Województwo świętokrzyskie nie należy do województw, które znam bardzo dobrze i nie należy do moich ulubionych regionów Polski. Województwo przecina zaledwie kilka linii kolejowych, pociągi nie docierają do wielu interesujących atrakcji, a podróż pociągiem po województwie świętokrzyskim najlepiej połączyć z podróżą rowerem lub autobusem. Z drugiej strony po latach zastoju widać pewne zmiany na plus – nowe pociągi zakupione przez władze województwa, przywrócenie sezonowych połączeń Kielce – Sandomierz, uruchomienie pociągów sezonowych do Buska- Zdroju. Poniższy przewodnik nie jest doskonały, mam nadzieję, że z czasem uzupełnię go o dodatkowe informacje. Na razie należy go traktować jako podstawowy przewodnik po zabytkach i atrakcjach województwa świętokrzyskiego położonych wzdłuż linii kolejowych czynnych w ruchu pasażerskim.

Spis treści:

1. Linia kolejowa Kielce – Skarżysko-Kamienna
2. Linia kolejowa Skarżysko-Kamienna – Ostrowiec Świętokrzyski
3. Linia kolejowa Ostrowiec Świętokrzyski – Sandomierz
4. Linia kolejowa Kielce – Sędziszów
5. Linia kolejowa Kielce – Zawiercie
6. Pozostałe linie kolejowe
7. Koleje wąskotorowe

Pociągiem po Polsce - seria przewodników na blogu

KOLEJ W POLSCE - PRZEWODNIKI OGÓLNE Podróż pociągiem po Polsce - przewodnik dla pasażerów | Koleje wąskotorowe w Polsce INSPIRACJE PODRÓŻNICZE Miasteczka | Zamki | Wsie | Skanseny | Atrakcje Małopolski ATRAKCJE TURYSTYCZNE PRZY LINIACH KOLEJOWYCH - PRZEWODNIKI Dolny Śląsk | Mazowsze | Małopolska | Opolszczyzna | Kujawsko-pomorskie Wielkopolska | Lubelszczyzna | Lubuskie | Łódzkie | Podkarpacie | Śląskie Podlaskie | Pomorskie | Świętokrzyskie | Warmia i Mazury | Zachodniopomorskie

1. Linia kolejowa Kielce – Skarżysko-Kamienna

Linia kolejowa Kielce – Skarżysko-Kamienna biegnie po obszarze województwa świętokrzyskiego. Jest to linia zelektryfikowana, po której kursują pociągi osobowe Polregio oraz pociągi pospieszne PKP Intercity. Pod względem krajobrazowym nie wyróżnia się niczym szczególnym – w okolicach Suchedniowa z okien pociągu widać popularny zalew.

Linia kolejowa Kielce – Skarżysko Kamienna – stacje:

Kielce – stolica województwa świętokrzyskiego, ważny węzeł kolejowy. Dworzec położony przy ulicy Sienkiewicza prowadzącej do największych atrakcji w Śródmieściu. Z okien pociągu Kielce wyglądają jak jedno, wielkie blokowisko, w centrum jest nieźle – do zobaczenia rynek, Pałac Biskupów Krakowskich, Park Miejski, bazylika Wniebowzięcia NMP, kilka muzeów, z których część wygląda na utworzone na siłę; w pobliżu centrum skałki na Kadzielni. Wysokie poczucie zagrożenia – dużo dresiarzy i miłośników sztuk walki na ulicach.

Kielce w jeden dzień – podstawowy przewodnik

Tumlin – w centrum wsi kościół pw. św. Stanisława z 1599 roku. Obok Góra Grodowa – wzniesienie, na którym dawniej mieściło się grodzisko i pogański ośrodek kultu.

Zagnańsk – dwa kilometry od stacji stoi od ponad siedmiuset lat słynny dąb „Bartek”; w lecie możliwość wypoczynku nad zalewem w sąsiednim Kaniowie.

Suchedniów – nieduże miasto (ponad 8,5 tys. mieszkańców), znane z zalewu, który w lecie zamienia się w miejsce wypoczynku i rekreacji nad wodą, a poza sezonem przyciąga miłośników wędkarstwa rekreacyjnego. Zabytki to kościół pw. św. Andrzeja Apostoła z połowy XVIII wieku, dworek „Kałamarzyk”, pojedyncze zabytkowe domy.

Skarżysko Zachodnie – przystanek kolejowy. Niedaleko przystanku drewniany kościół pw. św. Józefa Oblubieńca z 1928 roku. Dwa kilometry od przystanku Muzeum im. Orła Białego (militaria).

Skarżysko-Kamienna – ważny węzeł kolejowy. Duży dworzec kolejowy; przed dworcem parowóz-pomnik. Miasto wygląda jak wielkie blokowisko; na tle zabudowy wyróżnia się neogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, również widoczny z pociągu.

Linia kolejowa Kielce – Skarżysko-Kamienna – opis szczegółowy (pociąg + rower)

2. Linia Skarżysko-Kamienna – Ostrowiec Świętokrz.

Linia kolejowa Skarżysko-Kamienna – Ostrowiec Świętokrzyski to linia zelektryfikowana; po której kursują pociągi regionalne z Kielc i Krakowa do Ostrowa Świętokrzyskiego, regionalne pociągi sezonowe jadące dalej do Sandomierza oraz pojedyncze pociągi pospieszne. Linia biegnie po obszarze województwa świętokrzyskiego, częściowo przy granicy z województwem mazowieckim.

Linia Skarżysko-Kamienna – Ostrowiec Świętokrzyski – stacje:

Skarżysko-Kamienna – patrz rozdział 1

Wąchock – miasteczko znane z dowcipów. Turystom bardziej kojarzy się z klasztorem Cystersów, ponadto ruiny dawnej fabryki, kaplica św. Rocha, niewielki cmentarz żydowski i pojedyncze zabytkowe domy.

Starachowice – miasto przemysłowe, kojarzone z samochodami marki Star. Pod względem architektonicznym nie wyróżnia się niczym szczególnym; warto natomiast zwiedzić Muzeum Przyrody i Techniki „Ekomuzeum” im. Jana Pazdura, a w sezonie letnim przejechać się kolejką wąskotorową (o ile będzie kursowała). Na skraju miasta Zalew Lubianka.

Starachowice Wschodnie – zabytkowy, nieczynny budynek stacji wymagający remontu. Blisko stacji rynek i cmentarz żydowski. Obok stacji Starachowice Wschodnie znajduje się stacja kolei wąskotorowej.

Styków Iłżecki – w pobliżu przystanku ruiny nieukończonej elektrowni oraz Zalew Brodzki z możliwością wypoczynku nad wodą i uprawiania sportów wodnych.

Kunów – miasteczko (ok. 3 tys. mieszkańców). Można zobaczyć kościół pw. św. Władysława z XVII wieku z zabytkową dzwonnicą.

Ostrowiec Świętokrzyski – miasto przemysłowe. Dominuje zabudowa współczesna, zabytków niewiele. Blisko stacji drewniany kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego. Można też zobaczyć rynek, kolegiatę pw. św. Michała Archanioła, pałac myśliwski zaadaptowany na hotel i Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Pałacu Wielkopolskich.

Linia kolejowa Skarżysko-Kamienna – Ostrowiec Świętokrzyski – opis szczegółowy

3. Linia kolejowa Ostrowiec Świętokrz. – Sandomierz

Linia kolejowa Ostrowie Świętokrzyski – Sandomierz to fragment linii kolejowej Łódź Kaliska – Dębica (według wykazu PKP PLK). Odcinek zaniedbywany od wielu lat; w ostatnich latach na linii pojawiły się pojedyncze pociągi pospieszne oraz pociągi sezonowe Kielce – Sandomierz. Pociągi sezonowe z Kielc do Sandomierza zatrzymują się tylko w Ćmielowie, Jakubowicach, Dwikozach i Sandomierzu. Jeśli chodzi o inne stacje i przystanki, obecnie nieczynne, opierałem się o wykaz tych przystanków na stronie Atlaskolejowy.net

Linia kolejowa Ostrowiec Świętokrzyski – Sandomierz – stacje:

Ostrowiec Świętokrzyski – patrz rozdział 2

Ćmielów – miasteczko znane z produkcji porcelany. Obecnie najciekawszą atrakcją w mieście jest Żywe Muzeum Porcelany. Ponadto ruiny zamku, kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, kapliczki. 3 kilometry na północ od stacji ruiny zamku w Podgrodziu.

Jakubowice – 2 kilometry na południe od stacji kościół pw. św. Małgorzaty w Sobótce. 5 kilometrów na północ od stacji dwór w Śmiłowie.

Dwikozy – we wsi ładny hotel „Dwór Dwikozy”.

Sandomierz – podobno jedno z najpiękniejszych miasteczek w Polsce, znane z serialu „Ojciec Mateusz” Dworzec kolejowy położony 2,5 kilometra od centrum miasta. Na niewielkiej powierzchni sporo zabytków – między innymi rynek z ratuszem, Zamek Królewski, Brama Opatowska oraz liczne zabytki sakralne. Dużą popularnością cieszą się także bulwary nad Wisłą.

Linia kolejowa Ostrowiec Świętokrzyski – Sandomierz – opis szczegółowy (pociąg + rower)

4. Linia kolejowa Kielce – Sędziszów

Linia kolejowa Kielce – Sędziszów biegnie przez obszar województwa świętokrzyskiego. Linia dwutorowa, zelektryfikowana, pod względem krajobrazowym nie wyróżnia się niczym szczególnym. Po linii kursują pociągi regionalne Polregio oraz pociągi pospieszne PKP Intercity.

Linia kolejowa Kielce – Sędziszów – wybrane stacje:

Kielce – patrz rozdział 1

Kielce Słowik – w pobliżu przystanku kościół pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus z 1938 roku; odbudowany w 1945 roku. Teoretycznie 4 kilometry od przystanku znajduje się popularna Jaskinia Raj, jednak lepiej dojechać z centrum Kielc autobusem podmiejskim do przystanku położonego przy głównej drodze.

Radkowice – stacja teoretycznie położona najbliżej zamku w Chęcinach (6 km od stacji), jednak wygodniejszy jest dojazd do zamku autobusem lub busem z centrum Kielc.

Wolica – stacja kolejowa położona 3 kilometry od popularnego skansenu w Tokarni.

Sobków – 3 kilometry na zachód od stacji kościół pw. św. Mikołaja w Brzegach. Centrum wsi Sobków-Nida oraz Sobków oddalone 4 kilometry na południe od stacji. W Sobkowie można zobaczyć zamek (własność prywatna), kościół pw. św. Stanisława z połowy XVI wieku; działa także wypożyczalnia kajaków – możliwość spływu po Nidzie.

Jędrzejów – nieduże miasto (ok. 15 tys. mieszkańców); siedziba powiatu, stacja początkowa Świętokrzyskiej Kolei Dojazdowej. W centrum można zobaczyć Muzeum Zegarów i kościół pw. św. Trójcy, poza centrum archiopactwo Cystersów.

Sędziszów – węzeł kolejowy. Przeciętne miasteczko (6,5 tys. mieszkańców) bez jakichś szczególnych atrakcji turystycznych. Przewodniki polecają Osiedle Drewniane wybudowane przez Niemców w czasie okupacji dla kolejarzy. 2 kilometry od stacji zabytkowy kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. 3 kilometry na zachód od stacji kościół pw. św. Marcina z 1856 roku w Tarnawie.

Linia kolejowa Kielce – Sędziszów – opis szczegółowy – pociąg + rower

5. Linia kolejowa Kielce – Zawiercie

Linia kolejowa łącząca województwa świętokrzyskie i śląskie, której przebieg częściowo pokrywa się z przebiegiem linii kolejowej Częstochowa – Kielce, opisanej w przewodniku o podróżowaniu pociągiem po województwie śląskim. Po linii kursują pociągi Katowice – Kielce (nie przez Olkusz) oraz pociągi pospieszne z Wrocławia i Katowic w kierunku Kielc i Lublina.

Linia kolejowa Kielce – Zawiercie – wybrane stacje:

Kielce – patrz rozdział 1

Piekoszów  – 3 kilometry od stacji kolejowej ruiny pałacu Tarłów; 10-12 kilometrów od stacji Oblęgorek z Muzeum Henryka Sienkiewicza (dojazd rowerem).

Ludynia Dwór – stacja kolejowa we wsi Ludynia. Zachował się dwór szlachecki, zbór ariański oraz cmentarz wojskowy z I wojny światowej.

Włoszczowa – dworzec kolejowy położony trzy kilometry od centrum miasta. Najważniejszy zabytek miasteczka liczącego 10 tysięcy mieszkańców to kościół Wniebowzięcia NMP. W mieście znajduje się też stacja Włoszczowa-Północ, na której zatrzymują się między innymi pociągi z Krakowa do Warszawy.

Zawiercie (woj. śląskie) – średniej wielkości miasto z pięknym dworcem kolejowym. Dworzec kolejowy to najładniejsze miejsce miasta. Nie wiem, czy jeszcze możliwe jest zwiedzanie zamkniętej Huty Szkła Kryształowego, natomiast najciekawsze atrakcje Zawiercia to źródło Warty w Kromołowie – dzielnicy miasta położonej 5 km od centrum, tam również znajduje się cmentarz żydowski. Z kolei w dzielnicy Skarżyce (6 km od centrum) zabytkowy kościół, formacje skalne, a dwa kilometry dalej, w Morsku, ruiny zamku.

Atrakcje w okolicy:

• w Porębie (7 km) zabytkowy kościół pw. św. Józefa Oblubieńca NMP
• zamek w Ogrodzieńcu (10 km od dworca kolejowego w Zawierciu, dojazd busem)
• w miejscowości Czekanka (13 km) hodowla alpak

6. Pozostałe linie kolejowe

Z czynnych linii kolejowych z ruchem pasażerskim na obszarze województwa świętokrzyskiego należy wymienić wspomnianą już wcześniej linię kolejową Kielce – Częstochowa, której przebieg pokrywa się na obszarze województwa z przebiegiem opisanej tu linii Kielce – Zawiercie.

Druga z linii to linia kolejowa Sitkówka Nowiny – Busko-Zdrój. Od 2019 roku kursują tędy wakacyjne pociągi Kielce – Busko-Zdrój. Wadą jest położenie stacji kolejowej (a właściwie przystanku) w Busku-Zdroju, oddalonego o ponad 2 kilometry do centrum miasta. Być może w przyszłości tory zostaną doprowadzone bliżej centrum.

Nie kursują pociągi pasażerskie na odcinku Opoczno – Skarżysko-Kamienna przez Końskie.

Po raz ostatni w roku 2012 kursował pociąg weekendowy IR Łysica przez Chmielnik i Staszów. Nie zanosi się na powrót pociągów pasażerskich na tej trasie.

7. Koleje wąskotorowe

Na obszarze województwa świętokrzyskiego czynne są dwie koleje wąskotorowe:

Starachowicka Kolej Wąskotorowa – kolej wąskotorowa kursująca sezonowo na dwóch trasach:

Starachowice – Lipie (6 kilometrów; czas przejazdu 20 minut)
Iłża – Marcule (7 kilometrów; czas przejazdu pół godziny)

Druga z tras położona jest na obszarze województwa mazowieckiego. Istnieją plany połączenia obu linii, ale trudno powiedzieć, czy zostaną zrealizowane.

Szczegóły: skw.org.pl
Starachowicka Kolej Wąskotorowa – oficjalny fanpage na Facebooku

Świętokrzyska Kolej Dojazdowa  –  kolejka znana również pod nazwą „Jędrzejowska Kolej Dojazdowa”. Ogólnodostępne pociągi zwykle kursują w weekendy od maja do końca września na trasie Jędrzejów Wąskotorowy – Pińczów (30 kilometrów). Kolejka cieszy się dużą popularnością, jednak ceny są bardzo wysokie. Końcowa stacja – Pińczów – wart jest odwiedzenia.

Szczegółowe informacje: www.expres-ponidzie.k-ow.net