Włodawa położona jest w województwie lubelskim. Położona nad Bugiem, otrzymała prawa miejskie w 1534 roku. Przez wieki zamieszkiwana przez Polaków, Żydów, Rusinów, później także Ormian, w historii zapisała się pod koniec września 1939 roku, kiedy utworzono tu na bardzo krótki czas tzw. Rzeczpospolitą Włodawską. W trakcie okupacji żydowskich mieszkańców mordowano w pobliskim obozie koncentracyjnym w Sobiborze, a macewy z cmentarza żydowskiego posłużyły do brukowania ulic. W 1964 roku pożar zniszczył dużą część drewnianej zabudowy – ogień strawił ponad 80 domów. Atrakcje Włodawy nawiązują do historii Żydów w mieście, sama zaś Włodawa nie należy do miejsc popularnych wśród turystów, poza Festiwalem Trzech Kultur i Międzynarodowego Lata Polskiego z Folklorem

Ostatnia aktualizacja: 10.10.2023

1. Włodawski Czworobok

Interesująca atrakcja Włodawy położona na rynku – zespół kramów w kształcie kwadratu z dziedzińcem w środku z XVIII wieku. Na dziedzińcu dawniej funkcjonowały kramy i jatki prowadzone przez Żydów. Według oficjalnych informacji wzniesiony w 1766 roku w związku z regulacją miasta zainicjowaną przez Jerzego Flaminga i kontynuowaną później przez Czartoryskich, wzmiankowany w 1786 roku. Dawniej koncentrowało się tu życie miasta. Obiekt wielokrotnie przebudowywany w XIX i XX wieku, w 1910 roku dobudowano kamieniczkę, 15 lat później dobudowano piętra w części czworoboku, od lat 70. XX wieku dziedziniec zabudowywany komórkami i garażami. Podobno to jedyny taki obiekt w Polsce.

Rynek w ostatnich latach przeszedł rewitalizację. Nie oparł się „betonozie”, w lecie ochłodę dają fontanny, w tym nowa Fontanna Trzech Kultur, przypominająca o dziedzictwie kulturowym Włodawy.

2. Zespół Synagogalny – Muzeum

Włodawa to miasto trzech kultur. O kulturze i historii Żydów w mieście przypomina zespół synagog przy ulicy Czerwonego Krzyża 7. Zespół synagogalny tworzą:

Wielka Synagoga (bet ha- kneset, z hebr. Dom zgromadzeń), wybudowana w latach 1764-1774
Mała Synagoga (bet ha-midrasz, z hebr. Dom modlitwy i studiowania ksiąg religijnych), z końca XVIII w.
Dom Pokahalny (nowy bet ha-midrasz), z 1928 r.

Wielka Synagoga została zbudowana w latach 1764-1774 w miejscu drewnianej synagogi. Budowę częściowo sfinansowała gmina, częściowo ówcześni właściciele Włodawy – Czartoryscy. Syngagoga jednodkondygnacyjna na rzucie prostokąta, w stylu późnobarokowym. Pierwotne wyposażenie spłonęło podczas pożaru w 1934 r.
Mała Synagoga była miejscem modlitwy i studiów ksiąg talmudycznych. Budynek skromny, z prostym układem wnętrza, nawiązujący do projektów innych małomiasteczkowych polskich bożnic. W Domu Kahalnym mieściły się pomieszczenia administracyjne gminy żydowskiej oraz różnych żydowskich stowarzyszeń.

Obecnie w zespole synagogalnym mieści się muzeum poświęcone historii i kulturze miejscowych Żydów oraz wystawa rzeźb Jana Pawłowskiego z Włodawy. Ceny biletów umiarkowane.

3. Kościół św. Ludwika

Najładniejszy kościół w mieście, zbudowany w latach 1739-1780 z fundacji Pociejów, a później Flemingów i Czartoryskich w miejscu drewnianego kościoła z 1556 roku, odbudowanego po pożarze w połowie XVII wieku, następnie rozebranego z inicjatywy Ludwika Konstantego Pocieja. Kilkakrotnie remontowany, wnętrze kościoła zachowało się w prawie niezmienionej formie do naszych czasów – warto zwrócić uwagę na freski paulińskich malarzy – Marcelego i Jeremiasza Dobrzeniewskich.

Pod względem wystroju jeden z najpiękniejszych kościołów w regionie.

4. Cerkiew pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny

Położona przy ulicy Kościelnej cerkiew prawosławna została zbudowana fundacji Augusta Zamoyskiego w latach 1840-1842 na skarpie nad Włodawką. W 1875 roku przejęta przez prawosławnych i przebudowana. W różnych źródłach pojawiają się rozbieżne informacje na temat historii obiektu – według niektórych w 1893 roku cerkiew została rozebrana, a na jej miejscu powstała nowa świątynia w latach 1893-1895 w stylu bizantyjsko-rosyjskim według projektu Wiktora Iwanowicza Syczugowa. Wiadomo, że już na początku XVI wieku stała w tym miejscu drewniana cerkiew.

Podczas wojen częściowo uszkodzona, po wojnie kilkakrotnie remontowana. Wewnątrz zwraca uwagę ikonostas.

5. Spływy kajakowe

We Włodawie i okolicach działają firmy organizujące spływy kajakowe Bugiem i Włodawką. W sezonie spływy odbywają się na trasie Zbereże – Dubnik wzdłuż granicy polsko-ukraińskiej, wymagane jest wcześniejsze zgłoszenie do Straży Granicznej (robi to organizator). Przykładowe trasy jednodniowe proponowane przez firmę „Krokodylek”:

Wołczyny -Trójstyk Granic 13 km/ 3h
Zbereże – Trójstyk Granic 22 km/ 6h
Zbereże – Sobibór 17 km/ 4h
Wołczyny – Sobibór 10 km / 2 h
Sobibór – Trójstyk 4 km / 1-1.5 h

6. Trójstyk Trzech Granic

Kilka kilometrów od centrum Włodawy znajduje się trójstyk granic polskiej, białoruskiej i ukraińskiej. Granica przebiega w połowie Bugu, po polskiej stronie trójstyk jest oznaczony, wybudowano także wiatę dla turystów. Dojazd i dojście trudne, wycieczkę należy zgłosić wcześniej do Straży Granicznej za pomocą formularza internetowego. Do Trójstyku Granic dopłyniemy także kajakami.

7. Jezioro Białe w Okunince

6 kilometrów od centrum Włodawy położone jest niezwykle popularne miejsce wypoczynku nad wodą w miesiącach letnich – kultowe wśród wielu Jezioro Białe w Okunince. Bardzo dobrze rozbudowana infrastruktura – możliwość wynajęcia domku, pola namiotowe, wypożyczalnia sprzętu wodnego, kąpielisko, możliwość obejścia jeziora (ponad 4 kilometry), w sezonie także liczne stragany z tandetą. W Okunince działa także wypożyczalnia rowerów. Przy plaży głównej dużą popularnością cieszy się dyskoteka „Kotwica”.

8. Kościół św. Jana Jałmużnika w Orchówku

Orchówek do 1992 roku był dzielnicą Włodawy, obecnie funkcjonuje jako odrębna wieś. Cennym zabytkiem jest tutejszy kościół św. Jałmużnika. Pierwszy drewniany kościół w okolicy zbudowano w 1502 roku bliżej rzeki. Został rozebrany w 1599 roku ze względu na zagrożenie powodziowe. Kościół w obecnym miejscu stanął w 1604 roku. Sześć lat później opuszczony przez proboszcza, wkrótce przejęty przez Augustianów. Świątynia niszczona przez Szwedów, Moskali i Kozaków w latach 1656-1657. Odbudowany, podupadał pod koniec XVII wieku, po pożarze budynku klasztornego w 1711 roku, w latach 1725-1728 wybudowano nowy drewniany kościół z murowaną zakrystią i drewnianym domem klasztornym. Kościół ten spłonął w 1764 roku.

Obecny kościół budowany był w latach 1769-1780. W 1864 roku przejęty przez prawosławnych, po I wojnie światowej powrócił w ręce katolików. Liczni wierni przyjeżdżają do Orchówka zobaczyć uważany za cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia.

W pobliżu stoi zaniedbana wieża widokowa, na którą można wejść za dobrowolne datki.

Włodawa – podsumowanie

Włodawa to jedno z największych miast Polesia, które może być celem jednodniowej wycieczki. Popularne wśród kajakarzy zmierzających na spływy kajakowe Bugiem, bywa też odwiedzane przez wypoczywających w Okunince.

Miasto ożywa podczas odbywającego się od ponad 20 lat Festiwalu Trzech Kultur, kiedy odbywają się koncerty oraz liczne imprezy towarzyszące – prelekcje, konferencje, czy przedstawienia teatralne. Festiwal trwa 3 dni, każdy dzień poświęcony jest innej kulturze, a na straganach można zakupić lokalne produkty, w tym wyroby rękodzielnicze.

Dużą popularnością cieszy się impreza Międzynarodowe Lato Poleskie z Folklorem – kilkudniowa impreza przyciągająca turystów do Włodawy od około 30 lat. Do miasta zapraszane są zespoły ludowe, których występy odbywają się w amfiteatrze i przy Czworoboku. W 2023 roku występowały zespoły między innymi z Turcji, Meksyku, Indonezji i Gruzji.

Baza noclegowa i gastronomiczna przeciętne, jak na miasto tej wielkości. Poza sezonem nie powinno być problemów ze znalezieniem noclegów w pobliskiej Okunince, gdzie działa sporo obiektów noclegowych różnych kategorii cenowych.

Dojazd pociągiem do Włodawy

Na co dzień nie da się dojechać pociągiem do Włodawy. W lipcu i sierpniu kursują weekendowe pociągi Chełm – Włodawa. Pociągi kończą bieg na stacji Włodawa leżącej we Wsi Orchówek, 5 kilometrów od centrum Włodawy, dokąd podróżni przewożeni są autobusami. Stacja nosiła dawniej nazwę Bug Włodawski.

Dawny dworzec kolejowy Włodawa zachował się do dziś we wsi Tomaszówka po stronie białoruskiej, również pięć kilometrów od Włodawy. Na stacji kończą bieg pociągi kolei białoruskich z Brześcia. W wyniku zbombardowania mostów na Bugu 3 września 1939 roku przez lotnictwo niemieckie oraz zmian granic po II wojnie światowej, stacja straciła połączenie z Włodawą.

Pociągi z Chełma do Włodawy były jednym z najbardziej nierentownych połączeń na obszarze wschodniej Polski. Już pod koniec lat 80. XX wieku planowane było zawieszenie kursów. Ostatecznie kursowanie pociągów po raz pierwszy zawieszono w kwietniu 2000 roku. 1 czerwca 2000 r. pociągi reaktywowano (część na trasie skróconej Chełm – Uhrusk), lecz dwa lata później ponownie zawieszono ich kursowanie. Od 2012 roku, z przerwami, na trasie Chełm – Włodawa kursują sezonowe pociągi weekendowe.

Zobacz również:

Pociągiem po Lubelszczyźnie – co zwiedzić i zobaczyć
Chełm – najciekawsze miejsca i atrakcje

—> WSPARCIE STRONY<—

W dzisiejszych czasach wartościowe i niezależne strony nie przetrwają bez wsparcia czytelników. Wspierając mnie, wspierasz rzetelny przewodnik tworzony z pasji, bez pogoni za sensacją i zasięgami, dzięki któremu możesz taniej i wygodniej podróżować.