Podróżując pociągiem po województwie podlaskim nie dotrzemy do wielu ważnych miejsc, jednak w ostatnich latach wyremontowano i reaktywowano kilka linii, więc można zaplanować ciekawą wycieczkę.

Spis treści:

1. Linia kolejowa Białystok – Suwałki
2. Linia kolejowa Białystok – Ełk
3. Linia kolejowa Białystok – Małkinia
4. Linia kolejowa Białystok – Czeremcha
5. Linia kolejowa Siedlce – Czeremcha
6. Pozostałe linie kolejowe
7. Koleje wąskotorowe
8. Miasta bez kolei pasażerskiej
9. Białowieża

Ostatnia aktualizacja: 06.12.2023

 

1. Linia kolejowa Białystok – Suwałki

Linia kolejowa Białystok – Suwałki to niezelektryfikowana linia prowadząca dalej w stronę granicy z Litwą. Odległość pomiędzy stacjami Białystok i Suwałki wynosi 140 kilometrów. Na trasie kursują pociągi osobowe Polregio oraz pociągi pospieszne PKP Intercity.

Linia kolejowa Białystok – Suwałki – wybrane stacje

Białystok – stolica województwa podlaskiego; ważny węzeł kolejowy. Z okien pociągu i autobusu wygląda bardzo brzydko – blokowiska ciągnące się w nieskończoność. Zabytkowy dworzec kolejowy po remoncie, połączony kładką nad torami (nieprzystosowana dla osób niepełnosprawnych) z dworcem autobusowym – również wyremontowanym. Z dworca do głównego placu idzie się około 15 minut, po drodze mijamy bazylikę św. Rocha. Wizytówką miasta jest Pałac Branickich, uwagę zwracają również ratusz (siedziba Muzeum Podlaskiego) oraz bazylika Mniejsza Wniebowzięcia NMP. Wśród współczesnej zabudowy w różnych częściach miasta znajdziemy zabytkowe budynki i ciekawe atrakcje, lecz na dokładniejsze zwiedzanie potrzebny jest co najmniej weekend.

Białystok – najważniejsze atrakcje:

– Pałac Branickich z parkiem.
– Muzeum Podlasia w zabytkowym ratuszu.
– bazylika Mniejsza Wniebowzięcia NMP.
– cerkiew św. Ducha (podobno największa w Polsce).
– cerkiew pw św. Mikołaja Cudotwórcy.
– Muzeum Wojska
– Muzeum Historyczne
– Muzeum Pamięci Sybiru
– Muzeum Motoryzacji na Węglowej (czynne nieregularnie)

Białystok – najciekawsze miejsca i atrakcje

Wasilków – miasteczko (ok. 11 tysięcy mieszkańców). W centrum miasta cerkiew pw. św. Apostołów Piotra i Pawła oraz kościół pw. Przemienienia Pańskiego. Za miastem Góra Krzyży – Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej z cudownym źródełkiem. Nowy dworzec systemowy

Sokółka – nieduże miasto (ok. 18 tys. mieszkańców). Zabytki sakralne: cerkiew pw. św. Aleksandra Newskiego, kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, kapliczki. Ponadto Muzeum Ziemi Sokólskiej i Zalew Sokólski – popularne miejsce letniego wypoczynku nad wodą.

Dąbrowa Białostocka – dworzec kolejowy położony ponad kilometr od centrum miasta. Zabytki to kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika, wiatrak holenderski oraz niewielki cmentarz żydowski.

Augustów – miasto położone wśród jezior, popularne wśród turystów. Zabytkowy, niszczejący dworzec kolejowy położony na uboczu, ponad 4 kilometry od centrum miasta. Kanał Augustowski, kąpieliska, możliwość uprawiania sportów wodnych. Dominuje współczesna, niezbyt ładna zabudowa. Warto zobaczyć bazylikę Najświętszego Serca Pana Jezusa, rynek, budynek Zarządu Wodnego, dawne koszary. Do odwiedzenia także Muzeum Ziemi Augustowskiej i Muzeum Kanału Augustowskiego.

Augustów – najciekawsze miejsca i atrakcje

Płociczno – niecałe 4 kilometry od stacji kolejowej znajduje się stacja Wigierskiej Kolei Wąskotorowej.

Suwałki – zabytkowy i zaniedbany dworzec kolejowy; do ścisłego centrum trzeba przejść około półtora kilometra. Warto zobaczyć Muzeum Okręgowe, Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny, kościół pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła z 1900 roku, Muzeum im. Marii Konopnickiej, kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, rynek, cmentarz wielowyznaniowy oraz kościół staroobrzędowców (molenna). W okolicy jeziora.

Suwałki – najciekawsze miejsca i atrakcje

2. Linia kolejowa Białystok – Ełk

Linia kolejowa Białystok – Ełk biegnie przez obszar województw podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Według wyszukiwarki połączeń PKP odległość pomiędzy stacją początkową a końcową to 103 kilometry. Po drodze wiele stacji na uboczu, niektóre miejsca idealne do połączenia wycieczki pociągiem z wycieczką rowerową.

Linia kolejowa Białystok – Ełk – wybrane stacje

Białystok – patrz linia kolejowa Białystok – Suwałki

Knyszyn – 13 kilometrów na zachód od stacji Tykocin – zabytkowe miasteczko nad rzeką Narew z pięknym rynkiem, klasztorem Bernardynów, kościołem pw. św. Trójcy i cmentarzem żydowskim. Po drodze można zobaczyć Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Krypnie Kościelnym. W samym Knyszynie na uboczu zachował się cmentarz żydowski, a w centrum miasta warto zobaczyć kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty. Ze stacji do centrum Knyszyna idzie się około 4 kilometry.

Mońki – dziesięciotysięczne miasteczko. Niszczejący zabytkowy dworzec kolejowy; w centrum kościół Matki Bożej Częstochowskiej i św. Kazimierza. 8 kilometrów od stacji dawne grodzisko w Krzeczkowie.

Osowiec – niecały kilometr od stacji słynna twierdza Osowiec. Za stacją rozciąga się Biebrzański Park Narodowy; w różnych miejscach można natrafić na bunkry lub ich pozostałości.

Grajewo – miasto powiatowe (22 tys. mieszkańców). Pod względem architektonicznym takie sobie – można zobaczyć kościół Trójcy Przenajświętszej oraz Muzeum Mleka w Centrum Tradycji Mleczarstwa. Dworzec kolejowy w remoncie

Prostki (woj. warmińsko-mazurskie) – dawna wieś graniczna Prus, na granicy wsi Prostki i Bogusze zachował się dawny słup graniczny. We wsi Ostrykół (2 km od stacji) drewniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego oraz dawny schron. W czasach zaborów ogromna stacja graniczna.

Ełk (woj. warmińsko-mazurskie) – miasto wypoczynkowe, węzeł kolejowy, stacja początkowa kursującej w sezonie kolejki wąskotorowej. Dużo możliwości aktywnego wypoczynku nad Jeziorem Ełckim. Wyremontowany dworzec kolejowy, zabytki sakralne (katedra św. Wojciecha, kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa), ruiny zamku, cmentarze wojenne z I wojny światowej, pojedyncze zabytkowe budynki w różnych częściach miasta.

Linia kolejowa Białystok – Ełk – przewodnik szczegółowy (pociąg + rower)

3. Linia kolejowa Białystok – Małkinia

Linia kolejowa Białystok – Małkinia biegnie przez obszar województwa podlaskiego; ostatnia stacja – Małkinia – położona jest już na obszarze województwa mazowieckiego. Całą trasę pokonują jedynie pociągi pospieszne, natomiast osobowe kursują w relacjach Białystok – Czyżew lub Białystok – Szepietowo. Na stacji Małkinia rozpoczynają i kończą bieg pociągi Kolei Mazowieckich, lecz odcinek Małkinia – Czyżew można pokonać jedynie pociągami PKP Intercity. Linia wyremontowana. Odległość pomiędzy stacjami Białystok a Małkinia to 89 kilometrów. Pod względem turystycznym trasa mało atrakcyjna.

Linia kolejowa Białystok – Małkinia – wybrane stacje

Białystok – patrz linia kolejowa Białystok – Suwałki

Niewodnica – przystanek kolejowy we wsi Niewodnica Kościelna. Blisko stacji czołg-pomnik oraz kościół pw. św. Antoniego Padewskiego z lat 1884-1889.

Uhowo – przystanek kolejowy w centrum wsi. Warto zobaczyć kościół pw. św. Wojciecha; w sezonie czynna plaża nad Narwią, w pobliżu stacji także most kolejowy i wieża widokowa.

Łapy – miasto liczące ok. 15 tysięcy mieszkańców. Dworzec kolejowy wymagający pilnego remontu. Zabudowa współczesna, można ewentualnie zobaczyć kościół pw. św. Ap. Piotra i Pawła z 1926 roku.

Szepietowo – miasteczko bez atrakcji turystycznych; 8 kilometrów na północ od stacji kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Wysokiem Mazowieckiem. 4 kilometry na południe od stacji kościół pw. Św.Anny w Dąbrówce Kościelnej.

Czyżew – miasteczko (2,6 tys. mieszkańców); wyremontowany dworzec kolejowy, w którym obecnie mieści się Muzeum Ziemi Czyżewskiej. Warto także zobaczyć kościół pw. św. Piotra i Pawła.

Małkinia (woj. mazowieckie) – w pobliżu stacji kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego.

8 kilometrów na południe od stacji muzeum dawnego obozu koncentracyjnego w Treblince.

Linia kolejowa Białystok – Małkinia – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

4. Linia kolejowa Białystok – Czeremcha

Linia kolejowa Białystok – Czeremcha prowadzi głównie przez niewielkie wsie; wyjątek to Bielsk Podlaski. W ostatnich latach linia została wyremontowana. Długość linii to 76 kilometrów, jest to linia jednotorowa niezelektryfikowana. Z Czeremchy dawniej kursowały pociągi do Brześcia, a później do Wysokiego Litewskiego na Białorusi, jednak połączenie zlikwidowane w 2011 roku nie zostało reaktywowane i raczej tak pozostanie

Linia kolejowa Białystok – wybrane stacje

Białystok – patrz linia kolejowa Białystok – Suwałki

Białystok Stadion – w pobliżu przystanku kolejowego jednostka wojskowa, kościół pw. św. Stanisława Błogosławionego Męczennika oraz cmentarz żołnierzy radzieckich. Stadion Miejski oddalony o ponad dwa kilometry.

Lewickie – we wsi Juchnowiec (2 km od stacji) zabytkowy kościół pw. św. Trójcy; sanktuarium

Strabla – nieczynny drewniany budynek stacji, w pobliżu kościół pw. Wniebowstąpienia Pańskiego z zabytkową dzwonnicą, dwór zaadaptowany na hotel oraz most kolejowy. Przed wjazdem na stację pociąg przejeżdża przez most nad Narwią.

3 kilometry od stacji znajduje się park rozrywki we wsi Doktorce z dość długą trasą kolejki miniaturowej.

Bielsk Podlaski – nieduże miasto (25 tys. mieszkańców); dworzec systemowy oddany do użytku w 2020 roku. Dominują zabytki sakralne (kościoły, cerkwie i kaplica) oraz ratusz – siedziba Muzeum Obojga Narodów. W pobliskiej miejscowości Orla niszczeje piękna synagoga.

Lewki – zaczyna się tu linia kolejowa Lewki – Białowieża; obecnie ruch osobowy prowadzony na odcinku Lewki – Hajnówka.

Podbiele – w pobliżu stacji cerkiew pw. świętego Proroka Eliasza z Tiszbe.

Kleszczele – przystanek kolejowy przeniesiony w stronę miasta w grudniu 2022 roku. Około 700 metrów dalej zabytkowy drewniany dworzec popadający w ruinę. W centrum (1,3 km od przystanku kolejowego) Cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy, kościół pw. św. Zygmunta Burgundzkiego. W miejscowym centrum kultury „Hładyszka” dostępna pracownia garncarska oraz wystawa ametystów. Można też wypożyczyć rowery i wynająć pokoje gościnne.

Czeremcha – wieś; węzeł kolejowy, niedawno oddano do użytku dworzec systemowy. Cerkiew i kościół współczesne, przy dworcu parowóz-pomnik. Grupa pasjonatów próbowała utworzyć na stacji muzeum kolejnictwa.

Linia kolejowa Białystok – Czeremcha – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

5. Linia kolejowa Siedlce – Czeremcha

Linia kolejowa Siedlce – Czeremcha przebiega przez obszar województw mazowieckiego i podlaskiego. Według wyszukiwarki połączeń PKP odległość pomiędzy stacją początkową a końcową wynosi 90 kilometrów. Na trasie kursują pociągi osobowe Polregio i Kolei Mazowieckich, a także pociąg przyspieszony Czeremszak Warszawa Wschodnia – Czeremcha obsługiwany przez Koleje Mazowieckie. Połączeń jest bardzo mało.

Linia kolejowa Siedlce – Czeremcha – wybrane stacje

Siedlce (woj. mazowieckie) – średniej wielkości miasto (niecałe 80 tysięcy mieszkańców), dawna stolica województwa. Niezbyt popularne wśród turystów, w centrum można znaleźć jednak interesujące zabytki i atrakcje, z których najbardziej znane to Pałac Ogińskich i katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Warto zwiedzić Muzeum Regionalne, podczas spaceru zwracają uwagę zabytkowe kamienice w różnych miejscach Śródmieścia.

Mordy Miasto (woj. mazowieckie) – przystanek kolejowy niedaleko centrum miasteczka (1,8 tys. mieszkańców). Można zobaczyć kościół pw. św. Michała Archanioła oraz popadający w ruinę Pałac Przewłockich.

Niemojki (woj. mazowieckie) – niedaleko stacji kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła z 1783 roku.

Platerów (woj. mazowieckie) – centrum wsi blisko stacji. Warto zobaczyć drewniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z lat 1934-1935.

Siemiatycze – stacja położona aż sześć kilometrów od centrum Siemiatycz (14 tys. mieszkańców). W Siemiatyczach głównie zabytki sakralne – kościół pw. Wniebowzięcia NMP, cerkiew św. Apostołów Piotra i Pawła, klasztor, dawny Dom Talmudyczny (obecnie szkoła). Dodatkowa atrakcja to miejscowy zalew.  6 kilometrów na północny wschód od stacji klasztor prawosławny z cudownym źródłem w Grabarce.

Sycze – 2 kilometry na południe od stacji wspomniany wcześniej klasztor prawosławny z cudownym źródłem na górze w Grabarce.

Czeremcha – patrz linia kolejowa Białystok – Czeremcha

Linia kolejowa Siedlce – Czeremcha – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

6. Pozostałe linie kolejowe

Na terenie województwa podlaskiego jest jeszcze kilka godnych uwagi linii kolejowych, przy czym po niektórych z nich kursują tylko pociągi międzynarodowe, na innych jest ruch sezonowy, jeszcze inne czekają na remont.

Najważniejsza z tych linii, z punktu widzenia pasażera podróżującego pociągiem po Podlasiu, to linia kolejowa Czeremcha – Hajnówka. Na trasie pociągu jest bardzo mało stacji, lecz w okolicach tych stacji oraz w okolicach Hajnówki, sporo ciekawych atrakcji turystycznych, dlatego według mnie warto było napisać krótki przewodnik dla podróżujących z rowerem.

Linia kolejowa Czeremcha – Hajnówka – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Z Hajnówki linia prowadzi nad zalew Siemianówka, który pociąg pokonuje na grobli prowadzącej przez środek zalewu. Po drugiej stronie zalewu dawniej znajdowała się stacja kolejowa Cisówka lub jej pozostałości. Przejazd po zalewie byłby atrakcją na skalę europejską, lecz raczej nie ma szans na uruchomienie choćby pociągów turystycznych. W ubiegłych latach prowadzono przewozy sezonowe; nie wiadomo, czy będą prowadzone w tym roku i w latach następnych.

Linia kolejowa Białystok – Zubki Białostockie (i dalej na Białoruś) ożywa tylko w wakacje, kiedy kursują weekendowe pociągi Polregio relacji Białystok – Waliły. Podobno w Waliłach warto wybrać się na grzybobranie.

Na lepsze czasy czeka linia kolejowa Ełk – Suwałki przez Olecko. Linia łącząca województwo warmińsko-mazurskie z województwem podlaskim czynna jest na razie dla pociągów towarowych. Od lat zapowiadany jest powrót pociągów pospiesznych na tym odcinku, lecz z zapowiedzi nic nie wynika.

Z Suwałk biegnie także linia kolejowa do Trakiszek i dalej na Litwę. Na odcinku Suwałki – Trakiszki kursują jedynie weekendowe pociągi Białystok – Kowno. Dwa kilometry od stacji Trakiszki leży miasteczko Puńsk.

Po linii kolejowej z Czarnej Białostockiej do Kuźnicy Białostockiej w czasie opracowywania artykułu kursowały jedynie pojedyncze pociągi osobowe. O ile dobrze pamiętam, w Kuźnicy Białostockiej wyremontowano dworzec kolejowy.

Linia kolejowa Łapy – Łomża czynna jest jedynie dla ruchu towarowego.

7. Koleje wąskotorowe

Obecnie na obszarze województwa podlaskiego kursują dwie koleje wąskotorowe:

Kolej Wąskotorowa Puszczy Białowieskiej przewozi turystów po dwóch: trasach Hajnówka Wąskotorowa – Topiło (11 km) oraz Hajnówka Wąskotorowa – Dolna Leśna (6 kilometrów). Kursuje sezonowo  wybrane dni od drugiej połowy maja do końca września. Bilety są, moim zdaniem, bardzo drogie. Można dopłacić za przewóz rowerów. Warto wybrać się do Topiła – wieś położona jest nad brzegiem jeziora, a fragment trasy kolejki prowadzi przez groblę nad wodą.

Więcej informacji: hajnowka.bialystok.lasy.gov.pl

Druga czynna wąskotorówka to Wigierska Kolej Wąskotorowa w Płocicznie. Dawna kolej leśna przewozi turystów po Puszczy Augustowskiej oraz Wigierskim Parku Narodowym; fragment trasy biegnie nad jeziorem Wigry.  Kolejka kursuje w wybrane dni w sezonie letnim; ceny moim zdaniem również są wygórowane. Można dokupić bilet na przewóz psa lub roweru.

Więcej informacji: augustowska.pl/oferta/wycieczka-kolejka-waskotorowa/

Pod dużym znakiem zapytania pozostaje przyszłość nieczynnej dla ruchu pasażerskiego od 2010 roku Kolei Leśnej Puszczy Knyszyńskiej. W Czarnej Białostockiej zaasfaltowano dawne przejazdy kolejowe, rozebrano dużą część torowiska, o kolejkę nikt nie dba. Jednak w 2019 roku odbyło się spotkanie samorządowców w sprawie odbudowania linii kolejowej i reaktywacji kolejki na trasie Czarna Białostocka – Kopna Góra koło Supraśla (20 kilometrów). Wszystko rozbija się o pieniądze i nie wiadomo, potoczą się losy inicjatywy.

8. Miasta bez kolei pasażerskiej

W województwie podlaskim kolej nie dociera wszędzie. Z punktu widzenia turysty warto wymienić kilka miast bez kolei pasażerskiej. Najważniejsze z nich to bez wątpienia Łomża – dawna stolica województwa, dokąd obecnie dojeżdżają tylko 2 razy w tygodniu pociągi towarowe. Kursowanie pociągów pasażerskich do Łomży zostało zawieszone w 1993 roku. Od tamtej pory co jakiś uruchamiane są specjalne pociągi dla miłośników kolei. Projekt rewitalizacji linii kolejowych do Łomży oraz powrotu kolei pasażerskiej został zgłoszony przez władze w ramach projektu Kolej +. Dawniej do Łomży docierała także kolej wąskotorowa w ramach sieci Ostrołęckiej Kolei Dojazdowej.

Łomża – najciekawsze miejsca i atrakcje

Po drodze z Łomży do Białegostoku leży maleńkie miasteczko Tykocin (ok. 2 tysiące mieszkańców), tłumnie jednak odwiedzane przez turystów za sprawą zachowanej zabytkowej zabudowy w centrum miasta i zabytków sakralnych.

Pociągiem nie dojedziemy do Supraśla położonego blisko Białegostoku – dojedziemy tam jednak autobusami PKS w ciągu 20 minut.

Daleko od najbliższej stacji kolejowej leżą Sejny (ok. 6 tys. mieszkańców) i nic nie wskazuje na to, aby pociągi kiedykolwiek tam dojechały.

9. Białowieża

Jedną z najpopularniejszych miejscowości w województwie podlaskim jest Białowieża. Tory doprowadzono tam już w 1897 roku, a przez długi czas kursował pociąg nocny Białowieża – Warszawa i pociąg dzienny Białowieża – Białystok. Popularność kolei w tamtym rejonie zaczęła spadać w latach osiemdziesiątych XX wieku za sprawą PKS-u.

Jeszcze w 1987 roku kursowało siedem pociągów Białowieża – Hajnówka, dwa pociągi Białowieża – Bielsk Podlaski, dwa Białowieża – Białystok. W sezonie letnim kursował weekendowy pociąg Białowieża – Białystok.

29 maja 1994 roku na linii Białowieża – Hajnówka – Bielsk Podlaski zaczęła kursować zastępcza komunikacja autobusowa, którą za jakiś czas odwołano.

Obecnie planowany jest remont torów do Białowieży, na razie w budynku białowieskiej stacji kolejowej działa restauracja „Carska” z pokojami gościnnymi.

Na torowisku utworzono niewielkie Muzeum Kolejnictwa (parowóz + wagony retro, spalinowóz + wagon retro).

Zmieniła się sytuacja z koleją drezynową – obecnie kursuje tylko na krótkiej trasie.

—> WSPARCIE STRONY<—

W dzisiejszych czasach wartościowe i niezależne strony nie przetrwają bez wsparcia czytelników. Wspierając mnie, wspierasz rzetelny przewodnik tworzony z pasji, bez pogoni za sensacją i zasięgami, dzięki któremu możesz taniej i wygodniej podróżować.