Kolej na Białorusi łączy najważniejsze miasta, ale trasy pociągów czasami poprowadzone są w dziwny sposób, podobnie jak tory. Pociągi lokalne są bardzo tanie, lecz powolne. Pociągi dalekobieżne i najwyższej klasy kosztują dość drogo, jak na kraj byłego ZSRR. Podróż pociągiem po Białorusi niewiele różni się od podróży po większości krajów byłego ZSRR. Koleje białoruskie uruchamiają także pociągi dalekobieżne obsługiwane przez niedawno zakupione pociągi Flirt. Trwa modernizacja taboru.
Przewoźnik narodowy: Белорусская железная дорога
Strona internetowa: www.rw.by
Oficjalny fanpage kolei białoruskich na Facebooku
Ostatnia aktualizacja: 06.12.202
Rozkład jazdy
Na stronie kolei białoruskich można bez problemów (o ile działa) wyszukać interesujące nas połączenie lub zapoznać się z rozkładem dla wybranej stacji.
www.rw.by/schedule/suburban/ – rozkład jazdy pociągów podmiejskich i regionalnych. (w trakcie aktualizacji nie działał, ale może tymczasowo)
Rozkład jazdy pociągów dalekobieżnych i międzynarodowych – wyszukiwarka połączeń po angielsku
Mapa kolejowa Białorusi na stronie bueker.net
www.ticketbus.by – rozkład jazdy autobusów.
www.poezdato.net – rozkład jazdy pociągów dalekobieżnych w krajach byłego ZSRR
Tablice odjazdów i przyjazdów dla najważniejszych stacji
Poniżej znajdują się odnośniki do tablic przyjazdów i odjazdów na najważniejszych białoruskich stacjach kolejowych na portalu poezdato.net. Koleje białoruskie na swojej stronie również umożliwiają podgląd rozkładu przyjazdów i odjazdów, ale nie mam pewności, czy adresy tych podstron są stałe, dlatego lepiej znaleźć je samodzielnie.
Baranowicze Centralne Baranowicze Poleskie Brześć Centralny Grodno
Homel Lida Mińsk Pasażerski Mołodeczno Mohylew
Orsza Centralna Połock Witebsk
Pociągi Polska – Białoruś
Ze względu na sytuację polityczną kursowanie pociągów na Białoruś w trakcie aktualizacji artykułu było zawieszone i raczej nie zanosi się na to, że zostanie wznowione, chociaż autobusy kursują normalnie.
Więcej informacji: Pociągiem na Białoruś
Pociągiem po Białorusi
W 2012 roku koleje białoruskie obchodziły 150-lecie, w związku z czym ogłoszono plany restrukturyzacji i modernizacji taboru oraz wprowadzenia nowej jakości usług. Pierwszym krokiem było zakupienie pociągów typu „Flirt”.
– w białoruskich pociągach obowiązują tzw. strefy sanitarne, czyli toaleta zamykana jest około 15 minut przed stacją w większym mieście i otwierana ok. 15 minut po wyjeździe z miasta. W tym czasie nie można korzystać z toalet. Strefa sanitarna nie obowiązuje w pociągach z toaletami z obiegiem zamkniętym.
– w wagonach kolei białoruskich obowiązuje całkowity zakaz palenia. W praktyce pasażerowie palą w przedsionkach, ewentualnie podczas dłuższych postojów na stacjach.
– białoruskie pociągi są bardzo punktualne.
– białoruskie koleje nie oferują biletów sieciowych ani zniżek dla małych grup lub studentów, ale bilety są tanie.
Typy wagonów kolei białoruskich
Koleje białoruskie, podobnie jak koleje innych krajów byłego ZSRR, wyróżniają zasadniczo następujące typy wagonów:
WAGON OBSZCZYJ
Wagon z miejscami do siedzenia; najczęściej z drewnianymi ławkami. 81 miejsc, dwie toalety na wagon, bardzo niewygodny na długie podróże, ale za to bardzo tani. Odradzam, chyba, że ktoś chce lansować się na blogu i portalach społecznościowych, jakim jest zaradnym podróżnikiem i jak tanio zwiedził Białoruś.
WAGON SIDIACZYJ
Wagon z miejscami do siedzenia, zwykle z normalnymi fotelami. Spotykany w pociągach dalekobieżnych, zalecany na dłuższą podróż w pociągach dziennych. Zwykle 62 miejsca w układzie 2+2, ale układ miejsc może różnić się od podanego poniżej w zależności od modelu wagonu.
WAGON PŁACKARTNY
Popularna w krajach byłego ZSRR płackarta to inaczej wagon bezprzedziałowy z miejscami do leżenia. W każdym wagonie są 54 miejsca do leżenia. Osobiście nie polecam górnych miejsc ani tych położonych bokiem do przejścia, bowiem przechodzący ludzie budzą śpiących pasażerów. Wagon kultowy wśród miłośników kolei ze względu na specyficzną atmosferę pozwalającą poczuć urok podroży kolejami krajów byłego ZSRR , natomiast dla osób mierzących powyżej 185 cm łóżka są trochę za krótkie. Osobiście nie lubię tych wagonów i nie czuję się w nich komfortowo. Może dlatego, że na Ukrainie wszedłem do najbrzydszej toalety w pociągu, jaką kiedykolwiek widziałem, a potem ukraiński żołnierz kazał mi skasować zdjęcie tej toalety i zrobił przesłuchanie.
WAGON KUPIEJNY
Wagon sypialny z czteroosobowymi przedziałami. Dwa łóżka na dole, dwa na górze, dwie toalety na wagon. 36 miejsc w każdym wagonie. Osobiście wolałbym wagon tego typu od płackarty. Niektórzy mówią, że można trafić na niebezpieczne osoby i w zamkniętym przedziale będziemy zdani tylko na siebie.
WAGON SYPIALNY
Kolej na Białorusi wyróżnia także wagon SV. Wagon sypialny typu SV to najwyższa kategoria wagonu w pociągach nocnych nie tylko na Białorusi. Wagon z przedziałami dwuosobowymi. W każdym wagonie jest 18 miejsc i 2 toalety. Jak można się domyślić, to najdroższy wagon.
Pociągi Flirt
Kolej na Białorusi to także pociągi Flirt – najważniejszy zakup kolei białoruskich w ostatnich latach. Kursują pomiędzy Mińskiem a najważniejszymi miastami, zatrzymując się tylko na wyznaczonych stacjach.
Pociągi tego typu mają 382 miejsca, z czego 16 w klasie pierwszej. Układ miejsc w klasie drugiej to 3+2, w klasie pierwszej 2+2. W pociągach znajdują się toalety z obiegiem zamkniętym i obowiązuje całkowity zakaz palenia. W pociągach wydzielono miejsca dla niepełnosprawnych oraz toaletę przystosowaną dla potrzeb niepełnosprawnych. W całym składzie można korzystać z wi-fi. W składzie pociągu znajduje się też wagon barowy.
I KLASA:
– skórzane fotele z regulowanym oparciem i podłokietnikami.
– gniazdka pomiędzy fotelami.
– składany stolik
– indywidualne oświetlenie.
– więcej miejsca na bagaż.
– rolety na oknach.
– układ miejsc 2+2.
W niektórych rozkładach jazdy widnieje jako „biznes klasa”.
Połączenia międzynarodowe
Ze względu na działania wojenne na Ukrainie oraz kryzys migracyjny, Białoruś posiada połączenia międzynarodowe tylko z Rosją.
Dawniej kursowały pociągi Mińsk – Wilno, pociąg nocny Mińsk – Ryga, liczne pociągi na Ukrainę, a także pociąg Kijów – Ryga przez Mińsk.
Kolej dziecięca w Mińsku
Jak w niemal wszystkich krajach byłego ZSRR, również na Białorusi działały koleje dziecięce, zwane również pionierskimi. Pierwsza z nich krótko kursowała w Homelu, natomiast druga – w białoruskiej stolicy – przetrwała do dziś. Kolej znana również pod nazwą „Малая Белорусская” została oddana do użytku 9 lipca 1955 roku. Początkowo pociągi były prowadzone przez lokomotywy parowe, później zastąpione przez lokomotywy spalinowe. Obecnie kolejka kursuje sezonowo, a pasażerowie mogą się przejechać po malowniczej trasie o długości 3,79 kilometra. Łączna długość torów, łącznie z zapleczem wynosi 4,5 km . Rozstaw 750 mm, tabor to lokomotywy spalinowe ТУ7А-2782 ТУ7А-3350 i wagony PV51 (jak podaje railways.id.ru, produkcji polskiej PAFAWAG) . Kolejka rozpoczyna i kończy bieg na stacji Заслоново, po drodze zatrzymując się na stacji Сосновый Бор. Według informacji na stronie kolei białoruskich na szlaku działa także stacja Пионерская, jednak z artykułu wynika, iż znajdują się tam tylko urządzenia techniczne i zaplecze.
Będąc w Mińsku na pewno warto przejechać się tą malowniczą kolejką wąskotorową. Kolej mieści się przy dużym parku, trochę daleko od głównych atrakcji centrum, ale przy głównej ulicy, więc nietrudno tam trafić. Adres: пр. Независимости, 86
Kolej dziecięca w Mińsku na mapach Google
Co zobaczyć na Białorusi
Białoruś to interesujący kraj. Liczba miast nie jest może imponująca, ale warto poświęcić tydzień na wycieczkę kolejową po najważniejszych miejscach kraju. Oczywiście lista jest subiektywna, a kolejność według popularności wśród Polaków. Na końcu listy dodałem szczególnie interesujące miejsca, do których nie da się dojechać pociągiem, ale wypadałoby je zwiedzić.
MIŃSK – stolica Białorusi i jej największe miasto. Położony nad Świsłoczą, ważny węzeł transportowy i ośrodek przemysłowy. Pod względem liczby zabytków ustępuje najważniejszym europejskim stolicom, mimo to warto odwiedzić białoruską stolicę, aby zobaczyć chociażby Górne Miasto. Turyści odwiedzający Mińsk zdziwieni są panującą czystością, szerokimi ulicami, tanią komunikacją miejską i brakiem korków oraz graffiti na budynkach. Dużą atrakcją jest także kursująca sezonowo kolejka dziecięca. Dworzec kolejowy prezentuje się bardzo ładnie, jedyna wada to brak prysznica. W wolnym czasie można się przejechać metrem. Turystów zainteresują także zabytki sakralne, w postaci cerkwi, soborów, kościołów i synagog. Miasto spokojne jak na stolicę. Można się przyczepić do stosunkowo wysokich cen dla obcokrajowców, natomiast warto poświęcić co najmniej 5-6 godzin na zwiedzanie miasta, ewentualnie pojechać do innego miasta nocnym pociągiem.
GRODNO – bardzo ładne miasto tuż za polską granicą, coraz bardziej popularne wśród Polaków. Dzięki zachowanym zabytkom bywa nawet wymieniane jako kulturalna stolica Białorusi. Spośród zabytków najbardziej charakterystyczne to Stary Zamek i Nowy Zamek połączone mostem, natomiast w śródmieściu bardzo ładnie prezentuje się deptak. W całym mieście znajdziemy liczne zabytki religijne – kościoły, cerkwie i synagogę. Atrakcja dla uczniów – Dom Elizy Orzeszkowej oraz jej grób na cmentarzu farnym. Obowiązkowa pozycja podczas pobytu na Białorusi; z Grodna można także dojechać pociągiem do najważniejszych białoruskich miast.
BRZEŚĆ – Pierwsze białoruskie miasto, które mijamy po przekroczeniu przejścia granicznego w Terespolu. Z racji położenia często odwiedzane przez Polaków. Na zwiedzanie Brześcia należy poświęcić kilka godzin + kolejne kilka na zakupy, o ile to jest naszym celem. Najważniejsze miejsce to fragmenty twierdzy, wśród których zbudowano piękną cerkiew. Inny ciekawy zabytek – kościół katolicki z 1856 roku znajdziemy na Placu Lenina, czyli białoruskim odpowiedniku rynku głównego. Miłośników kolei z pewnością zainteresuje niewielkie Muzeum Techniki Kolejowej, gdzie można obejrzeć parowozy-pomniki. Muzeum znajduje się około 3 km od dworca głównego. ZOBACZ NA MAPIE.
LIDA – nieduże, przyjemne miasteczko, znane z Zamku Książąt Litewskich. Niestety, poza zamkiem nie zachowała się średniowieczna zabudowa , aczkolwiek trudno odmówić Lidzie swoistego uroku. Oprócz zamku turyści fotografują Dom Oficerów, drewniane domki i parowóz-pomnik przy stacji kolejowej. Zadbane miasteczko, dobre jako przystanek w podróży z Grodna do Mińska.
BARANOWICZE – Baranowicze również należą do miejsc często odwiedzanych przez Polaków. Dzięki stosunkowo niedrogim hotelom w centrum (nie oznacza to „tanim hotelom”), są traktowane jako baza wypadowa do innych białoruskich miast. Jak dla mnie, najważniejszym powodem przyjazdu do Baranowicz jest Muzeum Kolei z licznymi pojazdami szynowymi – lokomotywami, wagonami, drezynami oraz pojazdami technicznymi. Miejsce z pewnością godne polecenia, można poczuć „duszę” starych lokomotyw i nie tylko. Baranowicze to młode miasto, więc nie znajdziecie tu zabytków, może poza soborem i kościołem katolickim. Zabudowa współczesna, warto wybrać się na miejscowe targowisko.
NOWOGRÓDEK – piękne miasteczko w obwodzie grodzieńskim; dawna stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej. Na turystów czeka sporo atrakcji. Wśród nich najpopularniejsza to Dworek Mickiewicza, ruiny zamku Mendoga i polski kościół. Ale to nie wszystko. Na Placu Lenina, czyli białoruskim odpowiedniku rynku, pięknie prezentują się kamieniczki, a miłośnicy zabytków sakralnych w tak niewielkim miasteczku mogą zwiedzić kościół, meczet i sobór. Zadbana zabudowa, zadbane uliczki, piękna przyroda otaczająca miasteczko, czynią je idealną propozycją dla turystów. Niestety, Nowogródek ma jedną wadę – brak połączeń kolejowych. Najbliższa stacja kolejowa (Navajelnia) oddalona jest od Nowogródka o około 20 kilometrów, więc zawitają tu raczej turyści z własnym samochodem.
MOHYLEW – duże miasto o charakterze przemysłowym ze współczesną zabudową, składającą się głównie z wielkich blokowisk, ogromnych zakładów przemysłowych, a wszystko to otoczone piekną zielenią. Na tle osiedli wyróżniają się cerkwie i sobory. Centrum Mohylewa niezbyt duże; wizytówką miasta jest Plac Zwycięstwa z ładnym ratuszem i zadbanym deptakiem. Można również odpocząć w pobliskim parku Gorkiego. Zwraca uwagę również budynek teatru. Dużo kamienic w centrum jest zaniedbanych, lecz widać pierwsze remonty, co daje nadzieję, iż Mohylew będzie kiedyś miastem częściej odwiedzanym przez turystów. Obecnie warto tu przyjechać, aby poczuć specyficzną atmosferę wielkiego ośrodka przemysłowego, która pozwoli niektórym cofnąć się w czasie o ileś tam lat, kiedy polskie miasta nie były jeszcze zakorkowane, na osiedlach nie przesiadywali dresiarze, duża część ludności pracowała w przemyśle, a okropne reklamy nie szpeciły budynków w całym mieście.
GOMEL – drugie pod względem wielkości miasto Białorusi, położone nad rzeką Sor. Ośrodek przemysłowy liczący ponad pół miliona mieszkańców. Niemal wyłącznie współczesna zabudowa; zabytki nieliczne – najważniejszy z nich to Pałac Paskiewiczów z XVIII wieku, wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany. Bardzo ładnym dworzec kolejowy z pomnikiem Lenina witającym podróżnych. Miasto raczej nieciekawe dla turystów chcących oglądać muzea i zabytki, natomiast dla osób chcących posmakować atmosfery Białorusi – punkt obowiązkowy. Gomel i okoliczne tereny należą do najbardziej skażonych po katastrofie w Czarnobylu w 1986 roku.
WITEBSK – duże miasto przemysłowe z niewielkim centrum. Zachowało się kilka zabytków sakralnych, na uwagę zasługuje też Pałac Gubernatora oraz ratusz. Witebsk to przede wszystkim dynamicznie rozwijający się ośrodek przemysłowo-usługowy, znany także z kilku popularnych festiwali.
DUDUTKI – wioska z bardzo ładnym skansenem rzemiosła domowego – na miejscu można spróbować między innymi tradycyjnych serów, dań i bimbru. Dodatkową atrakcją jest kolekcja samochodów typu „oldtimer”. Miejsce warte odwiedzenia, ale nie dojeżdża tu kolej – z Mińska jedzie się około 40 kilometrów. Na zwiedzanie należy przeznaczyć 3-5 godzin.
NIEŚWIEŻ – jedno z najładniejszych miasteczek tej części Europy, z zespołem parkowo-pałacowym wpisanym na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Tutejszy Zamek Radziwiłłów to jedna z największych atrakcji turystycznych Białorusi. Przewodnik turystyczne pozytywnie opisują rynek z ratuszem, ale na zdjęciach widać, że nie jest to szczególnie piękne miejsce. Co do zamku – wszyscy zgodnie polecają jako obowiązkowy punkt wizyty na Białorusi. Do Nieświeża nie dojeżdżają pociągi, dojedziemy tu autobusem z Mińska.
MIR – kolejne z miasteczek z bardzo ładnym zamkiem, położone na granicy obwodu grodzieńskiego z obwodem mińskim. Mir był miastem wieloetnicznym, dzięki czemu zachowały się zabytki sakralne kilku wyznań – kościół katolicki, cerkiew i synagoga. Do tego malutki, przyjemny Ryneczek. Najbliższa stacja kolejowa to Stołpce, miejscowość leży w pobliżu głównych dróg.