osada żydowska była otoczona murem, którego resztki zachowały się tuż przy Synagodze Starej. Synagoga Stara należy do najstarszych zachowanych synagog w Polsce i w Europie, aczkolwiek na pierwszy rzut oka nie wydaje się, abyśmy oglądali synagogę.

W Synagodze Starej obecnie mieści się oddział Muzeum Historii Miasta Krakowa. W środku można obejrzeć wystawę Dzieje i kultura Żydów Krakowskich.

Druga atrakcja ulicy Szerokiej to cmentarz żydowski Stary i synagoga Remuh. Cmentarz należy do najstarszych zachowanych cmentarzy żydowskich w Europie – pierwsze pochówki miały tu miejsce już w 1551 roku, kiedy chowano ofiary zarazy. Synagoga Remuh została wybudowana w połowie XVI wieku. W synagodze nadal odbywają się nabożeństwa.

Wstęp do synagogi płatny, ceny umiarkowane. Bilet jest wymagany również, jeśli chcemy zwiedzać cmentarz żydowski. Nie wiem, czy chodzi o jeden bilet na dwa obiekty, czy na każdy trzeba kupować osobno.

Obok wejścia do synagogi postawiono ławeczkę Jana Karskiego. Została odsłonięta w 2016 roku jako siódma ławeczka na świecie upamiętniająca historyka i dyplomatę.

Niepozorny budynek przy ulicy Szerokiej 16 to Synagoga Poppera z 1620 roku, gdzie na piętrze mieści się księgarnia.

Ulica Szeroka wygląda bardzo ładnie, po obu stronach można coś zjeść w licznych lokalach gastronomicznych (ceny bardzo wysokie). Ogólne wrażenie psują samochody zaparkowane na środku.

Synagoga Kupa 

Synagoga Kupa to druga z synagog udostępnionych do zwiedzania. Znajduje się blisko ulicy Szerokiej. Słowo „kupa” oznacza w języku hebrajskim „składkę członków gminy”, synagoga została zbudowana w 1643 roku ze składek kazimierskich złotników [1]. W synagodze w każdy Szabat odbywają się nabożeństwa, organizowane są też przyjęcia dla członków gminy żydowskiej.

Obok synagogi widać fragmenty muru obronnego Kazimierza.

Godziny otwarcia:
sezon letni: 9:30 – 18:00
sezon zimowy: 9:30 – 16:00

Ceny biletów: 6 złotych (bilet normalny); 3 złote (bilet ulgowy)

Synagoga Tempel

Z zewnątrz najładniejsza synagoga w Krakowie, położona na narożnej posesji u zbiegu ulic Miodowej i Podbrzezie. Wybudowana w latach 1860-1862. W synagodze często odbywają się uroczystości związane z obchodami świąt żydowskich, jak również Dni Judaizmu.

Godziny otwarcia:
sezon letni: 10:00-18:00
sezon zimowy: 10:00-16:00

Wstęp kosztuje 10 złotych (bilet normalny) i 5 złotych (bilet ulgowy)

Synagoga Izaaka

Synagoga z 1644 roku, wybudowana w stylu wczesnobarokowym. Położona u zbiegu ulic Kupa i Izaaka, ufundowana przez Izaaka Jakubowicza. Z zewnątrz wygląda przeciętnie, różni się od innych krakowskich synagog.

W synagodze Izaaka mieści się obecnie Fundacja Chabad Lubawicz Kraków. Brak informacji na temat możliwości zwiedzania.

Synagoga Wysoka

Synagoga Wysoka znajduje się przy ulicy Józefa 36 i trudno jej nie zauważyć. Została zbudowana w 1566 roku na mocy przywileju Zygmunta Augusta II. Z zewnątrz zaniedbana, jednak nadaje jej to uroku. W środku część pomieszczeń zajmuje wydawnictwo, na parterze czynna jest księgarnia. Jak informuje strona gminy żydowskiej odpłatnie można zwiedzać salę modlitewną, lecz nie ma informacji na temat godzin otwarcia ani cen biletów.

Okrąglak

Interesującym miejscem na mapie krakowskiego Kazimierza jest Plac Nowy, niewielkie targowisko z kilkunastoma straganami, na których sprzedawcy oferują różne przedmioty kolekcjonerskie. Pośrodku placu stoi charakterystyczny budynek, tak zwany „Okrąglak”.

Okrąglak został wybudowany w 1900 roku. Składa się z dwóch części wewnętrznej hali i okalającego ją pierścienia z punktami handlowymi zbudowanym na planie dwunastokąta. Części oddzielone są niezadaszonym korytarzem tworzącym wejście do sklepików Do obiektu prowadzą dwa ustawione symetrycznie wejścia od strony zachodniej i wschodniej. [2]

W 1927 roku Okrąglak został wydzierżawiony gminie żydowskiej na miejsce rytualnego uboju drobiu. Podczas okupacji niemieckiej rzeźnię zlikwidowano, a budynek ponownie pełnił funkcję hali targowej.

Podczas mojej ostatniej wizyty w Okrąglaku działało kilka punktów gastronomicznych oferujących najróżniejsze zapiekanki. Za zapiekankami ustawiały się długie kolejki uczniów, studentów i turystów. Nie wiem, czym się różnią od zwykłych zapiekanek.

Od lat pojawiają się informacje o remoncie Okrąglaka i przebudowie Placu Nowego, jednak na razie pełni on nadal funkcję hali targowej i wciąć można delektować się zapiekankami.

Krakowski Okrąglak

Okrąglak na Kazimierzu

Plac Wolnica

Plac Wolnica dawniej tworzył część rynku dawnego Kazimierza. Na placu odbywał się handel, stał też ratusz. W połowie XIX wieku wyburzono dużą część zabytkowej zabudowy, a powierzchnię rynku znacznie zmniejszono. Obecnie miejsce wydaje się trochę zaniedbane. Co jakiś czas odbywają się tu imprezy, z dodatkowych elementów krajobrazu należy wymienić fontannę Trzej Grajkowie, tablicę na jednej z kamienic przypominających o pozostałościach zabudowań po planowanej budowie Uniwersytetu Krakowskiego we wsi Bawół oraz gołębie zanieczyszczające plac.

Z dawnej zabudowy pozostał ratusz, w którym mieści się Muzeum Etnograficzne.

Muzeum Etnograficzne czynne jest od wtorku do niedzieli w godzinach 10:00-19:00. Wstęp płatny, ceny umiarkowane.

Plac Wolnica, chociaż zaniedbany, również podobał mi się, a ratusz to dzieło sztuki.

Tuż przy Placu Wolnica wznosi się Bazylika Bożego Ciała. Budowana była od końca XIV do XVI wieku w miejscu, gdzie według legendy znaleziono skradzione wcześniej hostie.

W czasie mojej wizyty trwała renowacja bazyliki, więc nie udało mi się zwiedzić świątyni, ale z zewnątrz prezentuje się bardzo dobrze.

Z Placu Wolnica widać także okazały gmach Szpitala ojców Bonifatrów oddany do użytku w 1906 roku.

Muzeum Inżynierii i Techniki

Muzeum Inżynierii Miejskiej to jedno z najciekawszych krakowskich muzeów przeznaczonych dla mężczyzn. Placówka mieści się na terenie dawnej zajezdni tramwajowej przy ulicy świętego Wawrzyńca.

Dawniej znane pod nazwą Muzeum Inżynierii Miejskiej ma swoją siedzibę w dawnej zajezdni tramwajowej. W styczniu 2023 roku oddano do użytku wyremontowaną część muzeum, dzięki czemu można zobaczyć odrestaurowane pojazdy w dziale motoryzacji i tramwaje. Muzeum w dużej części poświęcone jest rozwojowi transportu publicznego, a także urbanistyce Krakowa od czasów lokacji po czasy współczesne. Jedno z najciekawszych muzeów w Krakowie, polecana atrakcja Krakowa dla młodzieży i mężczyzn. Ceny umiarkowane jak na tak nowoczesne muzeum.

Cmentarz Nowy

Drugi z cmentarzy żydowskich na Kazimierzu, położony za torami (z Szerokiej idzie się około 10 minut). Zwiedzanie bezpłatne. Przed wejściem jednak stoją pracownicy i prawdopodobnie mężczyźni muszą założyć jarmułkę. Przyznam szczerze, że obejrzałem tylko zza ogrodzenia, bowiem zniechęciły mnie ceny przy starym cmentarzu żydowskim.

Cmentarz żydowski nowy został założony w 1800 roku. W czasie drugiej wojny światowej zdewastowany przez Niemców. Część macew posłużyła do budowy chodników w obozie w Płaszowie.

Podobno nadal odbywają się tu pochówki ludności żydowskiej. Cmentarz bardzo ładny, trochę zaniedbany, lecz posiada atmosferę specyficzną dla takich miejsc. Wejście od ulicy Miodowej, tuż przy przepuście pod linią kolejową. Okolica bardzo zaniedbana, w nocy bałbym się tamtędy iść. Obok bramy do cmentarza znajduje się dom przedpogrzebowy.

Klasztor na Skałce

Na koniec inne ciekawe miejsc – klasztor i kościół na Skałce, położone w innej części Kazimierza i widoczne znad Wisły. Warto zwiedzić bazylikę świętego Michała Archanioła, a przede wszystkim Panteon Narodowy – kryptę, w której spoczywają zasłużeni Polacy.

Krypta znajduje się pod kościołem, została częściowo wykuta w skale. Spoczywają tu między innymi Jan Długosz, Adam Asnyk, Stanisław Wyspiański i Czesław Miłosz.

Panteon Narodowy nie zawsze jest dostępny. Wstęp płatny, ale opłata symboliczna.

Według legend i kronikarzy, to właśnie w świątyni na Skałce (tzn. w kościele, który dawniej stał w tym miejscu), miał zginąć św. Stanisław patron Polski.

Informacje praktyczne

Z dworca kolejowego Kraków Główny na Kazimierz dojdziemy pieszo w ciągu 20-30 minut, w zależności od wybranej trasy. Można podjechać którymś z tramwajów, lecz oszczędność czasu niewielka, a ja osobiście wolę spacer, ponieważ przy okazji zwiedzam Stare Miasto.

W punktach informacji turystycznej (między innymi na dworcu Kraków Główny i w Rynku) możemy kupić mapę Krakowa i Kazimierza z zaznaczonymi zabytkami, restauracjami i innymi atrakcjami. W 2019 roku kosztowała 8 złotych.

Krakowski Kazimierz słynie z licznych lokali gastronomicznych oferujących dania różnych kuchni świata, znajdziemy też też food-trucki, lecz moim zdaniem ceny są wygórowane, nawet jak na Kraków. Gdybym chciał coś zjeść, wybrałbym raczej bar orientalny z jedzeniem na wagę w Galerii Kazimierz (naprzeciwko nowego cmentarza żydowskiego). Jeśli zwiedzanie Kazimierza zakończymy na Galerii Kazimierz i będziemy wracać do centrum ulicą Daszyńskiego, po drodze warto wstąpić do baru mlecznego – niepozorny Bar Mleczny „Targowy” to jeden z najstarszych krakowskich barów mlecznych

Na Kazimierzu brakuje toalet publicznych. Szalety publiczne czynne są jedynie na Placu Nowym i przy wejściu do synagogi Remuh przy ulicy Szerokiej (w obu przypadkach płatne), poza tym w razie pilnej potrzeby można jedynie iść do bramy którejś z zaniedbanych kamienic. Wypadałoby to poprawić. Toalet nie ma na przykład na Placu Wolnica, gdzie po prostu powinny być.

Poczucie zagrożenia w dzień niewielkie.

Podsumowanie

W artykule krótko opisałem najważniejsze zabytki i atrakcje Kazimierza, które moim zdaniem warto zobaczyć, chociażby z zewnątrz Krakowski Kazimierz to obowiązkowy punkt wizyty w Krakowie, jednak moim zdaniem nie jest tak piękny, jak można wyczytać w różnych folderach turystycznych i w mediach branżowych.

W niektórych miejscach rzeczywiście można poczuć atmosferę dawnych czasów, w innych można się wyciszyć, ale duża część dzielnicy wymaga prac remontowych.

Krakowski Kazimierz, podobnie zresztą jak cały Kraków, jest bardzo skomercjalizowany. Ceny biletów niby nie są wysokie, ale jeżeli podliczyć wszystko, koszty zwiedzana będą wysokie. Z drugiej strony nie ma co się dziwić, to ogromny biznes.

Krakowski Kazimierz na pewno warto zobaczyć, spacer po dzielnicy przecież nic nie kosztuje.

Zobacz również:

Kraków – najciekawsze miejsca i atrakcje
Podgórze – najciekawsze miejsca i atrakcje
Muzea w Krakowie – najciekawsze krakowskie muzea
Pociągiem po Małopolsce – co zwiedzić i zobaczyć
Pociągiem z Krakowa – propozycje wycieczek jednodniowych
Oświęcim – najciekawsze miejsca i atrakcje
Wadowice – najciekawsze miejsca i atrakcje
Wieliczka – najciekawsze miejsca i atrakcje
Zator – najciekawsze miejsca i atrakcje