Województwo pomorskie posiada dobrze rozwiniętą sieć połączeń kolejowych pomiędzy największymi miastami województwa oraz największymi polskimi miastami. Problemem są zatłoczone pociągi regionalne oraz podział na Szybką Kolej Miejską i Polregio na niektórych trasach przy braku wzajemnego honorowania ofert typu REGIOKarnet, co utrudnia podróż miłośnikom zwiedzania regionu koleją. W artykule krótko przedstawiłem atrakcje turystyczne przy najważniejszych liniach kolejowych. Jeśli chodzi o połączenia obsługiwane przez Szybką Kolej Miejską w Trójmieście, to przyznam szczerze, że za słabo orientuję się w realiach podróży pociągami tego przewoźnika oraz w ofertach dla turystów.

Podróżując pociągiem po województwie pomorskim nie dotrzemy do wszystkich popularnych miejscowości, w tym do wielu miejscowości wypoczynkowych nad morzem. W osobnych artykułach umieściłem konkretne wskazówki, jak dostać się z najbliższej stacji kolejowej do miejsca docelowego.

Ostatnia aktualizacja: 27.01.2023

Pociągiem po województwie pomorskim Spis treści:

1. Linia kolejowa Gdynia – Tczew
2. Linia kolejowa Gdynia – Słupsk
3. Linia kolejowa Gdynia – Hel
4. Linia kolejowa Gdynia – Kościerzyna
5. Linia kolejowa Tczew – Elbląg
6. Linia kolejowa Malbork – Grudziądz
7. Linia kolejowa Chojnice – Tczew
8. Linia kolejowa Chojnice – Kościerzyna
9. Linia kolejowa Chojnice – Szczecinek
10. Linia kolejowa Piła – Chojnice
11. Pozostałe linie kolejowe
12. Koleje wąskotorowe
13. Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie
14. Miasta bez kolei pasażerskiej

Strona główna —> Pociągiem po Polsce

Zastrzeżenie
Nie podaję odnośników do stron muzeów i innych atrakcji, ponieważ nie byłbym w stanie kontrolować, czy odnośniki są aktualne. Jeśli moje informacje okażą się przydatne, będę wdzięczny za drobne wsparcie bloga, co pozwoli mi utrzymać i rozwijać projekt.

1. Linia kolejowa Gdynia – Tczew

Linia kolejowa Gdynia – Tczew to główna magistrala kolejowa, po której kursują pociągi wszystkich kategorii. W wykazie stacji uwzględniłem tylko te, na których zatrzymują się pociągi osobowe, pospieszne i wyższych kategorii, nie uwzględniłem natomiast przystanków Szybkiej Kolei Miejskiej.

Linia kolejowa Gdynia – Tczew – najważniejsze stacje

Gdynia Główna – ważny węzeł kolejowy, dworzec podzielony na część dla pociągów regionalnych i dalekobieżnych oraz część dla pociągów podmiejskich. Ta pierwsza część wyremontowana na najwyższym poziomie, w drugiej czuć atmosferę lat osiemdziesiątych. Z dworca na deptak i plażę idzie się około 20 minut. Sama Gdynia nie należy do najpiękniejszych miast; zachowało się niewiele zabytków, lecz nie jest też źle

Najważniejsze atrakcje:

– okręt ORP Błyskawica (muzeum)
– statek Dar Pomorza (muzeum)
– Muzeum Emigracji
– Muzeum Miasta Gdyni
– Muzeum Marynarki Wojennej
– kolej linowo-terenowa na Kamienną Górę
– Mini muzeum w modernistycznym budynku „Bankowiec”
– budynki w stylu okrętowym

Sopot – dworzec kolejowy przypominający bardziej galerię handlową, blisko do deptaka, przed którym wznosi się kościół pw. św. Jerzego. Do słynnego molo, plaży i latarni morskiej idzie się 10-15 minut. W różnych częściach Sopotu można natrafić na zabytkowe wille.

Najważniejsze atrakcje:

– słynne molo
– Muzeum Sopotu
– Pijalnia Wód Solankowych
– deptak z Krzywym Domkiem
– Grodzisko

Gdańsk Oliwa – niedaleko dworca Park Oliwski z ogrodem zoologicznym, ogrodem botanicznym, palmiarnią, kościołem św. Jakuba, katedrą oraz Muzeum Narodowym.

Gdańsk Wrzeszcz – dworzec kolejowy połączony z galerią handlową; w pobliżu kolegiata pw. Najświętszego Serca Jezusowego i kościół pw. św. Andrzeja Boboli.

Gdańsk Główny – piękny dworzec główny w Gdańsku, położony niecałe 10 minut piechotą od Starego Miasta. Gdańskie zabytki i atrakcje to temat na osobne wpisy; obowiązkowa trasa to Brama Wyżynna, Złota Brama, ulica Długa, fontanna Neptuna, Długi Targ i ścieżki spacerowe nad Motławą. Niby pięknie, ale jak na mój gust miasto zbyt skomercjalizowane i te tłumy…

Gdańsk – najważniejsze atrakcje w Śródmieściu:

– Muzeum Bursztynu
– Muzeum II Wojny Światowej
– Dwór Artusa
– Stary Żuraw Portowy
– Ośrodek Kultury Morskiej
– Bazylika Mariacka
– Muzeum Gdańska w Ratuszu
– Dwór Uphagena
– Muzeum Archeologiczne

Pruszcz Gdański – przeciętne miasto liczące ponad 30 tysięcy mieszkańców. Pojedyncze zabytkowe kamienice, kościół Podwyższenia Krzyża Świętego oraz zabudowania cukrowni Pruszcz. W mieście znajduje się Międzynarodowy Bałtycki Park Kulturowy.

Tczew – ważny węzeł kolejowy. Stare Miasto oddalone o 2 kilometry od dworca kolejowego. Warto zobaczyć rynek, Muzeum Wisły, zabytkowy most kolejowy (nieczynny), bulwary nad Wisłą, budynek Poczty Polskiej oraz kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Linia kolejowa Gdynia – Tczew – opis rozszerzony (pociąg + rower)

2. Linia kolejowa Gdynia – Słupsk

Odległość pomiędzy stacjami Gdynia Główna a Słupsk to według wyszukiwarki połączeń PKP 110 kilometrów. Opisywany odcinek jest fragmentem dłuższej linii Gdynia – Szczecin, którą w opracowaniach podzieliłem na trzy artykuły. W artykule nie uwzględniam przystanków Szybkiej Kolei Miejskiej.

Linia kolejowa Gdynia – Słupsk – wybrane stacje

Gdynia Główna – patrz rozdział 1.

Gdynia Chylonia – brak atrakcji turystycznych; w pobliżu las z licznymi ścieżkami spacerowymi.

Rumia – jedyna atrakcja w mieście to wyremontowany dworzec kolejowy. Zaadaptowanie części pomieszczeń na bibliotekę sprawiło, że pojawiał się w mediach jako przykład udanego remontu i jednego z najciekawszych dworców nie tylko w Polsce.

Wejherowo – miasto liczące ok. 50 tysięcy mieszkańców, stolica powiatu wejherowskiego, dawniej węzeł kolejowy. Szereg zabytków i atrakcji sakralnych, np. kościół pw. św. Trójcy, kościół pw. św. Anny, kościół św. Stanisława Kostki, tzw. Kalwaria Wejherowska; z atrakcji świeckich należy wymienić Pałac Przebendowskich i Keyserlingów, w którym mieści się Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej.

Lębork – miasto liczące około 35 tysięcy mieszkańców; węzeł kolejowy. Warto zobaczyć budynek dworca kolejowego, ratusz, zamek, zabytkowe budynki browaru, kościół pw. św. Jakuba, kościół pw. NMP Królowej Polski, inne pojedyncze zabytkowe budynki oraz park imienia Bolesława Chrobrego z wieżą ciśnień, kamiennymi kręgami i czołgiem-pomnikiem.

Słupsk – węzeł kolejowy. Ścisłe centrum niecały kilometr od dworca kolejowego. Na tle zabudowy wyróżniają się charakterystyczne budynku Urzędu Miejskiego i Starostwa Powiatowego, inne zabytki to Nowa Brama, przy której stoi tramwaj jako pomnik, Zamek Książąt Pomorskich, kościół pw. NMP Królowej Różańca Świętego, kościół św. Jacka i kościół św. Ottona, fragmenty murów obronnych z Basztą Czarownic, budynki niektórych szkół. W tzw. Białym Spichlerzu ma swoją siedzibę Muzeum Pomorza Środkowego.

Linia kolejowa Gdynia – Słupsk – szczegółowy opis (pociąg + rower)

3. Linia kolejowa Gdynia – Hel

Linia kolejowa Gdynia – Hel to jedna z najpiękniejszych linii kolejowych w Polsce, a moim zdaniem jedna z najpiękniejszych w Europie. Za Puckiem z okien pociągu widzimy Zatokę Pucką, a później pociąg jedzie mierzeją wzdłuż morza – czasami tuż nad plażą, a morze widać z obu stron pociągu. Poza sezonem letnim na trasie kursują tylko spalinowe zespoły trakcyjne, w sezonie letnim także pojedyncze składy wagonowe oraz pociągi pospieszne. Linia kolejowa Gdynia – Hel jest po remoncie,

Linia kolejowa Gdynia – Hel – wybrane stacje

Gdynia Główna – patrz rozdział 1

Puck – miasto liczące ok. 11 tysięcy mieszkańców; ładny rynek, plaża, molo, port jachtowy, kościół św. Piotra i Pawła Muzeum Ziemi Puckiej. Poza centrum małe Muzeum Dywizjonu Lotniczego w Pucku.

Swarzewo – stacja kolejowa na pograniczu Swarzewa i Gnieżdżewa. W Swarzewie kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z 1880 roku, zabytkowa kapliczka z uzdrawiającą wodą, Chata Kaszubska, labirynt w polu kukurydzy.

Władysławowo – chyba najpopularniejsza polska miejscowość wypoczynkowa. Piękne plaże, tłumy, możliwość dojazdu busem lub autobusem do innych popularnych miejscowości (Jastrzębia Góra, Karwia). Z zabytków i atrakcji należy wymienić Hallerówkę – dawny domek generała Hallera, Wieżę Widokową w Domu Rybaka (mieści się w niej Muzeum Motyli), kościół pw. Wniebowzięcia NMP – najstarsza część z lat trzydziestych XX wieku.

Władysławowo Port – przystanek kolejowy w okolicach stoczni i portu.

Chałupy – długie plaże, możliwość uprawiania sportów wodnych (liczne wypożyczalnie). Dodatkowa atrakcja to ławeczka Zbigniewa Wodeckiego.

Kuźnica – kolejna miejscowość wypoczynkowa. Plaże, ładny kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, zabytkowa kapliczka, pomnik w miejscu przerwania Półwyspu Helskiego we wrześniu 1939 roku.

Jastarnia – popularna miejscowość wypoczynkowa. Kościół rybacki pw. Nawiedzenia NMP z 1931 roku, plaże, molo, w sezonie możliwość rejsu tramwajem wodnym Jastarnia – Hel lub Jastarnia – Gdynia, poza centrum pozostałości po niemieckiej baterii przeciwlotniczej.

Jurata – typowa miejscowość wypoczynkowa; atrakcje to plaże i molo. Pomiędzy Juratą a Helem znajduje się rezydencja Prezydenta RP.

Hel – stacja końcowa położona blisko centrum miejscowości. Tuż przy stacji plaża, park wydmowy i fokarium, warto także zobaczyć latarnię morską, Muzeum Helu i Muzeum Obrony Wybrzeża z kolejką wąskotorową. Zachowało się sporo pozostałości po dawnym systemie umocnień. Możliwość rejsu do Gdyni.

Linia kolejowa Gdynia – Hel – szczegółowy opis (pociąg + rower)

4. Linia kolejowa Gdynia – Kościerzyna

Wpis odnosi się do przebiegu trasy pociągów Gdynia – Kościerzyna. Według wyszukiwarki PKP odległość pomiędzy stacjami to 82 kilometry. Przebieg linii częściowo pokrywa się z przebiegiem linii Gdynia – Tczew i Gdynia – Kartuzy. W ostatnich latach połączenia Gdynia – Kościerzyna obsługuje Szybka Kolej Miejska w Trójmieście, dawniej na trasie kursowały pociągi Polregio.

Linia kolejowa Gdynia – Kościerzyna – wybrane stacje

Gdynia Główna – patrz linia kolejowa Gdynia – Tczew

Sopot – patrz linia kolejowa Gdynia – Tczew

Gdańsk Oliwa – niedaleko dworca Park Oliwski z ogrodem zoologicznym, ogrodem botanicznym, palmiarnią, kościołem św. Jakuba, katedrą oraz Muzeum Narodowym.

Gdańsk Port Lotniczy – przystanek kolejowy przy porcie lotniczym im. Lecha Wałęsy.

Żukowo – węzeł kolejowy. W Żukowie warto zobaczyć współczesny kościół pw. Miłosierdzia Bożego stylizowany z zewnątrz na kościół neogotycki; dawny kościół i klasztor z parkiem, kościół pw. św. Jana Chrzciciela, zabytkowy młyn. W mieście znajduje się także przystań kajakowa. W mieście znajdują się także stacje kolejowe Żukowo Wschodnie (na tej samej linii) oraz Żukowo Zachodnie (nieczynna). Niedaleko stacji Żukowo most kolejowy.

Somonino – 4 kilometry na południowy wschód od stacji kościół pw. Nawiedzenia NMP w Hopowie.

Wieżyca – wieś wypoczynkowa; plaża i gospodarstwa agroturystyczne nad Jeziorem Ostrzyckim. Dwa kilometry na południe od stacji wieża widokowa – wstęp płatny.

Gołubie Kaszubskie – stacja kolejowa we wsi Gołubie, gdzie można zobaczyć ogród botaniczny.

Kościerzyna – miasto powiatowe, stolica Kaszub, ponad 20 tysięcy mieszkańców. W pobliżu dworca skansen kolejnictwa. Ładny rynek, warto zobaczyć rynek, Muzeum Ziemi Kościerskiej i zabytki sakralne. W pobliżu kilka miejscowości wypoczynkowych nad jeziorami. 15 kilometrów na południe od Kościerzyny rozciąga się Wdzydzki Park Krajobrazowy; do najpopularniejszych atrakcji w tamtej okolicy należy skansen we Wdzydzach Kiszewskich.

Linia kolejowa Gdynia – Kościerzyna – szczegółowy opis (pociąg + rower)

5. Linia kolejowa Tczew – Elbląg

Krótka linia kolejowa położona częściowo na obszarze województwa pomorskiego, a częściowo w województwie warmińsko-mazurskim. Odległość pomiędzy stacjami to 47 kilometrów (według wyszukiwarki PKP). Po linii kursują pociągi wszystkich kategorii, część w Malborku wjeżdża na główną linię do Warszawy. Pociągi regionalne z Gdyni do Elbląga zwykle są bardzo zatłoczone na odcinku Tczew – Malbork.

Linia kolejowa Tczew – Elbląg – najważniejsze stacje:

Tczew – ważny węzeł kolejowy. Stare Miasto oddalone o 2 kilometry od dworca kolejowego. Warto zobaczyć rynek, Muzeum Wisły, zabytkowy most kolejowy, bulwary nad Wisłą, budynek Poczty Polskiej oraz kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Tczew – spacer po mieście

Po rozpoczęciu biegu pociąg przejeżdża przez zabytkowy most kolejowy na Wiśle.

Lisewo – przystanek kolejowy we wsi Lisewo Malborskie. Kilometr od stacji zabytkowy kościół pw. św. Mikołaja.

Stogi Malborskie – kilometr od stacji cmentarz mennonicki. 4 kilometry na południe od stacji kościół pw. św. Jerzego w Starych Kościelnicach.

Malbork – miasto popularne wśród turystów przyjeżdżających zwiedzić zamek krzyżacki. Poza zamkiem, zabytkowym dworcem kolejowym, Wieżą Maślankową, Bramą Mariacką, kilkoma zachowanymi budynkami urzędowymi oraz kościołami (św. Wawrzyńca i pw. św. Jana Chrzciciela) miasto jest brzydkie. Szkoda, że nie zachowały się ślady kolejki wąskotorowej. Ważny węzeł kolejowy.

Malbork – krótki spacer po mieście

Elbląg (woj. warmińsko-mazurskie) – miasto znane z kanału Ostródzko-Elbląskiego. Zabudowa niemal w całości zniszczona podczas drugiej wojny światowej, część odbudowana. Centrum miasta oddalone o około półtora kilometra od dworca kolejowego. Jak dla mnie przyjemne miasto, choć nie należy do najpiękniejszych – warto zobaczyć Muzeum Archeologiczno-Historyczne, kościół św. Mikołaja, Bramę Targową, pojedyncze zabytkowe budynki w różnych częściach miasta. Dużą atrakcją była Kolej Nadzalewowa – niestety, ta malownicza linia, która mogłaby być ogromną atrakcją turystyczną, niszczeje.

Elbląg – spacer po mieście (podstawowy przewodnik)

Linia kolejowa Tczew – Elbląg – szczegółowy opis (pociąg + rower)

6. Linia kolejowa Malbork – Grudziądz

Linia kolejowa Malbork – Grudziądz to linia niezelektryfikowana o długości 133,5 km. Linia rewitalizowana od 2016 roku na różnych odcinkach; w czerwcu 2020 roku w miejscowości Gardeja woda podmyła nasyp kolejowy. W 2023 roku powinien zakończyć się remont linii, na którą być może wrócą pociągi, w tym pociąg TLK Flisak. Ale różnie może być.

Linia kolejowa Malbork – Grudziądz – wybrane stacje

Malbork – patrz linia kolejowa Tczew – Elbląg

Sztum – dziesięciotysięczne miasto nad Jeziorem Sztumskim i Jeziorem Barlewickim znane z zamku krzyżackiego. Oprócz zamku można zobaczyć kościół św. Anny i kościół poewangelicki, a także odrestaurowany fragment murów miejskich.

Ryjewo – wieś licząca ok. 3 tys. mieszkańców – dwa kościoły: kościół pw. Świętej Rodziny, poewangelicki kościół pw. bł. Biskupa Kozala; dodatkowo zabudowania starej cegielni.

Kwidzyn – miasto znane z zamku oraz konkatedry św. Jana Ewangelisty. Zabytkowa część zabudowań, poza wspomnianymi zabytkami, niemal w całości spalona przez Armię Czerwoną po zdobyciu miasta. Zachowały się jedynie pojedyncze zabytkowe budynki, np. budynek Poczty Polskiej, dawne koszary wojskowe, czy budynek dworca kolejowego. 19 kilometrów od Kwidzyna znajduje się miasteczko Gniew z równie popularnym zamkiem. Dawniej w okolicy istniała sieć kolei wąskotorowych, obecnie nie pozostał po nich ślad. Niewiele pozostało także po linii kolejowej Kwidzyn – Smętowo Graniczne (nasyp, wiadukty, stacja w Grabówku, ruiny mostu nad Wisłą).

Gardeja – centrum wsi ponad dwa kilometry od stacji. W pobliżu stacji ruiny kompleksu nieokreślonego przeznaczenia – fabryki lub bunkrów.

Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie) – warte odwiedzenia zaniedbane miasto. Grudziądz liczy około 100 tysięcy mieszkańców, ale nie dojeżdżają tu pociągi pospieszne. W mieście warto zobaczyć panoramę Spichlerzy nad Wisłą, most drogowo-kolejowy, kościoły w centrum miasta i ruiny zamku krzyżackiego. Węzeł kolejowy.

Linia kolejowa Malbork – Grudziądz – szczegółowy opis (pociąg + rower)

7. Linia kolejowa Chojnice – Tczew

Linia kolejowa, po której kursują pociągi regionalne oraz pojedyncze pociągi pospieszne PKP Intercity (od kilku lat). Pomiędzy Chojnicami a Tczewem głównie wsie i maleńkie miasteczka; wyjątki to Czersk i Starogard Gdański.

Linia kolejowa Chojnice – Tczew – najważniejsze stacje

Chojnice – miasto powiatowe, ważny węzeł kolejowy. Zabytkowy dworzec kolejowy w trakcie remontu. Zabytkowe centrum położone półtora kilometra od dworca – warto zobaczyć rynek, Bramę Człuchowską, bazylikę oraz Muzeum Historyczno-Etnograficzne. 6 kilometrów od centrum Chojnic leży Jezioro Charzykowskie – popularne miejsce wypoczynku nad wodą. Dojazd rowerem lub autobusem miejskim.

Czersk – dziesięciotysięczne miasto. Zabytki to kościół pw. św. Marii Magdaleny, zaniedbany dworzec kolejowy oraz budynek Urzędu Miasta i Gminy. Nie mylić z Czerskiem w województwie mazowieckim. Z Czerska można dojechać pociągiem także do Laskowic Pomorskich.

Starogard Gdański – miasto liczące ponad 40 tysięcy mieszkańców; dawniej węzeł kolejowy. W centrum warto zobaczyć rynek, zabytki sakralne, zachowane fragmenty murów obronnych, cztery baszty. Na przedmieściach stary cmentarz kocborowski, w innej części miasta pałac z XIX wieku.

Swarożyn – kościół pw. św. Andrzeja Boboli, zaniedbany pałac, znana szkoła rolnicza.

Tczew – patrz linia Gdynia – Tczew

Linia kolejowa Chojnice – Tczew – opis szczegółowy (pociąg + rower)

8. Linia kolejowa Chojnice – Kościerzyna

Linia kolejowa pomiędzy słabo rozreklamowanymi miastami z dużym potencjałem turystycznym. Bardzo mała liczba połączeń, od lat, szczególnie latem, na trasie za większość i tak nielicznych pociągów obowiązuje zastępcza komunikacja autobusowa. Według wyszukiwarki połączeń PKP odległość pomiędzy Chojnicami a Kościerzyną to 69 kilometrów. Pociąg na pokonanie tego odcinka potrzebuje około 80 minut.

Linia kolejowa Chojnice – Kościerzyna – wybrane stacje

Chojnice – patrz rozdział 7.

Brusy – pięciotysięczne miasto. W centrum duży zabytkowy kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Lubnia – 3,5 km na zachód od stacji drewaniany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Leśnie.

Dziemiany Kaszubskie – w pobliżu stacji plaża nad Jeziorem Rzuno oraz kościół pw. św. Antoniego Padewskiego.

Lipusz – małe miasteczko; węzeł kolejowy – linia kolejowa do Bytowa, dokąd kilka lat temu jeździły pociągi wakacyjne Grupy SKPL relacji Lipusz – Bytów. W Lipuszu warto zobaczyć Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego, stary młyn i kościół pw. św. Michała Archanioła.

Kościerzyna – patrz linia kolejowa Gdynia – Kościerzyna

Linia kolejowa Chojnice – Kościerzyna – szczegółowy opis (pociąg + rower)

9. Linia kolejowa Chojnice – Szczecinek

Linia kolejowa z bardzo małą liczbą pociągów pasażerskich. Po trasie jeżdżą tylko pociągi regionalne Chojnice – Szczecinek w trakcie opracowywania artykułu obsługiwane przez Polregio w liczbie 3 par dziennie. Trasę o długości 61 kilometrów (według wyszukiwarki PKP) pokonują w godzinę i kilka minut.

Linia kolejowa Chojnice – Szczecinek – stacje

Chojnice – patrz rozdział 7.

Człuchów – miasteczko (ok. 14 tys. mieszkańców) położone wśród jezior, popularne wśród turystów w sezonie letnim. Oprócz jezior warto zobaczyć z zamek z wieżą udostępnioną turystom wraz z przyległym parkiem, kościół pw. św. Jakuba z XVII wieku oraz pojedyncze zabytkowe budynki w centrum miasta. Dworzec kolejowy położony około kilometr od centrum Człuchowa, do miasta można dojechać także autobusami PKS z Chojnic.

Biskupnica – w pobliżu stacji kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1885 roku.

Bińcze – We wsi Bińcze zabytkowy kościół szachulcowy pw. Świętej Rodziny.

Czarne – pięciotysięczne miasteczko. Warto zobaczyć pozostałości zamku, ryglowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, pomnik-czołg, cmentarz jeniecki oraz pojedyncze zabytkowe kamienice. Bardzo ładny budynek dworca kolejowego zdewastowany i popadający w ruinę.

Szczecinek (woj. zachodniopomorskie) – miasto w województwie zachodniopomorskim liczące ok. 40 tysięcy mieszkańców. Węzeł drogowy i kolejowy. Położone wśród trzech jezior Trzesiecko, Wielimie i Wilczkowo. Ze względu na dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną i położenie nad wspomnianymi jeziorami stanowi popularny cel wycieczek. Z dworca kolejowego do centrum idzie się około 2 kilometry. Najważniejsze zabytki i atrakcje Szczecinka to rynek, kościół Narodzenia NMP w Szczecinku, Zamek Książąt Pomorskich – obecnie hotel i restauracja, Muzeum Regionalne, Wieża kościelna św. Mikołaja, park miejski, Wieża Przemysława (poza centrum) i niemiecki schron bojowy, również położony poza centrum miasta.

Linia kolejowa Chojnice – Szczecinek – opis szczegółowy (pociąg + rower)

10. Linia kolejowa Piła – Chojnice

Linia kolejowa Piła – Chojnice jest odcinkiem linii kolejowej nr 203 (Kostrzyn – Tczew) to część dawnej magistrali łączącej Berlin z Królewcem, tzw. Ostbahn. Po linii kursują głównie pociągi regionalne Piła – Chojnice i Krzyż – Chojnice oraz pojedyncze pociągi pospieszne.

Linia kolejowa Piła – Chojnice – najważniejsze stacje

Piła Główna (woj. wielkopolskie) – główny dworzec kolejowy w Pile. Piła to średniej wielkości miasto, dawna stolica województwa, ważny węzeł kolejowy. Niemal cała zabytkowa zabudowa Piły została zniszczona podczas II wojny światowej, więc dominują blokowiska. Najważniejsze atrakcje turystyczne to zabytkowy dworzec Piła Główna, Muzeum Okręgowe Stanisława Staszica, kościół pw. Stanisława Kostki, kościół św. Rodziny; z nowszych atrakcji Pilskie Muzeum Wojskowe.

Złotów (woj. wielkopolskie) – miasto liczące ok. 18,5 tysiąca mieszkańców. Zabytki sakralne – kościół Wniebowzięcia NMP, kościół pw. Stanisława Kostki, kościół pw. św. Rocha., Pałac Działynskich, Ratusz, Muzeum Ziemi Złotowskiej, lapidarium na Górze Żydowskiej w miejscu dawnego cmentarza żydowskiego. W mieście i okolicach kilka jezior – nad Jeziorem Miejskim utworzono promenadę. 20 kilometrów od Złotowa Sanktuarium Maryjne Górka Klasztorna.

Lipka Krajeńska (woj. wielkopolskie)  – zaniedbany, nieczynny zabytkowy dworzec kolejowy w miejscowości Lipka. W centrum wsi kościółek z połowy XIX wieku. 5 kilometrów od stacji miasteczko Debrzno – kościół pw. Wniebowzięcia NMP, fragmenty murów miejskich i kąpielisko nad jeziorem.

Wierzchowo Człuchowskie – stacja kolejowa we wsi Wierzchowo – można zobaczyć kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej. We wsi Zamarte (4 km od stacji) klasztor Karmelitów Bosych.

Moszczenica Pomorska – blisko stacji kościół pw. św. Bartłomieja.

Chojnice – patrz linia kolejowa Chojnice – Tczew

Linia kolejowa Piła – Chojnice – szczegółowy opis (pociąg + rower)

11. Pozostałe linie kolejowe

Na obszarze województwa pomorskiego funkcjonuje kilka krótszych linii kolejowych, na których prowadzony jest ruch pasażerski. Linia ze Słupska do Ustki została w ostatnim czasie wyremontowana i prowadzony jest na niej ruch całoroczny

Linia Słupsk – Ustka – szczegółowy opis (pociąg + rower)

Natomiast linia Lębork – Łeba raczej pozostanie linią, która ożywa tylko w sezonie letnim; wtedy kursują tam pociągi regionalne oraz pospieszne dowożące turystów nad morze.

Linia Lębork – Łeba – szczegółowy opis (pociąg + rower)

Pociągiem dojedziemy także do Kartuz, ale nie tworzyłem osobnego artykułu dla tej linii, ponieważ jej przebieg w dużej części pokrywa się z przebiegiem linii kolejowej Gdynia – Kościerzyna. W 2018 roku w Kartuzach otwarto nowy dworzec kolejowy; obecnie pociągi kursują tu w ciągu dnia niemal co godzinę; szkoda natomiast, że nieprzejezdna pozostaje linia Kartuzy – Lębork.

Na YouTube można znaleźć filmiki z nieczynnych linii kolejowych, np. pociąg Wejherowo – Lębork przez Choczewo w 1995 roku, czy pociągi na linii Lębork – Kartuzy.

Kilka innych linii kolejowych częściowo przebiegających przez terytorium województwa pomorskiego opisałem w przewodnikach podsumowujących podróż pociągiem po innych województwach. Chodzi o następujące linie:

Linia kolejowa Bydgoszcz – Chojnice – opis szczegółowy (pociąg + rower)
Linia kolejowa Bydgoszcz – Tczew – opis szczegółowy (pociąg + rower)
Linia kolejowa Szczecinek – Słupsk – opis szczegółowy (pociąg + rower)
Linia kolejowa Malbork – Iława – opis szczegółowy (pociąg + rower)

12. Koleje wąskotorowe

Najbardziej znaną czynną koleją wąskotorową w województwie pomorskim jest Żuławska Kolej Dojazdowa, ciesząca się niezmiennym powodzeniem od kilku lat w sezonie letnim oraz w wybrane dni. Kolej kursuje na trasach Stegna – Nowy Dwór Gdański, Prawy Brzeg Wisły – Sztutowo przez Stegnę. Kolej zatrzymuje się w popularnych miejscowościach wypoczynkowych i jest pozostałością po znacznie większej sieci kolei, która dawniej docierała aż osady rybackiej Altief w dzisiejszym Obwodzie Kaliningradzkim, a niektórzy twierdzą, że dochodziła aż do Neutief (Nowa Głębia w Obwodzie Kaliningradzkim). Szkoda, że nie kursują już pociągi Malbork – Nowy Dwór Gdański i nie można po prostu przesiąść się ze zwykłego pociągu na pociąg kolei wąskotorowej.

Strona internetowa: kolejzulawska.pl

Krótka linia kolei wąskotorowej działa także przy Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu.

Nie zachowała się żadna linia z sieci Gdańskiej Kolei Dojazdowej kursującej dawniej po obszarze dzisiejszego powiatu gdańskiego, a która dziś mogłaby być jedną z największych atrakcji miasta. W opracowaniach jako część Gdańskiej Kolei Dojazdowej zalicza się dzisiejszą sieć Żuławskiej Kolei Dojazdowej, natomiast bardziej odpowiednie byłoby zaliczenie do tej sieci linii kolejowych na lewym brzegu Wisły. Ruch na ostatnich liniach zawieszono w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Kilka lat temu przebudowano dawny most drogowo-kolejowy w Przegalinie, wraz z remontem zniknęły ślady torowiska.

W skład sieci Gdańskiej Kolei Dojazdowych zalicza się także linie kolei wąskotorowych w okolicach Malborka, po których również prawie nic nie pozostało  Były to między innymi linie Malbork Kałdowo Wąskotorowy – Jasna przez Stare Pole i Fiszewo, Malbork Kałdowo Wąskotorowy – Nowy Dwór Gdański Wąskotorowy, czy Lisewo Wąskotorowe – Malbork Kałdowo Wąskotorowy.  Po kolei zachował się budynek dawnego dworca w miejscowości Lichnowy koło Lisewa.

Działała także Kwidzyńska Kolej Dojazdowa na trasie Kwidzyn Wąskotorowy – Mareza. Trasę o długości 24 kilometrów pociąg pokonywał w półtorej godziny. Według strony Atlas Kolejowy z Marezy pociągi kursowały także do Rusinowa i Gurcza. Kolejkę zlikwidowano i rozebrano w drugiej połowie lat osiemdziesiątych XX wieku. Do sieci kolei dawniej należała także linia Pastwa – Wielkie Walichnowy (29 km) przez Gniew – przez Wisłę pociąg był transportowany na promie kolejowym (1901-1920).

W latach 1897-1933 funkcjonowała Słupska Kolej Powiatowa z dwiema liniami: Słupsk – Cecenowo oraz Żelkowo – Smołdzino. W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku linie kolejowe przekuto do rozstawu szyn 1435 mm. Linie zostały rozebrane w 1945 roku przez Armię Czerwoną.

W Pelplinie ponadto działała kolej cukrownicza.

Jeśli chodzi o nieistniejące koleje wąskotorowe, to było ich znacznie więcej, lecz nie posiadam szczegółowej wiedzy, aby przedstawić ich dokładną historię w artykule.

13. Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie

Jedną z najciekawszych atrakcji Kościerzyny jest Muzeum Kolejnictwa. Muzeum należy do najpopularniejszych tego typu muzeów w Polsce. Turystów przyciąga spora kolekcja taboru kolejowego, między innymi parowozy serii Ok1, Tw1, Ty2, Tkt48, wagon motorowy SN61 Ganz, czy elektryczny zespół trakcyjny dawnej kolei miejskiej EW90. Niektórzy zwiedzający w recenzjach zaznaczają, że część eksponatów wymaga renowacji.

Skansen Kolejowy Kościerzyna został utworzony 1 listopada 1992 roku, w 2001 przejęty przez PKP Cargo. Od 2009 roku działa w strukturach Muzeum Ziemi Kościerskiej.

W pobliżu cmentarzysko lokomotyw. Wstęp stosunkowo niedrogi.

Strona internetowa: muzeumkolejnictwa.com.pl

14. Miasta bez kolei pasażerskiej

W województwie pomorskim, jak w każdym innym, znajdziemy kilka mniejszych miast i miasteczek bez kolei pasażerskiej. Do większości z nich pociągi kiedyś dojeżdżały, ale brak rentowności spowodował zamknięcie linii.

Bytów (ok. 16,5 tys. mieszkańców) to najbardziej znane z miast województwa pomorskiego, do którego obecnie nie dojeżdżają pociągi pasażerskie. Bytów ma bardzo duży potencjał turystyczny – znany jest z zamku krzyżackiego, dla miłośników kolei atrakcją będzie także odrestaurowany wiadukt kolejowy z końca XIX wieku – legenda mówi, że nigdy nie przejechał po nim pociąg, ale to nieprawda, bo pociągi jeździły tamtędy przez kilka lat. Kilka lat temu do Bytowa w wakacje kursowały weekendowe pociągi Lipusz – Bytów; obecnie raczej nie ma szans na wznowienie ruchu pasażerskiego, choć rozważane jest to w ramach rozbudowy sieci Pomorskiej Kolei Metropolitalnej.

Koleją  nie dojedziemy także do miasteczka Gniew – również znanego z zamku i odwiedzanego przez dużą liczbę turystów. Do miasta dawniej docierała linia kolejowa Morzeszczyn – Gniew, lecz z przyczyn ekonomicznych ruch pasażerski zawieszono na niej w 1989 roku, a w 1992 roku zamknięto ją dla ruchu towarowego. Zachowały się budynki dawnych stacji kolejowych, a na różnych stronach można obejrzeć spacery śladami dawnego szlaku kolejowego.

Bez połączeń pasażerskich pozostają Skarszewy (ok. 7 tys. mieszkańców). Na YouTube został opublikowany film pokazujący przejazd ostatniego pociągu pasażerskiego Tczew – Skarszewy.

Dawniej pociągi dojeżdżały także do miasteczka Nowe, reklamującego się w ostatnich latach na komercyjnych blogach podróżniczych. Docierała tam linia kolejowa Twarda Góra – Nowe; ruch pasażerski zawieszono w 1989 roku.

Lubisz podróże koleją? Jeśli tak, zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku. Będzie mi bardzo miło, jeśli udostępnisz ten post znajomym lub dodasz odnośnik do mojego bloga 🙂

Pociągiem  Gdańska | Pociągiem z Władysławowa | Pociągiem ze Słupska