Wielu czytelników szuka informacji na temat najpiękniejsze polskie miasteczka. O dziwo, pomimo wojen, bezmyślnego oszpecania miast i różnych nieszczęść, w Polsce można natrafić na bardzo ładne miasteczka.

Na liście umieściłem najpiękniejsze polskie miasteczka liczące do 20 tysięcy mieszkańców. Jedyny wyjątek to Sandomierz, który ma 23 tysiące mieszkańców, ale z różnych względów powinien pojawić się w zestawieniu.

Zaznaczam, że nie wszystkie wymienione miasteczka muszą się każdemu podobać. Niestety, wiele z nich w ostatnich latach przeżywa inwazję turystów, przez co straciły wiele ze swojego uroku.

Tykocin

Miasteczko w województwie podlaskim, znane z zachowanej średniowiecznej zabudowy, zabytków sakralnych i atmosfery typowej dla dawnych czasów, o ile akurat nie przypada weekend lub szczyt sezonu. Do najważniejszych atrakcji Tykocina należą: rynek, pięknie zdobiona Wielka Synagoga, kościół św. Trójcy i położony na uboczu zamek, gdzie obecnie mieści się hotel.

Dojazd pociągiem: Tykocin nie posiada stacji kolejowej. Do Tykocina nie dojeżdżają pociągi. Najbliższa stacja kolejowa to Knyszyn (15 km), natomiast znacznie wygodniejszy dojazd do Tykocina jest z przesiadką w w Białymstoku. Dojazd pociągiem do Tykocina możliwy jest więc jedynie częściowo – pociągiem dojedziemy do Białegostoku z największych polskich miast, a w Białymstoku przesiadamy się na autobus Białystok – Tykocin. Czas przejazdu Białystok – Tykocin autobusem to jedynie 40 minut.

Kazimierz Dolny

Popularne miasteczko, jedna z największych atrakcji województwa lubelskiego. Położony nad Wisłą przyciąga turystów z całej Polski i nie tylko za sprawą zabytkowej zabudowy w centrum, pięknych widoków z Góry Trzech Krzyży, ruin zamku i licznych szlaków pieszo-rowerowych w okolicy. Należy do tzw. Trójkąta Turystycznego Puławy – Kazimierz Dolny – Nałęczów. Przy okazji wizyty w Kazimierzu Dolnym warto zwiedzić ruiny zamku w Janowcu po drugiej stronie Wisły (przeprawa promowa), pobliskie wąwozy oraz położoną po sąsiedzku wieś Mięćmierz.

Dojazd pociągiem: Do Kazimierza Dolnego nie dojeżdżają pociągi. Najbliższa stacja kolejowa to Puławy Miasto (15 km). Z centrum Puław łatwo dojechać do Kazimierza Dolngo busami. Kursują także autobusy MZK Puławy.

Chełmno

Jedna z perełek województwa kujawsko-pomorskiego. Miasteczko promowane jako „Miasto Zakochanych” i „Miasto Miłości” swego czasu miało zostać stolicą państwa Krzyżaków, należało także do Związku Miast Hanzeatyckich. Chełmna nie oszczędziły klęski ani okresy względnej biedy, na szczęście zabytkowa zabudowa przetrwała wojny, dzięki czemu obecnie możemy podziwiać między innymi jeden z największych rynków w Polsce z charakterystycznym ratuszem, sześć gotyckich kościołów w centrum miasta, czy bardzo dobrze zachowane mury miejskie.

Dojazd pociągiem: Do Chełmna nie da się dojechać pociągiem. Dawniej do Chełmna prowadziły linie kolejowe z Torunia przez Unisław oraz z Kornatowa. Przy ulicy Dworcowej można zobaczyć budynek dawnego dworca kolejowego. W 2020 roku do drugiego etapu programu Kolej Plus został zakwalifikowany wniosek połączenie kolejowe miasta Chełmna z Bydgoszczą poprzez reaktywację linii kolejowej nr 246 na odcinku Chełmno-Unisław Pomorski. Najbliższe stacje kolejowe to Terespol Pomorski (10 km), Laskowice Pomorskie (18 km), Unisław Pomorski (18 km), Chełmża (25 km) i Grudziądz (27 km).

Stary Sącz

Miasteczko w województwie małopolskim, położone nad Dunajcem, tuż obok Nowego Sącza. Co do atrakcyjności pod względem zabudowy trudno Staremu Sączowi cokolwiek zarzucić – znajdziemy tu cenne zabytki sakralne takie jak klasztor sióstr Klarysek, kościół św. Elżbiety Węgierskiej, malownicze kapliczki, nie brakuje też zabytków i atrakcji świeckich, z których uwagę zwracają bardzo ładna ulica Kazimierza Wielkiego, punkt widokowy Miejska Górka, albo ulica prowadząca z dworca kolejowego do centrum miasta.

Wizytówką miasta jest rynek przebudowany w starym stylu. I wszystko byłoby pięknie, gdyby nie fakt, że przez rynek i centrum miasta przebiega główna droga. Sznury samochodów odbierają temu miastu urok i atmosferę.

Stary Sącz – najciekawsze miejsca i atrakcje

Dojazd pociągiem: Stary Sącz położony jest przy linii kolejowej z Tarnowa do Muszyny. Zaniedbana stacja kolejowa (wkrótce ma zostać wyremontowana) leży kilometr od centrum miasta. Można też dojechać autobusem komunikacji miejskiej z Nowego Sącza.

Ciężkowice

Inne małopolskie miasteczko położone przy linii kolejowej Tarnów – Muszyna (swoją drogą – warto przejechać się tą linią). W centrum mały, zrewitalizowany ryneczek z typową atmosferą małych, galicyjskich miast, natomiast największą atrakcją Ciężkowic jest rezerwat przyrody Skamieniałe Miasto znajdujący się na obrzeżach miasta. Na terenie rezerwatu natrafimy na niezwykłe formacje skalne; kawałek dalej warto zobaczyć Wąwóz Czarownic z ładnym wodospadem.

Dojazd pociągiem: stacja kolejowa Bogoniowice Ciężkowice znajduje się 2 kilometry od centrum Ciężkowic i ponad 3 kilometry od Skamieniałego Miasta.

Biecz

Na liście Najpiękniejsze polskie miasteczka znajdują się trzy miasteczka z województwa małopolskiego, położone niedaleko siebie. Trzecie z nich to Biecz w powiecie gorlickim. Zabytki Biecza leżą w niewielkiej odległości od siebie, w małym, zadbanym centrum miasta. Warto zobaczyć Muzeum Ziemi Bieckiej, kościół pw. Bożego Ciała (1409-1510), basztę, ratusz, Dom Kromera, zabytkowy szpital św. Ducha i cmentarze wojenne w różnych miejscach miasteczka. Dodatkowe atrakcje to deptak nad rzeką Ropą i zegar słoneczny

Dojazd pociągiem: wyremontowana stacja kolejowa Biecz położona jest kilkaset metrów od centrum miasta. W trakcie opracowywania artykułu zatrzymywały się tu pociągi pospieszne z Krakowa do Zagórza, ale z rozkładem jazdy różnie bywa – w niektórych latach pociągi jeżdżą, w innych nie, więc należy samodzielnie sprawdzić w rozkładzie jazdy.

Leżajsk

Bardzo ładne miasteczko w województwie podkarpackim, kojarzone z browarem oraz pielgrzymek Chasydów do grobu cadyka Elimelecha.

Leżajsk ma do zaoferowania znacznie więcej – ładne centrum miasta z zabytkami sakralnymi, nowoczesne Muzeum Ziemi Leżajskiej oraz klasztor ojców Bernardynów po drugiej stronie miasta.

Miasto zdecydowanie warte odwiedzenia.

Leżajsk dla ambitnych – co zwiedzić i zobaczyć

Dojazd pociągiem: Wyremontowany dworzec kolejowy w Leżajsku leży pomiędzy centrum miasta a klasztorem, które położone są po dwóch stronach miasta. Do każdego z miejsc trzeba iść około 10 minut. Do Leżajska dojeżdża niewiele pociągów, głównie regionalne z Przeworska do Stalowej Woli, także pojedyncze pociągi pospieszne.

Złotoryja

Piętnastotysięczne miasto w województwie dolnośląskim, dawniej ośrodek wydobycia złota; kojarzone z odbywającymi się tutaj każdego roku mistrzostwami Polski w płukaniu złota.

Warto zobaczyć rynek, pozostałości murów obronnych, zabytkowe kamienice, mauzolea na cmentarzu komunalnym, klasztor Franciszkanów i szereg zabytków sakralnych w różnych częściach miasta. Można także zwiedzić Muzeum Złota i kopalnię złota „Aurelia”.

Dojazd pociągiem: Najbliższe czynne stacje kolejowe to Chojnów (17 km), Legnica (20 km) i Jawor (22 km). Przez miasto przebiega linia kolejowa z Legnicy w stronę Lwówka Śląskiego i dalej Gryfowa Śląskiego, która obecnie czynna jest w ruchu towarowym na odcinku Legnica – Jerzmanice-Zdrój. Rozkładowe pociągi pasażerskie do Złotoryi przestały kursować we wrześniu 2009 roku po nieudanej reaktywacji – pociągami nie jeździł prawie nikt, bowiem prędkość szlakowa wynosiła 20-25 km na godzinę.

Szydłów

Położony w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, Szydłów, to jedno z trzech polskich miast otoczonych dobrze zachowanymi murami miejskimi. Największa atrakcja to wspomniane mury z Bramą Krakowską. Oprócz murów warto zobaczyć niewielkie muzeum miejskie, ruiny zamku, ruiny kościoła św. Ducha, kościół pw. św. Władysława, kościół Wszystkich Świętych i synagogę.

Nazywane na wyrost „polskim Carcasconne” oraz „śliwkową stolicą Polski”. Druga z nazw wzięła się od sadów śliwkowych w okolicy miasteczka.

Dojazd pociągiem: do Szydłowa nie da się dojechać pociągiem. Niedaleko miasta przebiega nieczynna dla ruchu pasażerskiego linia kolejowa Włoszczowice – Chmielów, natomiast najbliższe stacje kolejowe czynne przez cały rok oddalone są o około 40-50 km (Ostrowiec Świętokrzyski, Kielce).

Paczków

Drugie z polskich miast, których centrum otoczone jest murami miejskimi, położone w województwie opolskim. Najważniejsze zabytki i atrakcje to rynek, wspomniane mury miejskie, kościół pw. Św. Jana Ewangelisty, Muzeum Gazownictwa, kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy z początku XX wieku, Dom Kata. Poza centrum prywatne Metamuzeum Motoryzacji z kolekcją samochodów. 10 kilometrów na południe od Paczkowa warto zobaczyć zamek Jánský Vrch tuż za czeską granicą.

Dojazd pociągiem: Stacja kolejowa Paczków położona jest 2 kilometry od centrum miasta, przy Magistrali Podsudeckiej. Przez lata nie jeździły tamtędy żadne pociągi, kilka lat temu uruchomiono wakacyjne pociągi weekendowe Nysa – Kłodzko, w 2021 roku na linię powróciły pociągi pospieszne PKP Intercity.

Byczyna

Mała miejscowość z niezwykłą atmosferą, trzecie z polskich miast otoczonych murami, podobnie jak Paczków znajduje się na obszarze województwa opolskiego. Do Byczyny warto przyjechać, aby pospacerować po niewielkim centrum wewnątrz owalnych murów z zachowanymi bramami miejskimi. Niektóre miejsca w centrum zostały oszpecone przez zabudowę z czasów PRL-u, jednak nadal czuć specyficzną atmosferę tego miejsca.

Na zewnątrz ładny park przy murach i zabytkowa kaplica cmentarna. W niektórych miejscach można się poczuć, jakby człowiek przeniósł się w czasie. 6 kilometrów od miasta rodziny z dziećmi mogą wybrać się do zrekonstruowanego grodu rycerskiego w Biskupicach oraz obejrzeć tamtejszy drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela.

Byczyna – niezwykłe miasteczko

Dojazd pociągiem: Stacja kolejowa Byczyna Kluczborska leży kilometr od centrum miasta. Zatrzymują się na niej pociągi regionalne kursujące pomiędzy Kępnem a Kluczborkiem, czasami także pociągi pospieszne (w zależności od obowiązującego rozkładu jazdy).

Supraśl

Interesujące podlaskie miasteczko koło Białegostoku nad rzeką o tej samej nazwie. Na niewielkiej powierzchni kilka wartych odwiedzenia zabytków – monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa, Pałac Buchholtzów, Domki Tkaczy, kościół św. Trójcy, modernistyczny Dom Ludowy, dworki, w okolicy Park Krajobrozowy Puszczy Knyszyńskiej. Warto wstąpić także do Muzeum Ikon i Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa. Doskonała propozycja na jednodniową wycieczkę z Białegostoku.

Dojazd pociągiem: Do Supraśla nie dojeżdżają pociągi. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w oddalonym o 20 kilometrów Białymstoku. Dojazd pociągiem do Supraśla jest więc niemożliwy, bowiem odcinek Białystok – Supraśl trzeba pokonać autobusem. Pomiędzy Białymstokiem a Supraślem dwadzieścia razy dziennie kursują autobusy PKS Nova. Czas przejazdu wynosi około pół godziny.

Pułtusk

Pułtusk to miasto w województwie mazowieckim położone nad rzeką Narwią. Liczy około dwudziestu tysięcy mieszkańców, przez wielu uważany jest za jedno z najładniejszych polskich miasteczek. Swój wygląd w dużym stopniu zawdzięcza biskupom płockim, którzy mieli tutaj swój zamek, a w mieście do dziś zachowało się dużo zabytków sakralnych, chociaż część zabudowy została zniszczona podczas pierwszej wojny światowej.

Najważniejsze zabytki to Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP i Zamek Biskupi. Poza licznymi zabytkami sakralnymi należy wymienić pozostałości murów miejskich, zabytkowe domy, dodatkową atrakcją jest jeden z najdłuższych rynków w Europie. Miłośnicy muzeów mogą odwiedzić Muzeum Regionalne, a nad Narwią utworzono plażę miejską.

Dojazd pociągiem: Do Pułtuska nie da się dojechać pociągiem. Najbliższe stacje kolejowe to Nasielsk (33 km), Legionowo (37 km) i Ciechanów (38 km). Dawniej do miasta dojeżdżała kolej wąskotorowa z Nasielska.

Sandomierz

Miasto w województwie świętokrzyskim; jedyne na liście, którego liczba ludności przekracza 20 tysięcy (ok. 23 tysiące). Rozsławiony przez kręcony tu serial „Ojciec Mateusz”, jest tłumnie odwiedzany przez turystów nie tylko z Polski.

Najważniejsze atrakcje poza pięknym rynkiem to Zamek Królewski, bazylika katedralna, dawny zespół klasztorny Benedyktynek, synagoga, bulwary nad Wisłą, kościół św. Jakuba z 1226 roku, Brama Opatowska, cmentarz żydowski, Dom Długosza oraz podziemna trasa turystyczna.

Dojazd pociągiem: Dworzec kolejowy w Sandomierzu położony jest 3 kilometry od centrum miasta. Przez lata nie dojeżdżały tu pociągi, później uruchomiono sezonowe pociągi weekendowe z Kielc i Ostrowca Świętokrzyskiego. Obecnie nadal kursuje niewiele pociągów, ale dojedziemy tu między innymi pociągiem pospiesznym Warszawa – Przemyśl.

Lądek-Zdrój

Dolnośląskie uzdrowisko liczące około 5,5 tysiąca mieszkańców, położone blisko granicy czesko-polskiej. Jak na miasteczko tej wielkości, może się pochwalić dużą liczbą zabytków i atrakcji dla każdego. Do wizytówek Lądka-Zdroju z pewnością należy zaliczyć bardzo ładny rynek i zespół budynków zdrojowych, w tym zakład przyrodoleczniczy „Wojciech” z 1678 roku.

Oprócz rynku i części uzdrowiskowej warto zobaczyć kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny (1692-1701), kamienny most gotycki z 1565 roku, kryty most z 1910 roku (własność prywatna), arboretum, Góra Trzech Krzyży z panoramą miasteczka. W zimie działa także stacja narciarska.

W okolicy liczne szlaki turystyczne i ruiny zamku Karpień.

Dojazd pociągiem: Do Lądka-Zdroju od 2004 roku nie dojeżdżają pociągi. Planowana jest rewitalizacja linii i reaktywacja ruchu pasażerskiego w najbliższych latach. Najbliższe czynne stacje to Kłodzko i Bystrzyca Kłodzka (ok. 25 kilometrów).

Bardo

Bardo to miasteczko w województwie dolnośląskim bardzo popularne wśród miłośników aktywnego wypoczynku – wędrówek po lasach, spływów pontonowych i wycieczek rowerowych. W miasteczku warto zobaczyć rynek, Muzeum Sztuki Sakralnej, liczne kapliczki, zgromadzenie sióstr Urszulanek i kamienny most na Nysie Kłodzkiej. 2,5 km od stacji kościół ewangelicki w Opolnicy.

Dojazd pociągiem: w mieście znajdują się dwa przystanki kolejowe: Bardo Śląskie i Bardo Przyłęk. Na obu zatrzymują się pociągi jadące z Wrocławia w stronę Kłodzka i dalej.

Najpiękniejsze polskie miasteczka – podsumowanie

Lista Najpiękniejsze polskie miasteczka nie wyczerpuje tematu i w przyszłości zostanie rozszerzona. Wybór jest subiektywny, natomiast kilka miasteczek, które chciałbym umieścić na tej liście, muszę zwiedzić osobiście w najbliższych latach. Niektóre pozycje mogą wydawać się kontrowersyjne, lecz nie chciałem ograniczać się do miasteczek oblężonych przez turystów i pojawiających się we wszystkich podobnych zestawieniach.

Lubisz podróże koleją i poznawanie nowych miejsc? Chcesz być na bieżąco z ofertami promocyjnymi na kolei? Zapraszam do śledzenia naszego profilu na Facebooku, Twitterze i Instagramie.  Natomiast TUTAJ znajdziesz informacje na temat kolei z całego świata.

Pociągiem po Polsce - seria przewodników na blogu

KOLEJ W POLSCE - PRZEWODNIKI OGÓLNE Podróż pociągiem po Polsce - przewodnik dla pasażerów | Koleje wąskotorowe w Polsce INSPIRACJE PODRÓŻNICZE Miasteczka | Zamki | Wsie | Skanseny | Atrakcje Małopolski ATRAKCJE TURYSTYCZNE PRZY LINIACH KOLEJOWYCH - PRZEWODNIKI Dolny Śląsk | Mazowsze | Małopolska | Opolszczyzna | Kujawsko-pomorskie Wielkopolska | Lubelszczyzna | Lubuskie | Łódzkie | Podkarpacie | Śląskie Podlaskie | Pomorskie | Świętokrzyskie | Warmia i Mazury | Zachodniopomorskie