Kolej na Podróż

Stary Sącz – 8 najciekawszych miejsc i atrakcji

Stary Sącz to dziewięciotysięczne miasto w województwie małopolskim. Od wielu lat uważany jest za jedno z najpiękniejszych polskich miasteczek – słynie z niesamowitej atmosfery, a liczne zabytki przyciągają turystów z całej Europy. Podczas wycieczki po Sądecczyźnie nie mogłem nie odwiedzić tego miasteczka. Wizyta przypadła na upalny poniedziałek, kiedy muzea w zasadzie są nieczynne. Do tego doszedł jeszcze jeden czynnik, przez który Stary Sącz odebrałem zupełnie inaczej niż po lekturze przewodników – samochody, a właściwie mnóstwo samochodów w centrum miasteczka.

Inne polskie miasteczka na blogu: Byczyna  Głogówek  Leżajsk  Prudnik  Pszczyna
Pociągiem po Małopolsce – zabytki i atrakcje wzdłuż linii kolejowych

Stary Sącz – rys historyczny

Stary Sącz, jako Sącz pojawia się w dokumentach historycznych w 1257 roku, kiedy żona Bolesława Wstydliwego i węgierskiego króla Beli, księżna Kinga, otrzymała w podarunku od męża ziemie na Sądecczyźnie.

Około 1273 roku nastąpiła lokacja miasta. Sześć lat później, po śmierci męża, księżna Kinga na stałe przeniosła się z Krakowa do Sącza.

W lipcu 1280 roku księżna Kinga utworzyła w Sączu klasztor klarysek, gdzie w 1292 roku zmarła i została pochowana.

Przez długi czas Stary Sącz znajdował się w rękach klasztoru, co zaważyło na dzisiejszym wyglądzie miasta, pomimo wojen domowych i najazdów. Miasteczko było też ośrodkiem kultury i dzięki położeniu przy szlaku prowadzącym na Węgry, ośrodkiem handlu.

W 1683 roku kroniki odnotowały triumfalny wjazd króla Jana III Sobieskiego podczas powrotu po bitwie pod Wiedniem.

W 1770 roku Stary Sącz wcielono do Austrii.

W 1782 roku skasowano klasztory klarysek i franciszkanów, przy czym klasztor klarysek reaktywowano w 1791 roku pod warunkiem prowadzenia szkoły.

Dużą część zabytkowej zabudowy zniszczył potężny pożar w 1795 roku.

Rozwój miasteczka nastąpił po 1876 roku, kiedy do Starego Sącza doprowadzono linię kolejową. Przez XIX i XX wieku Stary Sącz był ośrodkiem rzemiosła – głównie garncarstwa; znany był też z odbywających się tu targów koni.

W 1954 roku Stary Sącz został uznany za prawnie chroniony rezerwat urbanistyczny.

Kazimierza Wielkiego

Ulica Kazimierza Wielkiego

1. Rynek

Do Starego Sącza przyjechałem pociągiem. Ze stacji kolejowej do Rynku bardzo łatwo trafić – początkowo idziemy malowniczą, brukowaną uliczką, później wzdłuż ruchliwej drogi. Około 10 minut piechotą.

Stary Sącz został ulokowany na prawie magdeburskim, z kwadratowym rynkiem, z którego odchodzą ulice pod kątem prostym. W pożarze w 1795 roku spłonęła drewniana zabudowa oraz drewniany ratusz stojący wówczas na środku rynku. Ratusza nie odbudowano, jego replika stoi w skansenie w Nowym Sączu, natomiast zabudowa wokół Rynku jest murowana.

Przy rynku znajduje się niewielki targ oraz szalet miejski. Z charakterystycznych budynków należy wymienić Dom na Dołkach z XVII wieku, w którym mieści się obecnie Muzeum Regionalne (nieczynne podczas mojej wizyty).

Zabudowa niska, zachowały się domy z podcieniami.

W 2006 roku wymieniono nawierzchnię rynku.

Rynek w Starym Sączu wygląda pięknie na zdjęciach w folderach turystycznych i w przewodnikach, natomiast na żywo cały jego urok odbierają mu samochody na płycie rynku przekształconej w parking oraz ruchliwych drogach prowadzących wokół placu. Niestety, nie potrafiłem zachwycić się tym miejscem. Przez ruch samochodowy straciło ono niemal wszystko ze swojej atmosfery.

Stary Sącz Rynek

Rynek

Rynek

Rynek

Rynek

Rynek

Dom na Dołkach

Dom na Dołkach – siedziba Muzeum Regionalnego

2. Klasztor sióstr klarysek

Moim zdaniem zdecydowanie najciekawszy zabytek Starego Sącza. Mury klasztoru ufundowanego w 1280 przez księżną Kingę (św. Kingę) widoczne są doskonale z pociągu, podobnie jak wieża kościoła św. Trójcy wzniesionego w 1332 roku na miejscu drewnianego kościółka strawionego przez pożar.

Oprócz kościoła św. Trójcy można zwiedzić Dom świętej Kingi.

W kościele została pochowana św. Kinga i Jadwiga – matka Kazimierza Wielkiego.

Z zewnątrz warto zwrócić uwagę na basztę klasztorną.

Klasztor

Klasztor sióstr klarysek

Baszta

Baszta klasztorna

3. Źródełko św. Kingi

Źródełko i kapliczka znajdują się tuż przy klasztorze sióstr klarysek, trzeba zejść po schodkach wąską uliczką naprzeciwko baszty klasztornej.

Według legendy podczas obchodu księżna Kinga wbiła w tym miejscu laskę. Następnego dnia laska zamieniła się w dorodną lipę. Na polecenie Kingi wykopano studnię – wodzie ze źródełka przypisywane są właściwości lecznicze.

Podczas mojej wizyty pan w średnim wieku napełniał wodą dużą liczbę półtoralitrowych butelek.

Obok źródełka stoi kapliczka św. Kingi, jedna z wielu kapliczek w Starym Sączu.

Źródło

Źródełko świętej Kingi

4. Brama Seklerska

Kolejna atrakcja przy klasztorze sióstr klarysek. Brama Seklerska to drewniana brama ufundowana przez Seklerów (Węgrzy z Rumunii) z okazji pielgrzymki Jana Pawła II do Starego Sącza i kanonizacji św. Kingi w 1999 roku. Jest to jedna z trzech bram tego typu w Polsce – druga znajduje się w Tarnowie, trzecia w Koszycach Wielkich koło Tarnowa.

Brama Seklerska symbolizuje przyjaźń polsko-węgierską. Brama jest zdobiona wizerunkami pochodzącej z Węgier św. Kingi i św. Jadwigi Węgierskiej.

Podobno przejście przez bramę przynosi szczęście.

Brama Seklerska

Brama Seklerska

5. Cmentarz choleryczny

Około półtora kilometra od rynku, w lesie, znajduje się kapliczka w formie latarni umarłych i cmentarz zmarłych podczas epidemii cholery, która zdziesiątkowała mieszkańców Starego Sącza.

Cmentarz, a właściwie zbiorowy grób, położony jest na zboczu Miejskiej Góry, nie polecam spaceru w upale.

6. Kościół świętej Elżbiety

Blisko rynku natomiast warto zobaczyć kościół św. Elżbiety z XIV wieku, przebudowany w XVII wieku. Uszkodzony w czasie pożaru w 1795 roku,  gruntownie odnowiony w latach w latach 1829-42.

Szczegóły architektury kościoła znajdziecie TUTAJ.

Kościół bardzo ładny z zewnątrz, jak i w środku, doskonale widoczny z głównej drogi. Ze względu na obecność wiernych oraz strój nie robiłem zdjęć.

Kościół św. Elżbiety

Kościół pw. św. Elżbiety Węgierskiej

7. Kościół cmentarny św. Rocha

W drodze z centrum na stację kolejową można kilka minut dłużej iść wzdłuż głównej ulicy lub skręcić w boczną ulicę i przy ujadaniu psów na posesjach dojść do starego cmentarza z kościołem pw. św. Rocha.

Jest to niewielki, kościół, wzniesiony na planie prostokąta na miejscu drewnianej świątyni, która spłonęła w pożarze w 1644 roku. Budynek ma dwie wieżyczki i jest pokryty dwuspadowym dachem. W środku zobaczymy  renesansowo barokowy ołtarz główny i dwa boczne. Na ścianie znajdują się epitafia.

Jeśli chodzi o stary cmentarz, nie zrobił na mnie szczególnego wrażenia. Większość nagrobków to groby współczesne i nie czuć tej atmosfery, co na podobnych cmentarzach. Z drugiej strony całkiem ładne, spokojne miejsce.

Stary cmentarz w Starym Sączu

Stary cmentarz i kościół pw. św. Rocha

8. Ołtarz papieski

Ołtarz papieski znajduje się niedaleko stacji kolejowej (przejście przez przejazd kolejowy) i jest podobno jedynym ołtarzem, który nie został rozebrany po pielgrzymkach papieża Jana Pawła II do Polski.

W Starym Sączu papież Jan Paweł II 16 czerwca 1999 roku kanonizował św. Kingę.

Przy ołtarzu papieskim działa Diecezjalne Centrum Pielgrzymowania oferujące noclegi i niedrogie wyżywienie. Utworzono też niewielkie muzeum pamiątek po Janie Pawle II.

Przyznam szczerze, że kiedy zobaczyłem fragment tego ołtarza ze stacji kolejowej, uznałem, że nie jest wart wizyty. Podobno to obowiązkowe miejsce dla każdego odwiedzającego Stary Sącz, lecz nie żałuję. Być może to przez upał i ogólne rozczarowanie.

Co jeszcze zobaczyć?

Jeśli chodzi o atrakcje Starego Sącza, to na pewno należy wymienić liczne kapliczki. Kapliczki stoją przy drogach, na prywatnych posesjach i w lasach.

2 kilometry od rynku znajduje się kąpielisko „Stawy” – popularne miejsce rekreacji wśród mieszkańców Starego i Nowego Sącza – dla dzieci wydzielone miejsce do kąpieli oraz park linowy.

Warto też zwrócić uwagę na gmach urzędu miejskiego w dawnym klasztorze franciszkańskim oraz gmach kina „Sokół” wybudowany na początku XX wieku.

Na wielu budynkach zobaczycie tabliczki informujące o historii danego obiektu lub o znanych osobach, które dawniej w nim mieszkały.

Tablica

Jedna z tablic

Poczucie zagrożenia

Nie odczuwałem zagrożenia przestępczością pospolitą. Wprawdzie widok mojego aparatu w ręce zwrócił uwagę dwóch robotników idących do pracy, ale obeszło się bez zaczepek.

Brak żuli, brak żebraków. bardzo spokojnie.

Toalety publiczne

Szalet publiczny w Starym Sączu znajduje się przy Rynku. Cena za skorzystanie to 1,50 zł.

Przy stacji kolejowej nie ma toalety ani toi-toia.

Jak dojechać do Starego Sącza?

Jeśli chodzi o komunikację publiczną, dojazd do Starego Sącza jest możliwy na dwa sposoby:

Dojazd pociągiem

W Starym Sączu zatrzymują się pociągi regionalne kursujące pomiędzy Tarnowem a Muszyną i Krynicą-Zdrojem. Warto przejechać się pociągiem ze względu na piękną linię kolejową ciągnącą się od Tarnowa do Krynicy-Zdroju. Na pociągi Polregio obowiązuje osobna taryfa, tzw. ‚Bilet Górski”.

Czas przejazdu pociągiem z Nowego Sącza do Starego Sącza to 8 minut. W czasie opracowywania artykułu bilet w jedną stronę kosztował 3,30 zł.

Dworzec kolejowy w Starym Sączu to bardzo brzydki budynek, w którym nie ma poczekalni ani toalety; możemy jedynie zobaczyć dyżurnego ruchu. Poza wiatą i ławeczkami na peronach nie ma żadnej infrastruktury dla podróżnych. Przed dworcem stał biletomat Małopolskiej Karty Aglomeracyjnej, ale nie wiem, czy działał, bo podróżni kupowali bilety u konduktora. Wypadałoby postawić chociaż toi-toia.

Z dworca do rynku idzie się około 10 minut. Pierwszy odcinek to malownicza, spokojna, brukowana uliczka – żeby w całym Starym Sączu było tak spokojnie, moje wrażenia byłyby zupełnie inne.

Dojazd autobusami MPK Nowy Sącz

Z Nowego Sącza do Starego Sącza da się dojechać autobusami MPK Nowy Sącz. Autobusy linii 11, 24, 43, 47 kursują w ciągu dnia 4-5 razy w ciągu godziny. Czas przejazdu spod dworca kolejowego Nowy Sącz do rynku w Starym Sączu wynosi około 18 minut.

O ile dobrze zrozumiałem podział na strefy MPK Nowy Sącz, to Stary Sącz leży w strefie 2 i według cennika obowiązującego w czasie opracowywania artykułu bilet jednorazowy ze strefy 0 do strefy 2 kosztuje 3,40 zł.

Stacja kolejowa Stary Sącz

Dworzec kolejowy w Starym Sączu

Gdzie spać w Starym Sączu?

Stary Sącz to małe miasto, więc baza noclegowa również jest skromna. Najbardziej popularny obiekt noclegowy to Diecezjalne Centrum Pielgrzymowania, gdzie można przenocować i zjeść w niewygórowanej cenie. Duża zaleta tego miejsca to bliskość centrum miasta oraz stacji kolejowej.

Strona internetowa: www.centrumopoka.pl

Podsumowanie

Jeśli chodzi o mnie, to Stary Sącz rozczarował mnie. Może i bardzo ładne miasto, piękny rynek, ale nie czuć tej niesamowitej atmosfery, o której tak wiele się naczytałem. Wszędzie samochody, smród spalin – nie tego się spodziewałem.

Czy warto jechać do Starego Sącza? Może i tak, ale na pewno nie w dzień roboczy. Może lepiej jest w godzinach popołudniowych i nocą, być może miasto zupełnie inaczej wygląda w wolne dni poza sezonem.

Byłem, zobaczyłem, nie planuję wrócić.

Zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku. Będzie mi bardzo miło, jeśli udostępnisz ten post znajomym lub dodasz odnośnik do mojego bloga 🙂

Wsparcie bloga

Jeśli spodobał ci się blog, warto go wesprzeć drobną darowizną TUTAJ. Opracowanie wielu artykułów trwa tygodniami, ich aktualizacja rozbudowa i rozbudowa latami. Bez pieniędzy nie da się utrzymać i rozwijać ambitnych projektów, a w dzisiejszym świecie zarabia się na płytkich, tabloidowych treściach. Zapraszam również nasz fanpage na Facebooku.

Źródła:

[1] https://www.wstarymsaczu.pl/atrakcje/stary-sacz/starosadecki-kalendarium-wydarzen/
[2] https://www.stary.sacz.pl/pl/4616/0/750-lecie_Starego_Sacza.html
[3] https://www.kurier.stary.sacz.pl/ks165.pdf
[4] https://www.tvn24.pl/krakow,50/woda-wyplukala-ludzkie-szczatki-z-cmentarza-cholerycznego,457423.html
[5] https://www.stary.sacz.pl/pl/5611/0/sw._rocha_w_remoncie.html
[6] Ulotki z informacji turystycznej

Droga

Ładna droga ze stacji kolejowej do centrum

%d bloggers like this: