Zabrze to na pozór mało atrakcyjne miasto w województwie śląskim. W rzeczywistości zabytki Zabrza i jego atrakcje przyciągają do miasta turystów z całego świata. Atrakcje Zabrza znajdują się w różnych częściach miasta, więc Zabrze najlepiej zwiedzać korzystając z komunikacji miejskiej. Oferta turystyczna miasta zmienia się każdego roku – przybywa nowych atrakcji, więc przewodnik będzie aktualizowany. Na zwiedzanie Zabrza można zaplanować kilka godzin lub cały dzień, a wycieczkę weekendową najlepiej połączyć z wizytą w Gliwicach i Tarnowskich Górach.

Zabrze atrakcje – spis treści

1. Kopalnia Guido
2. Sztolnia Królowa Luiza
3. Muzeum Techniki Wojskowej
4. Wieża ciśnień
5. Kościół św. Anny
6. Muzeum Miejskie
7. Muzeum Górnictwa Węglowego
8. Miejski Ogród Botaniczny
9. Stalowy Dom
10. Cmentarz żydowski
11. Drewniany kościół św. Jadwigi
12. Kościół ewangelicko-augsburski
13. Biskupice
14. Budynek Poczty Głównej
15. Remiza strażacka

1. Kopalnia Guido

Największa atrakcja Zabrza, doskonale znana nie tylko w Polsce to kopalnia Guido. Kopalnia nazwana na cześć swojego właściciela, Guido Henckela von Donnesmarcka, powstała w latach 50. XIX wieku. Wydobycie zakończono w 1928 roku, przez jakiś czas kopalnia funkcjonowała jako kopalnia doświadczalna.

W latach osiemdziesiątych część wyrobisk została udostępniona dla turystów. Trasa turystyczna została jednak zamknięta w 1996 roku.

Ponowne otwarcie miało miejsce w 2007 roku. Wraz z rozwojem ruchu turystycznego kopalnia zyskiwała na popularności i obecnie jest jedną z najbardziej znanych atrakcji województwa śląskiego.

Do zwiedzania udostępniono poziomy 170 lub 320 metrów. Wystawy na poziomie 170 metrów przedstawiają kopalnię z poziomu XIX i XX wieku i historię górników-żołnierzy przymusowo zatrudnianych w kopalni w czasach stalinowskich.

Trasa na poziomie 320 metrów liczy aż 2,5 kilometra, z czego 400 metrów pokonuje się podwieszaną kolejką kopalnianą. Tutaj turyści poznają tajniki zawodu górnika i mogą z bliska zobaczyć pracę kombajnu węglowego.

Bilety wstępu dość drogie. Dojazd z dworca kolejowego tramwajem; przy kopalni działa hostel, gdzie można przenocować i kontynuować zwiedzanie Zabrza i okolic następnego dnia.

Więcej informacji: podziemnaprzygoda.pl

2. Sztolnia Królowa Luiza

Równie ciekawa atrakcja z atrakcjami plenerowymi i podziemnymi. Jeśli chodzi o część podziemną, to korytarze biegną praktycznie pod centrum miasta. Największą atrakcją jest podziemny spływ najdłuższym w Europie odcinkiem sztolni, liczącym ponad kilometr. Spływ trwa około 35 minut.

Zwiedzający mogą także obejrzeć podobno największy w Europie podziemny park wielkogabarytowych maszyn górniczych i przejechać się kolejką górniczą. Wystawione maszyny nadal działają.

Bardzo dobrze oceniana i popularna atrakcja.

3. Muzeum Techniki Wojskowej

Jedna z atrakcji nadziemnej części kompleksu Sztolni Królowej Luizy.

Wystawa różnego rodzaju dobrze utrzymanych maszyn wojskowych, z których większość nadal jest sprawna. Ciężarówki, samoloty czołgi – atrakcja Zabrza dla dzieci i mężczyzn.

4. Wieża ciśnień

Odnowiona wieża ciśnień przy ulicy Jana Zamoyskiego położona est w centrum miasta.

Na piątym piętrze utworzono wystawę multimedialną poświęconą węglowi. Z siódmego piętra można podziwiać panoramę Zabrza, a na czwartym piętrze działa restauracja.

Otoczenie zadbane, z ławeczkami i drzewami dającymi cień. Miejsce podniesione praktycznie z ruiny.

Ceny biletów średnie.

5. Kościół św. Anny

Piękny kościół z czerwonej cegły w centrum miasta, wzniesiony w 1900 roku, w stylu neoromańskim z elementami neogotyku, na planie krzyża łacińskiego.

Najcenniejszym elementem wnętrza są 49-głosowe organy słynnej firmy Schlag & Söhne ze Świdnicy wyprodukowane w 1900 roku. Warto zwrócić uwagę na witraże z postaciami świętych w dużych, półkoliście zamkniętych oknach.

Podczas działań wojennych w 1945 roku kościół został uszkodzony.

6. Muzeum Miejskie

Atrakcje Zabrza to również muzea. Niewielkie Muzeum Miejskie mieści się w pomieszczeniach dawnej kawiarni na parterze kamienicy przy ulicy 3 Maja.

Muzeum prezentuje historię Zabrza, organizowane są także wystawy dzieł sztuki i warsztaty dla dzieci.

Ceny biletów niskie.

7. Muzeum Górnictwa Węglowego

Niejasna jest sprawa z działalnością Muzeum Górnictwa Węglowego. Siedziba muzeum przeszła trwający kilka lat remont. Według informacji turystycznej województwa śląskiego w muzeum dostępne są wystawy „Tajemnice lasu karbońskiego” przedstawiające las sprzed milionów lat, odtworzone mieszkanie górnicze, wizerunki św. Barbary i stroje górnicze.

Według opinii z Google większość wystaw jest na razie niedostępna.

Na uwagę zasługuje budynek, w którym mieści się muzeum. Wybudowany w 1874 roku był siedzibą Starostwa, zaadaptowany do celów muzealnych w 1979 roku. Wewnątrz warto zobaczyć salę witrażową.

8. Miejski Ogród Botaniczny.

Mało znana atrakcja w centrum miasta. Na terenie niewielkiego ogrodu botanicznego znajdziemy ponad 3 tysiące gatunków drzew i krzwów, dwie szklarnie roślin tropikalnych i kaktusów, rosarium i palmiarnię.

Ceny biletów bardzo niskie, dostępne są toalety i plac zabaw.

9. Stalowy Dom

Promowana atrakcja Zabrza położona w centrum miasta, przy ulicy Cmentarnej 7.

Stalowy Dom z 1927 roku swoją konstrukcją nawiązuje do funkcjonalistycznej koncepcji bardzo łatwych w budowie stalowych domów dla robotników, która przywędrowała na Górny Śląsk w latach dwudziestych XX wieku ze Stanów Zjednoczonych. Sama idea powstała już w połowie XIX wieku.

Stalowe domy i obiekty użyteczności publicznej związane były z Hutą Donnersmarcka. Dom przy ulicy Cmentarnej 7 wzniesiono w 26 dni z części odlanych w hucie. W dwukondygnacyjnym domu znajdują się cztery dwupokojowe mieszkania o powierzchni około 50 metrów kwadratowych. Na terenie Zabrza znajdziemy pięć podobnych budynków.

10. Cmentarz żydowski

Kirkut założony w 1871 roku, położony blisko Stalowego Domu. Na powierzchni półtora hektara zachowało się kilkaset macew i okazałych grobowców z szarego piaskowca, marmuru, granitu oraz labradorytu.

Najstarsze nagrobki pochodzą z 1872 roku, pod murami cmentarza pochowano żołnierzy rosyjskich z obozu jenieckigo w Zabrzu, zmarłych w 1918 roku.

Przez dziesięciolecia cmentarz niszczał, ze zniszczonych macew utworzono lapidarium, tzw. ścianę płaczu.

11. Drewniany kościół św. Jadwigi

Na terenie większości śląskich miast znajdziemy zachowane drewniane kościółki. Taki kościół, położony na osiedlu poza centrum, to kolejna atrakcja Zabrza.

Świątynia powstała w latach 1928-1929 według projektu Karola Kuttentodta. Na drewnianą konstrukcję zdecydowano się w obawie przed szkodami górniczymi.

Kościół powstał na planie dwunastoboku z czterema otaczającymi go wieżami, co wyróżnia kościół od innych drewnianych kościółków w okolicy.

Wyposażenie kościoła pochodzi z lat 1930-1941.

12. Kościół ewangelicko-augsburski

Ciekawy drewniany kościół przy ulicy Brygadzistów w Zabrzu. Wybudowany według projektu Karla Nietzcha, poświęcony 5 września 1937 roku.

Bliźniaczy kościół znajduje się na terenie Górnośląskiego Parku Etnograficznego, gdzie został przeniesiony z Bytomia.

Po wojnie przejęty przez katolików, odzyskany przez ewangelików w 1952 roku. Świątynia wyremontowana na początku XXI wieku.

13. Biskupice

Osiedle na trasie Zabrze – Bytom z interesującą, typowo górnośląską zabudową. Najciekawsze miejsca to kościół pw. św. Jana Chrzciciela, jak również kolonia robotnicza Borsigwerke.

Zabytkowe osiedle familoków Borsigwerke zostało wybudowane w latach 1862-1871 i chociaż nadgryzione zębem czasu, ma duży potencjał turystyczny.

Niestety, osiedle i Biskupice nie należą do bezpiecznych miejsc, w związku z czym należy zachować szczególną ostrożność.

14. Budynek Poczty Głównej

Położony naprzeciwko dworca kolejowego zabytkowy budynek Poczty Głównej zwraca uwagę wszystkich turystów przyjeżdżających pociągiem na zwiedzanie Zabrza.

Budynek pochodzi z lat 1909-1911 i należy do najpiękniejszych budynków w mieście. Zbudowany z kamienia i cegły, nawiązuje do budynków pruskich. W początkach swojej działalności był bardzo nowoczesny – dostępnych było ponad 100 skrytek pocztowych, działały automaty ze znaczkami i kartkami pocztowymi. Wrażenie robi zresztą do dziś.

15. Remiza strażacka

Co prawda nie jest udostępniona do zwiedzania, ale na liście atrakcje Zabrza powinna się znaleźć. Remiza z początku XX wieku, zbudowana w styu secesyjnym. W 1913 roku dobudowano stajnię dla koni strażackich. Początkowo była siedzibą straży pożarnej Huty Donnersmarck, od 1927 roku w budynku mieści się miejska straż pożarna.

Interesujące pod względem architektonicznym remizy strażackie znajdziemy także w Gliwicach i Bytomiu.

Zabrze – podsumowanie

Atrakcje Zabrza związane są głównie z dziedzictwem przemysłowym i tradycją wydobycia węgla kamiennego. Nie brakuje tu jednak ciekawych budynków i atrakcji. Zwiedzanie Zabrza, jak pisałem, najlepiej zaplanować z wykorzystaniem autobusów i tramwajów, ponieważ atrakcje położone są w różnych częściach miasta. Część blisko dworca kolejowego, część daleko. Artykuł zawiera podstawowe atrakcje, dzięki czemu zaplanujecie swoją wycieczkę do Zabrza.

Dojazd pociągiem

Dojazd pociągiem do Zabrza jest bardzo łatwy. Miasto położone jest przy linii kolejowej pomiędzy Katowicami a Gliwicami. Zatrzymują się tu pociągi Kolei Śląskich i PKP Intercity, więc dojazd jest bardzo łatwy. Dworzec kolejowy czasy świetności ma za sobą, jednak należy do najciekawszych architektonicznie dworców PRL-u. Został zaprojektowany przez architekta Karola Fojcika.

Z dworca kolejowego do części atrakcji dojdziemy w krótkim czasie, do innych należy dojechać autobusem.

Zobacz również:

Pociągiem po województwie śląskim – co zwiedzić i zobaczyć
Pociągiem z Gliwic – propozycje wycieczek jednodniowych
Bytom – najciekawsze miejsca i atrakcje
Chorzów – najciekawsze miejsca i atrakcje
Gliwice – najciekawsze miejsca i atrakcje
Tarnowskie Góry – najciekawsze miejsca i atrakcje

Od autora
Przewodniki zawierają informacje o najciekawszych atrakcjach w opisywanych miastach. W przyszłości powstanie osobny dział "Subiektywnym okiem", gdzie będę publikował własne spostrzeżenia. Jeśli informacje okażą się przydatne, będę wdzięczny za drobne wsparcie bloga, co pozwoli mi utrzymać i rozwijać projekt.