Spitsbergen to największa z wysp w archipelagu Svalbard. Na wyspie działało kilka lub kilkanaście kolei przemysłowych wybudowanych w celu transportu węgla z licznych kopalń.
Najbardziej znana z nich to kolej wąskotorowa w Ny Ålesund – kolej dowoziła węgiel z kopalni do portu. Osada Ny Ålesund została założona w 1917 roku i w okolicach tego okresu należy doszukiwać się początków działania kolei. W internecie pojawiają się rozbieżne daty zakończenia kursowania kolejki – lata trzydzieste, lata pięćdziesiąte XX wieku, na pewno kolej nie kursowała dłużej niż do 1963 roku, kiedy zakończono wydobycie węgla w Ny Ålesund.
Tuż przy nabrzeżu postawiono odrestaurowaną lokomotywę wraz z wagonikami do przewozu węgla. Jest to jedna z największych atrakcji turystycznych archipelagu Svalbard, doskonale widoczna jest na jednym ze zdjęć panoramicznych w Google Maps. Jak informuje internationalsteam.co.uk, działa także niewielkie muzeum z fotografiami dokumentującymi kolej, a w okolicy zachowały się fragmenty torowiska. Jako pomnik postawiono lokomotywę nr 2 z 1909 roku, która została przywieziona na Spitsbergen w 1917 roku.
Wspomniana kolej na Spitsbergenie uznawana jest za najdalej wysuniętą na północ linię kolejową.
Ponadto na wyspie istniała ośmiokilometrowa kolej wąskotorowa o rozstawie szyn 600 mm. Łączyła dwa osiedla Grumatbyen i Colesbutka, zamieszkane głównie przez Rosjan pracujących w kopalniach węgla. Kolej zbudowano pomiędzy rokiem 1925 a 1932, większa część torowiska była osłonięta drewnianymi konstrukcjami, aby wiatr nie nanosił śniegu na tory. Kolej służyła do transportu węgla z kopalni Grumantbyen do nowo zbudowanego portu Colesbutka. Na trasie zbudowano kilka mostów oraz trzystametrowy tunel. Linia była używana do 1965 roku, pozostałości w postaci fragmentów torów zachowały się do dziś. Artykuł z wędrówki po Colesbutce ze zdjęciami pokazującymi fragment torów znajdziemy na blogu https://przepodroze.pl/sowieckie-kopalnie-colesbukta/
Różne źródła wspominają sieć kolei kopalnianych w Barentsburgu. Barentsburg to osada górnicza zamieszkała głównie przez Rosjan – jak można doczytać, to raczej kolej kopalniana, napędzana przez lokomotywy elektryczne i działająca głównie pod ziemią. Nie wiadomo, czy kolej nadal funkcjonuje, bowiem tylko nielicznym udaje się dostać do osady, a sama kopalnia jest niedostępna dla osób postronnych.
Jeśli chodzi o archipelag Svalbard, to kolej przemysłowa działała również na Wyspie Niedźwiedziej, ale poza zdjęciami, nie udało mi się znaleźć o niej tyle informacji, aby napisać artykuł.
O innych kolejach nie posiadam informacji.
Źródła:
[1] www.internationalsteam.co.uk/trains/norway03.htm
[2] www.spitsbergen-svalbard.com/2016/03/19/railway-locomotive-from-ny-aalesund-under-restoration.html
[3] delve.site/barentsburg-to-longyearbyen-part-23/
[4] bentsbane.dk/svalbard-vi-industribaner/
Kolej w Europie Albania Andora Austria Belgia Białoruś Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Czarnogóra Czechy Cypr Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Kosowo Liechtenstein Litwa Luksemburg Łotwa Macedonia Północna Malta Mołdawia Niemcy Norwegia Portugalia Rosja Rumunia
San Marino Serbia Słowacja Słowenia Szwajcaria Szwecja Turcja Ukraina Watykan Węgry Wielka Brytania Włochy Szkocja Walia Irlandia Północna Azory Gibraltar Majorka
Obwód Kaliningradzki Sardynia Spitsbergen Sycylia Wyspa Man Wyspy Owcze
