Suwałki to dawne miasto wojewódzkie, po reformie administracyjnej w województwie podlaskim. Przez miasto codziennie przejeżdżają tysiące zmotoryzowanych zmierzających na Litwę. Z okien samochodu Suwałki wydają się mało atrakcyjne, jednak warto rozważyć choćby krótki przystanek i zwiedzanie Suwałk, ponieważ można natrafić na kilka interesujących miejsc. W artykule krótko przedstawiłem najważniejsze atrakcje Suwałk. Warto pamiętać o interesujących okolicach, pięknej przyrodzie i czystym powietrzu, które są dodatkowym atutem miasta.

Ostatnia aktualizacja: 27.09.2023

Suwałki atrakcje – spis treści:

1. Cmentarz Siedmiu Wyznań
2. Ulica Chłodna
3. Konkatedra św. Aleksandra
4. Park Konstytucji 3 Maja
5. Muzeum Okręgowe
6. Muzeum Marii Konopnickiej
7. Kościół ewangelicki Świętej Trójcy
8. Kościół św. Piotra i Pawła
9. Zabytkowe budynki koszar
10. Szlak Krasnoludków
11. Szlak murali
12. Plac Marii Konopnickiej
13. Zalew Arkadia
14. Molenna Staroobrzędowców
15. Dawne więzienie w centrum handlowym
16. Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny

1. Cmentarz Siedmiu Wyznań

Najbardziej znana atrakcja Suwałk, aczkolwiek nie najbardziej interesująca dla większości turystów. Suwalski cmentarz jest cmentarzem nietypowym, ponieważ tak naprawdę to zespół cmentarzy, na których spoczywają wierni różnych wyznań – katolicy, Żydzi, Tatarzy, prawosławni, staroobrzędowcy oraz ewangelicy (luteranie i kalwini). Największą część nekropolii stanowi cmentarz rzymskokatolicki z neogotycką kaplicą pw. Przemienienia Pańskiego pośrodku. Cmentarz żydowski został zdewastowany przez okupantów podczas drugiej wojny światowej, po wojnie uporządkowany.

Na uwagę zasługuje drewniana cerkiew pw. Wszystkich Świętych z lat 1891-1892 na cmentarzu prawosławnym, służąca wiernym do dziś. Na cmentarz muzułmański składa się kilka grobów żołnierzy Tatarskich stacjonujących w suwalskim garnizonie carskim. Ta część cmentarza była czynna w latach 1901-1914.

Cmentarz został założony około 1820 roku. W obecne miejsce został przeniesiony z dzisiejszego Parku Konstytucji 3 Maja, gdzie przed powstaniem parku stał drewniany kościół z cmentarzem.

2. Ulica Chłodna

Reprezentacyjną ulicą Suwałk jest deptak – ulica Chłodna, przez którą przebiega podobno linia wiatru wiejącego z zachodu i zimą można to mocno odczuć na własnej skórze. Zresztą Suwałki potocznie nazywane są „polskim biegunem zimna”. Ulica w godzinach popołudniowych tętni życiem, w sezonie letnim można posłuchać występów grajków i kapel, obejrzeć popisy artystów ulicznych lub posiedzieć w której z kawiarni.

Na ulicy Chłodnej powstała Aleja Gwiazd Bluesa – w chodnik wmontowano płyty upamiętniające gwiazdy występujące na Suwałki Blues Festiwal.

3. Konkatedra św. Aleksandra

Ulica Chłodna prowadzi do rynku, na którym góruje konkatedra św. Aleksandra zbudowana w latach 1820-1829 według projektu Chrystiana Piotra Aignera, zbudowana w miejscu kościoła rozebranego w 1834 roku Od 1919 roku w kościele odbywały się uroczystości wojskowe i patriotyczne, upamiętniające najważniejsze wydarzenia historyczne z dziejów Polski.

Kilkakrotnie remontowany i przebudowywany, w październiku 1944 roku wycofujący się Niemcy wysadzili obie wieże kościelne, które odbudowano dopiero w 1961 roku. W 1992 roku kościół podniesiony do rangi konkatedry. Jest to okazały kościół w stylu klasycystycznym, stylu dominującym w zabudowie centrum Suwałk.

4. Park Konstytucji 3 Maja

Suwałki znane są z okolicznych terenów zielonych, lecz również w centrum nie brakuje zieleni. Obok rynku i konkatedry rozpościera się zadbany Park Konstytucji 3 Maja. Nieduży park z fontanną i zegarem słonecznym został zrewitalizowany w 2012 roku. Zajmujący powierzchnię 2,6 hektara park założono już na przełomie drugiej i trzeciej dekady XIX wieku, w latach 1924-1926 przebudowany według projektu Henryka Danielewicza – ogrodnika Warszawy. Obecnie to popularne miejsce spacerów i odpoczynku na ławeczkach lub w altanie. Na terenie parku można zasięgnąć informacji w Centrum Informacji Turystycznej. Park kończy się przy Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa, dawnej cerkwi garnizonowej.

5. Muzeum Okręgowe

W niewielkiej odległości od rynku i Parku Konstytucji 3 Maja, w jednym z zabytkowych budynków przy ulicy Tadeusza Kościuszki, mieści się Muzeum Okręgowe. Na dwóch kondygnacjach umieszczono bardzo dobrze zaaranżowaną wystawę archeologiczną przedstawiającą dzieje regionu oraz wystawę malarstwa. Ciekawa jest również historia siedziby muzeum – budynek znany jako „Resursa” został zbudowany w latach 1912-1913 jako siedziba Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego w Suwałkach.

Ceny biletów stosunkowo niskie.

6. Muzeum im. Marii Konopnickiej

Również przy ulicy Tadeusza Kościuszki, niecały kilometr na południe od Muzeum Okręgowego (po drodze mijamy opisane wcześniej atrakcje), znajduje się kolejna atrakcja Suwałk – bardzo popularne Muzeum im. Marii Konopnickiej. W sierpniu 2022 roku otwarto nową wystawę stałą „Pieśń o domu” poświęconą życiu i twórczości Marii Konopnickiej. Nowa wystawa zbiera doskonałe recenzje wśród zwiedzających. Muzeum mieści się w zabytkowym budynku z połowy XIX wieku, w którym urodziła się i spędziła dzieciństwo Maria Konopnicka.

Częścią muzeum jest czynny sezonowo „Zaułek Krasnoludków” z atrakcjami dla dzieci. Wstęp do tej części płatny.

Strona internetowa: mk.muzeum.suwalki.pl

7. Kościół ewangelicki św. Trójcy

Przy zbiegu ulic Tadeusza Kościuszki i Wigierskiej zwraca uwagę bardzo dobrze wkomponowany w otoczenie ewangelicki kościół św. Trójcy z lat 1839-1841, zbudowany według projektu Wacława Ritschela i Karola Majerskiego. Fasada klasycystyczna, wnętrze skromne. Od momentu powstania służył gminie ewangelickiej. Wojny światowe przetrwał bez większych uszkodzeń, jedynie w 1944 roku Niemcy zdemontowali i wywieźli dzwony oraz organy.

Kościół zwykle zamknięty poza nabożeństwami.

8. Kościół św. Piotra i Pawła

Jeśli chodzi o suwalskie kościoły, na uwagę zasługuje na pewno Kościół świętego Piotra i Pawła przy ulicy Wojska Polskiego, naprzeciwko stadionu lekkoatletycznego. Świątynia wzniesiona w latach 1904-1906 jako cerkiew garnizonowa pod wezwaniem Aleksandra Newskiego. Po odzyskaniu niepodległości przejęta przez kościół katolicki, w 1923 roku przez duszpasterstwo wojskowe. W okresie międzywojennym przebudowana. W czasie II wojny światowej wycofujący się Niemcy wysadzili wieżę. Po wojnie kościół ponownie przebudowany, w miejscu wysadzonej wieży wybudowano dwie nowe wieże osadzone w narożnikach czoła świątyni.

9. Zabytkowe budynki koszar

Suwałki dawniej były miastem wojska. Po tamtych czasach pozostały zabytkowe budynki zespołów koszar. Przy ulicy Wojska Polskiego znajdują się budynki koszar wybudowane na przełomie XIX i XX wieku. Część budynków nadal jest zajęta przez wojsko. Charakterystyczne budynki zespołów koszar znajdziemy także przy ulicach Pułaskiego i Sejneńskiej. Te ostatnie pochodzą z 1876 roku.

10. Szlak Krasnoludków

Jedną z atrakcji Suwałk jest „Szlak Krasnoludków”. Powstał w 2013 roku w oparciu o wrocławskie krasnoludki, a podobnych szlaków powstaje w ostatnich latach sporo w całej Polsce. Suwalski szlak składa się z ośmiu krasnoludków, bohaterów powieści „O Krasnoludkach i o sierotce Marysi” autorstwa Marii Konopnickiej, której imieniem nazwano też atrakcję. Nieduże figurki krasnoludków rozrzucone są po ośmiu lokalizacjach w centrum miasta.

Krasnale znajdują się w następujących miejscach:

Koszałek Opałek – naprzeciwko domu handlowego „Arkadia”.
Pietrzyk – przed wejściem do aquaparku.
Podziomek – na słupie latarni przy ulicy Chłodnej.
Modraczek – fontanna pod centrum kultury.
Król Błystek i Kocie Oczko – przy pomniku Marii Konopnickiej na placu Marii Konopnickiej.
Mikuła i Pakuła – przed wejściem do Muzeum im. Marii Konopnickiej.
Żagiewka – na terenie stadionu piłkarskiego.

11. Szlak murali

Suwałki posiadają także szlak murali, rozmieszczonych między innymi na osiedlach. Murale w Suwałkach powstają od 2013 roku. Pierwszy z nich stworzył pochodzący z Suwałk Karol Kalinowski na ścianie domu przy ulicy Noniewicza 81. Rok później ciekawy mural namalowano na ścianie kamienicy przy ulicy Noniewicza 87. Przedstawia bramę z czterema oknami, z których spoglądają na przechodniów znani suwalczanie, w tym lekarz i społecznik Teofil Noniewicz.

Najbardziej znany mural powstał na ścianie bloku przy ulicy Emilii Plater i przedstawia Reksia – postać wymyśloną przez urodzonego w Suwałkach Lechosława Marszałka. Imponujących rozmiarów jest mural przedstawiający malarza Alfreda Wierusz Kowalskiego na ścianie bloku przy ulicy Kowalskiego 18.

Murale z czasem zanikają, powstają nowe.

12. Plac Marii Konopnickiej

Do atrakcji dla dzieci w Suwałkach należy zaliczyć Plac Marii Konopnickiej. Przy placu stoi pomnik Marii Konopnickiej, dwa krasnoludki oraz ławeczka pisarki. Pomnik odsłonięto w 2010 roku. Na pierwszy rzut oka plac nie wyróżnia się niczym szczególnym, ale po naciśnięciu specjalnego guzika „gadającej ławeczki” można usłyszeć którąś z bajek Konopnickiej, opowiadaną przez ławkę. Obok pomnika urządzono kącik zabaw dla dzieci.

13. Zalew Arkadia

Zalew Arkadia w Suwałkach to popularne miejsce wypoczynku i rekreacji mieszkańców miasta. Położony blisko centrum miasta w ostatnich latach doczekał się kilku inwestycji, z których największym echem odbiła się budowa drewnianego pomostu i otwarcie parku na wysepce na Zalewie (2017). W sezonie letnim nad zalewem działa kąpielisko z plażą miejską, natomiast przez cały rok można spacerować, biegać i jeździć rowerem po ścieżkach wokół zbiornika, korzystać z placu zabaw, siłowni plenerowej oraz punktu gastronomicznego.

14. Molenna Staroobrzędowców

Na mapie atrakcji Suwałk nie może zabraknąć unikatowego w skali Polski zabytku, jakim jest molenna staroobrzędowców przy ulicy Sejneńskiej 37A. Molenna to sala modlitw niewielkiej społeczności staroobrzędowców. Drewniana konstrukcja nawiązuje do podobnych obiektów budowanych na terenie Litwy. Została zbudowana na planie wydłużonego prostokąta w latach 1910-1912. Obiekt wieńczy dwukondygnacyjna wieża z dachem namiotowym zwieńczonym baniastym hełmem.

Molenna św. Nikoły Cudotwórcy została wyremontowana w latach 2021-2022. Jest to jedna z czterech molenn w Polsce. Pozostałe znajdują się w Wodziłkach, Gabowych Gądach i Wojnowie leżącym w województwie warmińsko-mazurskim. Suwalska molenna jest największa z nich.

15. Dawne więzienie w centrum handlowym

Zwiedzanie Suwałk można urozmaicić wizytą w centrum handlowym Plaza. Centrum handlowe powstało w miejscu dawnego więzienia carskiego. Budowa obiektu wymagała zgody konserwatora zabytków. Aby uzyskać zgodę inwestor i konserwator znaleźli nietypowe rozwiązanie – dawne więzienie zostało wkomponowane w centrum handlowe. Wyburzono natomiast mur otaczający więzienie.

Zachowane budynki widoczne są na fasadzie i w środku.

16. Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny

Do tradycji wojskowych Suwałk nawiązuje Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny mieszczące się przy ulicy Wojska Polskiego, w Klubie Jednostki Wojskowej 1747, stanowiącym część zabytkowego zespołu koszarowego. W części wewnętrznej muzeum zobaczymy pamiątki po różnych pułkach stacjonujących w Suwałkach, między innymi kolekcję broni palnej i białej, proporce i odzież wojskową. Największym zainteresowaniem cieszy się jednak plenerowa wystawa różnego uzbrojenia.

Muzeum nie posiada strony internetowej, nie ma też informacji o cenach biletów.

Suwałki – podsumowanie

Na liście przedstawiłem najważniejsze atrakcje Suwałk, jednak nie wyczerpują one tematu, ponieważ moglibyśmy dorzucić liczne szlaki piesze i rowerowe, w tym przebiegający przez miasto szlak rowerowy Green Velo. Miasto z okien autobusu lub pociągu nie wydaje się warte wizyty, przez wielu mieszkańców uznawane jest za nudne, natomiast co ambitniejsi turyści spędzą tu weekend lub potraktują Suwałki jako bazę wypadową do wycieczek autobusowych, rowerowych lub samochodowych po pięknych okolicach.

Równie godne uwagi są okolice Suwałk – wystarczy wymienić klasztor pokamedulski w Wigrach (20 minut autobusem), urokliwe miasteczka Puńsk i Sejny, Suwalski Park Krajobrazowy, czy czynną sezonowo Wigierską Kolej Wąskotorową w Płocicznie. Na temat okolic Suwałk powstanie w przyszłości osobny artykuł.

Suwałki posiadają ciekawe zabytki, spodoba się na pewno neoklasycystyczna zabudowa ulicy Kościuszki. Można spędzić czas nad Zalewem Arkadia, w trzech godnych uwagi muzeach, jak również wybrać się na wycieczkę po pięknych okolicach.

Baza gastronomiczna dobrze rozbudowana. Baza hotelowa również rozbudowana, jednak ceny noclegów są bardzo wysokie.

Dojazd pociągiem do Suwałk

Można dojechać pociągiem do Suwałk, jednak kursuje bardzo mało pociągów, jak na miasto tej wielkości. W Suwałkach rozpoczynają i kończą bieg pociągi regionalne z Białegostoku, do miasta można dotrzeć także dwoma pociągami dalekobieżnymi, przy czym jeden w trakcie opracowywania artykułu kursował jako pociąg międzynarodowy do Kowna. Dworzec kolejowy położony jest niedaleko centrum miasta. To zabytkowy budynek z XIX wieku bez podstawowej infrastruktury pasażerskiej (nie licząc poczekalni), który nie trafił na listę atrakcji ze względu na zły stan techniczny. Budynek wymaga pilnego remontu. Nie kursują pociągi z Suwałk do Ełku przez Olecko.

Lepiej prezentuje się dworzec autobusowy położony w centrum miasta. Budynek ładny, z zewnątrz nowoczesny, obsługujący znacznie więcej połączeń dalekobieżnych i lokalnych niż dworzec kolejowy. Kiedy jednak przyjechałem tu w niedzielne południe, dworzec i otoczenie były opustoszałe  – nigdzie żywej duszy.

Zobacz również:

Pociągiem po województwie podlaskim – co zwiedzić i zobaczyć
Augustów – najciekawsze miejsca i atrakcje
Olecko – najciekawsze miejsca i atrakcje

–> WSPARCIE STRONY<—

W dzisiejszych czasach wartościowe i niezależne strony nie przetrwają bez wsparcia czytelników. Wspierając mnie, wspierasz rzetelny przewodnik tworzony z pasji, bez pogoni za sensacją i zasięgami, dzięki któremu możesz taniej i wygodniej podróżować.