Gdańsk, podobnie jak całe Trójmiasto, posiada dużo połączeń kolejowych pociągami wszystkich kategorii. W artykule przedstawię krótko miejsca, które warto rozważyć na wycieczkę jednodniową pociągiem z Gdańska. W innych artykułach z tej serii założyłem wartość graniczną dwóch godzin od ostatniej stacji w Gdańsku do pierwszej stacji na terenie opisywanego miasta dla pociągów regionalnych, jednak w przypadku Gdańska zwiększyłem limit czasowy o 15-20 minut, dzięki czemu mogłem umieścić na liście kilka interesujących miejsc.

Pociągiem z Gdańska – spis treści

1. Kierunek Hel
2. Kierunek Bydgoszcz
3. Kierunek Elbląg
4. Kierunek Kartuzy/Kościerzyna
5. Kierunek Chojnice
6. Kierunek Słupsk

Strona główna —> Pociągiem po Polsce

Zastrzeżenie
Nie podaję odnośników do stron muzeów i innych atrakcji, ponieważ nie byłbym w stanie kontrolować, czy odnośniki są aktualne. Jeśli moje informacje okażą się przydatne, będę wdzięczny za drobne wsparcie bloga, co pozwoli mi utrzymać i rozwijać projekt.

1. Kierunek Hel

Prawdopodobnie najpopularniejszy kierunek wycieczek jednodniowych pociągiem z Gdańska, jak i całego Trójmiasta, przynajmniej jeśli chodzi o sezon letni (może poza Malborkiem). Pociągi regionalne kursują na trasach Gdynia – Hel i Gdynia – Władysławowo, więc konieczna jest przesiadka w Gdyni (w sezonie kursuje także pociąg Tur Chojnice – Hel). Jedna z najpiękniejszych polskich linii kolejowych, za Puckiem z okien pociągu niemal przez cały czas widać Zatokę Pucką.

Gdynia – stosunkowo młode miasto, na pierwszy rzut oka mało interesujące. Piękny dworzec Gdynia Główna, w drodze nad morze warto przyjrzeć się budynkom – znajdziemy sporo przykładów tzw. budownictwa okrętowego. Najważniejszy z nich to tzw. „Bankowiec”. Jedno z trzech polskich miast, w którym kursują trolejbusy. Najciekawsze atrakcje znajdują się przy Skwerze Kościuszki – udostępniony do zwiedzania słynny żaglowiec „Dar Pomorza” i okręt ORP „Błyskawica”. W pobliżu także nowoczesne Muzeum Emigracji, Muzeum Marynarki Wojennej i Muzeum Miasta Gdyni. Dla miłośników transportu atrakcją może być krótki przejazd kolejką linowo-terenową na Kamienną Górę. Koło Skweru Kościuszki rozpoczyna się promenada prowadząca aż do Sopotu.

Puck – przyjemne miasto, również może posłużyć jako baza wypadowa, o ile znajdziemy niedrogie noclegi. Sercem miasta jest prostokątny, zabetonowany rynek. Warto zobaczyć kościół św. Piotra i Pawła oraz Muzeum Ziemi Puckiej z kilkoma oddziałami.

Władysławowo – popularna miejscowość wypoczynkowa, z niedawno wyremontowanym dworcem kolejowym. Największą atrakcją są bardzo ładne, ale również bardzo zatłoczone w sezonie letnim plaże. Można zwiedzić socrealistyczny Dom Rybaka z udostępnionym tarasem widokowym, skąd rozpościera się widok na całą Mierzeję Helską. W budynku działa także niewielkie Muzeum Motyli. We Władysławowie znajdziemy niewielki oddział Muzeum Ziemi Puckiej. W pobliżu Władysławowa warto zobaczyć latarnię morską Rozewie.

Jastarnia – również miejscowość wypoczynkowa, można zobaczyć neogotycki kościół Nawiedzenia NMP z 1932 r., którego elementy wyposażenia nawiązują do stylu okrętowego, a także czynną w sezonie jedną z tradycyjnych chat rybackich.

Hel – stacja końcowa. Ładne plaże, obowiązkowe punkty pobytu w Helu to Muzeum Obrony Wybrzeża z czynną sezonowo krótką linią kolei wąskotorowej, fokarium, można też rozważyć wizytę w Muzeum Rybołówstwa Morskiego, urządzonym w nieczynnym kościele.

2. Pociągiem z Gdańska – kierunek Bydgoszcz

Również popularna trasa wycieczkowa, przy czym umieszczona na liście Bydgoszcz to raczej propozycja na wycieczkę weekendową (najważniejsze atrakcje w centrum, bez muzeów, da się zobaczyć w jeden dzień). Szkoda, że zlikwidowano linie kolejowe do Gniewu, Nowego i Świecia. W przypadku tej linii polecam również dojazd busami do Świecia i Chełmna ze stacji Terespol Pomorski lub Laskowice Pomorskie.

Sopot – popularna miejscowość wypoczynkowa. Dworzec kolejowy przypominający galerię handlową (zachowano zabytkowy, stylowy peron), z dworca bardzo blisko do Monciaka – deptaku prowadzącego nad słynne molo. Po drodze mijamy kościół św. Jerzego i Krzywy Domek. Przy molo warto zwrócić uwagę na zakład balneologiczny i piękny Grand Hotel oraz latarnię morską. W różnych częściach Sopotu natrafimy na zabytkowe wille, chętni mogą zwiedzić też grodzisko. Bardzo wysokie ceny.

Tczew – przeciętne miasto, centrum oddalone o około 15 minut piechotą od dworca. Z daleka można zobaczyć zabytkowe mosty kolejowe nad Wisłą, w tym monumentalny, zamknięty już most drogowo-kolejowy. Centrum przeciętne, ładny budynek Poczty Polskiej, kilka kościołów i zrewitalizowany bulwar nad Wisłą. Z instytucji muzealnych można zwiedzić, jeśli ktoś lubi tematykę rzeczno-żeglugową, Centrum Konserwacji Wraków Statków oraz Muzeum Wisły – oddziały Narodowego Muzeum Morskiego.

Pelplin – w miasteczku warto zobaczyć zespół opactwa Cystersów z bazyliką katedralną Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz Muzeum Diecezjalnym.

Miłośnicy archeologii kolejowej powinni wybrać się na spacer śladem zlikwidowanej linii kolejowej Twarda Góra – Nowe (6 km) – zachował się budynek dawnego dworca w Nowem, jak również śladem linii kolejowej Morzeszczyn – Gniew (11 km); w trakcie opracowywania artykułu zachowało się niemal kompletne torowisko oraz budynek dawnego dworca w Gniewie (pełni funkcje mieszkalne). W Gniewie można też zobaczyć część zamku udostępnioną do zwiedzania (większa część została zaadaptowana na hotel).

Świecie (dojazd busem) – miasto znane z zamku położonego w widłach rzek Wdy i Wisły, wzniesionego w latach 1335-1350 i przez długi czas popadającego w ruinę. Obecnie krzywa wieża zamku została udostępniona turystom. Dzisiejsze Świecie położone jest daleko od Wisły – zostało przeniesione po jednej z wielu katastrofalnych powodzi w latach 1858-1885. Po starej lokalizacji pozostał kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św Stanisława z drugiej połowy XIV wieku oraz fragmenty murów miejskich. W dzisiejszym centrum można zwiedzić Izbę Regionalną Ziemi Świeckiej. Pomiędzy Świeciem a Sartowicami rozpościerają się Czarcie Góry, tzw. „Diabelce” – strome zbocza poprzecinane jarami, wzdłuż których utworzono szlak turystyczny z punktami widokowymi.

Chełmno (dojazd busem) – ładne miasteczko, promujące się jako „Miasto Zakochanych”; w dawnych czasach należało do Związku Hanzeatyckiego. Posiada jeden z największych rynków w Polsce, w ratuszu mieści się Muzeum Ziemi Chełmińskiej i punkt informacji turystycznej. W obrębie murów miejskich zachowało się sporo kościołów, najważniejszy z nich to kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (1280-1320). Prawie w całości zachowały się mury miejskie, od strony północnej i wschodniej przylegają do nich zrewitalizowane Planty. Na Plantach dla miłośników historii przygotowano Park Miniatur Zamków Krzyżackich, udostępniony bezpłatnie. W Chełmnie zachował się budynek dawnego dworca kolejowego, ale raczej nie dojadą tu już pociągi.

Bydgoszcz – władze miasta w ostatnich dwudziestu latach zainwestowały mnóstwo pieniędzy w rewitalizację Śródmieścia oraz turystykę. Efekt robi wrażenie. Z dworca głównego do najciekawszych miejsc w centrum miasta dojdziemy piechotą w 15-20 minut, można też podjechać tramwajem. Zdecydowanie najlepszą trasą jest spacer wzdłuż brzegów Brdy. Idąc bulwarem dojdziemy do Wyspy Młyńskiej, moim zdaniem najpiękniejszego miejsca w Bydgoszczy. Wyspa Młyńska została poddana rewitalizacji i efekt jest spektakularny. Miejsce w sezonie letnim ożyło, znajdziemy tu szereg interesujących i niedrogich muzeów, jak również słynną Bydgoską Wenecję.

Dalsza część Śródmieścia również może się podobać. Najważniejsze miejsce to Stary Rynek, gdzie podczas okupacji rozebrano zachodnią pierzeję, odsłaniając budynek kolegium jezuickiego, a najważniejszy zabytek to katedra pw. św. Marcina i Mikołaja wzniesiona w latach 1466-1502. O przeszłości miasta przypomina makieta, na której zobaczymy między innymi nieistniejący już bydgoski zamek.

Bydgoszcz to miasto muzeów. W przewodnikach najczęściej opisywane jest Muzeum Historii Mydła i Brudu, natomiast w centrum warto zobaczyć co najmniej kilka oddziałów Muzeum Okręgowego, między innymi Europejskie Centrum Pieniądza w budynku dawnej mennicy z wystawą przedstawiającą unikalny „Skarb Bydgoski”, Spichrze nad Brdą (wystawy dotyczące historii i życia w międzywojennej Bydgoszczy) oraz zbiory archeologiczne. Dla miłośników sztuki godny polecenia jest Dom Leona Wyczółkowskiego. Poza strukturami Muzeum Okręgowego działają między innymi Muzeum Wodociągów (jeden oddział w odnowionej wieży ciśnień) i Muzeum Wojska Polskiego. Na mapę muzeów w Bydgoszczy w ostatnim czasie dołączyły również Apteka pod Łabędziem i Muzeum Kanału Bydgoskiego. Miasto posiada szereg innych atrakcji (m.in. Exploseum i Park Myślęcinek), ale jeden dzień to zdecydowanie za mało.

3. Kierunek Elbląg

Bardzo popularną trasą na wycieczkę pociągiem z Gdańska jest trasa przez Tczew do Malborka. Pociągi na tym odcinku są bardzo zatłoczone. Można pojechać dalej i zwiedzić Elbląg, ewentualnie po zakończeniu remontu linii Malbork – Grudziądz kontynuować podróż z Malborka do Kwidzyna. Za Malborkiem pociągi pustoszeją. W drodze do Elbląga pociąg przejeżdża przez mosty kolejowe nad Wisłą w Tczewie i nad Nogatem w Malborku.

Malbork – miasto słynne na całym świecie z Zamku Krzyżackiego. Niemal cała historyczna zabudowa została zniszczona podczas drugiej wojny światowej. Oprócz odbudowanego zamku należy zwrócić uwagę na jeden z najpiękniejszych polskich dworców kolejowych. Zachowało się kilka zabytkowych świątyń, na tle zabudowy wyróżniają się budynek Poczty Polskiej i dawne koszary. Osoby zainteresowane historią miasta powinny zwiedzić Muzeum Miasta Malbork.

Z Malborka można wybrać się autobusem do Nowego Dworu Gdańskiego, skąd kursuje Żuławska Kolej Dojazdowa.

Kwidzyn (fakultatywnie) – po zakończeniu remontu linii kolejowej Malbork – Grudziądz warto wybrać się do Kwidzyna, gdzie również niemal całe miasto legło w gruzach podczas zawieruchy wojennej w 1945 roku. Do zobaczenia jest mylony z zamkami krzyżackimi Zamek Kapituły Pomezańskiej z lat 1320-1345 wraz z katedrą św. Jana Ewangelisty.

Elbląg (fakultatywnie) – kolejne z miast, które można zwiedzić, ale można też sobie darować. Centrum w dużym stopniu odbudowane po zniszczeniach z 1945 roku, ale mimo wszystko to nie to samo. Najważniejsze budowle to katedra św. Mikołaja i Brama Targowa, koniecznie należy odwiedzić Muzeum Archeologiczno-Historyczne. Szkoda, że od dawna nie kursują pociągi po rozpoczynającej się w Elblągu Kolei Nadzalewowej – linia miała ogromny potencjał turystyczny.

4. Kierunek Kościerzyna/Kartuzy

Od 2015 roku dużo łatwiej dojechać pociągiem z Gdańska na tereny Kaszub. Niestety, kolej nie dociera do wielu interesujących miejsc, dlatego najlepiej połączyć wycieczkę pociągiem z wycieczką rowerową. Raczej należy zapomnieć o powrocie pociągów pasażerskich do Bytowa.

Pępowo – wieś Pępowo powinna być obowiązkowym punktem wycieczek fanów motoryzacji. Grupa pasjonatów stworzyła i prowadzi niewielkie Muzeum Volkswagena z kolekcją starych samochodów.

Żukowo – warto zobaczyć tutejszy kościół poklasztorny z cmentarzykiem przykościelnym. Kościół wzniesiony w XIII wieku jest najstarszym zabytkiem architektonicznym na Kaszubach.

Kartuzy – miasteczko położone pomiędzy dwoma jeziorami, dobra baza wypadowa do wycieczek pieszych i rowerowych po kaszubskich szlakach turystycznych, czyli tzw. Szwajcarii Kaszubskiej. W samych Kartuzach można zobaczyć kolegiatę z dachem w kształcie wieka trumny i Muzeum Kaszubskie z kolekcją między innymi strojów ludowych i zabawek.

Kościerzyna – warte odwiedzenia nieduże miasto, znane w całej Polsce ze skansenu kolejowego, wchodzącego w skład Muzeum Ziemi Kościerskiej. Główny budynek Muzeum Ziemi Kościerskiej mieści się w budynku dawnego, neogotyckiego ratusza z 1845 roku. W Kościerzynie znajdziemy jeszcze Muzeum Akordeonu i muzeum starych amerykańskich samochodów. Z zabytków sakralnych należy wymienić neobarokowy kościół św. Trójcy.

5. Kierunek Chojnice

Pociągiem z Gdańska do Chojnic możemy dojechać przez Kościerzynę (bardzo mało połączeń Kościerzyna – Chojnice) lub przez Tczew. Obie trasy zostały opisane w poprzednich rozdziałach. Z Tczewa do Chojnic jedziemy znaną wśród miłośników kolei Ostbahn. Po drodze warto zatrzymać się w Starogardzie.

Starogard – nieduże miasto na kilkugodzinną wycieczkę. Wyremontowany dworzec kolejowy, ładne okolice rynku. Najważniejsze zabytki to baszty, kościoły św. Mateusza i św. Katarzyny, zaniedbany Pałac Wiecherta. W wolnym czasie można pospacerować ścieżką w Dolinie Wierzycy lub zwiedzić któreś z dwóch muzeów: Muzeum Kociewskie lub Muzeum 2. Pułku Szwoleżerów.

Chojnice – ważny węzeł kolejowy z ładnym centrum, oddalonym o około 1,5 km od dworca kolejowego. Jeden z najładniejszych rynków w regionie; na elewacjach kamienic w centrum można dostrzec ornamenty roślinne i zwierzęce. Pomieszczenia Bramy Człuchowskiej i kilku innych elementów dawnych fortyfikacji zajmuje Muzeum Historyczno-Etnograficzne. Z zabytków sakralnych wyróżniają się bazylika Ścięcia św. Jana Chrzciciela, zbudowana w połowie XIV w., oraz położony po sąsiedzku kościół Zwiastowania NMP. W sezonie letnim można podjechać autobusem podmiejskim nad Jezioro Charzykowskie.

Piętnaście minut jazdy autobusem lub pociągiem (tych drugich jest jak na lekarstwo) leży Człuchów. Do miasta można przyjechać na chwilę zwiedzić Muzeum Regionalne w pozostałościach po dawnym zamku lub wypocząć nad jeziorem.

6. Kierunek Słupsk

Wycieczki pociągiem z Gdańska w kierunku Słupska nie są tak popularne, jak na Półwysep Helski, czy do Malborka. Na trasie wybrałem trzy warte odwiedzenia miasta, w sezonie letnim dodatkowo można dojechać pociągiem do Łeby, przy czym nie wiem, czy w tym i w następnych latach będą tam dojeżdżały tylko pociągi pospieszne, czy może również pojawią się pociągi regionalne.

Wejherowo – kaszubskie miasto z zaskakująco zadbanym centrum i ładnym rynkiem, przy którym zachował się kościół św. Trójcy z 1755 r. z późnobarokowymi ołtrzami i ratusz z 1908 r. Najbardziej znaną atrakcją Wejherowa jest kalwaria z 26 stacjami ufundowana przez założyciela miasta – Jakuba Wejherta w połowie XVIII wieku. W parku miejskim można zobaczyć Pałac Przebendowskich, obecnie siedzibę Muzeum Piśmiennnictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej.

Lębork – nieduże miasto; kilka interesujących miejsc w centrum miasta. Wizytówką miasta jest Zamek Krzyżacki, który w trakcie opracowywania artykułu był niedostępny do zwiedzania. W kamienicy z 1910 roku warto zwiedzić zbierające bardzo dobre recenzje Muzeum w Lęborku. W mieście znajduje się także Sanktuarium św. Jakuba położone na trasie Pomorskiej Drogi św. Józefa. Niedawno zrewitalizowano zachowane fragmenty obwarowań miejskich. Godny uwagi jest także ratusz z 1900 roku oraz kościół pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski.

Słupsk – średniej wielkości miasto, którego symbolem jest ratusz, gdzie wewnątrz zwracają uwagę witraże i malowidła poświęcone historii miasta. W Zamku Książąt Pomorskich z XVI wieku mieści si Muzeum Pomorza Środkowego, znane z bogatej kolekcji dzieł Witkacego. Częścią kompleksu zamkowego jest Brama Młyńska oraz spichlerz. Zachowały się fragmenty murów obronnych z bramami miejskimi.

Łeba (sezonowo) – w sezonie z Lęborka można dojechać pociągiem do Łeby – popularnej miejscowości wypoczynkowej z pięknymi plażami i ciekawymi okolicami (dokąd już nie dojeżdżają pociągi). Największe atrakcje miasta to ruiny kościoła św. Mikołaja z 1286 roku, zniszczonego przez sztorm w 1570 r., stary cmentarz ewangelicki, Aleja Prezydentów RP z brązowymi odlewami dłoni wszystkich polskich prezydentów po 1989 r. oraz dom przy ulicy Kościuszki 86 – najstarszy dom w Łebie. W okolicy Słowiński Park Narodowy oraz skansen w Klukach. Bardziej komercyjne atrakcje to Ogród-Labirynt, a także Muzeum Motyli.

Pociągiem z Gdańska – podsumowanie

Przedstawione propozycje wycieczek jednodniowych pociągiem z Gdańska nie wyczerpują tematu i być może w przyszłości artykuł zostanie rozszerzony. Do części miejsc lepiej dojechać pociągami pospiesznymi.