Jelenia Góra to średniej wielkości miasto w województwie dolnośląskim, dawna stolica województwa, obecnie doskonała baza wypadowa do wycieczek w Karkonosze i nie tylko, bowiem pociągami i autobusami można z Jeleniej Góry szybko dojechać do wielu interesujących miejsc Dolnego Śląska.

Do Jeleniej Góry przyjechałem w grudniu 2018 roku. Była to moja druga wizyta, ta niezbyt się udała – po pierwsze nie dopisała pogoda, po drugie po zrobieniu kilkudziesięciu zdjęć rozładowała mi się bateria w aparacie fotograficznym i musiałem zrezygnować ze zwiedzania kilku miejsc, których pewnie i tak nie zwiedziłbym ze względu na szybko zapadający zmrok.

We wpisie krótko przedstawię wam 10 najciekawszych miejsc i atrakcji miasta.

1. Kościół p.w. świętego Krzyża

Zwiedzanie Jeleniej Góry rozpoczynam od dworca kolejowego. Należy iść prosto. Po pięciu minutach, po przejściu przez ruchliwe skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną, po prawej stronie zobaczymy okazały kościół p.w. świętego Krzyża.

Kościół p.w. świętego Krzyża w Jeleniej Górze to jeden z tzw. „kościołów łaski”. Jak czytaliście w artykule o Świdnicy, na mocy pokoju westfalskiego zezwolono protestantom na zbudowanie trzech kościołów z nietrwałych materiałów i położonych poza murami miasta. Kościoły takie powstały w Głogowie, Jaworze i Świdnicy.

Natomiast „kościoły łaski” powstały na mocy ugody altrasztandzkiej, na mocy której protestanci mogli zbudować kolejnych sześć kościołów, na mocy tej ugody powstała także dzwonnica przy kościele pokoju w Świdnicy.

Po drugiej wojnie światowej kościół został przejęty przez katolików.

Na murach okalających plac przykościelny można zobaczyć zabytkowe kaplice nagrobne, bardzo ładnie prezentuje się dom parafialny. Dodatkowa atrakcja to „Absolutne centrum miasta” – moim zdaniem zbyt rozreklamowane, w rzeczywistości to zwykła płyta z tablicą wskazującą cztery strony świata. Natomiast kościół i plac jako całość koniecznie należy zobaczyć.

2. Ulica 1 Maja

Reprezentacyjna ulica Jeleniej Góry. Przyjemny deptak z licznymi kawiarniami i lokalami gastronomicznymi. Nawet w brzydką pogodę spaceruje się po nim przyjemnie. Prowadzi od dworca do rynku, pierwsza część wygląda przeciętnie, dopiero od kościoła p.w. świętego Krzyża nabiera uroku.

Dawniej była częścią tzw. Przedmieścia Wojanowskiego, natomiast rozkwit Jeleniej Góry nastąpił po doprowadzeniu linii kolejowej i wybudowania dworca. Od tamtej pory ulica kilkakrotnie zmieniała nazwę, obecna nazwa została nadana w 1947 roku.

Na tle zabudowy wyróżniają się barokowe kamieniczki 3-5 z połowy XVIII wieku. Jedna stoi pusta, w drugiej mieści się Pizza Hut. Jeszcze niedawno był tam też hotel „Jelonek”, obecnie piętra zajęte są przez hotel „Merkury Centrum”.

3. Rzeźba Porwanie Europy

Rzeźba „Porwanie Europy” znajduje się przy ulicy Pocztowej, tuż przy ulicy 1 Maja. Nie sposób jej nie zauważyć. Została odsłonięta 20 maja 2014 roku, aby uczcić dziesięciolecie Polski w Unii Europejskiej.

Rzeźba nawiązuje do mitologii przedstawiając miłość Zeusa pod skórą byka do ziemskiej kobiety. Autorem dzieła jest Ormianin Vahan Bego. Całość waży półtorej tony, a wykonanie rzeźby zajęło autorowi półtora roku. Wśród mieszkańców rzeźba budzi mieszane uczucia, ale trzeba otwarcie powiedzieć, że inne rzeźby, które widziałem w centrum Jeleniej Góry (np. Jeleń ze snu) są dużo brzydsze.

4.  Cerkiew św. Piotra i Pawła

Cerkiew św. Piotra i Pawła to niepozorna świątynia przy ulicy 1 Maja. Została wybudowana na miejscu kaplicy Najświętszej Marii Panny z 1453 roku, która spłonęła w 1634 roku. Budowa miała miejsce w latach 1737-1738.

Po drugiej wojnie światowej przekazana Polskiemu Autokefalicznemu Kościołowi Prawosławnemu, wyposażenie przywieziono ze zniszczonych cerkwi na Lubelszczyźnie.

Podczas mojej wizyty była zamknięta.

5. Brama i Baszta Wojanowska

Kolejne ciekawe miejsce przy ulicy 1 Maja. Brama Wojanowska połączona jest z kaplicą św. Anny. Dziś wygląda skromnie, dawniej była od reszty miasta oddzielona fosą. W 1775 roku rozebrana i zastąpiona nową bramą. W 1998 roku wyremontowana. Warto zobaczyć rokokowe kartusze z herbami Jeleniej Góry, Śląska i Prus oraz okolicznościową inskrypcją.

Brama połączona jest z kaplicą świętej Anny. Zbudowana w XV wieku jako element obronny Bramy Wojanowskiej, przebudowana w 1514 roku, spłonęła w wielkim pożarze miasta w 1634 roku. Odbudowana w latach 1709-1715 według projektu Kaspra Jentscha. Na ścianie kaplicay znajduje się tablica upamiętniająca 840-lecie miasta.

6. Bazylika świętego Erazma i Pankracego

Kościół w pobliżu rynku z bardzo wysoką wieżą stojący w otoczeniu współczesnych kamienic zupełnie niepasujących do zabytkowego centrum Jeleniej Góry.

Pierwsza świątynia stała w tym miejscu na pewno już w XIII wieku, w dokumentach pojawia się w 1303 roku po pożarze. W XV i XVI wieku została przebudowana i nadano jej obecny kształt.

W ścianach kościoła zobaczymy dwie kaplice grobowe z XVII i XVIII wieku oraz 20 epitafiów i płyt nagrobnych. z XVI – XVIII wieku.

7. Rynek

Jelenia Góra może się pochwalić pięknym rynkiem, którego dodatkową atrakcją jest ratusz z rzeźbą Jelenia i instalacją artystyczną „Szczudlarz”. Otoczony zabytkowymi kamieniczkami z podcieniami plac to jeden z najpiękniejszych polskich rynków, jakie widziałem. W kamienicach dawniej mieszkali najbogatsi mieszkańcy Jeleniej Góry.

Pośrodku rynku stoi ratusz z XVIII wieku, w piwnicach zachowały się fundamenty wcześniejszych budynków. Do ratusza dołączono „Siedem domów” wykupionych przez miasto, a na pierwszym piętrze wybudowano kryte przejście nad linią tramwajową przebiegającą pomiędzy ratuszem a kamieniczkami. Moim zdaniem kamieniczki psują całość, ale z historycznego punktu widzenia powinny tam pozostać.

Na rynku stoi też tramwaj – pozostałość po dawnej linii tramwajowej biegnącej z Jeleniej Góry przez Cieplice aż do Sobieszowa (długość 12,6 km) oraz do Podgórzyna. Sieć tramwajowa w Jeleniej Górze funkcjonowała w latach  1897-1969, pozostały po niej zaczepy trakcji na rozetach niektórych kamienic, tramwaj na rynku pełniący funkcję sklepu z pamiątkami oraz tramwaj przy pętli autobusowej w Podgórzynie. Jakiś czas temu zniknął tramwaj stojący przy zajezdni MZK Jelenia Góra przy ulicy Wolności. Szkoda, że zlikwidowano tę linię, bowiem w dzisiejszych czasach mogłaby być atrakcją na skalę europejską.

Ostatnia atrakcja na rynku w Jeleniej Górze to fontanna Neptuna upamiętniająca związki miasta z kupcami znad mórz.

W rynku działa też punkt informacji turystycznej – duży wybór ulotek, a pani z informacji o urodzie takiej jak rynek, albo jeszcze lepszej.

8. Wieża Zamkowa

Wieża Zamkowa w Jeleniej Górze to atrakcja, którą obowiązkowo powinniście zobaczyć. Tym bardziej, że została udostępniona turystom jako wieża widokowa – za darmo i przez cały rok. Z góry podobno widać panoramę centrum miasta.

Wieża Zamowa to jedyny zachowany element bramy miejskiej stojącej w tym miejscu do XIX wieku. Została zbudowana w 1584 roku, swego czasu znajdowało się w niej więzienie miejskie.

Godziny otwarcia:

listopad-marzec – 10:00-16:00
kwiecień-sierpień – 10:00-19:00
wrzesień-październik – 10:00-18:00

50 metrów dalej stoi Baszta Grodzka, mocno przebudowana, od dawna pełniąca funkcje mieszkalne i kulturalne. Obecnie z wbudowanym budynkiem mieszkalnym. Baszta widoczna jest od strony ulicy Jana III Sobieskiego. Najpierw zrobiłem zdjęcie przylegającego budynku, a samą basztę zobaczyłem, kiedy wracałem, ale bateria była już rozładowana i nie mogłem zrobić zdjęcia.

9. Wieża na Wzgórzu Krzywoustego

10 minut piechotą od centrum wznosi się Wzgórze Krzywoustego. Aby tam dojść, trzeba przejść przez galerię handlową przy dworcu autobusowym, następnie przez okropne przejście podziemne pod ruchliwą Aleją Jana Pawła II, dalej albo w pobliżu Zespołu Szkół Technicznych „Mechanik” (warto zwrócić uwagę na zabytkowy budynek szkoły) lub przez łąki. Prędzej czy później trafimy na Aleję Krzywoustego – ciąg pieszo-rowerowy o długości kilku kilometrów najpierw prowadzący wzdłuż rzeki Kamiennej, później wzdłuż rzeki Bóbr. Jeśli macie czas, zachęcam do spaceru lub przejażdżki tą aleją wzdłuż po malowniczych terenach i pooddychania czystym, leśnym powietrzem.

Wieża widokowa na Wzgórzu Krzywoustego udostępniona jest bezpłatnie. Nie znam godzin otwarcia, nie miałem okazji wejść na górę. Szedłem stromym skrótem z Alei Krzywoustego. Wieża została wyremontowana, z zewnątrz wygląda bardzo dobrze.

Wieża powstała w 1911 roku, w miejscu ruin dawnego zamku. Dawniej mieściła się w niej restauracja. Przez ostatnie dziesięciolecia niszczała, aż do niedawnego remontu.

10. Cudowne źródełko

Cudowne źródełko znajduje się kilka minut piechotą od wieży widokowej (spacer skrótami przez skały i krzaki) lub po zobaczeniu wieży należy wrócić na Aleję Krzywoustego i kontynuować spacer aleją wzdłuż brzegu rzeki Bóbr. Cudowne źródełko znajdziemy tuż za wiaduktem kolejowym.

Cudowne źródełko wiąże się ze średniowiecznymi „sądami bożymi” odbywającymi się przy nim. Uważano też wtedy, że jeżeli ktoś wypije z niego wodę, mówi prawdę – stosowano tę zasadę wobec rycerzy i żon podejrzewanych o zdradę, podobno jeden z rycerzy padł po dotknięciu ustami wody ze źródełka.

Cudowne źródełko zostało wyremontowane w 2018 roku. Nie udało mi się zrobić zdjęcia z bliska z powodu dużej liczby mieszkańców Jeleniej Góry ustawiających się w kolejce do czerpania wody. Czekałem godzinę, ale ludzie stali przy źródełku i butelkach, inni parkowali rowery przy nim, a głupio mi było naruszać ich prywatność i prosić o pozwolenie. Pewne starsze panie miały całe plecaki i wózek załadowane butelkami półtoralitrowymi po wodzie mineralnej i trzeba było bardzo długo czekać, aż je napełnią. Jedno jest pewne – ludzie wierzą w bardzo dobrą jakość oraz właściwości zdrowotne wody ze źródełka.

Tuż za źródełkiem rozpoczyna się „Ścieżka Poetów” prowadząca chyba aż do schroniska „Perła Zachodu”. Niestety nie było czasu ani warunków na wędrówkę.

Inne atrakcje Jeleniej Góry

Jak pisałem na początku, z przyczyn losowych musiałem przerwać zwiedzanie Jeleniej Góry, przez co pominąłem kilka atrakcji. Jeśli będziecie mieli więcej czasu i szczęścia, warto rozważyć wizytę w następujących miejscach:

Muzeum Karkonoskie – muzeum przy ulicy Matejki 28 udostępnia zwiedzającym zbiory związane z historią miasta i regionu. Z najciekawszych należy wymienić zrekonstruowaną chałupę sudecką, wystawę szkła artystycznego, makietę panoramy gór. Dostępne są też stanowiska multimedialne.

Muzeum czynne od wtorku do niedzieli w godzinach 09:00-17:00. Zwiedzanie bez przewodnika, w środy można zwiedzać bezpłatnie.

Strona internetowa: www.muzeumkarkonoskie.pl

Cmentarz żydowski – pozostałości po niewielkim cmentarzu żydowskim przy ulicy Sudeckiej, naprzeciwko cmentarza komunalnego. Powstał w drugiej połowie XIX wieku, powiększony w 1910 roku. Po drugiej wojnie światowej niemal całkowicie zdewastowany.

Muzeum Historii i Militariów – również przy ulicy Sudeckiej, jeden z oddziałów Muzeum Karkonoskiego. Ekspozycja sprzętu wojskowego – maszyny zardzewiałe, czasy świetności mające za sobą, ale dla dzieci i miłośników jak najbardziej polecane. Można zobaczyć między innymi czołg, helikopter, transporter opancerzony i katiuszę. W środy wstęp bezpłatny.

Więcej informacji: www.militaria-muzeum.pl

Podziemia pod Wzgórzem Kościuszki – nowa atrakcja Jeleniej Góry, znana też pod nazwą Time Gates. Zwiedzającym udostępniono fragmenty schronu przeciwlotniczego pod wspomnianym wzgórzem. Podziemna trasa turystyczna została otwarta 22 grudnia 2018 roku (w dniu mojej wizyty w Jeleniej Górze, ale nie wiedziałem o tym, a szkoda, bo inaczej zaplanowałbym zwiedzanie).

Godziny otwarcia

– od poniedziałku do piątku w godz. 10-17
– w soboty, niedziele i święta w godz. 10-19

Ceny biletów:

– 19 zł – bilet normalny
– 15 zł – bilet ulgowy (przysługuje również grupom zorganizowanym liczącym co najmniej 15 osób oraz mieszkańcom Jeleniej Góry po okazaniu dokumentu tożsamości)

Jak zwiedzać Jelenią Górę

Jeśli ograniczacie zwiedzanie do centrum Jeleniej Góry lub wędrówki wzdłuż brzegów rzeki Bóbr, spokojnie obejdziecie wszystko pieszo. Wystarczy jeden dzień. Natomiast jeśli chcecie zwiedzić okolice (formalnie w granicach Jeleniej Góry), polecam pociągi Kolei Dolnośląskich lub autobusy MZK Jelenia Góra – w autobusach MZK Jelenia Góra honorowany jest bilet Euro-Nysa.

Rozkład i dodatkowe informacje na stronie mzk.jgora.pl

Toalety publiczne w Jeleniej Górze

W Jeleniej Górze znajduje się kilka toalet publicznych (płatne):

– na dworcu kolejowym Jelenia Góra (płatne 3 zł, czynne 06:00-21:00, prysznic 10 zł)
– przy ulicy 1 Maja na wysokości kościoła pw. Św. Krzyża
– na Placu Bankowym
– na Rynku w kamienicy naprzeciwko zabytkowego tramwaju
– na dworcu autobusowym w galerii

W pobliżu Wzgórza Krzywoustego i doliny rzeki Bóbr pozostają krzaki.

Jelenia Góra – jak dojechać

Do Jeleniej Góry najlepiej dojechać pociągiem. Dojeżdżają tu pociągi pospieszne PKP Intercity, pociągi regionalne Kolei Dolnośląskich oraz jeden pociąg Przewozów Regionalnych. Dworzec kolejowy Jelenia Góra położony jest blisko centrum miasta.

O dworcu kolejowym w Jeleniej Górze napisałem osobny artykuł.

Podsumowanie 

Jelenia Góra to miasto, do którego warto przyjechać. Jakkolwiek nie wszystko wygląda pięknie i cudownie (w centrum widać opuszczone, zniszczone budynki, na zdjęciu poniżej zobaczycie okropne przejście podziemne na szlaku do Wzgórza Krzywoustego). Gdyby nie rozładowana bateria, zdjęć brzydkich miejsc byłoby więcej.

Jelenia Góra to także świetna baza wypadowa do wycieczek po Karkonoszach i innych miastach województwa dolnośląskiego.

Poczucie zagrożenia w centrum jest zdecydowanie mniejsze niż w wielu polskich miastach podobnej wielkości, aczkolwiek żuli też można spotkać.

W artykule przedstawiłem tylko najważniejsze atrakcje w centrum Jeleniej Góry, na temat Cieplic powstanie osobny wpis.

Zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku. Będzie mi bardzo miło, jeśli udostępnisz ten post znajomym lub dodasz odnośnik do mojego bloga