Lesko to nieduże miasto w województwie podkarpackim, często mijane przez turystów jadących w Bieszczady. Siedziba powiatu, rzadko pojawia się w mediach. W artykule krótko przedstawiłem atrakcje Leska. Władze samorządowe i wojewódzkie inwestują w rozwój turystyki, więc w najbliższych latach artykuł może zostać rozbudowany.

Ostatnia aktualizacja: 19.09.2023

1. Zamek Kmitów

Najbardziej znana atrakcja Leska to Zamek Kmitów, możliwy do obejrzenia tylko z zewnątrz, ponieważ został zaadaptowany na hotel. Pierwsza drewniana warownia w tym miejscu powstała w 1491 roku. Po zniszczeniu przez Węgrów pobliskiego zamku Sobień w 1512, Kmitowie przeprowadzili się do Leska. Budowę zamku w Lesku rozpoczęto w 1538 r., ukończono ją około 20 lat później. Za jakiś czas zamek przeszedł w ręce Stadnickich, którzy byli jego właścicielami do I połowy XVIII wieku.

Podczas najazdu szwedzkiego w 1704 roku zamek został splądrowany i podpalony. Odbudowa zajęła 8 lat. Od 1731 roku do 1776 roku w rękach Ossolińskich, następnie do 1799 roku w rękach Mniszchów. W 1785 r. na zamku wybuchł potężny pożar. Opuszczone ruiny jako wiano otrzymała rodzina Krasickich (właściciele do 1939 r.). Za czasów Krasickich od 1836 roku trwała odbudowa zamku. Prace trwały ponad 30 lat, po ich zakończeniu obiekt zatracił swój pierwotny charakter.

Podczas I i II wojny światowej zamek uszkadzany, po wojnie na terenie obiektu działały magazyny oraz przedszkole. W 1956 r. przeszedł w ręce KWK „Makoszowy” z Zabrza, po restrukturyzacji obiekt przejęła spółka Skarbu Państwa – Gliwicka Agencja Turystyczna, natomiast park przyzamkowy należy do gminy Lesko.

W 2010 roku gruntownie wyremontowany, po remoncie zaadaptowany na hotel i restaurację. W wyniku licznych nieszczęść i przebudów zatarły się pierwotne cechy budowli. Najcenniejszym pomieszczeniem jest Sala Rycerska, gdzie obecnie mieści się jadalnia.

2. Cmentarz żydowski

Druga interesująca atrakcja Leska to jeden z najstarszych i najcenniejszych w Polsce cmentarzy żydowskich. Cmentarz założono w XVI wieku, najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1548 roku. Na dużym terenie do naszych czasów przetrwało około 2 tysięcy macew wykonanych z miejscowego piaskowca.

Cmentarz zaniedbany, część macew w złym stanie.

3. Synagoga

Do najcenniejszych zabytków kultury żydowskiej w Polsce należy również miejscowa synagoga. Dawniej Żydzi w Lesku liczyli ponad połowę z 4 tysięcy mieszkańców, a na terenie miasta działały aż 3 synagogi. Manierystyczna synagoga obronna powstała prawdopodobnie w połowie XVII wieku w miejscu drewnianej bożnicy. W czasie II wojny światowej zdewastowana i splądrowana przez żołnierzy niemieckich, odrestaurowana w latach 60. XX wieku.

Świątynia jednonawowa, zbudowana z kamienia ciosanego, otoczaków i cegły. Nad wejściem zwracają uwagę ślady napisu w języku hebrajskim: „O, jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego, tylko dom Boży”. Unikatowym rozwiązaniem jest okrągła wieża, w której dawniej mieściło się więzienie dla Żydów.

Od wielu lat w dawnej synagodze mieści się Galeria Bieszczadzkiego Domu Kultury w Lesku. Od maja do października wystawiane są tu prace miejscowych artystów.

4. Ratusz

Na tle zabudowy kameralnego centrum Leska wyróżnia się piękny, wyremontowany ratusz. Budynek powstał w 1896 roku w stylu eklektycznym, łącząc ze sobą elementy neorenesansowe, neobarokowe i klasycystyczne. Charakterystyczne cechy budynku to okna zwieńczone gzymsami, strzelisty dach, wieża zegarowa, nad wejściem umieszczono herb Leska z okresu, kiedy właścicielami miasteczka byli Kmitowie. Ratusz wyremontowany, stoi pośrodku rynku.

5. Kościół pw. Nawiedzenia NMP

Jak twierdzi strona oficjalna miasta, jest to najstarszy kościół parafialny w Bieszczadach. Świątynia została ufundowana w 1539 roku przez Kmitów, a budowa trwała aż do 1555 roku. Zbudowany na planie krzyża z dwiema kaplicami tworzącymi ramiona i wieżą. W późniejszych latach kilkakrotnie przebudowywany. W 1704 roku splądrowany i zdewastowany przez Szwedów, po czym przebudowany w połowie XVIII wieku według projektu śląskiego architekta Gotfryda Hoffmana w stylu późnobarokowym.

W 1889 roku nadbudowano wieżę kościelną, używając do tego kamienia z nieistniejących już miejscowych kamieniołomów.

Wnętrze bogato zdobione. Na szczególną uwagę zasługuje XVIII-wieczny ołtarz główny ze słynącą łaskami ikoną Matki Bożej Leskiej oraz drewniana ambona z 1754 roku. Obok kościoła wznosi się murowana dzwonnica wybudowana w latach 1725-1765.

6. Basen Aquarius

Przy niesprzyjającej pogodzie można popływać się w tutejszej pływalni. Basen Aquarius w Lesku to stosunkowo duży obiekt jak na miasto tej wielkości. W nowoczesnym obiekcie można skorzystać z basenu 25 m, basenu rekreacyjnego, dwóch zjeżdżalni, brodzika dziecięcego i wanny z hydromasażem. W zespole odnowy biologicznej na klientów czekają sauna sucha, sauna parowa i część fitness z salą ćwiczeń oraz siłownią. W sezonie i w weekendy tłok.

7. Spływy pontonowe

Sezonowe spływy pontonowe swoją główną bazę mają w Sanoku, jednak wśród proponowanych tras znajdziemy trasy do Leska. Pierwsza z nich to trasa Zwierzyń – Lesko o długości 13 kilometrów, z przewidywanym czasem spływu 3,5 godziny, tylko dla grup zorganizowanych. Spływ kończy się na prawym brzegu Sanu, przy moście na Huzele.

Druga trasa, również dla grup zorganizowanych, prowadzi z Leska do Zagórza (18 kilometrów) i znana jest z malowniczych widoków. Niestety, ze względu na niski stan wody od kilku lat, istnieją trudności w organizacji spływów w lecie.

Ostatnia trasa z Leska to spokojna, łatwa trasa spływu do Postołowa (6,2 km), z której mogą skorzystać grupy zorganizowane i wycieczki szkolne.

Więcej informacji: zielonyponton.pl

8. Kamień Leski

Przyrodnicza atrakcja Leska położona 3 kilometry od centrum miasteczka, przy drodze na Ustrzyki Dolne. Kamień Leski to skała wznosząca się na wysokość 20 metrów i pozostałość po działających w okolicy już kilkaset lat temu kamieniołomach. Według jednej z miejscowych legend kamień niesiony przez Diabła w celu zniszczenia miejscowego kościoła został przez czorta porzucony w tym miejscu. Według innej to córka chorej matki zamieniona w głaz.

Nie wiadomo, ile prawdy w tych legendach, jednak głaz jest atrakcją turystyczną, przy której zatrzymują się turyści z całego kraju. Spacer dookoła kamienia zajmuje 15-30 minut, głaz „ozdobiony” napisami przez turystów.

9. Taras widokowy

W połowie 2023 roku na mapie Leska pojawiły się dwie nowe atrakcje. Pierwsza z nich to taras widokowy na wzgórzu Baszta. Z dwupoziomowego drewnianego tarasu widokowego o wysokości 32 metrów rozpościerają się piękne widoki na Bieszczady. Pomiędzy kondygnacjami umieszczono siatkę hamakową, aby chętni mogli odpocząć i zrelaksować się. Obok tarasu zbudowano plac zabaw, gdzie umieszczono sensoryczne tablice edukacyjne, a także puzzle z elementów wielkoformatowych zdjęć kościoła i synagogi.

Wstęp bezpłatny, w przyszłości planowana jest rozbudowa placu obok tarasu.

10. Źródełka mineralne

Druga z nowych atrakcji to źródełka mineralne z wiatą wypoczynkową i miejscem na ognisko, tężnią solankową, stylowymi studniami, a całość otoczona alejkami. Przed I wojną światową istniał w tym miejscu punkt zdrojowy, do którego doprowadzano wodę z czternastu źródeł. Po drugiej wojnie światowej miejsce niszczało, dopiero rozwój ruchu turystycznego umożliwił stworzenie w tym miejscu nowej atrakcji turystycznej.

Przez źródełka przebiega zielony szlak turystyczny z Zagórza do szczytu Krysowa na granicy Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Lesko – podsumowanie

Lesko to nieduże miasteczko, liczące około 5 tysięcy mieszkańców. Do niedawna zapomniane, po inwazji turystów na Bieszczady rozwija się i wzbogaca o nowe atrakcje przyciągające zwiedzających z całego kraju. Miejsce dobre na krótki przystanek, jak również jako baza wypadowa do wycieczek samochodem, ponieważ posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową i gastronomiczną.

Interesujące są również okolice Leska. W pobliżu znajdują się drewniane cerkwie i kościoły (Średnia Wieś, Manasterzec), ruiny klasztoru w Zagórzu, Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe w Uhercach, Solina, czy ruiny zamku Sobień, skąd przenieśli się założyciele Leska po spaleniu zamku.

Dojazd pociągiem do Leska

Do Leska nie da się dojechać pociągiem. W samym Lesku nie ma stacji kolejowe, natomiast najbliższe przystanki kolejowe to Jankowce oddalone o 3 kilometry od centrum i Łukawica położona 4 kilometry od miasta. Od lat nie kursowały tu pociągi osobowe, w 2023 roku uruchomiono pojedyncze pociągi Sanok – Ustrzyki Dolne zatrzymujące się na tych stacjach. Najbliższa stacja, na której zatrzymują się pociągi dalekobieżne to Zagórz (8 km), jednak znacznie lepiej dojechać pociągiem do Sanoka i przesiąść się na autobus do Leska. Dojazd autobusem z Sanoka do Leska zajmuje około 20 minut.

Znacznie łatwiej dojechać do Leska autobusami dalekobieżnymi, szczególnie w sezonie letnim.

Pociągiem po województwie podkarpackim – co zwiedzić i zobaczyć
Sanok – najciekawsze miejsca i atrakcje
Ustrzyki Dolne – najciekawsze miejsca i atrakcje

–> WSPARCIE STRONY<—

W dzisiejszych czasach wartościowe i niezależne strony nie przetrwają bez wsparcia czytelników. Wspierając mnie, wspierasz rzetelny przewodnik tworzony z pasji, bez pogoni za sensacją i zasięgami, dzięki któremu możesz taniej i wygodniej podróżować.