Podróż pociągiem po Małopolsce jest utrudniona ze względu na niekończące się remonty i związane z tym zamknięcia linii. Na plus należy odnotować nowe połączenia oraz Autobusowe Linie Dowozowe będące uzupełnieniem oferty Kolei Małopolskich.

Przewozy regionalne w województwie małopolskim obsługują Przewozy Regionalne (Polregio) oraz Koleje Małopolskie.

W ruchu pasażerskim rozkładowy na torach województwa małopolskiego spotkamy też Koleje Śląskie (połączenie stykowe Katowice – Oświęcim), PKP Intercity (połączenia dalekobieżne) i czeski Leo Express (połączenia Kraków – Praga).

Ostatnia aktualizacja: 20.01.2023

 

Pociągiem po Małopolsce – spis treści:

1. Linia kolejowa Kraków – Katowice
2. Linia kolejowa Trzebinia – Czechowice-Dziedzice
3. Linia kolejowa Kraków – Tarnów
4. Linia kolejowa Tarnów – Krynica-Zdrój
5. Linia kolejowa Kraków – Zakopane
6. Linia kolejowa Kraków – Bielsko-Biała
7. Linia kolejowa Kraków – Oświęcim przez Spytkowice
8. Linia kolejowa Kraków – Sędziszów
9. Linia kolejowa Sędziszów – Katowice
10. Linia kolejowa Sucha Beskidzka – Żywiec
11. Inne miasta, do których dojedziemy koleją
12. Linie kolejowe nieczynne w ruchu pasażerskim
13. Pociągi turystyczne
14. Kolej drezynowa w Regulicach
15. Koleje wąskotorowe
16. Inwestycje kolejowe
17. Dawna linia kolejowa Nowy Targ – Sucha Góra Orawska (ciekawostka)

Strona główna —> Pociągiem po Polsce

1. Pociągiem po Małopolsce – Linia Kraków – Katowice

Kilka lat temu zakończył się remont linii kolejowej remontowanej od ponad 10 lat. Najszybsze pociągi pomiędzy Krakowem a Katowicami pokonują trasę w ciągu 50 minut, zwykłe pociągi regionalne znacznie dłużej. Duża część pociągów jest zatłoczona, bowiem dzięki konkurencyjnym czasom przejazdu ludzie przesiedli się z autobusów do pociągów.

Najważniejsze stacje przy linii:

Kraków Główny – stacja początkowa. Dworzec kolejowy podziemny położony w centrum miasta, połączony z Galerią Krakowską i Małopolskim Dworcem Autobusowym. Do ulicy Floriańskiej idzie się około 10 minut, do Rynku kolejnych 5. Spacer na Wawel zajmie 25 minut, podobnie jak na Kazimierz. Na dworcu jest wszystko, co potrzeba – przechowalnia bagażu, skrzynki bagażowe, toalety, prysznic, liczne lokale gastronomiczne, sklep „Biedronka”. Dworzec czynny przez cała dobę.

Kraków – najciekawsze miejsca i atrakcje
Krakowski Kazimierz – najciekawsze miejsca i atrakcje
Kraków Podgórze – najciekawsze miejsca i atrakcje

Kraków Mydlniki – niecały kilometr od stacji Fort „Mydlniki”. Popularny wśród miłośników Urbexu, jak również wśród dresiarzy i bezdomnych. Dwa i pół kilometra od stacji Oddział Muzeum Historii Miasta Krakowa w zabytkowym dworku wybudowanym w 1894 roku przez WłodzimierzaTetmajera.

Zabierzów – duża wieś (myślałem, że to miasto); atrakcja to zalew „Kamieniołom”, około kilometra od stacji kolejowej.

Krzeszowice – nieduże miasteczko; dawniej znane uzdrowisko. Obecnie po uzdrowisku pozostał Park Zdrojowy ze stosownymi oznaczeniami i pozostałością po dawnym źródełku. Zza ogrodzenia można zobaczyć niszczejący zespół parkowo-pałacowy Potockich (własność prywatna). Ładny dworzec kolejowy i kościół pw. św. Marcina z Tours. 8 kilometrów od stacji ruiny zamku Tenczyn w Rudnie – w sezonie kursował autobus. Można też dojechać do klasztoru w Czernej.

Trzebinia – miasto przemysłowe z ogromną rafinerią doskonale widoczną z okien pociągu. Podczas przejazdu przez miasto często czuć charakterystyczny zapach z rafinerii. Na dworcu przyjemna włoska restauracja. Około 2 kilometry od stacji jezioro Balaton – popularne miejsce wypoczynku mieszkańców w lecie. W Trzebini można zobaczyć rynek, dwór Zieleniewskich, ewentualnie cmentarz żydowski i kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa blisko dworca (również widać z okien pociągu). Miasto takie sobie.

Za stacją Balin przebiega granica województwa małopolskiego i śląskiego.

Jaworzno Szczakowa (woj. śląskie) – nazwa stacji to Jaworzno Szczakowa, ale w rzeczywistości centrum Jaworzna oddalone jest od niej o około 5 kilometrów. Około 2 kilometry od stacji słynny Park Gródek.

Mysłowice (woj. śląskie) – bardzo rozbudowane i zaniedbane miasto. Ja wytrzymałem tam godzinę i uciekałem. 3 kilometry od dworca kolejowego interesujące Centralne Muzeum Pożarnictwa.

Katowice (woj. śląskie) – stacja końcowa pociągów Kraków – Katowice. Dworzec i miasto szczegółowo opisałem w osobnych artykułach.

Katowice – najciekawsze miejsca i atrakcje
Linia kolejowa Kraków – Katowice – opis rozszerzony (pociąg + rower)

2. Linia kolejowa Trzebinia – Czechowice-Dziedzice

Trasa pociągów Kraków – Oświęcim przez Trzebinię częściowo pokrywa się z trasą pociągów Kraków – Katowice. W Trzebini pociągi wjeżdżają na linię Trzebinia – Oświęcim – Czechowice-Dziedzice (- Zebrzydowice). W trakcie aktualizacji artykułu nadal remontowano wiadukty w Chrzanowie, więc za pociągi kursowała autobusowa komunikacja zastępcza.

Chrzanów Śródmieście – stacja kolejowa w centrum Chrzanowa, przy dworcu komunikacji podmiejskiej i placu, który dawniej był dworcem autobusowym. Do Rynku i Parku Miejskiego idzie się około 20 minut. Do Szpitala Powiatowego 15-20 minut, ale w inną stronę. Chrzanów to przeciętne miasto, które można zwiedzić, można zobaczyć.

Chrzanów – druga stacja kolejowa w Chrzanowie, położona około 2 kilometry od centrum miasta – pomiędzy stacjami można przejść pieszo przez centrum Chrzanowa. Tuż przy stacji cmentarz żydowski. Około półtora kilometra od stacji kościół pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej o nietypowej architekturze.

• 9 kilometrów od Chrzanowa znajduje się skansen w Wygiełzowie (Nadwiślańskie Muzeum Etnograficzne); w pobliżu wznosi się zamek Lipowiec – oba miejsca zdecydowanie warto odwiedzić. Z Chrzanowa do Wygiełzowa można tylko kilka razy dziennie dojechać do Wygiełzowa autobusami 17a i 32a (większość kończy bieg na przystanku Płaza Dolna I – 2 kilometry od Wygiełzowa). Rozkład jazdy autobusów Chrzanów – Wygiełzów należy sprawdzać na stronie www.zkkm.pl/rozklady/ – liczba kursów pomiędzy Chrzanowem a Wygiełzowem różni się w zależności od miesiąca i często podlega negocjacjom pomiędzy władzami a przewoźnikiem.

Libiąż – miasto przemysłowe; znane z kopalni KWK Janina. Jedyny godny uwagi zabytek to kościół pw. Przemienienia Pańskiego. Szkoda, że zostały rozebrane koleje wąskotorowe należące do KWK Janina; w czasach młodości często zatrzymywałem się w Libiążu, aby popatrzeć na tory, a przy odrobinie szczęścia również pociągi tej kolejki.

Chełmek – miasto przemysłowe. Dworzec po latach wyremontowany. Jeśli chodzi o turystykę, warto zwrócić uwagę na dawny budynek stacji widoczny z okien pociągu, ewentualnie zobaczyć osiedle przypominające czasy świetności Chełmka – kiedy świetnie prosperowała fabryka obuwia Tomasa Baty, a Chełmek miał być przykładem idealnego miasta przemysłowego, zbudowano kolonię robotniczą podobną do osiedli robotniczych w czeskim Zlinie. Kolonia zachowała się do dziś, choć plany jej rozbudowy pokrzyżował wybuch drugiej wojny światowej. 4 kilometry od stacji zbiornik wodny Dziećkowice.

Oświęcim – miasto kojarzone z byłym nazistowskim obozem zagłady, odwiedzanym każdego roku przez miliony turystów. Od kilku lat coraz więcej turystów odwiedza również centrum miasta, położone około 2 kilometry od dworca. Miasto posiada bardzo dobrą ofertę muzealną; oprócz Muzeum i Miejsca Pamięci Auschwitz warto zobaczyć położone w pobliżu Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, natomiast w centrum miasta Muzeum Zamek na Zamku Książąt Piastowskich i oddział w Starym Ratuszu, jak również Muzeum Oszpicin poświęcone historii Żydów w Oświęcimiu, mieszczące się w wyremontowanej synagodze. Interesujące zabytki sakralne i ładny park nad Sołą (trwa betonowanie terenów pomiędzy Starym Miastem a parkiem)

Oświęcim – najciekawsze miejsca i atrakcje

Pomiędzy Oświęcimiem a Brzeszczami, na wysokości wsi Harmęże, widać linię kolejową prowadzącą do dawnej Kopalni Węgla Kamiennego Czeczott w Woli. Na linii prowadzony jest tylko ruch towarowy, jakiś czas temu odbyła się jakaś impreza kolejowa, w ramach której po linii przejechał szynobus.

Za stacją Brzeszcze, położoną na uboczu, znajduje się bocznica do KWK Brzeszcze i KWK Jawiszowice.

Brzeszcze Jawiszowice – stacja kolejowa w Brzeszczach. Brzeszcze to miasto przemysłowe, ośrodek przemysłu wydobywczego.  Jedyne warte wzmianki miejsca to kościół św. Urbana w centrum Brzeszcz (2,5 km od stacji Brzeszcze Jawiszowice) oraz drewniany kościół św. Marcina we wsi Jawiszowice, pomiędzy stacjami Brzeszcze Jawiszowice a Jawiszowice Jaźnik (2,5 km od każdej ze stacji).

Tuż za stacją Jawiszowice Jaźnik przebiega granica pomiędzy województwem małopolskim a śląskim. W Dankowicach nie ma nic ciekawego.

Kaniów (woj. śląskie) – wieś znana z Ośrodka Sportów Wodnych i Rekreacji utworzonego w pokopalnianym wyrobisku na terenie dawnej żwirowni oraz Bielskiego Parku Technologicznego Lotnictwa Innowacji i Przedsiębiorczości. Bardzo brzydka stacja kolejowa.

Czechowice-Dziedzice (woj. śląskie) – miasto przemysłowe i ważny węzeł kolejowy. Zabytkowy dworzec kolejowy bardzo zaniedbany i wymagający remontu. 10 minut piechotą od dworca główny plac miasta – Plac Jana Pawła II. Miasto nieatrakcyjne pod względem turystycznym.

3. Linia kolejowa Kraków – Tarnów

Jedna z najważniejszych linii kolejowych dla planujących podróż pociągiem po Małopolsce, prawdopodobnie już po remoncie. Część magistrali kolejowej do Przemyśla. Na trasie kursują pociągi wszystkich kategorii.

Kraków Główny – stacja początkowa. Patrz rozdział 1.

Kraków Płaszów – wyremontowany dworzec kolejowy w nieciekawej dzielnicy. Dworzec kolejowy przyjemny – poczekalnia, lokal gastronomiczny, toalety, przed dworcem parowóz-eksponat. Na estakadzie przy dworcu przystanek szybkiego tramwaju. W okolicy dworca dużo podejrzanych osobników, w nocy musi być tam nieciekawie. Kilometr od dworca pozostałości po dawnym obozie koncentracyjnym w Płaszowie. 2 kilometry od dworca Kopiec Krakusa.

Podłęże –  4,5 kilometra od dworca położone są Niepołomice, w których największą atrakcją jest zamek z muzeum. Niepołomice to małe miasteczko z ryneczkiem, warto też zobaczyć kościół pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników, ewentualnie cmentarz żydowski. Możliwy dojazd autobusem podmiejskim.

Bochnia – przyjemne, nieduże miasteczko, znane z kopalni soli. Wyremontowany dworzec kolejowy, centrum położone 10 minut piechotą od dworca. Warto zobaczyć rynek, bazylikę św. Mikołaja z drewnianą dzwonnicą, Muzeum im. prof. Fiszera, a ostatnio bardzo promuje się prywatne Muzeum Motyli. Blisko centrum zachował się niewielki cmentarz żydowski.

• 9 kilometrów od Bochni położony jest Nowy Wiśnicz z bardzo ładnym zamkiem i Muzeum Pamiątek po Janie Matejce. Warto też zobaczyć kościół Wniebowzięcia NMP, Muzeum Ziemi Wiśnickiej i zza ogrodzenia cmentarz żydowski. Maleńkie miasteczko bywa tłumnie odwiedzane przez turystów w szczycie sezonu i w długie weekendy. Dojazd busem z Bochni.
• 15 kilometrów z Bochni (6 km z Nowego Wiśnicza) jedzie się do Lipnicy Murowanej, gdzie zachował się zabytkowy układ urbanistyczny. Poza rynkiem głównie zabytki sakralne – na szczególną uwagę zasługuje drewniany kościół św. Leonarda na cmentarzu. Wieś słynie z konkursu Palm Wielkanocnych.

Brzesko Okocim – dworzec kolejowy położony prawie 4 kilometry od centrum miasta (autobusy miejskie kursują rzadko). W Brzesku można zobaczyć rynek, zabytkowy kościół parafialny, kościół św. Jakuba z 1447 roku (później przebudowywany) oraz cmentarze – wojenny i żydowski. Do Brzeska lepiej dojechać busem z Bochni niż pociągiem – busy jeżdżą często i dojeżdżają do rynku.

Tarnów Mościce – stacja na peryferiach Tarnowa. W dzielnicy Mościce znajdują się zakłady azotowe, stadion żużlowy Unii Tarnów oraz zakład karny. W folderach turystycznych reklamowane jest osiedle przyfabryczne, budowane dawniej jako „dzielnica-ogród” na planie litery T.  Osiedle przyfabryczne wpisane zostało w 1979 roku do rejestru zabytków.

Tarnów – drugie pod względem liczby ludności miasto województwa małopolskiego. Piękny dworzec kolejowy, centrum położone 10 minut piechotą od dworca. Dużo zabytków. Świetne miejsce na jednodniową wycieczkę – warto zobaczyć Rynek z Muzeum Okręgowym, jedną z trzech w Polsce Bram Seklerskich, Stary Cmentarz z zachowanymi starymi nagrobkami, cmentarz żydowski, cmentarz wojskowy, ładne murale i Park Strzelecki.

Tarnów – najciekawsze miejsca i atrakcje
Linia kolejowa Kraków – Tarnów – opis szczegółowy (pociąg + rower)

4. Linia kolejowa Tarnów – Krynica-Zdrój

Piękna, malownicza linia kolejowa, która mogłaby znaleźć się na liście najładniejszych linii kolejowych co najmniej Europy Środkowej. Pomimo dużych zmian wysokości w niektórych miejscach, licznych łuków i małych miasteczek mijanych po drodze (poza Nowym Sączem), pociąg jedzie z przyzwoitą prędkością; dużo czasu traci się jedynie na mijanki. Najładniejsze widoki są na odcinku Grybów – Kamionka (przed Nowym Sączem) i Rytro – Krynica-Zdrój. Wadą są częste zamknięcia linii.

Najważniejsze stacje na linii Tarnów – Krynica-Zdrój

Tarnów – stacja początkowa; opis powyżej

Łowczówek-Pleśna – stacja na granicy wsi Łowczówek i Pleśna, we wsi Pleśna zabytkowy kościół WNMP i cmentarz wojenny.

Tuchów – małe miasteczko (6,5 tys. mieszkańców), promowane w mediach i na blogach jako miejsce Międzynarodowego Festiwalu Wina. Zachował się nieduży rynek z ładnym ratuszem pośrodku. Najważniejszy zabytek to Klasztor i Wyższe Seminarium Duchowne Ojców Redemptorystów w Tuchowie, bliżej stacji znajduje się kościół św. Jakuba. 4 cmentarze wojenne, w tym dwa w pobliżu dworca kolejowego; liczne kapliczki.

Bogoniowice Ciężkowice – stacja kolejowa w Bogoniowicach, koło miasteczka Ciężkowice. W Bogoniowicach, blisko stacji, cmentarz wojenny. W Ciężkowicach, oddalonych od stacji kolejowej o około 3 kilometry ładny ryneczek, Sanktuarium Pana Jezusa Apostoła i św. Andrzeja Apostoła, po kolejnych dwóch kilometrach rezerwat przyrody Skamieniałe Miasto z Wąwozem Czarownic oraz interesującymi formacjami skalnymi. Ponadto cmentarz wojenny i Muzeum Przyrodnicze.

Bobowa – trzytysięczne miasteczko; najważniejsze zabytki znajdują się przy stacji Bobowa-Miasto (przy stacji Bobowa ładny ogród). W centrum zobaczymy dwa kościoły (kościół pw. Wszystkich Świętych i kościół pw. św. Zofii), synagogę, cmentarz wojenny.  Półtora kilometra od stacji znajduje się cmentarz wojenny.

Wilczyska – kilometr od stacji drewniany kościół św. Stanisława Biskupa.

Stróże – wieś kojarzona z klubem piłkarskim Kolejarz Stróże, węzeł kolejowy. Tuż przy stacji kolejowej kościół pw. NMP Królowej Polski.

Grybów – miasteczko znane z browaru, ewentualnie drużyny Grybovia Grybów. Okropny dworzec kolejowy, natomiast centrum całkiem ładne – rynek z kościołem św. Katarzyny (minus za fakt, że przez rynek przebiega główna droga), budynek synagogi, dwa cmentarze wojenne (jeden w centrum miasta),

Za Grybowem rozpoczyna się piękny odcinek Grybów – Ptaszkowa – Kamionka Wielka.

Ptaszkowa – wieś; niecały kilometr od stacji drewniany kościół pw. Wszystkich Świętych z 1555 roku.

Nowy Sącz – trzecie pod względem liczby ludności miasto województwa małopolskiego; dobre miejsce na jednodniową lub weekendową wizytę. Z wyremontowanego, ładnego dworca, do rynku idziemy około 2 kilometry. Ładny rynek z ratuszem, cmentarz żydowski, niewielkie ruiny zamku z pobliską basztą, ścieżki rowerowe nad Dunajcem. Na peryferiach miasta skansen i Miasteczko Galicyjskie. Więcej w przewodniku.

Nowy Sącz – 15 miejsc, które należy zwiedzić i zobaczyć

Stary Sącz – uważany za jedno z najpiękniejszych polskich miasteczek. Niestety, samochody przejeżdżające przez zabytkowy rynek, którego płyta służy również jako parking, zupełnie odbierają mu urok. Do zobaczenia również klasztor sióstr Klarysek i inne zabytki sakralne, cmentarz choleryczny, zabudowa centrum miasta. Warto wybrać jakiś dzień, kiedy natężenie ruchu samochodowego jest niewielkie. Nowa atrakcja to ścieżka w koronach drzew, zakończona punktem widokowym z panoramą Nowego Sącza.

Stary Sącz – 8 najciekawszych miejsc i atrakcji

Barcice – zabytkowy kościół z 1901 roku, cmentarz wojenny z I wojny światowej.

Rytro – niecałe dwa kilometry od stacji ruiny zamku obronnego.

Piwniczna-Zdrój – Muzeum Regionalne i kościół pw. Narodzenia NMP. Niewielki Park Zdrojowy.

Łomnica-Zdrój – tuż przy stacji kolejowej polsko-słowackie graniczne przejście drogowe.

Żegiestów-Zdrój – zaniedbane uzdrowisko, jedyny zabytek to kościół św. Kingi.

Andrzejówka – drewniany kościół pw. NMP Wniebowziętej – dawna cerkiew z 1864 r.

Muszyna – miejscowość uzdrowiskowa, sanatoria, domy wczasowe, rozlewnie wód mineralnych. Dużo ścieżek spacerowych (w tym w Ogrodach Sensorycznych), możliwość spływu Popradem. Ruiny zamku, Muzeum Regionalne, rezerwat przyrody Las Lipowy Obrożyska, Park Zdrojowy. W pobliskiej miejscowości Złockie zabytkowa cerkiew św. Dymitra.

Muszyna – najciekawsze miejsca i atrakcje

Krynica-Zdrój – popularna miejscowość wypoczynkowa i uzdrowiskowa. Liczne szlaki spacerowe, stylowe wille, Park Zdrojowy z zabytkowym Starym Domem Zdrojowym, kościół Wniebowzięcia NMP, pijalnie wód mineralnych; kolej linowo-terenowa; Muzeum Nikifora i Muzeum Zabawek, cmentarz wojenny oraz żydowski. Rozbudowana miejscowość na jednodniową wycieczkę.

Krynica-Zdrój – najciekawsze miejsca i atrakcje

5. Linia kolejowa Kraków – Zakopane

Linia ponownie otwarta w styczniu 2024 roku, po wielu latach remontu. Nareszcie można dojechać pociągiem do Zakopanego przez cały rok.  Podobno na odcinku Stronie – Zakopane ładne widoki z okien, lecz przyznam szczerze, że nie miałem okazji jechać tą trasą. Autobusy z Krakowa do Zakopanego jadą znacznie szybciej, mimo to pociągi cieszą się ogromną popularnością.

W ostatnich latach udało się wybudować łącznice omijające stacje Kraków Płaszów i Sucha Beskidzka, co skróciło czas podróży o około 30 minut.

Najważniejsze stacje na linii Kraków – Zakopane – małe stacje w Krakowie krótko opiszę przy linii kolejowej Kraków – Spytkowice – Oświęcim.

Kraków Główny – stacja początkowa; opis wyżej.

Skawina – nieduże miasto przemysłowe (ok. 23 tys. mieszkańców), znane z elektrowni Skawina i zakładów Lajkonik – producenta różnych przekąsek. Dworzec po remoncie. Blisko dworca rynek, można zobaczyć pałacyk „Sokół” w parku miejskim oraz kościół pw. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza.

Warto podjechać autobusem do oddalonego o kilka kilometrów opactwa w Tyńcu.

Wola Radziszowska – ponad kilometr od stacji zabytkowy drewniany kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona – zabytkowy i nieczynny budynek dworca kolejowego na pograniczu miasta Kalwaria Zebrzydowska oraz wsi Brody i Zebrzydowice. W Zebrzydowicach do zobaczenia kościół św. Michała Archanioła z zabytkową chatą obok, w Kalwarii Zebrzydowskiej znane sanktuarium maryjne – miejsce pielgrzymek.

• 5 kilometrów od stacji Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona położona jest wieś Lanckorona, uważana za jedną z najpiękniejszych polskich wsi. Na niewielkiej powierzchni zachowało się kilka wartych zobaczenia zabytków i atrakcji – zabytkowy rynek wyglądający jak z poprzednich wieków, ruiny zamku, kościół św. Jana Chrzciciela, zabytkowe wille i kaplica cmentarna. Miejsce warte odwiedzenia.

Stryszów – wieś u podnóża góry Chełm. Zabytkowy XVI wieczny dworek (oddział muzeum na Zamku Królewskim w Wawelu), kościół pw. św. Jana Kantego, w okolicy kapliczki przydrożne.

• 3 kilometry od Stryszowa, we wsi Dąbrówka, ładna zabytkowa kaplica oraz Las Dąbrowski – popularny wśród spacerowiczów.

Zembrzyce – zabytkowy kościół św. Jana Chrzciciela.

Sucha Beskidzka – nieduże miasto. Najważniejszym zabytkiem jest zamek obronny, czasami nazywany „Małym Wawelem”. Dla miłośników wędrówek szlak na górę Jasień, na której stoi zabytkowa kaplica. Inny zabytek sakralny w centrum to kościół pw. Nawiedzenia NMP. Dobrą opinią cieszy się tutejszy szpital.

Maków Podhalański – sześciotysięczne miasteczko. Turyści odwiedzają tutaj Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin oraz pobliskie źródełko. Ponadto kilka kapliczek.

Chabówka – podczas wycieczki koniecznie należy odwiedzić Skansen Taboru Kolejowego. W wakacje w ramach projektu „Małopolskie Szlaki Turystyki Kolejowej”  w wybrane dni kursują pociągi retro. Ze względu na przebudowę trasy Chabówka – Nowy Sącz będą kursowały prawdopodobnie na trasie Chabówka – Nowy Targ.

Rabka-Zdrój – popularna miejscowość wypoczynkowa. Warto zobaczyć Park Zdrojowy z tężnią solankową, Muzeum im. Władysława Orkana utworzone w starym, drewnianym kościółku, kościół pw. Marii Magdaleny.

Sieniawa – kilometr od stacji kolejowej drewniany kościółek św. Antoniego (zamknięty) oraz niewielki dworek.

Nowy Targ – miasto liczące ok. 32 tys. mieszkańców; dawniej potęga w polskim hokeju na lodzie (Podhale Nowy Targ). Z dworca do rynku idzie się około 2 kilometry. Przy rynku małe muzeum Izba Zimnej Wojny i Socjalizmu, Muzeum Podhalańskie oraz kościół pw. św. Katarzyny. Trochę dalej, przy cmentarzu, drewniany kościółek pw. św. Anny.

Szaflary Wieś – przystanek kolejowy w centrum wsi – niedaleko stacji kościół św. Andrzeja. Zachowało się trochę tradycyjnych chałup.

Poronin – miejscowość turystyczna, w okolicy liczne szlaki turystyczne, wyciąg narciarski.

Zakopane – zadeptana przez turystów „zimowa stolica Polski”. Oprócz Krupówek liczne atrakcje: kościoły; kapliczki; muzea, tradycyjne wille, liczne szlaki turystyczne – kolej linowo-terenowa na Gubałówkę oraz kolej linowa na Kasprowy Wierch, wszystko jednak niesamowicie skomercjalizowane.

Linia kolejowa Kraków – Zakopane – opis szczegółowy (pociąg + rower)

6. Linia kolejowa Kraków – Bielsko-Biała

Linia kolejowa stykowa – część na terenie województwa śląskiego. Do stacji Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona trasa linii pokrywa się z trasą opisanej wcześniej linii kolejowej Kraków – Zakopane. Również bardzo często na części trasy lub na całej trasie kursują autobusy komunikacji zastępczej. Podróż pomiędzy Krakowem a Bielskiem-Białą pociągiem osobowym trwa około trzech godzin, ale jedzie się przyjemnie. Widokowo wypada średnio – na niektórych odcinkach całkiem ładne widoki, na innych średnio.

Najważniejsze stacje na trasie Kraków – Bielsko-Biała (od Kalwarii Zebrzydowskiej):

Kalwaria Zebrzydowska – stacja położona bliżej centrum Kalwarii Zebrzydowskiej niż stacja Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona, opis wyżej.

Klecza Dolna – dwa kilometry od stacji kościół pw. św. Wawrzyńca i zabytkowa kaplica. Kolejne półtora kilometra za kościołem Centrum Pszczelarstwa Apilandia – niedawno otwarta atrakcja, polecana szczególnie dla dzieci.

Wadowice – miasto Jana Pawła II, dobre na jednodniową wycieczkę z Krakowa, aczkolwiek moim zdaniem w ostatnich latach zmieniło się trochę na gorsze. Wyremontowany dworzec opustoszały (chyba działa tylko jakiś punkt gastronomiczny) – do centrum idzie się około 5 minut. Centrum niewielkie, do zobaczenia rynek, budynek Sądu Rejonowego, poza tym Muzeum Jana Pawła II i Muzeum Miejskie.

Wadowice – najciekawsze miejsca i atrakcje

Inwałd – wieś znana z Parku Miniatur „Świat Marzeń”, tłumnie odwiedzanego przez rodziny z dziećmi. Park Miniatur znajduje się 3 kilometry od stacji Inwałd i 2,5 km od wcześniejszej stacji Chocznia Górna. Lepiej jednak dojechać samochodem lub busem, bo położony jest tuż przy głównej drodze.

Andrychów – niezbyt ładne miasto (20 tysięcy mieszkańców); można się zatrzymać, aby zobaczyć Pałac Bobrowskich, cmentarz żydowski, kościół św. Macieja z 1721 roku

Zamek Bulowicki – tuż przy stacji piękny, choć zaniedbany, zabytkowy pałac. Niestety, można podziwiać tylko z zewnątrz.

Kęty – miasto podobnej wielkości co Andrychów (18 tys. mieszkańców), przyjemny rynek (gdyby nie samochody); w pobliżu rynku kościół pw. św. Małgorzaty i św. Katarzyny. Z zewnątrz można zobaczyć klasztor Franciszkanów, a na miłośników muzeów czeka muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego. Dworzec kolejowy położony kilka minut piechotą od rynku.

Kozy (woj. śląskie) – największa wieś w Polsce (10 tys. mieszkańców). Blisko stacji Pałac Czeczów oraz kościół św. Szymona i Judy Tadeusza. We wsi Kozy jest i druga stacja kolejowa – Kozy Zagroda.

Bielsko-Biała Główna – stacja końcowa. Piękny dworzec w bardzo ładnym mieście, które warto zwiedzić. Z dworca do zabytkowej części miasta jest bardzo blisko; zabytki szczegółowo opisałem w moim przewodniku.

Bielsko-Biała – 20 najciekawszych miejsc i atrakcji w centrum miasta
Linia kolejowa Kraków – Bielsko-Biała Główna – opis szczegółowy (pociąg + rower)

7. Linia kolejowa Kraków – Spytkowice – Oświęcim 

Dawniej linia kolejowa Kraków Płaszów – Oświęcim, po oddaniu do użytku łącznicy pociągi omijają stację Kraków Płaszów. Na odcinku Spytkowice – Zator przydałby się remont, poza tym jazda dość szybka i płynna. Od  10 grudnia 2023 roku pociągi Kraków – Przeciszów zostały wydłużone do Oświęcimia.

Na trasie mało atrakcyjne miejscowości (poza Zatorem). Przebieg linii na odcinku Kraków – Skawina pokrywa się z liniami z Krakowa do Zakopanego i Bielska-Białej. Jak zapowiedziałem w jednym z pierwszych rozdziałów, krótko opiszę przystanki w Krakowie.

Kraków Podgórze – przystanek kolejowy w ciekawej i jeszcze niezadeptanej przez turystów dzielnicy Krakowa. Do zobaczenia kościół św. Benedykta, fragment muru getta, Rynek Podgórski i kościół św. Józefa, budynek IV LO, dworek pod Lipkami, Kopiec Krakusa oraz stary cmentarz podgórski.

Kraków Bonarka – w pobliżu stacji duże centrum handlowe.

Kraków Łagiewniki – niedaleko stacji Sanktuarium Bożego Miłosierdzia.

Kraków Sanktuarium – kolejne sanktuarium, tym razem Jana Pawła II.

Skawina – węzeł kolejowy, opis wcześniej.

Ryczów – zaniedbany dwór i ładny kościół z 1949 roku.

Spytkowice – wieś; dawniej węzeł kolejowy. W pobliżu stacji Spytkowice stawy, około kilometr od stacji centrum wsi z ładnym kościołem. Z okien pociągu widać zamek/pałac, w którym obecnie mieści się ekspozytura Archiwum Państwowego w Krakowie.

Zator – małe miasteczko, rozsławione w świecie za sprawą Parku Rozrywki Energylandia oraz Doliny Karpia. W centrum ryneczek, park, kościół św. Wojciecha i mały zamek książęcy. Zaniedbany dworzec kolejowy. Energylandia to zdecydowanie największa atrakcja miasteczka, ewentualnie można zobaczyć park dinozaurów Zatorland.

Zator – najciekawsze miejsca i atrakcje

Zator Energylandia – nowy przystanek kolejowy dla odwiedzających park rozrywki.

Przeciszów – wieś pod Oświęcimiem; ładny kościół pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela.

Dwory – stacja kolejowa na peryferiach Oświęcimia, w nieciekawej dzielnicy Dwory, na uboczu. Około kilometr od stacji Park Hallera z kaplicą Hallera. Przez pewien czas była stacją międzynarodową – zatrzymywały się na niej pociągi Kraków – Praga obsługiwane przez Leo Express.

Stacja kolejowa Dwory w Oświęcimiu

Oświęcim – stacja końcowa, krótki opis wyżej, więcej w moim przewodniku po zabytkach i atrakcjach Oświęcimia. Przy wjeździe do Oświęcimia widać jeziora Kruki i centrum miasta. Chociaż tory przebiegają w pobliżu szpitala i centrum Oświęcimia, nie ma żadnego przystanku kolejowego, na którym zatrzymywałyby się pociągi bliżej centrum niż dworzec kolejowy.

8. Linia kolejowa Kraków – Sędziszów

Mało interesująca linia. Prędkość przyzwoita, ale częste postoje i zatłoczone pociągi osobowe. Szczerze mówiąc wzdłuż tej linii nie ma nic, co poleciłbym z czystym sumieniem. Po linii kursują pociągi Kraków – Sędziszów Kolei Małopolskich oraz pociągi Kraków – Ostrowiec Świętokrzyski Przewozów Regionalnych.

Najważniejsze stacje na linii Kraków – Sędziszów

Baranówka – nieduża wieś. Zabytki to zrujnowany dwór i kościół Podwyższenia Krzyża Świętego.

Niedźwiedź – stacja położona około 3 kilometry od centrum wsi. W Niedźwiedziu atrakcje to Pałac Wodzickich z parkiem (przełom XVIII i XIX wieku) oraz kościół św. Wojciecha.

Słomniki Miasto – stacja w centrum miasteczka (4,5 tys. mieszkańców). W Słomnikach ryneczek, dawna synagoga i kościół Bożego Ciała.

Kamieńczyce – 2 kilometry od stacji, we wsi Przesławice, drewniany kościółek pw. NMP Matki Kościoła.

Miechów – bardzo ładnie wyremontowany dworzec. Centrum miasta oddalone o około 2 kilometry od dworca kolejowego. Miasto nie wyróżnia się niczym szczególnym – można zobaczyć Bazylikę Grobu Kolegiackiego i dworek Zacisze z parkiem miejskim. W pobliskich Siedliskach (2 km od Miechowa) zabytkowy kościół św. Krzyża.

Kozłów – 2 kilometry od stacji ładny kościół pw. Podwyższenia Krzyża.

Za Kozłowem przebiega granica województw małopolskiego i świętokrzyskiego.

Sędziszów (woj. świętokrzyskie)  – przeciętne miasteczko (6,5 tys. mieszkańców) bez jakichś szczególnych atrakcji turystycznych. Przewodniki polecają Osiedle Drewniane wybudowane przez Niemców w czasie okupacji dla kolejarzy. 2 kilometry od stacji zabytkowy kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła.

9. Linia kolejowa Sędziszów – Katowice

Tak naprawdę linia kolejowa Sędziszów – Sosnowiec, pociągi jeżdżą w relacji Sędziszów – Katowice. Linia rozpoczyna się w województwie świętokrzyskim, biegnie przez województwo małopolskie, a kończy się w województwie śląskim. Nie miałem okazji tamtędy jechać, więc opis pojawi się dopiero w przyszłości. Co ciekawe, pociąg zatrzymuje się na przystankach kolejowych w Dąbrowie Górniczej i Sosnowcu, natomiast nie zatrzymuje się na dworcach głównych w tych miastach.

Najważniejsze stacje na trasie Sędziszów – Katowice

Sędziszów (woj. świętokrzyskie) – opis wyżej.

Charsznica – nieduża wieś; ładny kościół św. Jana Chrzciciela.

Wolbrom – małe miasteczko (ok. 8,5 tys. mieszkańców); stacja kolejowa położona półtora kilometra od centrum miasta. Do zobaczenia rynek, modrzewiowy kościół pw. Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, na peryferiach miasta Zalew Wolbromski.

Olkusz – jedno z niedocenianych małopolskich miast (36 tys. mieszkańców) – bardzo ładny rynek, Muzeum Afrykanistyczne, Muzeum Regionalne, niewielkie Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej, fragmenty murów miejskich ze zrekonstruowaną basztą. Nowa atrakcja to Podziemna Trasa Turystyczna

• 3 kilometry od centrum Olkusza znajdują się ruiny zamku Rabsztyn. Niedawno zakończył się ich remont
• Około 20 kilometrów od Olkusza położony jest piękny Zamek Pieskowa Skała. Dojazd busem spod dworca kolejowego – czas przejazdu około 30 minut. W połowie drogi pomiędzy Olkuszem a Krakowem leży Ojców – polecam zarówno zwiedzanie miasteczka, jak i Ojcowskiego Parku Narodowego.

Bukowno – 2 kilometry od stacji Zakłady Górniczo-Hutnicze „Bolesław”, przy których działa muzeum „Kopalnia wiedzy o cynku”. Kilkaset metrów dalej zaniedbany kościół pw. św. Barbary.

Za Bukownem przebiega granica województwa małopolskiego i śląskiego.

Sławków (woj. śląskie) – miasteczko na granicy województw śląskiego i małopolskiego. Rzadko dojeżdżają tam pociągi jadące z Katowic w stronę Olkusza. Siedmiotysięczne miasteczko znane jest z tego, że kończy się tam linia szerokotorowa LHS. Warto zobaczyć Ryneczek, ratusz, pozostałości po zamku biskupów,

Dąbrowa Górnicza Strzemieszyce  (woj. śląskie) – dawniej zabytkowy dworzec, który został wyburzony w 2016 roku. Niedaleko stacji Bazylika pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Sosnowiec Południowy  (woj. śląskie) – stacja kolejowa w centrum miasta; później pociąg jedzie łącznicą, omijając stację Sosnowiec Główny.

Katowice  (woj. śląskie) – stacja końcowa. Opis w rozdziale 1.

10. Linia kolejowa Sucha Beskidzka – Żywiec

Linia kolejowa na granicy województw małopolskiego i śląskiego, po drodze podobno piękne widoki z okien. Niestety, nie dane mi było jechać, więc nie mogę potwierdzić, ani zaprzeczyć.

Najważniejsze stacje na trasie Sucha Beskidzka – Żywiec

Sucha Beskidzka – opis wyżej

Stryszawa – wieś letniskowa rozciągająca się na powierzchni około 10 kilometrów. Liczne szlaki spacerowe. Warto zobaczyć kapliczki i klasztor sióstr Zmartwychwstanek. W przysiółku Roztoki atrakcją jest wodospad, natomiast w przysiółku Surzyny mini ogród zoologiczny oraz wieża widokowa. Wszystkie atrakcje położone są daleko od stacji kolejowej i daleko od siebie, więc raczej dobre miejsce na turystykę rowerową.

Lachowice Centrum – w pobliżu stacji kolejowej piękny drewniany kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła z 1789 roku. Przy kościele cmentarz z drewnianą bramą i dzwonnicą. Około 1500 metrów od stacji cmentarz choleryczny.

Za stacją Hucisko przebiega granica pomiędzy województwem małopolskim a śląskim.

Pewel Wielka Centrum (woj. śląskie) – w pobliżu stacji trzy kapliczki, poza tym nic ciekawego.

Jeleśnia (woj. śląskie) – 3 kilometry od stacji barokowy kościół pw. św. Wojciecha.

Żywiec (woj. śląskie) – warte odwiedzenia miasto, choć zimą często spowite smogiem. Blisko dworca kolejowego cmentarz żydowski, do centrum idzie się pieszo około 20 minut. Warto zobaczyć rynek, konkatedrę, Stary Zamek, gdzie mieści się Muzeum Miejskie oraz Park Zamkowy z małym zwierzyńcem i Pałacem Habsburgów. 2 kilometry od rynku duże Jezioro Żywieckie.

11. Inne miasta, do których dojedziemy koleją

Województwo małopolskie to również miasta, gdzie kolej przegrywa z autobusami. W tym miejscu, na razie, przedstawię tylko dwa miasta, do których pociągi docierają, ale często są to pociągi dla studentów lub pociągi sezonowe, a więc kursujące nieregularnie. Opracowano według danych obowiązujących w trakcie opracowywania artykułu, później wszystko może się zmienić – na korzyść lub niekorzyść tych miast.

Biecz – małe miasteczko na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego. Na niewielkiej powierzchni kilka godnych uwagi zabytków – ryneczek z ratuszem (niestety, główna droga prowadzi przez rynek), kolegiata pw. Bożego Ciała, kościół św. Anny, Muzeum Ziemi Bieckiej (w dwóch miejscach) i aż pięć cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej.  Gdyby połączenia kolejowe były lepsze…

Gorlice – miasto liczące ok. 27 tysięcy mieszkańców, nieduże centrum wypadające przeciętnie na tle podobnych miast. Warto zobaczyć rynek, budynek I Liceum Ogólnokształcącego, kościół pw. Narodzenia NMP. W Gorlicach także cmentarz żydowski, a w mieście i okolicy kilka cmentarzy wojennych wartych obejrzenia. Ładny park miejski nad rzeką Ropą.

Gorlice obsługiwane są również przez stację Zagórzany. W budynku dawnego dworca kolejowego mieści się obecnie restauracja. Do samych Gorlic pociągi dojeżdżają bardzo rzadko – w ostatnich latach raz w tygodniu kursowały pociągi dowożące studentów z Krakowa.

Wieliczka – miasteczko pod Krakowem znane na całym świecie z kopalni soli. Oprócz kopalni soli warto zwiedzić niewielkie centrum z Zamkiem Żupnym i tężnie solankową. Przyjemne miasto, ale w lecie pełne turystów. W trakcie opracowywania artykułu dojazd do Wieliczki był utrudniony ze względu na trwającą budowę na linii kolejowej w Krakowie.

Wieliczka – najciekawsze miejsca i atrakcje
Linia kolejowa Kraków – Wieliczka – co zobaczyć (pociąg + rower)

12. Linie kolejowe nieczynne w ruchu pasażerskim

W województwie małopolskim istnieje kilka linii kolejowych nieczynnych dla ruchu pasażerskiego. Najbardziej znana z nich to linia kolejowa Tarnów – Szczucin, potocznie nazywana „Szczucinką”.

Linia o długości 48,5 kilometra została wybudowana w 1906 roku. Cieszyła się bardzo dużą popularnością, aż do upadku kilku zakładów przemysłowych w latach dziewięćdziesiątych XX wieku.

W 2000 roku zawieszono przewozy pasażerskie, w 2015 roku pojawiły się plany rozebrania torów i zbudowania na śladzie nasypu linii kolejowej ścieżki rowerowej. Na szczęście do realizacji planów nie doszło.

Obecnie brak informacji co do przyszłości linii. Wymaga ona remontu generalnego, mówi się o możliwym wydłużeniu linii do Buska-Zdroju w nieokreślonej przyszłości.

Jeśli chodzi o potencjał turystyczny, to miejscowości wzdłuż linii nie należą do najpiękniejszych, jeśli chodzi o architekturę, ale w Dąbrowie Tarnowskiej i Szczucinie znajdziemy kilka atrakcji turystycznych.

Dąbrowa Tarnowska liczy około 12 tysięcy mieszkańców, turystów może przyciągnąć cmentarz żydowskich, Muzeum Powiśla Tarnowskiego, drewniany kościół pw. Wszystkich Świętych z 1771 roku i pozostałości po dawnym pałacu.

W Szczucinie natomiast działa cieszące się bardzo dobrą opinią Muzeum Drogownictwa, w pobliżu którego zachował się cmentarz żydowski.

Znacznie mniejszy potencjał turystyczny ma linia Wadowice – Trzebinia przez Spytkowice, aczkolwiek uruchomienie pociągów znacznie ułatwiłoby dojazd do Wadowic wielu turystom. Swego czasu przebąkiwano o uruchomieniu na linii pociągów przez Grupę SKPL, jednak do niczego nie doszło i należy wątpić, czy uda się przywrócić pociągi pasażerskie na tej trasie.

13. Pociągi turystyczne

Podróż pociągiem po Małopolsce to także możliwość przejazdu pociągami turystycznymi. Do niedawna pociągi kursowały na trasie Chabówka – Nowy Sącz oraz w relacji skróconej do Kasiny Wielkiej. Kilka razy w roku odbywały się przejazdy po fragmencie linii Tarnów – Krynica-Zdrój.

W związku z przebudową linii Chabówka – Nowy Sącz oraz budową linii Podłęże – Piekiełko, nie wiadomo jeszcze, na jakich trasach będą w wakacje kursować pociągi turystyczne.

Prawdopodobnie pojawią się na trasie Chabówka – Nowy Targ, natomiast trudno powiedzieć, co do innych tras.

Miejmy nadzieję, że raz w roku zawitają na trasę Tarnów – Żabno, do Biecza i Gorlic.

Bilety na pociągi retro należy rezerwować online – rozchodzą się na pniu i wszystkie miejsca w pociągach zarezerwowane są na długo przed uruchomieniem pociągu.

Więcej informacji: kolejegalicyjskie.pl

14. Kolej drezynowa w Regulicach

Jedną z najciekawszych atrakcji kolejowych województwa małopolskiego jest Lokalna Kolej Drezynowa w Regulicach. Kolej drezynową uruchomiono w 2016 roku na krótkim odcinku nieczynnej dla ruchu pasażerskiego linii kolejowej Wadowice – Trzebinia (raz lub dwa w tygodniu kursują pociągi towarowe do Zakładów Chemicznych Alwernia). Prawdę mówiąc nie wróżyłem organizatorom sukcesu, ale kolej drezynowa z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością.

Kolej drezynowa dostępna jest w wybrane dni na następujących trasach:

Regulice – Alwernia – Regulice (7 km)
Regulice – Nieporaz – Alwernia – Regulice (11,2 km)

Obowiązuje rezerwacja internetowa – ceny za przejazd dotyczą drezyn 4-osobowych, więc jest to świetna propozycja dla rodzin z dziećmi i grup znajomych.

Więcej informacji na temat kolei drezynowej w Regulicach znajdziecie na stronie www.drezynyregulice.pl

15. Koleje wąskotorowe

W województwie małopolskim nie ma kolei wąskotorowych czynnych w ruchu pasażerskim. O kolejach wąskotorowych towarowych nie mam na tyle informacji, aby zaprezentować aktualne dane.

Prawdopodobnie w miesiącach letnich działa kolej torfowa przy Zakładzie Produkcji Torfu pod Czarnym Dunajcem. W 2016 roku odbyła się tam impreza kolejowa zorganizowana przez Stowarzyszenie Miłośników Kolei w Krakowie. Relację z imprezy z bardzo ładnymi zdjęciami znajdziecie TUTAJ.

Dawniej przez województwo małopolskie przebiegała sieć Świętokrzyskiej Kolei Dojazdowej (dziś Jędrzejowice-Pińczów). Trasa obejmowała odcinek Charsznice – Kazimierza Wielka przez Miechów.

Koleje wąskotorowe przemysłowe funkcjonowały na terenie KWK Janina w Libiążu. Nie pozostał po nich ślad.

Prawdopodobnie zachowało się torowisko dawnej kolei tartacznej w Kłaju, ale od lat nie ma starań na uruchomienie w tym miejscu kolei wąskotorowej z prawdziwego zdarzenia.

W okolicach Krakowa kursowała kolej wąskotorowa po terenie krakowskich wodociągów i w latach 1964-1966 kolejka łącząca Bielany z Salwatorem, zbudowana na wzór kolejki parkowej. Kolej wąskotorowa kursowała po kamieniołomie w Bodzowie oraz łączyła fabrykę Solvay z Borkiem Fałęckim. Po sieci kolei wąskotorowej na terenie krakowskim wodociągów pozostała lokomotywa z dwoma wagonikami jako eksponat. (źródło). Po kolejce Salwator – Bielany zachowały się zdjęcia udostępnione na stronie fotopolska.eu.

16. Inwestycje kolejowe

W trakcie opracowywania artykułu na terenie województwa małopolskiego przeprowadzano szereg inwestycji, które powinny zakończyć się w najbliższych latach – między innymi wspomniany już niekończący się remont linii kolejowej Kraków – Katowice, czy modernizacja średnicy kolejowej.

W dłuższej perspektywie godne uwagi są plany budowy nowych linii kolejowych:

Linia kolejowa Podłęże – Piekiełko – budowa nowej linii kolejowej, połączona z modernizacją linii Chabówka – Nowy Sącz, która ma znacznie skrócić czas dojazdu z Krakowa do Nowego Sącza oraz Zakopanego. Plany są bardzo ambitne, jednak droga do ich realizacji jest bardzo długa. W styczniu 2019 roku PKP PLK podpisały z firmą Egis Rail umowę na opracowanie dokumentacji projektowej dla budowy nowej linii.

Docelowo ma zostać wybudowanych 58 km nowych linii kolejowych, 11 tuneli, 8 estakad, 20 mostów, ponad 30 wiaduktów. W latach 2020-2024 ma zostać przebudowana linia Nowy Sącz – Chabówka, a budowa nowej linii planowana jest na lata 2020-2027. Prędkość maksymalna dla pociągów na nowej linii to 160 km/h, a czas przejazdu pomiędzy Krakowem a Nowym Sączem ma się skrócić do godziny.

Mając na uwadze opóźnienia choćby przy remoncie linii Kraków – Katowice, należy podchodzić do zapowiedzi z rezerwą.

Linia kolejowa Kraków – Myślenice – od 2017 roku w mediach co jakiś czas pojawia się temat budowy linii kolejowej Kraków – Myślenice. Linia miałaby odciążyć drogę Kraków – Zakopane, a czas przejazdu pociągu pomiędzy Krakowem a Myślenicami szacowany jest na 40-45 minut.

Warto wiedzieć, że już w 1900 roku planowano budowę kolei do Myślenic, ze stacji Kraków Swoszowice przez Świątniki Górne. Z Myślenic linia kolejowa miała prowadzić do Mszany Dolnej (linia wąskotorowa). Inny projekt zakładał budowę linii normalnotorowej Wieliczka – Dobczyce – Myślenice. Budowa tej drugiej linii miała rozpocząć się w 1914 roku, ale plany zniweczył wybuch pierwszej wojny światowej.

17. Dawna linia kolejowa Nowy Targ – Sucha Góra Orawska (ciekawostka)

Wśród mieszkańców województwa małopolskiego oraz turystów z całej Polski bardzo dużą popularnością cieszy się ścieżka rowerowa Nowy Targ – Trzciana, wybudowana po śladzie torowiska dawnej linii kolejowej łączącej Nowy Targ ze Słowacją.

Plany budowy linii kolejowej łączącej południe i północ Orawy pojawiły się już w roku 1880. Linia miała łączyć się z magistralą z Koszyc do Bogumina, oddaną do użytku w 1882 roku. Przez kilka lat toczył się spór, czy nowa linia rozpocznie się w Kraľovanach, czy w Rużomberoku. Ostatecznie zdecydowano się na Kraľovany i w 1897 roku rozpoczęto budowę linii. Dnia 21.12.1899 roku tory doprowadzono do miejscowości Sucha Góra Orawska, położonej kilometr od dzisiejszej granicy słowacko-polskiej.

Po stronie polskiej rozważano warianty budowy linii kolejowej Nowy Targ – Sucha Góra Orawska lub Nowy Targ – Zakopane – Sucha Góra Orawska Kościelisko, Witów i Chochołów, forsowany przez hrabiego Władysława Zamojskiego, który chciał sfinansować budowę linii. Na polecenie Ministerstwa Obrony Narodowej wybrano pierwszy wariant, bowiem w bezpośrednim sąsiedztwie linii leżały poligony artyleryjskie.

Linia Nowy Targ- Sucha Góra Orawska została otwarta 1 lipca 1904 roku. Stacje przy linii były położone daleko od mijanych miejscowości, a pociągi jeździły z prędkością maksymalną 30 km/h. W Rogoźniku ponadto wybudowano bocznicę do wapiennika.

Tuż po odzyskaniu niepodległości wybuchł spór Polski z Czechosłowacją o terytoria regionu orawskiego rozwiązane paktem z 30 lipca 1920 roku.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego linia miała duże znaczenie militarne – tory biegły w pobliżu poligonów w Czarnym Dunajcu, a w Nowym Targu stacjonował pociąg pancerny „Hallerczyk”.

Po układzie z Monachium, kiedy Czechosłowację zajęli hitlerowcy, Polska w grudniu 1938 roku zajęła niewielką część terytorium Czechosłowacji, w tym stację Sucha Góra Orawska.

Jak wynika z rozkładu jazdy w 1939 roku pociągi kursujące po trasie pokonywały odcinek Nowy Targ – Sucha Góra Orawska (22 kilometry) w godzinę w kierunku Suchej Góry Orawskiej i około 45 minut w kierunku Nowego Targu. Należy pamiętać, że Sucha Góra Orawska była najwyższym punktem na trasie i w kierunku tej stacji pociągi jechały pod górę, stąd czas przejazdu był dłuższy.

W sierpniu 1938 roku kursowanie pociągów zawieszono.

25 września 1939 roku Niemcy przekazali linię kolejową władzom ówczesnej Pierwszej Republiki Słowackiej. W czasie drugiej wojny światowej Niemcy linię kolejową wykorzystywali Niemcy do wywozu łupów wojennych, a w styczniu 1945 roku Armia Czerwona do transportu ciężkich czołgów.

Po zakończeniu drugiej wojny światowej Polska i Czechosłowacja znów toczyły spory terytorialne o region, zakończone ratyfikowaniem w Warszawie umowy dwustronnej 13 czerwca 1958 roku. Na odcinku Podczerwone – Sucha Góra Orawska pociągi nie kursowały od 1945 roku i miały nie kursować do rozebrania części linii.  Natomiast odcinek Nowy Targ – Podczerwone miał się bardzo dobrze – pociągi dowoziły pracowników do Zakładów Przemysłu Skórzanego w Nowym Targu, a pociągi towarowe obsługiwały nowo powstałe żwirownie Rogoźniku, Czarnym Dunajcu i Podczerwonem, dysponujące własną siecią kolejek wąskotorowych.

Druga połowa lat sześćdziesiątych XX wieku to rozwój transportu drogowego, likwidacja trzech żwirowni (1965-1967).

W 1982 roku dokonano wymiany torów na odcinku Nowy Targ – Czarny Dunajec. Pięć lat później zawieszono ruch pociągów pasażerskich, a w 1989 roku ruch pociągów towarowych.

6 sierpnia 1991 roku Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej wydało decyzję o rozbiórce linii, prace rozpoczęto jeszcze w tym samym roku.

Słowacy już w 1970 roku rozebrali odcinek Sucha Góra Orawska – Trzciana, obecnie pociągi kursują na odcinku Kraľovany – Trzciana.

Ścieżka rowerowa weszła na stałe w krajobraz regionu. Po dawnej linii zachowały się między innymi budynki stacji kolejowych Czarny Dunajec i Podczerwone.

Źródła:
[1] nowytarg24.tv/118a-czyli-galicyjska-kolej-zelazna-nowy-targ-sucha-gora/
[2] www.vlaky.net/zeleznice/spravy/5107-Zeleznicna-trat-Sucha-Hora-Podczerwone-vela-rokov-po/

Pociągiem z Krakowa | Pociągiem z Oświęcimia |