Brzeszcze to miasto w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim liczące 11 345 mieszkańców [1]. Miasto znane jest z kopalni KWK Brzeszcze. Pod względem zabytków i atrakcyjności dla turystów wypadają bardzo słabo, osobiście poza kościołem św. Urbana i basenem nie widzę powodu, dla którego turysta miałby zatrzymać się w tym mieście.
Zobacz również: Pociągiem po Małopolsce – co zwiedzić i zobaczyć
W okolicy: Bielsko-Biała Czechowice-Dziedzice Oświęcim Pszczyna
Prawa miejskie otrzymały dopiero w 1962 roku. Początki wsi Brzeszcze sięgają XV wieku; w dokumentach po raz pierwszy pojawiają się w 1443 roku, a w 1457 roku stały się częścią Księstwa Oświęcimskiego. Po I rozbiorze Polski przeszły pod panowanie austriackie.
Do końca XIX wieku wieś miała charakter rolniczy, znana była również ze stawów rybnych. Odkrycie pokładów węgla na początku XX wieku zmieniło charakter miejscowości. Budowę kopalni rozpoczęto w 1903 roku. Rozpoczęcie wydobycia węgla spowodowało napływ ludności z innych stron kraju. Jak podają źródła, duża część wykwalifikowanych górników sprowadziła się do Brzeszcz z Jaworzna, Krosna, Jasła i Zaolzia.
Przez dziesięciolecia kopalnia stale się rozwijała, a liczba mieszkańców rosła.
W latach pięćdziesiątych wybudowano tzw. Nowe Brzeszcze w miejscu fińskich domków i baraków – między innymi bloki przy ulicy Słowackiego, gdzie do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku były szczere pola, a teren administracyjnie należał do Jawiszowic. W nowo wybudowanych blokach kwaterowano pracowników kopalni.
Największy rozwój Brzeszcz przypada na lata siedemdziesiąte XX wieku – do Brzeszcz ściągano ludzi z całej Polski – dobre zarobki w kopalni oraz obietnica przydziału mieszkania sprawiały, że chętnych nie brakowało.
W 1995 roku zakończono wydobycie w kopalni KWK Jawiszowice.
Kopalnia KWK Brzeszcze należy obecnie do Grupy Tauron i nadal należy do największych pracodawców w regionie.
Najważniejszy i jedyny godny uwagi zabytek w Brzeszczach to kościół św. Urbana. Pozwolenie na budowę kościoła wydano w 1874 roku, a dwa lata później kościół został poświęcony – wybudowano go w zaledwie dwa lata za środki finansowe mieszkańców wsi. Należy pamiętać, że było to jeszcze przed odkryciem złóż węgla kamiennego. Parafię w Brzeszczach utworzono w 1904 roku – wcześniej Brzeszcze podlegały pod parafię w Oświęcimiu. Z wystroju kościoła należy wymienić ołtarz główny z 1892 roku oraz dwa ołtarze boczne sprowadzone z Kościoła Mariackiego w Krakowie również w 1892 roku. [3]
Inną atrakcją turystyczną mogą być Stawy Nazieleńce położone na północ od Brzeszcz i Jawiszowic. To kilkanaście stawów rybnych, utworzonych przez człowieka kilkaset lat temu, kiedy wieś miała charakter rolniczy. Na stawach gnieżdżą się liczne gatunki ptaków. Stawy są ulubionym miejscem spacerowym mieszkańców Brzeszcz i okolic, natomiast od jakiegoś czasu w mediach często pojawiają się informacje o quadach i samochodach jeżdżących po terenie.
Najbardziej znany klub sportowy w Brzeszczach to Górnik Brzeszcze, założony już w 1922 roku. 31 marca 1993 roku na stadionie Górnika Brzeszcze rozegrano mecz piłkarski Polska – Litwa zakończony wynikiem 1:1. Obecnie stosunkowo duży stadion wymaga remontu.
W Brzeszczach działają dwie szkoły podstawowe – Szkoła Podstawowa nr 1 i Szkoła Podstawowa nr 2.
Miasto może się też pochwalić szkołą średnią – dawna szkoła górnicza przy KWK Brzeszcze nosi nazwę Powiatowy Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 i od kilku lat zmienia swój profil – obecnie kształci między innymi w zawodach technik logistyk – logistyka w służbach mundurowych i logistyka w ratownictwie medycznym, technik górnictwa podziemnego z przysposobieniem pożarniczym oraz technik weterynarii. Szkoła prowadzi także kursy kwalifikacyjne dla dorosłych.
Na terenie Brzeszcz pociągi zatrzymują się na stacji kolejowej Brzeszcze Jawiszowice i przystanku kolejowym Brzeszcze. Stacja kolejowa Brzeszcze Jawiszowice położona jest przy granicy pomiędzy Brzeszczami a Jawiszowicami, a dawniej leżała w Jawiszowicach. Budynek stacji jest nieczynny, nie ma kas biletowych, poczekalni ani toalet, na drugi peron przechodzi się kładką nad torami, na której często zbiera się nieciekawe towarzystwo. Natomiast przystanek kolejowy Brzeszcze położony jest na uboczu, około 1,2 km od głównej drogi i niecałe dwa kilometry od kopalni. Budynek przystanku kolejowego został zburzony.
W Brzeszczach zatrzymują się pociągi osobowe Kraków – Czechowice-Dziedzice, na stacji Brzeszcze Jawiszowice do niedawna zatrzymywały się również pociągi międzynarodowe, co było obiektem drwin.
Przez Brzeszcze kursują busy Oświęcim – Bielsko-Biała. Z Brzeszcz do Oświęcimia dojedziemy także autobusami MZK Oświęcim.
Źródła:
[1] https://www.polskawliczbach.pl/Brzeszcze
[2] https://brzeszcze.pl/ziemia-obiecana-powstanie-i-rozwoj-aglomeracji-miejskiej-w-brzeszczach,711
[3] https://brzeszcze.pl/powstanie-kosciola-i-parafii-pod-wezwaniem-sw-urbana-w-brzeszczach,719
Stacja kolejowa Brzeszcze Jawiszowice
Przystanek kolejowy Brzeszcze – budynek przed wyburzeniem.
