Kolej na Podróż

Pociągiem po kujawsko-pomorskim – co zwiedzić i zobaczyć (2023)

Podróż pociągiem po kujawsko-pomorskim nie jest łatwa. Wprawdzie Toruń, Bydgoszcz, czy Grudziądz to doskonałe bazy wypadowe do wycieczek, jednak godziny odjazdów oraz niepewność co do odwoływania i przywracania połączeń, bardzo utrudniają planowanie podróży.

Jeśli chodzi o podróże pociągiem po kujawsko-pomorskim oraz połączenia stykowe, połączenia regionalne na liniach zelektryfikowanych obsługuje Polregio, na liniach niezelektryfikowanych spotkamy natomiast pociągi Arriva RP. W godzinach szczytu w pociągach Arrivy RP na niektórych trasach panuje tłok.

Pociągi nie docierają do wszystkich miast województwa kujawsko-pomorskiego. Warto wspomnieć, że po 2000 roku zlikwidowano kilka linii kolejowych z dużym potencjałem turystycznym. Z drugiej strony nadal można przejechać pociągiem po liniach lokalnych o niewielkim znaczeniu, jak np. Laskowice Pomorskie – Czersk.

W artykule wymieniłem najważniejsze stacje kolejowe według linii. Przy każdej z linii kolejowych znajduje się odnośnik do rozszerzonego opisu atrakcji dla podróżujących pociągiem z rowerem lub lubiących sobie pospacerować, czy podjechać ze stacji kilka kilometrów autostopem.

Niektóre linie zostały opisane w przewodnikach po podróżowaniu pociągiem po innych województwach.

Pociągiem po kujawsko-pomorskim – spis treści:
1. Linia kolejowa Bydgoszcz – Toruń
2. Linia kolejowa Bydgoszcz – Tczew
3. Linia kolejowa Bydgoszcz – Chojnice
4. Linia kolejowa Bydgoszcz – Piła
5. Linia kolejowa Bydgoszcz – Chełmża
6. Linia kolejowa Toruń – Kutno
7. Linia kolejowa Toruń – Iława
8. Linia kolejowa Toruń – Grudziądz
9. Linia kolejowa Toruń – Trzemeszno
10. Linia kolejowa Bydgoszcz – Inowrocław
11. Pozostałe linie kolejowe
12. Miasta bez kolei pasażerskiej
13. Koleje wąskotorowe

Strona główna —> Pociągiem po Polsce

Zastrzeżenie

Nie podaję odnośników do stron muzeów i innych atrakcji, ponieważ nie byłbym w stanie kontrolować, czy odnośniki są aktualne. Jeśli moje informacje okażą się przydatne, będę wdzięczny za drobne wsparcie bloga, co pozwoli mi utrzymać i rozwijać projekt.

Grudziądz

Most drogowo-kolejowy w Grudziądzu (fot. dreamstime.com)

1. Linia kolejowa Bydgoszcz – Toruń 

Bydgoszcz i Toruń to dwa największe miasta województwa kujawsko-pomorskiego. Pomiędzy miastami kursują liczne pociągi osobowe i pospieszne, jednak większość z nich kursuje w relacjach np. Bydgoszcz – Olsztyn, Bydgoszcz – Włocławek, dlatego nazwa artykułu „Linia kolejowa Bydgoszcz – Toruń” odpowiada tylko potrzebom turystów korzystających z pociągów na tej trasie, natomiast linie Toruń – Iława i Toruń – Kutno w kolejnych rozdziałach.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Toruń – najważniejsze stacje:

Bydgoszcz Główna – ważny węzeł kolejowy i jedna z największych polskich stacji kolejowych. Dworzec kolejowy położony 10-15 minut piechotą od najważniejszych atrakcji Bydgoszczy, ale trzeba przejść przez nieciekawą i niebezpieczną (po zmroku dzielnicę). W centrum Bydgoszczy należy zobaczyć Wyspę Młyńską, tzw. Bydgoską Wenecję – kamienice położone nad Młynówką, Operę, bulwary nad Brdą oraz położony nad tą rzeką budynek Poczty Polskiej, kilka kościołów, ewentualnie Muzeum Historii Brudu i Mydła.

Najważniejsze atrakcje w centrum Bydgoszczy:

– Muzeum Mydła i Brudu
– Muzeum Wodociągów
– Europejskie Centrum Pieniądza
– Dom Leona Wyczółkowskiego
– Muzeum Kanału Bydgoskiego
– Muzeum Farmacji w dawnej Aptece pod Łabędziem
– katedra pw. św. Marcina i Mikołaja

Inne atrakcje:

  • Myślęcinek – park kultury i wypoczynku na przedmieściach Bydgoszczy z niewielkim ogrodem zoologicznym, ogrodem botanicznym, polem golfowym, a nawet stokiem narciarskim. Dawniej kursowała tu także kolej parkowa. (6 km od dworca Bydgoszcz Główna)
  • Exploseum – muzeum II wojny światowej utworzone w budynkach niemieckiej fabryki materiałów wybuchowych. Zwiedzającym udostępniono także tunele. Jedna z najnowszych atrakcji turystycznych, szeroko promowana we wpisach sponsorowanych na blogach komercyjnych (8 km)

Bydgoszcz Leśna – nowa stacja kolejowa wybudowana w miejscu starej, położona przy szlakach turystycznych „Szlak Brdy” i „Szlak Dolnej Wisły”. Kilometr od stacji w różnych kierunkach Muzeum Wodociągów i Muzeum Wojsk Lądowych, pomiędzy tymi miejscami stadion Zawiszy Bydgoszcz.

Bydgoszcz Wschód – węzeł przesiadkowy (kolej + komunikacja miejska). Około kilometr od stacji kościół pw. św. Stanisława Biskupa.

Solec Kujawski – małe miasto liczące ok. 15 tysięcy mieszkańców. Wyremontowany dworzec kolejowy położony blisko najważniejszych atrakcji miasta. Warto zobaczyć kościoły: kościół pw. św. Stanisława, położony niedaleko kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, pojedyncze zabytkowe budynki, między innymi ratusz. Najbardziej znaną atrakcją jest JuraPark Solec – park dinozaurów dla rodzin z dziećmi. W mieście działa także Muzeum Solca.

Toruń Kluczyki – przystanek kolejowy w brzydkiej okolicy. W pobliżu Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń oraz stary cmentarz Podgórz.

Toruń Główny – zabytkowy dworzec kolejowy po remoncie; ważny węzeł kolejowy. Z dworca do zabytkowego centrum idzie się pieszo ponad dwa kilometry, można też dojechać autobusem. Niedaleko nad Wisłą utworzono punkt widokowy Panorama Torunia. Toruń to bardzo ładne miasto – zabytkowe centrum należy do najładniejszych w Europie Środkowej, dwa rynki, katedra, malownicze zaułki i uliczki – zdecydowanie polecam.

Najważniejsze zabytki i atrakcje w centrum miasta:

– Ratusz Staromiejski
– Katedra pw. św. Jana Chrzciciela
– Promenada nad Wisłą
– Krzywa Wieża
– Ruiny zamku krzyżackiego
– Ruiny kościoła św. Mikołaja i klasztoru dominikanów
– Kościół pw. św. Katarzyny

Najważniejsze muzea w Toruniu:

– Muzeum Okręgowe w Ratuszu Staromiejskim
– Muzeum Toruńskiego Piernika
– Dom Mikołaja Kopernika
– Muzeum Zabawek i Bajek
– Muzeum Historii Torunia
– Muzeum Dom PRL-u

Linia kolejowa Bydgoszcz – Toruń – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Bydgoszcz

Stary Rynek w Bydgoszczy (fot. dreamstime.com)

2. Linia kolejowa Bydgoszcz – Tczew

Linia kolejowa położona częściowo na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego, częściowo na obszarze pomorskiego. Po linii kursują pociągi osobowe Polregio oraz pospieszne PKP Intercity.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Tczew – wybrane stacje

Bydgoszcz Główna – patrz rozdział 1.

Maksymilianowo – stacja kolejowa we wsi o tej samej naziwe. Brak godnych uwagi atrakcji turystycznych w pobliżu. Dawniej obsługiwała również sieć Bydgoskich Kolei Wąskotorowych. Za stacją następuje rozgałęzienie linii w kierunku Gdyni i Chojnic.

Terespol Pomorski – zabytkowy budynek dworca oszpecony przez dobudówkę; dawniej węzeł kolejowy (linia kolejowa Świecie – Złotów – obecnie tylko bocznica do zakładów przemysłowych w Świeciu). Z Terespola Pomorskiego busem w 15 minut dojedziemy do centrum Świecia znanego z zamku krzyżackiego. Ze Świecia można się wybrać busem do urokliwego Chełmna, natomiast w trakcie opracowywania artykułu nie jeździły busy Terespol Pomorski – Chełmno.

Laskowice Pomorskie – stacja we wsi Laskowice, węzeł kolejowy.  3 kilometry od stacji plaża nad jeziorem Stelchno. W pobliskim Jeżewie (5 km) kościół św. Trójcy oraz plaża nad jeziorem Jeżewo.

Twarda Góra – 5 kilometrów od stacji miasteczko Nowe – warto zobaczyć rynek, kościół św. Mateusza, kościół św. Maksymiliana Kolbego, dawny zamek zaadaptowany na centrum kultury oraz fragmenty murów obronnych.

Pomiędzy stacjami Twarda Góra a Smętowo Graniczne przebiega granica województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego

Smętowo (woj. pomorskie) – dawniej węzeł kolejowy, obecnie mała stacja. We wsi zabytkowy kościół z 1904 roku.

Morzeszczyn (woj. pomorskie) – 2,5 kilometra od stacji zabytkowy kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Dzierżążnie. 10 kilometrów od stacji położone jest miasteczko Gniew, uważane za jedno z najładniejszych polskich miasteczek – oprócz zamku krzyżackiego można zwiedzić ratusz i kościół pw. św. Mikołaja.

Pelplin (woj. pomorskie) – miasto kojarzone z katedrą, która wraz z kilkoma pobliskimi zabytkami sakralnymi (Pałac Biskupi, Wyższe Seminarium Duchowne i kościół pw. Bożego Ciała) to jedyne powody, aby tu przyjechać.

Tczew (woj. pomorskie) – ważny węzeł kolejowy. Stare Miasto oddalone o 2 kilometry od dworca kolejowego. Warto zobaczyć rynek, Muzeum Wisły, zabytkowy most kolejowy, bulwary nad Wisłą, budynek Poczty Polskiej oraz kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Tczew – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Pelplin

Pelplin w województwie pomorskim (fot. dreamstime.com)

3. Linia kolejowa Bydgoszcz – Chojnice 

Linia w większej części na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego. Po trasie kursują pociągi osobowe; połączenia obsługuje Arriva RP.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Chojnice – najważniejsze stacje

Bydgoszcz Główna – patrz rozdział 1.

Rynkowo Wiadukt – przystanek kolejowy w dzielnicy przemysłowej. W pobliżu tablica w miejscu, gdzie przebiega linia 18 południka.

Świekatowo – zadbana stacja kolejowa z czynną poczekalnią i parkingiem dla rowerów. Przy peronach znajduje się wiata oraz parking dla rowerów, budynek stacji kilkadziesiąt metrów dalej. Jedyny zabytek to kościół pw. św. Marcina Biskupa.

Błądzim – przystanek kolejowy oddalony o około 2 kilometry od centrum wsi Błądzim, po drodze ładny kościółek św. Rocha.

Wierzchucin – węzeł kolejowy, zaniedbana stacja, dobre miejsce do rozpoczęcia wycieczek rowerowych po Borach Tucholskich.

Cekcyn – wieś licząca ok. 2 tysiące mieszkańców, położona nad jeziorem Wielkim Cekcyńskim, na obszarze Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Miejscowość wypoczynkowa – domki, gospodarstwa agroturystyczne, plaża.

Tuchola – miasteczko w województwie kujawsko-pomorskim, około 13 tysięcy mieszkańców. Warto zobaczyć niewielkie centrum z rynkiem, Jezioro Głęboczek, Muzeum Borów Tucholskich, cmentarz jeńców wojennych z wojny polsko-bolszewickiej 1920 – 1921; w pobliskim Rudzkim Moście (3,5 km) przystań dla kajakarzy na Brdzie. Przez Tucholę przebiega również nieczynna linia kolejowa Tuchola – Koronowo.

Za stacją Piastoszyn przebiega granica województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego

Chojnice (woj. pomorskie) – miasto powiatowe, ważny węzeł kolejowy. Zabytkowy dworzec kolejowy bardzo zaniedbany. Zabytkowe centrum położone półtora kilometra od dworca – warto zobaczyć rynek, Bramę Człuchowską, bazylikę oraz Muzeum Historyczno-Etnograficzne. 6 kilometrów od centrum Chojnic leży Jezioro Charzykowskie – popularne miejsce wypoczynku nad wodą. Dojazd rowerem lub autobusem miejskim.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Chojnice – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Tuchola

Tuchola (fot. dreamstime.com)

4. Linia kolejowa Bydgoszcz – Piła

Linia kolejowa przebiegająca po obszarze województw: kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego. Po linii kursują pociągi osobowe Polregio oraz pociągi pospieszne PKP Intercity. Moją uwagę zwróciły zrujnowane dworce kolejowe.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Piła wykorzystywana jest przez pociągi osobowe i pociągi pospieszne. Prędkość szlakowa przyzwoita, miejscami ładne krajobrazy, natomiast z podróży tą linią zapamiętałem głównie rozpadające się dworce kolejowe.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Piła – wybrane stacje:

Bydgoszcz Główna – patrz rozdział 1.

Ślesin – warto zobaczyć drewniany kościół pw. św. Mikołaja.

Nakło nad Notecią – małe miasto, moim zdaniem ani szczególnie ładne, ani brzydkie. W centrum kościół pw. św. Stanisława, pojedyncze zabytkowe budynki, dla bogatych przystań nad Notecią. W pobliskim Paterku (3 km od stacji) prywatne muzeum zabytkowych autobusów.

Za stacją Jadwiżyn rozpoczyna się województwo wielkopolskie.

Krostkowo (woj. wielkopolskie) – zabytkowy kościół św. Mikołaja i bł. Biskupa Michała Kozala z drewnianą dzwonnicą.

Białośliwie (woj. wielkopolskie) – miejscowość znana z kursującej nieregularnie kolejki wąskotorowej; można też zobaczyć kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1927-1929.

Piła Główna (woj. wielkopolskie) – średniej wielkości miasto, dawna stolica województwa, ważny węzeł kolejowy. Niemal cała zabytkowa zabudowa Piły została zniszczona podczas II wojny światowej, więc dominują blokowiska. Najważniejsze atrakcje turystyczne to zabytkowy dworzec Piła Główna, Muzeum Okręgowe Stanisława Staszica, kościół pw. Stanisława Kostki, kościół św. Rodziny; z nowszych atrakcji Pilskie Muzeum Wojskowe.

Piła Główna – dworzec kolejowy

Linia kolejowa Bydgoszcz – Piła – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Pociąg Bydgoszcz – Piła

5. Linia kolejowa Bydgoszcz – Chełmża

Linia kolejowa Bydgoszcz – Chełmża została reaktywowana w 2008 roku po zamknięciu w 2000 roku. W latach 2007-2008 została częściowo wyremontowana. Na trasie kursują tylko pociągi osobowe obsługiwane przez firmę Arriva RP.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Chełmża – wybrane stacje:

Bydgoszcz Główna – patrz rozdział 1

Bydgoszcz Fordon – przystanek kolejowy. 1,5 kilometra od przystanku Stary Fordon z rynkiem i kościołem pw. św. Mikołaja.

Za stacją Bydgoszcz Fordon pociąg Bydgoszcz – Chełmża przejeżdża przez Most Fordoński nad Wisłą. Jest to most drogowo-kolejowy.

Ostromecko – wieś znana z zespołu pałacowo-parkowego. Znajduje się tu też źródło wody mineralnej, kościół pw. św. Mikołaja, Stanisława i Jana Chrzciciela oraz rezerwatyprzyrody Las Mariański i Wielka Kępa.

Unisław – duża wieś (3,5 tys. mieszkańców). Atrakcje turystyczne to stok narciarski, gotycki kościół pw. św. Bartłomieja z XIII, pozostałości po dawnej cukrowni (nie wiem, czy jeszcze istnieją). W Unisławiu można się przesiąść na autobus do Chełmna.

Chełmża – miasteczko liczące około 15 tysięcy mieszkańców, znane z Jeziora Chełmżyńskiego, popularnego wśród wędkarzy, miłośników sportów wodnych i wypoczynku nad wodą. Najważniejsze zabytki Chełmży to bazylika św. Trójcy, kościół pw. św. Mikołaja oraz zachowana brama miejska.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Chełmża – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Ostromecko

Zespół pałacowy w Ostromecku (fot. dreamstime.com)

6. Linia kolejowa Toruń – Kutno

Główna linia kolejowa, po której kursują pociągi osobowe Polregio i pospieszne PKP Intercity z różnych części kraju. Większa część linii położona jest na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego, reszta na obszarze województwa łódzkiego.

Linia kolejowa Toruń – Kutno – wybrane stacje

Toruń Główny – zabytkowy dworzec kolejowy po remoncie; ważny węzeł kolejowy. Z dworca do zabytkowego centrum idzie się pieszo ponad dwa kilometry, można też dojechać autobusem. Niedaleko nad Wisłą utworzono punkt widokowy Panorama Torunia. Toruń to bardzo ładne miasto – zabytkowe centrum należy do najładniejszych w Europie Środkowej, dwa rynki, katedra, malownicze zaułki i uliczki – zdecydowanie polecam.

Aleksandrów Kujawski – dwunastotysięczne miasto; najważniejsze atrakcje to tylko częściowo wyremontowany zabytkowy dworzec kolejowy, ukraiński cmentarz wojskowy, Pałacyk Trojanowskich oraz kościół pw. Przemienienia Pańskiego. Osiem kilometrów od Aleksandrowa Kujawskiego położony jest Ciechocinek – znane uzdrowisko, dokąd prowadzi linia kolejowa, ale pociągi nie kursują (poza wakacyjnymi co jakiś czas).

Wrocław Zazamcze – przystanek kolejowy we Włocławku; brak atrakcji kolejowych w pobliżu.

Włocławek – średniej wielkości miasto (ok. 100 tys. mieszkańców). Moim zdaniem jedno z brzydszych, ale znajdzie się parę godnych uwagi miejsc i zabytków – np. bazylika katedralna, bulwary nad Wisłą, tama, Stary Rynek z kościołem pw. św. Jana Chrzciciela, z muzeów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej. Najładniejszy budynek to Bursztynowy Pałac, w którym obecnie mieści się hotel.

Wiktorowo – 3 kilometry od stacji Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce (w dawnym dworze). W tej samej wsi kościół pw. św. Prokopa Męczennika.

Pomiędzy stacjami Rutkowice a Ostrowy przebiega granica województw kujawsko-pomorskiego i łódzkiego.

Kutno (woj. łódzkie) – ważny węzeł kolejowy. Nieduże miasto z centrum położonym około kilometr od wyremontowanego dworca kolejowego. Najważniejsze miejsca to rynek i kościół pw. św. Wawrzyńca. Przy rynku czynne jest Muzeum Regionalne. Poza centrum Muzeum Bitwy nad Bzurą.

Kutno w pigułce – co zwiedzić i zobaczyć

Linia kolejowa Toruń – Kutno – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Włocławek

Pałac Bursztynowy we Włocławku, obecnie hotel (fot. dreamstime.com)

7. Linia kolejowa Toruń – Iława

Linia kolejowa łącząca województwo kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie. Po linii kursują pociągi osobowe i pospieszne do Olsztyna i dalej.

Linia kolejowa Toruń – Iława – wybrane stacje:

Toruń Główny –  patrz linia Toruń – Kutno

Po rozpoczęciu biegu pociąg przejeżdża przez most kolejowy na Wiśle i zatrzymuje się na stacji Toruń Miasto.

Toruń Miasto – zaniedbana stacja kolejowa położona kilka minut piechotą od toruńskiego Starego Miasta. Tuż przy stacji Muzeum Dom PRL-u, kościół św. Katarzyny i kościół św. Jakuba.

Toruń Wschodni – zabytkowy dworzec – w połowie 2023 planowo powinien się zakończyć remont. Blisko stacji atrakcja dla rodzin z dziećmi Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy (centrum nauki). Po drugiej stronie torów galeria handlowa Copernicus.

Kowalewo Pomorskie – dawniej węzeł kolejowy, można było stąd dojechać pociągiem do Brodnicy przez Golub-Dobrzyń. Centrum Kowalewa Pomorskiego oddalone o 2 kilometry od stacji; można zobaczyć pozostałości zamku krzyżackiego, z którego zostało niewiele.

Wąbrzeźno – stacja kolejowa w Wąbrzeźnie, położona 3 kilometry od centrum miasta. Dawniej do centrum można było dojechać pociągiem po linii lokalnej Wąbrzeźno – Wąbrzeźno Miasto (zostawiono fragment torów i zrekonstruowano przystanek Wąbrzeźno Miasto). Miasteczko liczy około 13 tysięcy mieszkańców, zabytki to kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza, pozostałości ruiny zamku na Górze Zamkowej, budynek Sądu Rejonowego i ratusz. Z dala od centrum, kilometr od stacji w stronę przeciwną do centrum miasta stoi dwór/pałac.

15 kilometrów od centrum miasta znajduje się Radzyń Chełmiński – miasteczko znane z ruin zamku krzyżackiego.

Jabłonowo Pomorskie – węzeł kolejowy. Dwa kilometry od stacji Pałac Narzymskich i kościół św. Wojciecha. W miejscowości Płowęż (1,6 km) kościół pw. św. Małgorzaty.’

Pomiędzy stacjami Jabłonowo Pomorskie a Ostrowite przebiega granica województw kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego.

Lipinki (woj. warmińsko-mazurskie) – we wsi zabytkowy kościół pw. św. Piotra i Pawła. 3,5 kilometra od stacji miejscowość Łąkorz ze starym wiatrakiem oraz kościołem św. Mikołaja.

Iława Główna (woj. warmińsko-mazurskie) – ważny węzeł kolejowy. Bardzo ładny zabytkowy dworzec z przestronną poczekalnią. Przed dworcem parowóz-pomnik. Iława to popularna miejscowość wypoczynkowa z jeziorem Jeziorak. Do centrum Iławy ze stacji idzie się około 1,5 kilometra, nad jezioro 2 kilometry. Miasto znane jest również z zakładu karnego.

Linia kolejowa Toruń – Iława – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Wąbrzeźno

Wąbrzeźno (fot. dreamstime.com)

8. Linia kolejowa Toruń – Grudziądz

Kilkanaście lat temu miałem okazję jechać pociągiem Toruń – Grudziądz przez Chełmżę. Dawniej jeździły tędy wagony piętrowe, obecnie szynobusy obsługiwane przez Arrivę RP. Linia bardzo podobała mi się, jeśli chodzi o krajobraz. Niedawno została otwarta po remoncie.

Linia kolejowa Toruń – Grudziądz – najważniejsze stacje:

Na odcinku Toruń – Toruń Wschodni trasa pociągu pokrywa się z trasą pociągu Toruń – Iława.

Łysomice – przystanek kolejowy we wsi o tej samej nazwie. 3 kilometry od przystanku kościół pw. św Mikołaja Biskupa w Poniatówce.

Grzywna – nieduża wieś; w blisko stacji zabytkowy kościółek pw. Katarzyny Aleksandryjskiej

Chełmża – patrz linia kolejowa Bydgoszcz – Chełmża.

Wrocławki – niecałe 4 kilometry od przystanku kolejowego, w miejscowości Papowo Biskupie, ruiny zamku krzyżackiego oraz zabytkowy kościół pw. św. Mikołaja.

Firlus – 3 kilometry od przystanku zarośnięte i zaniedbane ruiny zamku krzyżackiego w Lipienku.

Grudziądz Mniszek – przystanek kolejowy w dzielnicy Mniszek w Grudziądu. Około półtora kilometra nad popularne Jezioro Rudnickie Wielkie (2 kilometry do dzikiej plaży), kilometr od przystanku zabytkowy kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Pieńkach Królewskich.

Grudziądz Przedmieście – przystanek kolejowy w Grudziądzu. Brak atrakcji turystycznych w pobliżu.

Grudziądz – warte odwiedzenia zaniedbane miasto. Grudziądz liczy około 100 tysięcy mieszkańców, ale nie dojeżdżają tu pociągi pospieszne. W mieście warto zobaczyć panoramę Spichlerzy nad Wisłą, most drogowo-kolejowy, kościoły w centrum miasta i ruiny zamku krzyżackiego. Węzeł kolejowy.

Linia kolejowa Toruń – Grudziądz – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Grudziądz

Grudziądz (fot. dreamstime.com)

9. Linia kolejowa Toruń – Trzemeszno

Część linii kolejowej łączącej Toruń z Poznaniem położona w województwie kujawsko-pomorskim (oprócz Trzemeszna). Pozostała część linii do Poznania zostanie opracowana w artykule Pociągiem po Wielkopolsce. Po linii kursują pociągi regionalne oraz pociągi pospieszne PKP Intercity.

Linia kolejowa Toruń – Trzemeszno – wybrane stacje

Toruń Główny – patrz wyżej

Toruń Kluczyki – przystanek kolejowy w brzydkiej okolicy. W pobliżu Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń oraz stary cmentarz Podgórz.

Gniewkowo – miasteczko liczące ok. 7 tysięcy mieszkańców. Zabytki to ratusz, kościół pw. św. Mikołaja i św. Konstancji oraz kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Inowrocław – miasto liczące ponad 70 tysięcy mieszkańców. Wyremontowany dworzec kolejowy, centrum położone około 2 kilometry od dworca. Zabytki sakralne (kościół Imienia Najświętszej Maryi Panny, kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie, kościół św. Krzyża, kościół św. Mikołaja), tężnie solankowe, budynek Urzędu Miejskiego, wille przy ulicy Solankowej, gmach Sądu Rejonowego, tzw. kamienica Czabańskich, Muzeum im. Jana Kasprowicza (regionalne).

Janikowo – zabytki sakralne (kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, kościół pw. św. Jana Chrzciciela, kościół ewangelicki); pałacyk przy ulicy Łącznej, plaża nad jeziorem Pakoskim.

Mogilno – miasto (ok. 12 tys. mieszkańców) położone nad Jeziorem Mogileńskim. Zabytkowy dworzec kolejowy, głównie zabytki sakralne (kościół i klasztor pobenedyktyński, kościół św. Jakuba), ratusz.

Trzemeszno (woj. wielkopolskie) – miasteczko (niecałe 8 tys. mieszkańców); najważniejszy zabytek to bazylika Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła. 10 kilometrów na południe od Trzemeszna sanktuarium maryjne we wsi Ostrowite Przysowskie.

Linia kolejowa Toruń – Trzemeszno – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Inowrocław

Tężnia w Inowrocławiu (fot. dreamstime.com)

10. Linia kolejowa Bydgoszcz – Inowrocław

Linia kolejowa wyszczególniona w wykazie z kronikarskiego obowiązku. Pomiędzy Bydgoszczą Główną a Inowrocławiem znajduje się kilka stacji o mniejszym znaczeniu, na których zatrzymują się pociągi regionalne z Poznania do Bydgoszczy. Dalej, w stronę Poznania, kujawsko-pomorski odcinek linii opisany wyżej, wielkopolski w osobnym przewodniku Pociągiem po Wielkopolsce.

Linia kolejowa Bydgoszcz – Inowrocław – stacje

Bydgoszcz Główna – patrz wyżej

Bydgoszcz Błonie – jeden z niedawno utworzonych przystanków kolejowych w Bydgoszczy. Brak atrakcji turystycznych w pobliżu.

Trzciniec – mała stacja kolejowa; w pobliżu tereny leśne. 2,5 kilometra od stacji kościół Matki Boskiej Bolesnej w Cielu.

Brzoza Bydgoska – stacja kolejowa we wsi Brzoza. Blisko stacji kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Kilometr od stacji rezerwat przyrody Dziki Ostrów.

Chmielniki Bydgoskie – w pobliżu stacji plaża i ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy nad jeziorem Jezuickim. W kilku innych miejscach nad jeziorem dzikie plaże.

Nowa Wieś Wielka – blisko stacji kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. 5,5 kilometra na południowy zachód od stacji kościół pw. św. Trójcy w Pęchowie.

Złotniki Kujawskie – miejscowość znana z pól lawendy w okolicach. We wsi kościół św. Andrzeja Boboli i Antoniego z Padwy z lat 1924-1925. We wsi Lisewo Kościelne (5 km od stacji) kościół pw. św. Marii Magdaleny i św. Wojciecha.

Jaksice – 4,5 kilometra na wschód od stacji drewniany kościół pw. św. Anny w Liszewie. W Tucznie, 5,5 km na zachód od stacji, kościół pw. Piotra i Pawła.

Inowrocław – patrz wyżej.

11. Pozostałe linie kolejowe

Powyższa lista nie wyczerpuje czynnych linii kolejowych z rozkładowym ruchem pociągów pasażerskich w województwie kujawsko-pomorskim. Oprócz wymienionych linii pociągi pasażerskie kursują na kilku liniach o mniejszym znaczeniu, gdzie pasażerów jest mniej, a kursowanie pociągów znacznie rzadsze niż na głównych liniach.

Z punktu widzenia turysty najważniejsza z takich linii to linia kolejowa Grudziądz – Brodnica. Połączenie obsługiwane przez Arriva RP umożliwia dojazd do dwóch atrakcyjnie turystycznych miejsc. Grudziądz, jak pisałem wyżej, przyciąga turystów szeregiem interesujących zabytków, jak np. mostem drogowo-kolejowym, słynną panoramę spichlerzy nad Wisłą, czy zamkiem krzyżackim. Z kolei do Brodnicy turyści przyjeżdżają zobaczyć pozostałości po dawnym zamku lub nad jezioro.

Linia kolejowa Grudziądz – Brodnica – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Małe znaczenie ma również linia kolejowa Laskowice Pomorskie – Czersk. Linia prowadzi głównie przez lasy, pociągi zatrzymują się w kilku wsiach o walorach wypoczynkowych, ale nie są zatłoczone. Połączenie umożliwia natomiast przesiadkę ze wsi po drodze na pociągi w Laskowicach Pomorskich i Czersku. Przyszłość przewozów pasażerskich na linii stoi pod znakiem zapytania – co jakiś czas przewozy są zawieszane, potem wznawiane.

Linia kolejowa Laskowice Pomorskie – Czersk – szczegółowy opis (pociąg + rower)

Podobnie jest  na linii Toruń – Sierpc, łączącej województwo kujawsko-pomorskie z województwem mazowieckim. Weekendowe pociągi Toruń – Sierpc cieszą się duża popularnością wśród studentów. Największa stacja po drodze to miasto Lipno nad rzeką Mień – raczej przeciętne miasto pod względem atrakcyjności turystycznej. Warto zobaczyć zespół klasztorny w Skępem.

Linia kolejowa Toruń – Sierpc – szczegółowy przewodnik (pociąg + rower)

Linia kolejowa Grudziądz – Malbork znajduje się w znacznie większej części na terenie województwa pomorskiego i zostanie ujęta w przewodniku o podróżowaniu pociągiem po województwie pomorskim. Jedyna stacja na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego to Rogóźno – prawie dwa kilometry od stacji można zobaczyć kościół pw. św. Wojciecha, a półtora kilometra dalej ruiny zamku.

W grudniu 2021 roku został uruchomiony pociąg TLK Flisak, dzięki któremu kolej pasażerska wróciła do Rypina. W mieście warto odwiedzić Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej i współczesny kościół, gdzie znajduje się jeden z największych witraży w Europie.

Brodnica

Brodnica (fot. dreamstime.com)

12. Miasta bez kolei pasażerskiej

Niestety, w województwie kujawsko-pomorskim po 2000 roku zawieszono ruch pasażerski na kilku liniach kolejowych i kilka miast popularnych wśród turystów pozostaje od lat bez połączeń pasażerskich.

Najbardziej znane miasta województwa bez kolei pasażerskiej to Świecie i Chełmno. Do obu miast dawniej dojeżdżały pociągi. W przypadku Świecia do miasta łatwo dojechać busem spod dworca Terespol Pomorski, trochę trudniej autobusem z Laskowic Pomorskich.

Dawniej do Świecia dochodziły tory z Terespola Pomorskiego. Linia była używana głównie w ruchu towarowym, ale kursowały także pojedyncze pociągi pasażerskie. W 1996 roku zawieszono kursowanie pociągów pasażerskich Terespol Pomorski – Świecie. Rozebrano odcinek Świecie Przechowo – Świecie nad Wisłą (w okolicy dworca PKS), obecnie funkcjonuje jedynie jako bocznica dla pociągów zdawczych do zakładów młynarskich przy stacji Świecie Przechowo.

W ramach programu Kolej Plus planowana jest modernizacja linii kolejowej Terespol Pomorski – Przechowo, z możliwością budowy nowego dworca kolejowego w Świeciu. Na razie to melodia przyszłości.

Natomiast tłumnie odwiedzane przez turystów Chełmno nie posiada bezpośredniego połączenia z Terespolem Pomorskim (można dojechać z przesiadką w Świeciu). Możliwy jest dojazd autobusem z Bydgoszczy, Chełmży, czy Unisławia Pomorskiego.

Dawniej do Chełmna dojeżdżały pociągi. Do miasta prowadziły dwie linie kolejowe: Unisław Pomorski – Chełmno oraz Kornatowo – Chełmno. Linia z Unisławia Pomorskiego bywa także opisywana jako linia Toruń Wschodni – Chełmno. Jak podaje Wikipedia, połączenie kolejowe Unisław Pomorski – Chełmno zawieszono w 1969 roku, choć wcześniej była długa przerwa w kursowaniu pociągu po podmyciu torów w 1953 roku. Informacji nie udało się zweryfikować. Ostatni, krótki odcinek tej linii, rozebrano w 1991 roku, po ponad dwudziestu latach od jej zamknięcia. Linia kolejowa Chełmno – Kornatowo została rozebrana w 2000 roku.

Dworzec kolejowy w Chełmnie zachował się, obecnie budynek pełni funkcję dworca PKS.

Pociągi pasażerskie nie dojeżdżają do popularnego uzdrowiska – Ciechocinka, dokąd prowadzi kilkukilometrowe odgałęzienie z Aleksandrowa Kujawskiego. Kilka lat temu Arriva RP uruchomiła sezonowe połączenie pasażerskie, obecnie brak informacji o reaktywacji pociągów pasażerskich do Ciechocinka. Od lat powtarzana ciekawostka mówi, że Ciechocinek to jedyne miasto w Polsce, do którego nie dojeżdżają pociągi, a w którym jest czynna kasa biletowa. Nie wiem, czy jest aktualne.

Od 2004 roku nieczynny jest kujawsko-pomorski odcinek linii kolejowej Poznań – Bydgoszcz przez Gołańcz, Szubin i Kcynię. Pociągi Kolei Wielkopolskich kończą bieg na stacji Gołańcz, natomiast miasteczka Szubin i Kcynia pozostają bez pociągów pasażerskich. W perspektywie kilku lat zapowiadany jest remont torów, lecz trudno powiedzieć, na ile realne są założenia.

Pociągi pasażerskie nie dojeżdżają do liczącego szesnaście tysięcy mieszkańców Rypina. Przez miasto przebiega linia kolejowa Brodnica – Sierpc, na której ruch pasażerski zawieszono w 2000 roku. Nadal kursują tu jednak pociągi towarowe.

Z kolei powrotu kolei raczej nie doczeka się miasteczko Golub-Dobrzyń, znane z zamku krzyżackiego i zabytków sakralnych. Przez miasto przebiegała linia kolejowa Kowalewo Pomorskie – Brodnica, ale tory zostały rozebrane. Pociągi pasażerskie na tej trasie zawieszono 1 października 1999 roku, towarowe jeździły do 2005 roku.

Pociągiem nie dojedziemy także do Żnina (prawie 14 tysięcy mieszkańców); najbliższe czynne stacje kolejowe znajdują się w Bydgoszczy, Inowrocławiu i Gnieźnie (40 kilometrów), dalej trzeba jechać autobusem. Nieczynne stacje Szubin i Kcynia położone są 20 kilometrów od miasta.

Świecie

Zamek w Świeciu (fot. dreamstime.com)

13. Koleje wąskotorowe

Jeśli chodzi o pasażerskie koleje wąskotorowe, to jedyna czynna kolej wąskotorowa kursuje w sezonie pomiędzy Żninem a Gąsawą. Dzisiejsza Żnińska Kolej Powiatowa jest pozostałością po sieci dawnych kolei wąskotorowych łączących Żnin i różne wsie. Linie te, podobnie jak wiele innych linii wąskotorowych, przegrały w drugiej połowie XX wieku konkurencję z transportem drogowym i były stopniowo likwidowane.

Obecnie pociągi kursują w sezonie letnim do końca sierpnia (6 par pociągów na dobę). Wzdłuż dwunastokilometrowej trasy znajduje się kilka godnych uwagi atrakcji turystycznych – przy stacji Wenecja Muzeum można zobaczyć niewielkie Muzeum Kolejki Wąskotorowej, przy stacji Biskupiec Wykopaliska stanowisko archeologiczne, a w Gąsawie drewniany kościół pw. św. Mikołaja zbudowany w latach 1705-1706.

Niestety, nie udało mi się zrozumieć i opracować rysu historycznego kolei wąskotorowych pasażerskich i przemysłowych w województwie kujawsko-pomorskim. Najbardziej znaną z tych kolei była z pewnością Kolej Cukrowni Ostrowite łącząca Brodnicę z cukrownią Ostrowitę. Trasa o długości 30 kilometrów została rozebrana w 2012 roku, po wykreśleniu z rejestru zabytków. Pociągi zniknęły z ostatniego odcinka w 1998 roku. Po linii pozostał most kolejowy na Drwęcy.

W latach 1907-1978 kursowała kolej wąskotorowa pomiędzy Brześciem Kujawskim a Włocławkiem Wąskotorowym. Ostatnie fragmenty linii o długości 17 kilometrów zostały rozebrane również w 2012 roku.

Znacznie wcześniej, bo w 1976 roku została rozebrana dwunastokilometrowa linia kolei wąskotorowej Dobre – Wojnowo.

Lubisz podróże koleją? Jeśli tak, zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku. Będzie mi bardzo miło, jeśli udostępnisz ten post znajomym lub dodasz odnośnik do mojego bloga 🙂

Pociągiem po kujawsko-pomorskim

Żnińska Kolej Powiatowa (fot. dreamstime.com)

 

%d bloggers like this: